Shtetet e Gjirit-SHBA: Ndaloni Izraelin të bombardojë vendet e naftës së Iranit

Shtetet e Gjirit po lobojnë në Uashington për të ndaluar Izraelin të sulmojë vendet e naftës të Iranit, sepse ata janë të shqetësuar se objektet e tyre të naftës mund të vihen nën zjarr nga përfaqësuesit e Teheranit nëse konflikti përshkallëzohet, thanë tre burime të Gjirit për Reuters.
Si pjesë e përpjekjeve të tyre për të shmangur kapjen në mes zjarrit, shtetet e Gjirit, duke përfshirë Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katarin, po refuzojnë gjithashtu të lejojnë Izraelin të fluturojë mbi hapësirën e tyre ajrore për çdo sulm ndaj Iranit dhe ia kanë përcjellë këtë Uashingtonit, thanë tre burimet afër qarqeve qeveritare.
Izraeli ka premtuar se Irani do të paguajë për sulmin e tij raketor javën e kaluar, ndërsa Teherani ka thënë se çdo hakmarrje do të përballet me shkatërrim të madh, duke rritur frikën për një luftë më të gjerë në rajon që mund të thithë Shtetet e Bashkuara.
Lëvizjet e shteteve të Gjirit vijnë pas një shtytjeje diplomatike nga Irani shiit jo-arab për të bindur fqinjët e tij sunitë të Gjirit që të përdorin ndikimin e tyre me Uashingtonin mes shqetësimeve në rritje, që Izraeli mund të synojë objektet e prodhimit të naftës të Iranit.
Gjatë takimeve të kësaj jave, Irani paralajmëroi Arabinë Saudite se nuk mund të garantonte sigurinë e objekteve të naftës të mbretërisë së Gjirit, nëse Izraelit i jepej ndonjë ndihmë në kryerjen e një sulmi, i thanë Reuters një zyrtar i lartë iranian dhe një diplomat iranian.
Ali Shihabi, një analist saudit i afërt me oborrin mbretëror saudit, tha: “Iranianët kanë deklaruar: “Nëse shtetet e Gjirit hapin hapësirën e tyre ajrore ndaj Izraelit, ky do të ishte një akt lufte”.
Diplomati tha se Teherani i kishte dërguar një mesazh të qartë Riadit se aleatët e tij në vende si Iraku apo Jemeni mund të përgjigjen, nëse do të kishte ndonjë mbështetje rajonale për Izraelin kundër Iranit.
Një sulm i mundshëm izraelit ishte fokusi i bisedimeve të mërkurën midis sundimtarit de fakto saudit, princit të kurorës Mohammed bin Salman dhe ministrit të Jashtëm iranian Abbas Araqchi, i cili ishte në një turne në Gjirin për të mbledhur mbështetje, thanë burime të Gjirit dhe Iranit.
Vizita e ministrit iranian, së bashku me komunikimet saudio-amerikane në nivel të ministrisë së mbrojtjes, janë pjesë e një përpjekjeje të koordinuar për të adresuar krizën, tha një burim i Gjirit pranë qarqeve qeveritare për Reuters.
Një person në Uashington i njohur me diskutimet konfirmoi se zyrtarët e Gjirit kishin qenë në kontakt me homologët amerikanë, për të shprehur shqetësimin në lidhje me shtrirjen e mundshme të hakmarrjes së pritshme të Izraelit.
Shtëpia e Bardhë nuk pranoi të komentojë kur u pyet nëse qeveritë e Gjirit i kishin kërkuar Uashingtonit të sigurohej që përgjigja e Izraelit të ishte e matur. Presidenti i SHBA Joe Biden dhe kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu folën të mërkurën për hakmarrjen izraelit,  në një thirrje që të dyja palët e përshkruan si pozitive.
Jonathan Panikoff, ish-zëvendës oficer i inteligjencës kombëtare të SHBA-së për Lindjen e Mesme dhe tani në think-tank-in e Këshillit Atlantik në Uashington tha: “Ankthi i shteteve të Gjirit ka të ngjarë të jetë një pikë kyçe bisedimi me homologët izraelitë në përpjekjen për të bindur Izraelin të ndërmarrë një përgjigje e kalibruar me kujdes.”
NAFTA NE RREZIK?
Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës, OPEC, e cila de-fakto drejtohet nga Arabia Saudite, ka mjaftueshëm kapacitet rezervë nafte për të kompensuar çdo humbje të furnizimit Iranian, nëse një hakmarrje izraelite rrëzonte disa nga objektet e vendit.
Por pjesa më e madhe e këtij kapaciteti rezervë është në rajonin e Gjirit, kështu që nëse objektet e naftës në Arabinë Saudite ose Emiratet e Bashkuara Arabe, për shembull, do të synoheshin gjithashtu, bota mund të përballet me një problem furnizimi me naftë.
Arabia Saudite ka qenë e kujdesshme ndaj një sulmi iranian në uzinat e saj të naftës që nga një sulm në vitin 2019 në fushën e saj të naftës Aramco, duke mbyllur mbi 5% të furnizimit global të naftës. Irani mohoi përfshirjen.
Riadi ka pasur një afrim me Teheranin vitet e fundit, por besimi mbetet një çështje. Bahreini, Kuvajti, Katari, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe të gjithë presin objekte ose trupa ushtarake amerikane.
Shqetësimet mbi objektet e naftës dhe potencialin për një konflikt më të gjerë rajonal ishin gjithashtu qendrore për bisedimet midis zyrtarëve të Emirateve dhe homologëve të tyre amerikanë, tha një burim tjetër i Gjirit.
Në vitin 2022, Houthi-t e lidhur me Iranin në Jemen qëlluan me raketa dhe drone mbi kamionët e karburantit me naftë pranë një rafinerie të naftës, në pronësi të firmës shtetërore të naftës të Emirateve të Bashkuara Arabe ADNOC dhe morën përgjegjësinë për sulmin.
“Shtetet e Gjirit nuk po e lejojnë Izraelin të përdorë hapësirën e tyre ajrore. Ata nuk do të lejojnë që raketat izraelite të kalojnë, dhe ka gjithashtu një shpresë se ata nuk do të godasin objektet e naftës,” tha burimi i Gjirit.
Tre burimet e Gjirit theksuan se Izraeli mund të kryente sulme përmes Jordanisë ose Irakut, por përdorimi i hapësirës ajrore të Arabisë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe ose Katari ishte jashtë tryezës dhe strategjikisht i panevojshëm.
Analistët vunë në dukje gjithashtu se Izraeli ka opsione të tjera, duke përfshirë aftësitë e karburantit në ajër që do t’i mundësonin avionëve të tij të fluturojnë poshtë Detit të Kuq në Oqeanin Indian, të vazhdojnë drejt Gjirit dhe më pas të fluturojnë prapa.
“Mesi i një lufte me raketa”
Sipas dy zyrtarëve të lartë izraelitë, Izraeli do të kalibrojë përgjigjen e tij dhe, që nga e mërkura, nuk kishte vendosur ende nëse do të godiste fushat e naftës të Iranit.
Sipas zyrtarëve, opsioni ishte një nga një numër i madh i paraqitur nga strukturat e mbrojtjes tek udhëheqësit izraelitë.
Ministri izraelit i Mbrojtjes Yoav Gallant tha të mërkurën: “Sulmi ynë do të jetë vdekjeprurës, i saktë dhe mbi të gjitha – befasues. Ata nuk do të kuptojnë se çfarë ndodhi dhe si ndodhi. Ata do të shohin rezultatet.”
Tre burimet e Gjirit deklaruan se Arabia Saudite, si një eksportues kryesor i naftës së bashku me fqinjët prodhues të naftës – Emiratet e Bashkuara Arabe, Katari, Kuvajti, Omani dhe Bahreini – kishte një interes të madh për de-përshkallëzimin e situatës.
“Ne do të jemi në mes të një lufte raketore. Ekziston shqetësim serioz, veçanërisht nëse sulmi izraelit synon instalimet e naftës të Iranit,” tha një burim i dytë i Gjirit.
Tre burimet e Gjirit thanë se një sulm izraelit në infrastrukturën e naftës të Iranit do të kishte një ndikim global, veçanërisht për Kinën – klienti kryesor i naftës i Iranit – si dhe për Kamala Harris përpara zgjedhjeve presidenciale të 5 nëntorit, në të cilat ajo kandidon kundër Donald Trump.
“Nëse çmimet e naftës rriten në 120 dollarë për fuçi, kjo do të dëmtonte ekonominë amerikane dhe shanset e Harris në zgjedhje. Kështu që ata (amerikanët) nuk do të lejojnë që lufta e naftës të zgjerohet,” tha burimi i parë i Gjirit.
Burimet e Gjirit thanë se mbrojtja e të gjitha instalimeve të naftës mbetej një sfidë, pavarësisht se kishte sisteme të avancuara të mbrojtjes raketore dhe Patriot, kështu që qasja kryesore mbeti diplomatike: duke i sinjalizuar Iranit se shtetet e Gjirit nuk përbëjnë asnjë kërcënim.
Bernard Haykel, profesor i Studimeve të Lindjes së Afërt në Universitetin Princeton, vuri në dukje se Riadi ishte i prekshëm “sepse iranianët mund t’i mbushin ato instalime, duke pasur parasysh distancën e shkurtër nga kontinenti”./ Reuters.
Burimi