A mund të shpëtohen fëmijët e mafiozëve nga jeta kriminale? Si nisma e gjyqtarit ndryshoi rrënjësisht jetën e ‘bosit’ 16-vjeçar

Para agimit të një mëngjesi qershori të vitit 2010, policia shkoi në pallatin që i përkiste një familjeje të njohur mafioze në skaj të një qyteti të vogël në Kalabri.

Ndërsa agjentët vërshuan nëpër ndërtesë, anëtarët e familjes lëvizën furishëm për të fshehur çdo provë. Maria, vajzës 12-vjeçare të familjes, iu dha një faqe e grisur nga një fletore. Ishte një listë e borxheve. Asaj iu tha që ta fshihte.
Vëllai i saj Cosimo, 14 vjeç, shikonte me tërbim të pafuqishëm teksa babai, nëna, madje edhe gjyshja e tij, u prangosën.

Pas arrestimeve, Cosimo ishte i vetmi anëtar mashkull i familjes jashtë burgut dhe ishte përgjegjësia e tij të mblidhte para për tarifat e avokatëve.
Ai ishte një shef i vogël me shoferin e tij, duke vizituar bizneset lokale që ishin në shënimet e familjes dhe duke kërkuar pagesën me kërcënime.
“Ai njihej si bosi”, thotë gazetari Dario Cirrincione.
“Nëse ai shkonte në një lokal në fshat, të moshuarit ngriheshin për ta përshëndetur. Njerëzit e prisnin, e përzinin, bënin gjithçka që i duhej. Ky lloj trajtimi i kthen këta fëmijë në mbretër të vegjël.”
Mafia kalabreze, “Ndrangheta”, bazohet në grupe familjare në qytete të vogla përgjatë vijës bregdetare të Italisë.
Zona është e mbushur me fabrika gjysmë të ndërtuara, projekte të paguara nga fondet shtetërore të zhvillimit dhe të braktisura sapo ‘Ndrangheta-ja mori në dorë paratë.
Që kur mori kontrollin e portit në Gioia Tauro në bregun perëndimor, organizata është bërë një nga importuesit më të mëdhenj të kokainës në Evropë.
Autoritetet kanë bërë arrestime gjithëpërfshirëse gjatë dekadës së fundit dhe kanë organizuar një sërë gjyqesh, duke përfshirë qindra të pandehur.
Ndërsa baballarët dhe gjyshërit janë duke vuajtur dënime të përjetshme, shumë në burgje të sigurisë së lartë, anëtarët më të rinj po e fillojnë karrierën e tyre kriminale më herët.
Për dy vjet, Cosimo e pa të atin vetëm pas një ekrani xhami në një burg të sigurisë së lartë. Babai i tij i tha se duhej të “rritej”, të bëhej burrë, të merrte përgjegjësinë, të përdorte kokën.
Ai ishte përgjegjës për motrën e tij. Nëse Maria dilte jashtë, ai do të dërgonte banditë e tij për të kontrolluar se ku shkoi dhe kë shihte. Ai jetonte si gangster, jashtë gjithë natën, duke luftuar, duke u kthyer në shtëpi në agim. “Njerëzit prisnin që unë të isha i fuqishëm”, tha ai më vonë në një intervistë për një TV italian.
“Ata prisnin që unë të sillesha keq. Kisha gjithë urinë për pushtet të një fëmije që ndjen se është i pathyeshëm”.
Në fund të vitit 2013, dosja e çështjes së Cosimo u ul në tryezën e gjyqtarit Roberto Di Bella në gjykatën e të rinjve në Reggio Calabria. Di Bella shikoi dosjen e djalit dhe ndjeu një ndjenjë të njohur dëshpërimi.
Historia e familjes rëndoi kaq shumë mbi këtë të ri, mendoi Di Bella, ai nuk kishte asnjë shans. Deri tani, ai ishte ende vetëm 16 vjeç.
Në gjykatë, djali shfaqi karakteristikat që Di Bella kishte parë shumë herë te të rinjtë e familjeve mafioze. Ai ishte me sy të vdekur, i ftohtë.
Ai kishte një përgjigje të përgatitur për gjithçka që i kërkohej. Kur Cosimo u dënua me katër vjet për tentativë zhvatjeje, ai nuk shfaqi asnjë emocion.
Nëna e tij ishte lejuar të dilte nga burgu për të marrë pjesë në gjyqin e djalit të saj dhe ishte ulur e qetë në fund të sallës së gjyqit. Cosimo nuk u kthye asnjëherë për ta parë atë. Di Bella vuri re se ajo nuk tregonte asnjë përbuzje dhe arrogancë të detyruar që ai zakonisht shihte te gratë e familjeve mafioze në publik, veçanërisht në gjykatë.
Ajo dukej e mërzitur dhe e trishtuar. Ai mendoi se sa shumë duhet të vuante ajo.
Di Bella filloi këtu si i diplomuar për drejtësi në vitin 1992 dhe kaloi vite duke u marrë me adoleshentë nga qytetet përgjatë bregdetit – Gioia Tauro, Palmi, Rosarno. Ai pa fëmijë deri në 10 vjeç të vënë në punë si roje nga prindërit e tyre, duke kontrolluar targat në bazat e të dhënave kompjuterike për të parë nëse kishte makina policie të pashënuara në zonë.
Kishte më shumë: 12-vjeçarë që numëronin kontejnerët brenda dhe jashtë portit në Gioia Tauro; 13-vjeçarë që u vinin flakën makinave, pronarët e të cilave nuk kishin pranuar të paguanin paratë e mbrojtjes; një 15-vjeçar i akuzuar për vrasjen e nënës së tij,
Di Bella, tani 60 vjeç, me flokë të rregullt dhe syze pa buzë, flet butë, i shpejtë për të qeshur, herë pas here duke u përfytyruar. Por sjellja e tij e butë fsheh një vendosmëri të çeliktë. Ai flet me shpejtësi, duke u përkulur përpara, duke kapur krahët e karriges së tij: “Kultura është pothuajse xhihadiste – një indoktrinim psikologjik që fillon që në foshnjëri.”
Di Bella e kuptoi se këta fëmijë ishin rritur për të përbuzur shtetin dhe se burgu nuk ishte frikë për ta. Por ai ndjeu se ata kishin dështuar.
“A ishte kjo gjithçka që duhej t’u ofronim këtyre fëmijëve – dërgimi i tyre në burg?”
Pasi u promovua në krye të gjykatës së të rinjve në vitin 2011, Di Bella kishte një ide. Ai vuri në lëvizje një sistem prove me fuqinë për t’i larguar fëmijët nga familjet më të rrezikshme ‘Ndrangheta’ dhe për t’i dërguar ata larg deri në moshën 18 vjeç.
Një ekip edukatorësh, punonjësish socialë dhe psikologësh do t’u jepnin të dënuarve me kusht mbështetjen e nevojshme për të përfunduar arsimin e tyre, dhe ndoshta të studiunin për një karrierë.
Prindërve që ngulmonin të përfshinin fëmijët e tyre në krim do t’u hiqej të drejtat prindërore. Di Bella e quajti programin Liberi di Scegliere – Free to Choose.
Lajmi për nismën bëri bujë. Di Bella u akuzua për prishjen e familjeve, për vjedhjen e fëmijëve. Ai u quajt nazist. Kritikat nuk erdhën vetëm nga prindërit e fëmijëve që ishin larguar nga shtëpia dhe dërguar në shtëpitë e kujdesit në Sardenjë, Torino dhe Siçili, por edhe nga media. Kolumnistët e gazetave shpreheshin se largimi i fëmijëve nga prindërit e tyre, pavarësisht rrethanave, ishte vepër e një regjimi totalitar. Kisha deklaroi se uniteti i familjes duhet të jetë i shenjtë. Nga një prej baballarëve në burg, ai mori një letër me një ton të errët kërcënues: “Të gjithë kemi fëmijë,” shkroi shefi.
Kur Cosimo u arrestua, motra e tij Maria u la vetëm. Në këtë kohë, shumica e familjes ishte në burg. Detyra e Marias ishte të dërgonte mesazhe dhe të mbante para, pasi një vajzë e re pothuajse nuk do të kontrollohej kurrë. Di Bella e gjykoi më së miri që ajo të largohej nga shtëpia.
Kjo paraqiste një sfidë të veçantë. Një vajzë e rritur në një familje mafioze nuk ka autonomi. Edhe nëse ecën mirë në shkollë, ka të ngjarë ta nxjerrin në 12 ose 13 dhe ta mbajnë në shtëpi për të zvogëluar rrezikun e flirtimit ose takimit. Ajo ka status të veçantë: asnjë i ri vendas nuk do të guxonte të bisedonte me të, apo edhe ta shikonte. Maria ishte e dëshpëruar për vëmendje. Ajo do të bënte gjithçka për të rënë në sy. Pasi prindërit dhe vëllai i saj u arrestuan, ajo u dërgua në banesë sociale në veri. Lëvizja u organizua nga Enza Rando nga Libera, një rrjet organizatash që punojnë për të luftuar mafien.
Kur Anna, nëna e Marias dhe Cosimos doli nga burgu, ajo ishte e vendosur të çlirohej nga kontrolli i familjes dhe të largohej nga Kalabria.
Por nëna e saj ishte e moshuar dhe e dobët; ajo nuk mund ta braktiste.
“Ne u gjetëm atyre një vend për të qëndruar afër vendit ku jetonte vajza në veri,” kujton Rando.
“Pastaj, një dramë e re: djali [Cosimo] po dilte herët nga burgu. Për këto dy gra, vetëm ngritja në këmbë, pa praninë e rëndë të burrave në familje, nuk ishte një perspektivë krejtësisht e gëzueshme. Ishte e ndërlikuar.”
Në burg Cosimo kishte punuar me një psikolog, duke kontrolluar prirjet e tij të dhunshme dhe duke gjetur një marrëdhënie të re me familjen. Ai u lirua herët, përsëri me mbështetjen e programit Free to Choose, dhe u transferua me nënën dhe motrën e tij. Kjo çoi në një ndryshim të pakëndshëm në dinamikën e familjes. Dy gratë kishin mësuar të shijonin pavarësinë e tyre dhe Cosimo ende ndjente se duhej të kontrollonte motrën e tij, duke i thënë asaj se çfarë mund të vishte dhe me kë mund të dilte. Por tani Cosimo ka një punë dhe është i dashuruar. Ai dhe partnerja e tij janë në pritje të një fëmije. Anna po punon për një kooperativë ushqimore, mirënjohëse që është ribashkuar me fëmijët e saj, larg Kalabrisë. Burri i saj po vuan dënimin e përjetshëm; Cosimo ende e viziton atë në burg.
Di Bella u largua nga Reggio Calabria për në Catania tre vjet më parë dhe po zgjeron projektin e tij në të gjithë jugun. Ai mbetet i përkushtuar për të goditur mafien./ The Guardian.

Top Channel
Burimi