Raporti: 450 milionë qytetarë të rrezikuar nga ndotja e ajrit dhe zhurmat në qytetet europiane
foto ilustruese
BRUKSEL- Ndotja urbane vazhdon të jetë një kërcënim i madh mjedisor për shëndetin në BE, paralajmëron një raport i publikuar më 15 janar nga Gjykata Evropiane e Auditorëve (ECA). Qytetet evropiane janë shumë të zhurmshme dhe ndotja e ajrit mbetet shumë e lartë, pavarësisht përmirësimeve, thonë ata.
3/4 e qytetarëve të BE-së jetojnë në zona urbane dhe për këtë arsye janë veçanërisht të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit dhe zhurmës. Sipas Agjencisë Evropiane të Mjedisit, ndotja e ajrit është përgjegjëse për të paktën 250,000 vdekje në vit në Evropë. Përveç kësaj, ekspozimi afatgjatë ndaj niveleve të tepërta të zhurmës mund të ketë efekte të pafavorshme shëndetësore, të tilla si shqetësime të gjumit, ankth, dëmtime njohëse dhe probleme të shëndetit mendor.
BE ka vendosur rregulla për të mbrojtur 450 milionë qytetarët e saj nga ndotja e ajrit dhe zhurmës. Gjithashtu sipas Komisionit Evropian, 46.4 miliardë janë ndarë për të arritur objektivat e ajrit të pastër, për periudhën 2014-2020 dhe 185.5 miliardë lekë euro për periudhën 2021-2027, shkruajnë mediat e huaja.
“Ka pasur zhvillime pozitive në luftën kundër ndotjes urbane. Megjithatë, do të ishte një gabim i madh të qëndrojmë në dafinat tona,” tha Klaus-Heiner Lehne, anëtar i ECA-s përgjegjës për auditimin.
Me standardet e cilësisë së ajrit të BE-së që së shpejti do të bëhen më të rrepta, qytetet e BE-së do të duhet të rrisin përpjekjet e tyre për të përmbushur standardet e reja të BE-së nëse duan t’i afrohen rekomandimeve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Zhurma është ‘fytyra’ tjetër e ndotjes urbane dhe shpesh neglizhohet, thuhet në deklaratë. Auditorët arrijnë në përfundimin se vlerësimi i progresit në reduktimin e këtij lloji të ndotjes në BE është praktikisht i pamundur.
Shumica e shteteve anëtare kanë boshllëqe dhe vonesa në monitorimin e zhurmës, që do të thotë se një prirje nuk mund të vendoset. Të dhënat sugjerojnë se objektivi i zhurmës zero ndotje për vitin 2030 për një ulje prej 30 për qind të numrit të njerëzve të dëmtuar nga zhurma e transportit nuk ka gjasa të përmbushet. Vlerësimet tregojnë se ajo do të bjerë me 19 për qind në rastin më të mirë dhe, në rastin më të keq, mund të rritet edhe me tre për qind deri në vitin 2030.
Fakti është se qytetet luftojnë për të trajtuar në mënyrë efektive ndotjen e ajrit dhe zhurmës, thuhet në deklaratë. Arsyet për këtë variojnë nga koordinimi i dobët nga autoritetet deri te efektiviteti i dyshimtë i masave, për të mos përmendur rezistencën lokale kundër tyre.
Në vitin 2021, si pjesë e Marrëveshjes së Gjelbër Evropiane, u vendosën vlera specifike të synuara për të reduktuar ndotjen e ajrit dhe zhurmat e dëmshme deri në vitin 2030. Qëllimi nuk është vetëm të reduktohen efektet shëndetësore të ndotjes së ajrit (vdekjet e parakohshme) me më shumë se 55% dhe kërcënimi për biodiversitetin në ekosistemet e BE-së me 25%, por edhe për të reduktuar me 30% numrin e njerëzve që vuajnë kronikisht nga zhurmat e trafikut.
