Kujtesa historike përmes fiksionit letrar

Arsim Halili -Jusuf Buxhovi: “Nata e Shekujve”, roman, botoi “Rilindja”, 1986. Nga Arsim Halili Romani “Nata e shekujve” i Jusuf Buxhovit përfaqëson një prej përpjekjeve më ambicioze të letërsisë shqiptare bashkëkohore për të ndërtuar një diskurs historiko-filozofik mbi qenien shqiptare, duke kapërcyer kufijtë tradicionalë të rrëfimit realist. Në këtë vepër, historia nuk është vetëm sfond i ngjarjeve, por substanca ontologjike mbi të cilën ngrihet ndërgjegjja kombëtare. Përmes një strukture narrative që ndërthuret midis reales dhe metafizikes, Buxhovi ndriçon dimensionin e “errësirës së shekujve” si një proces i përhershëm i humbjes dhe ringjalljes së identitetit. Historia si mit dhe miti si histori Në thelb të romanit qëndron një paradoks historik: shqiptari përjeton historinë jo si kujtesë lineare, por si përsëritje ciklike e fatit kolektiv. Buxhovi e...