Gjermania bën llogari litiumi kur bie fjala te Ballkani Perëndimor

Nga Adelheid Woelfl, DER STANDARD
Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, priti të martën pasdite kolegët e saj nga gjashtë shtetet e Ballkanit Perëndimor (Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia). Dhjetë vjet më parë, qeveria gjermane nisi të ashtuquajturin Procesi i Berlinit për të përshpejtuar afrimin e rajonit me BE-në dhe për të përmirësuar bashkëpunimin midis shteteve.
Politika e jashtme gjermane ndaj Ballkanit Perëndimor formulohet gjithashtu në kancelari, për shembull nga Jens Plötner, këshilltari më i rëndësishëm për politikën e jashtme të kancelarit Olaf Scholz (SPD). Kursi gjerman synon qartazi akomodimin e Serbisë dhe forcimin e bashkëpunimit ekonomik, ndërsa Kosova, për shembull, po vihet nën presion nga diplomatët gjermanë. Kjo politikë është diktuar kryesisht nga administrata e SHBA-së.
Kjo u duk më së fundi kur përfaqësuesi i qeverisë federale gjermane për Ballkanin Perëndimor, politikani i Gjelbër Manuel Sarrazin, njoftoi se Kosova mund të përjashtohet nga marrëveshja rajonale e tregtisë së lirë CEFTA nëse ajo nuk heq ndalimin e importit të mallrave serbe. Sipas Sarrazin, BE-ja gjithashtu mund ta përjashtojë Kosovën nga Zona e Pagesave në Euro (SEPA), e cila është veçanërisht e rëndësishme për remitancat nga diaspora.
Kosova dhe Serbia
Kosova i ndaloi produktet me origjinë serbe, duke përjashtuar lëndët e para dhe ilaçet, në qershor të vitit 2023 pasi tre policë u rrëmbyen nga serbët në kufi. Ekspertët e ekonomisë mendojnë se kufizimet e importit janë veçanërisht të dëmshme për Republikën e Kosovës.
Kosova tashmë është subjekt i sanksioneve të BE-së, të quajtura “masa”, për shkak të vendimeve të tjera të qeverisë së Albin Kurtit. Serbia, nga ana tjetër, është partneri numër një tregtar – edhe për Gjermaninë, edhe pse milicitë serbe të lidhura me regjimin në Beograd kanë kryer një sulm terrorist kundër policisë kosovare pikërisht një vit më parë, ku mbeti i vrarë një polic kosovar. Serbia nuk u mbajt kurrë përgjegjëse për këtë.
Ndërkohë, dy shtetet më të rëndësishme të BE-së, Gjermania dhe Franca, kanë nënshkruar marrëveshje të rëndësishme ekonomike me qeverinë serbe. Gjermania dhe kompanitë e saj të automobilave, si Mercedes, po mbështesin hapjen e një miniere të diskutueshme të litiumit në Serbinë perëndimore sepse duan ta përdorin këtë lëndë të parë për bateritë e makinave të tyre elektrike. Franca, nga ana tjetër, i shiti Serbisë dymbëdhjetë avionë luftarakë Rafale.
Asnjë siguri juridike
Në Serbi, demonstruesit vazhdojnë të dalin në rrugë kundër minierës së litiumit. Ata i frikësohen ndotjes së ujërave nëntokësore dhe tokësore dhe theksojnë se nuk ka siguri juridike në Serbi sepse autoritetet nuk respektojnë standardet mjedisore, korrupsioni është i shfrenuar dhe administrata është e minuar nga interesat e partisë në pushtet. Vetëm javën e kaluar, një rrugë në qytetin e Shabacit u bllokua në shenjë proteste.
Javët e fundit, shkencëtarët, aktivistët dhe gazetarët që kritikuan minierën e litiumit jo vetëm që janë sulmuar publikisht në mediat e regjimit; edhe shtëpitë e tyre janë kontrolluar nga policia. Ekonomisti Aleksandar Matkoviç ka marrë edhe kërcënime me vdekje.
Megjithatë, opozita merr pak mbështetje nga Perëndimi. Jo vetëm BE-ja, por edhe SHBA-ja kanë nënshkruar marrëveshje energjetike me Serbinë. Ajo që është interesante është se ata argumentojnë se duan të përdorin litiumin nga Serbia për t’u çliruar nga varësia nga Kina. Megjithatë, aksionari më i madh në mesin e investitorëve në kompaninë Rio Tino, e cila do të operojë minierën në Serbinë perëndimore, është Aluminium Corporation nga Kina me njëmbëdhjetë për qind.
Destabilizimi
“”Serbia është bërë aleate ushtarakisht dhe politikisht me Rusinë dhe Kinën që kur Vuçiç mori detyrën,” shkroi së fundi specialisti amerikan për Ballkanin, Daniel Serwer: “Beogradi gjithashtu është përpjekur vazhdimisht të destabilizojë veriun e Kosovës dhe të minojë pavarësinë dhe integritetin territorial të Malit të Zi. Ideja që Beogradi mund të bindet për t’u bashkuar me Perëndimin është budallallëk. Vuçiç do të pranojë paratë e BE-së dhe presionin politik amerikan ndaj kundërshtarëve të tij mjedisorë, por asnjëri nuk do ta bindë atë të heqë dorë nga dashuritë e tij me autokratë dhe nga ambiciet irredentiste”.
Në fakt, nuk ka asnjë shenjë se Vuçiç po shkon drejt Perëndimit. Javën e kaluar ai i dorëzoi Përfaqësuesit të Përhershëm të Rusisë në Kombet e Bashkuara, Vasily Alexeyevich Nebenzya, Urdhrin e Flamurit Serb, të Klasit të Parë.
Politikani gjerman i SPD-së, Michael Roth, kryetar i Komisionit të Punëve të Jashtme të Bundestagut dhe një nga të paktët politikanë që ende flasin në mënyrë kritike për Serbinë, shkroi në platformën X: “Dhënia e një urdhri të lartë meritash për përfaqësuesin e një regjimi terrorist nuk është thjesht një provokim. Është një goditje tjetër në prapanicën e BE-së, një pështymë mbi vlerat thelbësore evropiane: paqen, pajtimin, lirinë dhe demokracinë. Ne nuk duhet të mësohemi kurrë me këtë mut”.
Burimi