Auditorët e BE: Fondet e rimëkëmbjes së gjelbër të keqaplikuara dhe të pavlerësuara

Mbivlerësimi i shpenzimeve për projektet klimatike dhe llogaritja e gabuar e shumave aktuale të shpenzuara në vendet e BE-së të shënuar nga raporti i fundit nga Gjykata Evropiane e Audituesve.
Kroacia, Greqia dhe Portugalia janë disa nga vendet anëtare që pretendojnë se kanë aplikuar fondet e BE-së për masat e lidhura me klimën “jo aq të gjelbra sa përshkruhen”, sipas një raporti të Gjykatës Evropiane të Audituesve (ECA) të publikuar sot (11 shtator). 
Në raportin e tyre të fundit, auditorët e BE zbuluan se Kroacia dhe Portugalia kanë fryrë kontributet e mundshme të klimës në disa projekte, të tilla si transporti i pastër urban dhe përshtatja klimatike pyjore. Pavarësisht identifikimit të një efekti pozitiv të përhapjes në klimën, auditorët e BE-së argumentojnë se të dy vendet anëtare kanë përkeqësuar pjesën e parave të llogaritura dhe të planifikuara për ‘veprimet klimatike’ sipas formulës së Komisionit Evropian.
Veprimeve të vlerësuara si një kontribut thelbësor për ndryshimet klimatike u jepet një koeficient 100%, veprimeve me një kontribut jomarxhinal, pozitiv një normë prej 40%, dhe fondeve me një kontribut neutral ose të parëndësishëm një normë prej 0%, shpjeguan auditorët e BE-së. .
Që nga shkurti i vitit 2024, Institucioni i Rimëkëmbjes dhe Rezistencës (RRF), i krijuar në përgjigje të fondit të rimëkëmbjes së pandemisë së BE-së, disbursoi 275 miliardë euro për të mbështetur qëllimet klimatike të BE-së në të gjithë bllokun, sipas ekzekutivit të BE-së. Auditimi i sotëm i ardhur nga organi i BE-së me qendër në Luksemburg përcaktoi se kontributi i përgjithshëm nga RRF në tranzicionin e gjelbër ishte “i paqartë”. 
Kontributi në tranzicionin e gjelbër i referohet reformave dhe investimeve në teknologjitë dhe kapacitetet e gjelbra, duke përfshirë biodiversitetin, efiçencën e energjisë, rinovimin e ndërtesave dhe ekonominë rrethore.
Në Greqi , fondet e gjelbra u dhanë për të ndërtuar një hidrocentral të ri me pompë, por ndikimi mjedisor i ndërtimit nuk u vlerësua, auditorët e BE-së zbuluan: “Dëmi i mundshëm ndaj biodiversitetit nuk u vlerësua për masën dhe hapat lehtësues nuk u identifikuan.”
Auditorët e BE-së gjithashtu e vunë në pah Sllovakinë në lidhje me modernizimin e hidrocentraleve, të instalimeve të biogazit ose biometanit, për vendosjen e një buxheti shumë të lartë për arritjen e objektivit dhe vënë në pikëpyetje ambicien e objektivave të projekteve.
“Shumat e miratuara nga Sllovakia për këto projekte korrespondojnë me 30% të kostove të parashikuara të masës. Prandaj, 70% e mbetur e mbështetjes mund të synonte vetëm arritjen e 6% të objektivit, duke treguar se masa mund të ishte arritur me një pjesë të kostos pasi objektivi ishte vendosur shumë i ulët”, thuhet në raportin e ECA.
Joëlle Elvinger, auditore e ECA-s përgjegjëse për raportin tha se RRF, nga të cilat të paktën 37% duhet të caktohen për veprimin ndaj klimës, ishte një investim i madh në të gjithë BE-në “nëse zbatohet siç duhet” dhe “duhet të përshpejtojë shumë përmbushjen e Objektivat ambicioze klimatike të BE-së”.
“Megjithatë, aktualisht vuan nga një nivel i lartë i përafrimit në planet përkatëse, si dhe mospërputhje midis planifikimit dhe praktikës, dhe në fund jep pak tregues se sa para shkojnë drejtpërdrejt në tranzicionin e gjelbër,” u pendua Elvinger.
Olivier Vardakoulias, koordinator i financave dhe subvencioneve në Rrjetin e Veprimit Klimatik të OJQ-ve (CAN) Europe, tha për Euronews se metodologjia e integrimit të klimës e përdorur në kuadër të RRF çon në një mbivlerësim të investimeve aktuale të klimës dhe tranzicionit të gjelbër dhe se dispozitat e qeverisjes së RRF nuk sigurojnë një monitorim efektiv.
“Raporti i ri i ECA-s për fat të keq konfirmon se frika e organizatave të shoqërisë civile ishte plotësisht e justifikuar,” tha Vardakoulias.
“Në afat të shkurtër, shtetet anëtare duhet të marrin parasysh konkluzionet e raportit duke përshpejtuar urgjentisht përthithjen e fondeve ekzistuese për investime të vërteta të tranzicionit të gjelbër; në afat të mesëm, një buxhet i reformuar i BE-së duhet të përmirësojë ndjeshëm të dyja metodologjitë e ‘gjurmimit’ të klimës,” sugjeroi Vardakoulias, duke iu referuar koeficientit të Komisionit për të vlerësuar kontributin e projektit në tranzicionin e gjelbër./ Euronews – Syri.Net
Burimi