Lajmidites.com

Tag: vdekjeve

  • Studiuesit identifikojnë pasojat dramatike demografike të luftës në Gaza

    Studiuesit identifikojnë pasojat dramatike demografike të luftës në Gaza

    Lufta në Izrael dhe Gaza që nga viti 2023 mbetet shumë emocionale dhe polarizuese. Një diskutim i bazuar në fakte rreth saj është i vështirë, jo vetëm, sepse faktet dhe interpretimi i tyre, veçanërisht në lidhje me Gazën, janë shumë të kontestuara.

    Një studim i ri nga Instituti Max Planck për Kërkime Demografike (MPIDR) në Rostock dhe Qendra për Studime Demografike (CED) në Barcelonë, tani synon të krijojë një bazë të besueshme të dhënash.

    Studiuesit e udhëhequr nga Ana C. Gómez-Ugarte vlerësojnë se 78,318 persona (ose 70,614–87,504 në intervalin e besimit) u vranë në Gaza midis 7 tetorit 2023 dhe 31 dhjetorit 2024. Si rezultat, jetëgjatësia në Gaza në vitin 2024, ra në më pak se gjysmën e asaj që do të pritej pa luftën. Një përditësim i analizës së tyre, i kryer pas publikimit të studimit, zbuloi se numri i vdekjeve të dhunshme, tani ka të ngjarë të kalojë 100,000.

    Demografët i bazuan vlerësimet e tyre në të dhëna nga disa burime publike: Ministria Palestineze e Shëndetësisë, Qendra Izraelite e Informacionit për të Drejtat e Njeriut në Territoret e Pushtuara (B’Tselem), Zyra e Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Çështjeve Humanitare (OCHA), Grupi Ndërinstitucional i Kombeve të Bashkuara për Vlerësimin e Vdekshmërisë së Fëmijëve dhe Byroja Qendrore Palestineze e Statistikave.

    Të dhëna të paplota

    “Hendeku midis kufizimeve të të dhënave dhe nevojës për metrika kuptimplote, ishte shtysa për këtë studim. Ne tregojmë se këto sfida nuk duhet të jenë reciprokisht ekskluzive”, thotë Gómez-Ugarte në një deklaratë nga Shoqata Max Planck. “Qëllimi ynë është të vlerësojmë jetëgjatësinë dhe humbjen e jetëgjatësisë së shkaktuar nga konflikti i Gazës në Palestinë, në një mënyrë që merr në konsideratë të dhëna të paplota ose të pakta.”

    Në studimin metodologjik, të botuar në revistën Population Health Metrics, ekipi paraqet një model që merr në konsideratë në mënyrë të qartë dy gabime specifike matjeje gjatë vlerësimit të vdekshmërisë:

    pasiguria rreth numrit të përgjithshëm të vdekjeve, i cili ka të ngjarë të jetë nënvlerësuar nga burimet zyrtare, dhe

    pasiguria në lidhje me moshën dhe gjininë e viktimave, të cilat nuk përfshihen në numrin total të vdekjeve.

    Jetëgjatësia pothuajse përgjysmohet

    Numri i vlerësuar i vdekjeve prej afërsisht 78,000, u përcaktua duke përdorur të ashtuquajturën qasje modelimi pseudo-Bajesian. Si pasojë e këtyre vdekjeve, jetëgjatësia në Gaza ra me 44 përqind në vitin 2023 dhe me 47 përqind në vitin 2024. “Krahasuar me shifrat e para luftës, kjo barazohet me një humbje prej 34.4 dhe 36.4 vitesh, përkatësisht”, shpjegon Gómez-Ugarte. Grafiku i mëposhtëm dhe një krahasim me territoret e tjera palestineze ilustrojnë natyrën dramatike të kësaj rënieje.

    Jetëgjatësia në lindje për gratë (majtas) dhe burrat (djathtas). Përdoren shpërndarjet e moshës nga Ministria Palestineze e Shëndetësisë (e kuqe) dhe shpërndarja e moshës e B’Tselem për Bregun Perëndimor (blu) për vitet 2023 dhe 2024. Format përfaqësojnë jetëgjatësinë e vëzhguar. Skenarët kundërfaktikë të jetëgjatësisë pa vdekje për shkak të konfliktit midis viteve 2012 dhe 2024 tregohen duke i zgjatur vijat në vitin 2014 dhe nga viti 2023 e tutje. Për vitet 2023 dhe 2024, simbolet përfaqësojnë vlerën mesatare, dhe vijat vertikale tregojnë intervalet e besimit 95%.

     “Vlerësimet tona për ndikimin e luftës në jetëgjatësinë në Gaza dhe Palestinë janë të rëndësishme, por ka të ngjarë të përfaqësojnë vetëm një kufi të ulët të barrës aktuale të vdekshmërisë. Analiza jonë përqendrohet ekskluzivisht në vdekjet e drejtpërdrejta, të lidhura me konfliktin”, thotë Gómez-Ugarte. “Efektet indirekte të luftës, të cilat shpesh janë më të mëdha dhe më të gjata, nuk janë të përcaktuara në konsideratat tona.” / Der Standard.

  • Vjet, 633 vdekje jonatyrale. Këtë vit deri sot, rreth 430

    Vjet, 633 vdekje jonatyrale. Këtë vit deri sot, rreth 430

    Nga Eduard Zaloshnja
    Vjet ndërruan jetë 22102 shtetas në Shqipëri. Nga këta, vetëm 3% vdiqën prej shkaqesh jonatyrale – gjithsej 633 vdekje jonatyrale. Ndër vdekjet jonatyrale, 199 ishin nga vetvrasjet, 44 nga vrasjet, dhe 390 nga aksidente të ndryshme – rrugore, ujore, pune, zjarri, alpinizmi, helmimi, etj.
    INSTAT ende nuk ka nxjerrë statistika rreth shkaqeve të vdekjeve për këtë vit (i nxjerr pas mbylljes së vitit). Sidoqoftë, në rrugë operative kam siguruar të dhëna rreth vdekjeve jonatyrale deri më sot, të cilat tregojnë se kanë humbur jetën në mënyrë jonatyrale këtë vit rreth 430 shtetas në Shqipëri.
    Në qoftë se vazhdon ky trend deri në fund të dhjetorit, do të shënohet reduktimi më i fortë vjetor i vdekjeve jonatyrale në vendin tonë (përveç vitit të pandemisë, kur u kufizuan ndjeshëm lëvizjet e njerzve jashtë shtëpisë). Dhe reduktimi aktual është pothuaj i njëtrajtshëm për të gjitha shkaqet e vdekjeve jonatyrale.
    Le të shpresojmë se ky vit do të mbyllet me sa më pak jetë të humbura nga shkaqe jonatyrale!

  • Kulturistet femra kanë rrezik më të lartë për infarkt

    Kulturistet femra kanë rrezik më të lartë për infarkt

    Sipas një studimi të ri të publikuar në European Heart Journal, femrat që merren me bodybuilding kanë një rrezik të shtuar për vdekje të papritur nga zemra. Kjo lloj vdekjeje, që ndodh pa paralajmërim për shkak të problemeve kardiake, përbën një përqindje “jashtëzakonisht të lartë” të vdekjeve mes grave që ushtrojnë këtë sport. 

    Studimi, i pari i këtij lloji që analizon sistematikisht vdekjet e kulturisteve, zbuloi gjithashtu një përqindje të lartë vetëvrasjesh dhe vrasjesh në këtë grup. Dr. Marco Vecchiato nga Universiteti i Padovës shpjegoi se kulturistet shpesh i nënshtrohen trajnimeve ekstreme, agjërimeve dhe dehidratimit për të arritur formën e dëshiruar, si dhe përdorin substanca për rritjen e performancës, faktorë që dëmtojnë zemrën dhe enët e gjakut.

    Në studim u përfshinë 9447 femra që kishin marrë pjesë në të paktën një garë të International Fitness and BodybuildingFederation midis viteve 2005–2020. Studiuesit identifikuan 32 vdekje, me moshë mesatare 42 vjeç.

    Vdekja e papritur kardiake ishte shkaku kryesor, që përbënte 31% të rasteve, dhe rreziku ishte mbi 20 herë më i lartë te kulturistet profesioniste krahasuar me ato amatore. Për më tepër, 13% e vdekjeve ishin për shkak të vetëvrasjes apo vrasjes, katër herë më shumë sesa tek meshkujt kulturistë.

    Sipas dr. Vecchiato-s, kjo tregon se, përveç rreziqeve kardiovaskulare, gratë në këtë sport mund të përballen me presione të forta psikologjike dhe sociale, që lidhen me imazhin trupor, përdorimin e substancave apo kërkesat ekstreme të disiplinës.

    Ai theksoi se kërkohet një ndryshim në kulturën e sportit për të rritur ndërgjegjësimin ndaj këtyre rreziqeve, si dhe nevoja që mjekët sportivë të kryejnë kontrolle parandaluese edhe tek atletet e reja që duken të shëndetshme.

    Studiuesit do të analizojnë tani të dhënat e kulturisteve në periudha të ndryshme për të parë nëse praktikat e reja kanë ndikuar në shkallën e vdekjeve. / Talker News – Syri.net

  • Studimi shokues: Numri i vdekjeve nga kanceri mund të rritet me 75% deri në vitin 2050

    Studimi shokues: Numri i vdekjeve nga kanceri mund të rritet me 75% deri në vitin 2050

    Numri i vdekjeve nga kanceri* në mbarë botën pritet të rritet me gati 75% gjatë 25 viteve të ardhshme, pavarësisht përparimeve në trajtime dhe përpjekjeve të vazhdueshme për të kufizuar faktorët e rrezikut, sipas një studimi të ri, të publikuar në revistën mjekësore “Lancet”.

    Kjo rritje nënkupton se 18.6 milionë njerëz pritet të vdesin nga kanceri në vitin 2050. Rastet e reja të kancerit parashikohet të rriten mbi 60% gjatë kësaj periudhe, duke arritur në 30.5 milionë, sipas raportit.

    “Rritja dhe plakja e popullsisë pritet të jenë faktorët kryesorë që do të nxisin këto rritje”, tha studimi, duke shtuar: “Aktualisht, më shumë se 40% e vdekjeve nga kanceri lidhen me 44 faktorë rreziku “të modifikueshëm”, si pirja e duhanit, dieta e pashëndetshme dhe sheqeri i lartë në gjak”.

    Shtetet me të ardhura më të ulëta pritet të goditen më rëndë nga rritja e pritshme e rasteve të reja dhe vdekjeve nga kanceri.

    Faktorët e modifikueshëm të rrezikut luajtën një rol në 46% të vdekjeve nga kanceri te burrat në vitin 2023, kryesisht për shkak të duhanit, dietës, alkoolit, rreziqeve profesionale dhe ndotjes së ajrit. Te gratë, për të cilat 36% e vdekjeve nga kanceri lidhen me faktorë të modifikueshëm; faktorët kryesorë ishin duhani, seks i pambrojtur, dieta, mbipesha dhe sheqeri i lartë në gjak.

    “Ka mundësi të jashtëzakonshme për vendet që të përqendrohen te këta faktorë rreziku, duke parandaluar potencialisht raste kanceri dhe duke shpëtuar jetë,” tha Dr. Theo Vos, një nga autorët e studimit dhe studiues në “Institute for Health Metrics and Evaluation” (IHME) në SHBA.

    Raporti përfshiu 47 lloje kanceri në 204 vende dhe territore të ndryshme, duke ndjekur rastet dhe vdekjet nga periudha 1990-2023 dhe më pas, duke parashikuar këto shifra deri në vitin 2050.

    Në vitin 2023, pati 18.5 milionë raste të reja kanceri dhe 10.4 milionë vdekje në mbarë botën, të dyja rritje të mëdha që nga 1990-a. Megjithatë, shkalla e vdekjeve ka rënë kryesisht për shkak të uljeve në vendet më të pasura.

    Pritet që barra e rritjes së numrit të vdekjeve si pasojë e kancerit të godasë më rëndë vendet me të ardhura më të ulëta në vitet e ardhshme. Ato do të përbëjnë më shumë se gjysmën e rasteve të reja të kancerit dhe 2/3 e vdekjeve nga tani deri në vitin 2050, sipas raportit.

    Meghnath Dhimal nga “Nepal Health Research Council”, i cili gjithashtu punoi në studim, e quajti këtë fenomen “një katastrofë të afërt”.

    Kërkuesit kërkuan përmirësim të qasjes në diagnoza më të shpejta dhe më të sakta të kancerit, trajtim cilësor dhe kujdes mbështetës, veçanërisht në vendet me të ardhura më të ulëta.

    “Ka ndërhyrje me kosto efektive për kancerin në vendet në të gjitha fazat e zhvillimit,” tha Dhimal.

  • Studimi paralajmëron: Vdekjet nga kanceri në nivel global pritet të rriten me gati 75% gjatë 25 viteve të ardhshme

    Studimi paralajmëron: Vdekjet nga kanceri në nivel global pritet të rriten me gati 75% gjatë 25 viteve të ardhshme

    Numri i vdekjeve nga kanceri në mbarë botën pritet të rritet me gati 75 për qind në 25 vitet e ardhshme, duke arritur në rreth 18.6 milionë viktima në vitin 2050, sipas një analize të publikuar në revistën mjekësore Lancet.

    Raporti zbulon se rastet e reja të kancerit do të shtohen me mbi 60 për qind, duke arritur në 30.5 milionë raste deri në mesin e shekullit. Shkaktarët kryesorë të kësaj rritjeje janë plakja dhe shtimi i popullsisë.

    Aktualisht, më shumë se 40 për qind e vdekjeve nga kanceri lidhen me faktorë të rrezikut “të modifikueshëm”, si pirja e duhanit, dieta e pashëndetshme, alkooli, obeziteti dhe ndotja e ajrit. Tek burrat, 46 për qind e vdekjeve nga kanceri në vitin 2023 i atribuohen këtyre faktorëve, ndërsa tek gratë kjo shifër është 36 për qind.

    “Ekzistojnë mundësi të jashtëzakonshme për të synuar këta faktorë rreziku, duke parandaluar raste të kancerit dhe duke shpëtuar jetë,” tha Dr. Theo Vos, bashkëautor i studimit dhe studiues në Institutin për Metrikat dhe Vlerësimin e Shëndetit në SHBA.

    Analiza mbuloi 47 lloje kanceri në 204 vende dhe territore, duke gjurmuar të dhënat nga viti 1990 deri më 2023 dhe duke parashikuar tendencat deri në vitin 2050. Vetëm në vitin 2023, u regjistruan 18.5 milionë raste të reja dhe 10.4 milionë vdekje, shifra shumë më të larta krahasuar me vitin 1990, ndonëse normat e vdekshmërisë kanë rënë në vendet e pasura falë përparimeve mjekësore.

    Sipas studimit, vendet me të ardhura të ulëta do të mbajnë barrën më të rëndë, duke përbërë më shumë se gjysmën e rasteve të reja dhe dy të tretat e vdekjeve deri në vitin 2050.

    “Për këto vende, barra në rritje e kancerit është një katastrofë e afërt,” paralajmëroi Meghnath Dhimal nga Këshilli i Kërkimeve Shëndetësore i Nepalit, duke theksuar nevojën për qasje më të mirë në diagnostikim, trajtim cilësor dhe kujdes mbështetës.

  • Alarm i kuq në rrugët e Shqipërisë, shpejtësia dhe pakujdesia po marrin jetë

    Alarm i kuq në rrugët e Shqipërisë, shpejtësia dhe pakujdesia po marrin jetë

    Shpejtësia tej normave të lejuar vijon të mbetet në Shqipëri burimi kryesor i aksidenteve me pasojë humbje jetësh.
    Sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme për vitin 2023 rreth 30% e vdekjeve nga aksidentet janë shkaktuar nga shpejtësia, ndërsa 26% e vdekjeve shkaktohen nga të kaluarit e rrugës pa kujdes. Më tej ndryshimi i papritur i drejtimit të mjetit përbëri 9% të vdekjeve. Ndërsa alkooli, mosrespektimi i këmbësoreve, qasja e pakujdesshme përbejnë secila 6% t shkaqeve të fataliteve nga aksidentet rrugore.
    Të dhënat e ministrisë së brendshme janë bërë publike në kuadër të dokumentit e “Strategjisë Kombëtare për Sigurinë Rrugore 2026-2030” të publikuar për konsultim.
    “Shumica e shkeljeve të qarkullimit rrugor janë për shkak të shpejtësisë ose mosrespektimit të kufirit të shpejtësisë. Përveç kësaj, ekziston një përhapje e gjerë e perceptimit midis drejtuesve se nuk do të ndëshkohen dhe se kufijtë e shpejtësisë janë kufizues të panevojshëm. Kjo dëmton iniciativat e zbatimit të ligjit dhe edukimit”, theksohet në dokument.

  • 30% e aksidenteve fatale nga shpejtësia

    30% e aksidenteve fatale nga shpejtësia

    Shpejtësia tej normave të lejuar vijon të mbetet në Shqipëri burimi kryesor i aksidenteve me pasojë humbje jetësh.Sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme për vitin 2023 rreth 30% e vdekjeve nga aksidentet janë shkaktuar nga shpejtësia, ndërsa 26% e vdekjeve shkaktohen nga të kaluarit e rrugës pa kujdes. Më tej ndryshimi i papritur i drejtimit të mjetit përbëri 9% të vdekjeve. Ndërsa alkooli, mosrespektimi i këmbësoreve, qasja e pakujdesshme përbejnë secila 6% t shkaqeve të fataliteve nga aksidentet rrugore.Të dhënat e ministrisë së brendshme janë bërë publike në kuadër të dokumentit e “Strategjisë Kombëtare për Sigurinë Rrugore 2026-2030” të publikuar për konsultim.“Shumica e shkeljeve të qarkullimit rrugor janë për shkak të shpejtësisë ose mosrespektimit të kufirit të shpejtësisë. Përveç kësaj, ekziston një përhapje e gjerë e perceptimit midis drejtuesve se nuk do të ndëshkohen dhe se kufijtë e shpejtësisë janë kufizues të panevojshëm. Kjo dëmton iniciativat e zbatimit të ligjit dhe edukimit”, theksohet në dokument.Më tej nënvizohet se shpejtësia përtej normave të lejuara përveçse është një problem, bëhet edhe me e rrezikshme kur prej drejtuesve të mjeteve kombinohet me sjellje të tjera, si ndryshimet e papritura të korsisë, drejtimi agresiv, tejkalimet e pasigurta dhe kalimi i shpejtë i automjetit.Gjatë viteve 2021–2024, 50% e aksidenteve rrugore në Shqipëri kanë përfshirë drejtues mjetesh, sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme. Pasagjerët (19%), këmbësorët (14%) dhe motoçiklistët (12%) janë gjithashtu kategori të ndjeshme ndaj rrezikut. Përdoruesit e pambrojtur të rrugës, këmbësorët, çiklistët dhe motoçiklistët përbëjnë mbi 30% të të aksidentuarve.”Drejtuesit e rinj shpesh përfshihen në më shumë aksidente për shkak të mungesës së përvojës dhe tendencës më të madhe për të marrë risqe. Drejtuesit më të vjetër mund të jenë më të rrezikuar për shkak të rënies fizike ose konjitive që lidhet me moshën. Kjo është një çështje gjithnjë e më e rëndësishme pasi numri i drejtuesve më të vjetër vazhdon të rritet”, nënvizohet në dokument.Rrezikimi i këmbësorëve, motoçiklistëve dhe çiklistëve në aspektin e vdekjeve në rrugë është veçanërisht i dukshëm. Këto grupe përbëjnë më shumë se 55% të numrit të përgjithshëm të vdekjeve në rrugë. Këmbësorët, motoçiklistët dhe çiklistët përbëjnë gjithashtu më shumë se 45% të të lënduarve. Përdoruesit e rrezikuar të rrugës po përballen me më shumë rreziqe në rrugë, prandaj është e rëndësishme të përqendrohemi në mbrojtjen e atyre që janë më të ekspozuar dhe më pak të mbrojtur.Strategjia e prezantuar synon reduktimin me 50% të fataliteteve në rrugë deri në 2030 krahasuar me shifrat e 2021, bazuar në standardet e BE-së./ D.AzoBurimi: Ministria e BrendshmeKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Raporti tronditës / Dy në çdo tre vdekje këtë verë u shkaktuan nga nxehtësia ekstreme, si po na vret kriza klimatike pa bërë zhurmë

    Raporti tronditës / Dy në çdo tre vdekje këtë verë u shkaktuan nga nxehtësia ekstreme, si po na vret kriza klimatike pa bërë zhurmë

    Ngrohja globale e shkaktuar nga aktiviteti njerëzor është bërë tashmë një kërcënim i drejtpërdrejtë për jetën.

    Një analizë paraprake e kryer nga epidemiologë dhe shkencëtarë të klimës ka zbuluar se dy në çdo tre viktima nga vala e të nxehtit këtë verë në Europë u shkaktuan nga temperaturat ekstreme të nxitura nga ndryshimet klimatike.
    Studimi, i cili analizon të dhëna nga 854 qytete të mëdha europiane nga qershori në gusht 2025, tregon se 16,500 nga 24,400 vdekje të lidhura me të nxehtin janë rezultat i ngrohjes globale. Kjo përbën rreth 68% të totalit të vdekjeve në qytetet që përfshijnë gati një të tretën e popullsisë së Europës.
    Sipas shkencëtarëve, qytetet europiane ishin mesatarisht 2.2°C më të nxehta për shkak të emetimeve të gazrave serrë nga djegia e karburanteve fosile. Kjo rritje e temperaturës çoi në një rritje të madhe të vdekshmërisë, sidomos në radhët e personave të moshuar.
    “Zinxhiri shkakësor nga djegia e karburanteve fosile te rritja e temperaturave dhe te vdekshmëria është i pamohueshëm,” – tha Dr. Friederike Otto, shkencëtare e klimës në Imperial College London dhe bashkautore e raportit.
    “Nëse nuk do kishim vazhduar me djegien masive të lëndëve fosile, shumica e këtyre vdekjeve nuk do kishin ndodhur.”
    Analiza tregon se 85% e viktimave ishin mbi 65 vjeç, ndërsa 41% mbi 85 vjeç. Shumica e këtyre vdekjeve ndodhin në shtëpi dhe spitale, por nxehtësia rrallë përmendet në certifikatat e vdekjes.
    “Askush nuk pret që njerëzit të punojnë në stuhira apo uragane, por e trajtojmë të nxehtin ekstrem si diçka ‘normale’,” – tha Dr. Garyfallos Konstantinoudis, epidemiolog dhe bashkautor i studimit.
    Në mesin e viktimave ishin edhe punëtorë që humbën jetën jashtë në kushte ekstreme:
    Manuel Ariza Serrano, 77 vjeç, ish-këshilltar në La Rambla të Spanjës, vdiq gjatë një ecjeje në një fundjavë me temperatura mbi 45°C.
    Brahim Ait El Hajjam, 47 vjeç, baba i katër fëmijëve, vdiq teksa punonte në ndërtimin e një shkolle në Itali. Temperatura arriti 38°C atë ditë, vetëm dy ditë para se të hynte në fuqi një urdhër për ndalimin e punëve jashtë pasditeve.
    Pavarësisht përmirësimeve që nga vala vdekjeprurëse e të nxehtit në 2003, që mori mbi 70,000 jetë, qytetet europiane nuk janë ende të përgatitura mjaftueshëm për përballimin e temperaturave gjithnjë e më ekstreme.
    Ekspertët kërkojnë:
    Plane emergjente për valët e të nxehtit,
    Më shumë hapësira të gjelbra në qytete,
    Ajër të kondicionuar për grupet më të rrezikuara, veçanërisht në azile dhe spitale.
    “Asnjë qytet në Europë nuk është imun ndaj vdekjeve nga të nxehtit ekstrem,” – tha Madeleine Thomson, eksperte e adaptimit në organizatën jo-fitimprurëse Wellcome.
    “Nëse nuk veprojmë tani, numri i viktimave do të vazhdojë të rritet. Na nevojitet një ndalje urgjente e karburanteve fosile dhe politika që mbrojnë më të prekshmit.”

    Top Channel

  • Shqipëria ndër vendet me numrin më të ulët të vetëvrasjeve në BE

    Shqipëria ndër vendet me numrin më të ulët të vetëvrasjeve në BE

    Në Shqipëri, kryejnë vetëvrasje rreth 200 persona në vit, sipas të dhënave që publikohen nga INSTAT në shkaqet e vdekjeve. Në vitin 2022 hoqën dorë vullnetarisht nga jeta 192 persona, ndërsa në 2024-n, numri i tyre është 199.Në raport me popullsinë e rishikuar, Shqipëria ka rreth 8 vrasje për 100 mijë banorë. Duket se varfëria nuk është arsye për të hequr dorë nga jeta. Në këto nivele, Shqipëria ka një normë më të ulët të vetëvrasjeve për 100 mijë banorë, se mesatarja e Bashkimit Europian, prej 10.6 dhe hyn në 10 vendet që e kanë këtë tregues më të ulët.Sot është disa e vetëvrasjeve dhe Eurostat ka publikuar të dhëna për Europën.EuropaNë vitin 2022, në Bashkimin Evropian humbën jetën 5 017 të rinj të moshës 15–29 vjeç si pasojë e vetëdëmtimit të qëllimshëm. Krahasuar me vitin 2011, kjo tregon një ulje me 20% (–1 248 vdekje).Të dhënat tregojnë se, në këtë grupmoshë 15–29 vjeç, më shumë se 1 në 6 vdekje janë regjistruar si vetëdëmtim i qëllimshëm (vetëvrasje), ndërsa në totalin e popullsisë, pesha e vetëdëmtimit ndaj shkaqeve të tjera të vdekjes ishte 1 në 100. Për të rinjtë, kjo përbënte arsyen e dytë kryesore të vdekjeve, pas aksidenteve.Sipas të dhënave të disponueshme sipas moshës, personat në të njëzetat kishin më shumë gjasa të humbnin jetën nga vetëdëmtimi i qëllimshëm sesa bashkëmoshatarët më të rinj. Norma më e lartë bruto e vdekjeve nga vetëvrasja te të rinjtë në BE u regjistrua te grupmosha 25–29 vjeç, me një normë prej 8.3 vdekje për 100 000 banorë, ndërsa te moshat 20–24 vjeç kjo normë ishte 7.7.Për moshat 15–19 vjeç, norma bruto e vdekjeve ishte 4.4.Që prej vitit 2011, është shënuar një ulje e normave bruto të vdekjeve të lidhura me vetëdëmtimin e qëllimshëm. Në grupmoshën 25–29 vjeç, norma ka rënë me 1.2 pikë përqindjeje (pp), nga 9.5 në vitin 2011, ndërsa në grupmoshën 20–24 vjeç ka zbritur me 1.1 pp, nga 8.8. Për grupmoshën 15–19 vjeç, ndryshimi është më i vogël, me një ulje prej 0.4 pp, nga 4.8.Norma bruto e vdekjeve të lidhura me vetëdëmtimin e qëllimshëm është më e lartë për popullsinë totale sesa për të rinjtë – edhe pse pesha e këtij shkaku ndaj shkaqeve të tjera të vdekjes është dukshëm më e vogël.Rritje vjetore e vdekjeve nga vetëvrasjet në BE në vitin 2022Në vitin 2022, në BE u regjistruan gjithsej 49 042 vdekje të banorëve të të gjitha moshave për shkak të vetëvrasjes, që i korrespondon një norme të standardizuar prej 10.6 vdekje për 100 000 banorë.Krahasuar me vitin 2021, numri i vdekjeve në popullsinë e përgjithshme nga vetëdëmtimi i qëllimshëm është rritur me 1 696, duke arritur një normë të standardizuar prej 10.24 vdekje për 100 000 banorë. Megjithatë, krahasuar me vitin 2011 – vitin e parë për të cilin ka të dhëna – numri i vdekjeve nga vetëdëmtimi ka rënë me 10% (–5 581 vdekje). Në vitin 2011, norma e standardizuar e vdekjeve nga vetëvrasjet në BE ishte 12.4 vdekje për 100 000 banorë.Diferencat mes vendeve të BENë mesin e vendeve të BE-së, Slovenia regjistroi normën më të lartë të standardizuar të vdekjeve nga vetëvrasjet në vitin 2022, me 18.3 vdekje për 100 000 banorë, e ndjekur nga Lituania (18.2) dhe Hungaria (16.7). Në anën tjetër të shkallës, Qipro shënoi normën më të ulët të standardizuar të vdekjeve nga vetëvrasjet (4.1 për 100 000 banorë), e ndjekur nga Greqia (4.6) dhe Malta (5.2).Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Vala e të nxehtit shkakton mbi 1,100 humbje jete në Spanjë

    Vala e të nxehtit shkakton mbi 1,100 humbje jete në Spanjë

    Bota E Martë, 19 Gusht 2025 20:52
    Spanja është goditur nga një valë ekstreme të nxehti, e cila ka rezultuar më vdekjeprurësja deri më tani, me 1,149 viktima të lidhura me temperaturat që në jug arritën deri në 45 gradë celsius.
    Që nga fillimi i verës janë regjistruar gjithsej 2,635 vdekje të lidhura me të nxehtin, një rritje 40% krahasuar me verën e kaluar. Më të prekurit janë të moshuarit, veçanërisht ata mbi 75 vjeç me sëmundje kronike.

    Përveç vdekjeve të lidhura me përkeqësimin e gjendjes shëndetësore, të paktën 23 persona kanë humbur jetën nga goditja direkte e të nxehtit, duke e ka tejkaluar numrin e vdekjeve të drejtpërdrejta gjatë verës të regjistruara gjatë dy viteve të fundit.