Rruga e Qumështit/ Astronomët zbulojnë hartën e parë 3D të vetive të pluhurit ndëryjor
Astronomët kinezë dhe të huaj kanë zbuluar hartën e parë tredimensionale (3D) të vetive të pluhurit ndëryjor në Rrugën e Qumështit. Ky zbulim do të ofrojë mbështetje për vëzhgimin e saktë astronomik dhe për studimet në fushat e astrokimisë dhe evolucionit galaktik, shkruan “Xinhua”.
Hulumtimi u drejtua nga Zhang Xiangyu, një student kinez i doktoraturës në Institutin “Max Planck” të Gjermanisë për Astronominë, në bashkëpunim me këshilltarin e tij, dr. Gregory Green. Ai u bazua në të dhënat nga teleskopi spektroskopik i Kinës “Lamost” dhe Observatori Hapësinor “Gaia” i Agjencisë Hapësinore Europiane. Gjetjet e tij janë botuar në numrin e fundit të revistës akademike “Science”.
Mediumi ndëryjor, materia dhe rrezatimi në hapësirën midis yjeve, është vendimtar për ciklin material të Rrugës së Qumështit dhe formimin e yjeve.
Shumica e elementeve më të rëndë se hidrogjeni dhe heliumi në mjedisin ndëryjor ekzistojnë si grimca të ngurta pluhuri. Pluhuri thith dhe shpërndan dritën e yjeve, duke i bërë yjet e largët të duken më të zbehtë dhe më të kuq në një fenomen të njohur si “zhdukje”.
Shumica e vëzhgimeve astronomike kërkojnë korrigjimin e zhdukjes, tha Zhang. Duke integruar parametrat e saktë yjorë nga “Lamost” me të dhënat e sondazhit spektroskopik me rezolucion të ulët nga “Gaia”, astronomët përpiluan katalogun e parë gjithëpërfshirës që detajon thithjen dhe shpërndarjen nga pluhuri ndëryjor për mbi 130 milionë yje.
Duke përdorur këtë katalog, ata kanë krijuan me sukses një hartë 3D të shpërndarjes së pluhurit dhe vetive të tij në të gjithë Rrugën e Qumështit, duke arritur distanca deri në 16.308 vite dritë larg.
Kjo arritje përdor avantazhet unike të “Lamost”, duke përfshirë fushën e saj të madhe të shikimit dhe aftësitë spektroskopike me shumë objekte, tha Zhang.
Harta 3D mbulon një shkallë të gjerë hapësinore, duke zbuluar korrelacione të ngushta midis vetive të pluhurit, formimit të yjeve dhe strukturës së Rrugës së Qumështit. Ajo siguron njohuri kritike për kërkime në fushat e astrokimisë dhe evolucionit galaktik, vuri në dukje ai.
Përveç kësaj, sipas Zhang, vëzhgimi i shpërndarjes së pluhurit sfidon pritshmëritë e gjata në lidhje me rajonet me densitet të ndërmjetëm pranë qendrave të reve të pluhurit dhe sugjeron mekanizma të rinj potencialë për rritjen e lëndës organike ndëryjore.
Burimi
