Stephen Hawking: Inteligjenca Artificiale mund të jetë arritja më e madhe e njerëzimit, ose rënia e tij

Albert Vataj
Sa më thellë IA zhytet në jetën tonë, sa më më dominuese pëhet prania e Inteligjencës Artificiale, aq më e potencuar bëhet pasiguria jonë e së nesërmes. Vizionarët mund të parashikojnë progresin dhe precipitimin e situatave, por turravrapi që ka marrë intensifikimi dhe implementimi i IA në gjithnjë e më shumë qeliza të jetës, është i tillë që nuk mundëson klauzola parashikimesh, e aq më pak të na mundësojë një kohëmatje alarmi. Ndoshta IA do na zërë në befasi, njëjt siç po na befason me atë çfarë ai ka bërë të mundur. Gjithsesi, nuk ka vend për panik, thjeshtë për vëmendje dhe aftësi menaxhuese. Gjithsesi asnjë paralajmërim nuk duhet injoruar dhe as mbivlerësuar, madje as çfarë la si një sinjal vetëdijësimi, Stephen Hawking, një ikonë e mendimit shkencor dhe një vizionar që ka lënë gjurmë në mënyrën se si e kuptojmë universin dhe të ardhmen e teknologjisë. Prania e tij shkon përtej kohës dhe hapësirës, duke u bërë pjesë e vetë narrativës së inteligjencës njerëzore.Në një postim të Universitetit të Kembrixhit, rikujtohet një nga paralajmërimet më të fuqishme të Stephen Hawking, se: Inteligjenca Artificiale mund të jetë arritja më e madhe e njerëzimit, ose rënia e tij.Hawking e pa AI-në si një forcë që mund të transformojë botën, duke zhdukur sëmundjet, duke i dhënë fund varfërisë dhe madje duke përmbysur dëmin mjedisor të shkaktuar nga industrializimi. Megjithatë, ai paralajmëroi gjithashtu për një rrugë të rrezikshme, ku teknologjia mund të bëhet një kërcënim ekzistencial: armë të fuqishme autonome, trazira ekonomike dhe zhvillimi i një vullneti të pavarur të AI-së, një vullnet që mund të mos përputhet me tonin.Gati një dekadë më vonë, sa i saktë ishte parashikimi i tij?Sot, AI ka depërtuar në çdo aspekt të jetës sonë. Përfitimet janë të dukshme: përparime të jashtëzakonshme në mjekësi, optimizim të industrive dhe krijimi i mjeteve të inteligjencës së avancuar që fuqizojnë kërkimet shkencore. Modeli i AI-së tashmë ka kontribuar në diagnostikimin e hershëm të sëmundjeve, ka përmirësuar eficiencën e energjisë dhe ka ofruar mundësi të reja në arsim dhe komunikim.Por, sfidat janë po aq të dukshme. Automatizimi i avancuar ka sjellë rritje të pabarazisë ekonomike, me profesione që zhduken dhe punëtorë që përballen me pasiguri. Inteligjenca artificiale është përdorur në mënyra të dyshimta, si përhapja e dezinformimit, mbikëqyrja masive dhe fuqizimi i regjimeve autoritare. Frika për armët autonome dhe përdorimi i AI-së në luftë mbeten shqetësime të mëdha.Ndërsa AI zhvillohet, pyetja qëndron: a po shkojmë drejt një epoke të artë të progresit, apo po ecim drejt një rruge të pakthyeshme të destabilizimit?Hawking theksonte se inteligjenca është thelbësore për atë që do të thotë të jesh njeri. Çdo arritje e qytetërimit tonë është produkt i inteligjencës njerëzore, që nga zbutja e zjarrit deri te eksplorimi i universit. Ai besonte se nuk ka një ndryshim të thellë mes kapaciteteve të një truri biologjik dhe një kompjuteri, duke sugjeruar se AI jo vetëm mund të imitojë inteligjencën njerëzore, por edhe ta tejkalojë atë.“Ne nuk mund të parashikojmë se çfarë mund të arrijmë kur mendjet tona përforcohen nga AI. Me këtë revolucion të ri teknologjik, mund të zhbëjmë disa nga dëmet e industrializimit dhe të synojmë eliminimin e sëmundjeve dhe varfërisë. Çdo aspekt i jetës sonë do të transformohet. Por suksesi në krijimin e AI mund të jetë ngjarja më e madhe në historinë e qytetërimit tonë – ose e fundit, nëse nuk mësojmë si t’i shmangim rreziqet”, thoshte ai.Hawking nuk ishte kundër AI-së. Ai e konsideronte atë një mundësi të jashtëzakonshme, por insistonte në nevojën për menaxhimin e duhur të saj. Ndërsa përfitimet janë të mëdha, AI mund të përdoret edhe për qëllime negative: armë autonome, mekanizma të fuqishëm shtypjeje, ose sisteme që zhvillojnë një vullnet të pavarur në konflikt me tonin.Paralajmërimi i tij mbetet aktual. Nëse nuk ndërmerren masa për të rregulluar dhe orientuar zhvillimin e AI-së në mënyrë etike, teknologjia që kemi krijuar mund të na tejkalojë, jo vetëm në inteligjencë, por edhe në fuqi. Sfida jonë nuk është më vetëm zhvillimi i AI-së, por menaxhimi i saj për të siguruar se ajo mbetet një forcë për të mirën e njerëzimit.
Burimi