Mesatarisht, muzikantët e famshëm vdisnin në moshën 75 vjeç, ndërsa bashkëmoshatarët e tyre më pak të njohur mbijetuan deri në moshën 79 vjeç, zbulon një studim i ri.
Nëse thënia “vetëm të mirët vdesin të rinj” ju duket dramatike, mund t’i hidhni një sy yjeve të pop-it – sepse të dhënat mund ta mbështesin këtë.
Këngëtarët e famshëm vdesin rreth katër vjet më herët se ata që i shmangen vëmendjes, sipas një analize të re të disa prej yjeve më të mëdhenj të shekullit të 20-të në Evropë dhe Amerikën e Veriut.
Gjetjet sugjerojnë se faktorët stresues psikologjikë të famës – siç janë mungesa e privatësisë, shqyrtimi intensiv publik, një orar ndëshkues dhe presioni për të performuar – mund të nxisin probleme të shëndetit mendor dhe mekanizma të dëmshëm përballimi që kontribuojnë në një vdekje të përshpejtuar.
Fama duket të jetë një “barrë kronike që amplifikon rreziqet ekzistuese profesionale”, thanë studiuesit nga Universiteti Witten/Herdecke në Gjermani.
Ata gjurmuan të dhënat shëndetësore të 324 këngëtarëve të famshëm të lindur midis viteve 1910 dhe 1975, duke i krahasuar ata me 324 këngëtarë të tjerë që kishin prejardhje të ngjashme – nga gjinia dhe etnia te zhanri dhe lloji i aktit muzikor – por që nuk arritën statusin e personazhit të famshëm.
Të gjithë artistët ishin aktivë midis viteve 1950 dhe 1990 – një epokë e përcaktuar nga ngritja dhe evolucioni i rock and roll, punk, disco, grunge dhe hip-hop – për t’u dhënë studiuesve të dhëna të mjaftueshme afatgjata mbi shëndetin e tyre dhe rreziqet e vdekshmërisë deri në vitin 2023.
Çmimi i famës
Mesatarisht, muzikantët e famshëm vdisnin në moshën 75 vjeç, ndërsa bashkëkohësit e tyre më pak të njohur mbijetuan deri në moshën 79 vjeç, sipas studimit, i cili u botua në Journal of Epidemiology and Community Health .
Studimi zbuloi se këngëtarët solo kishin një rrezik 26% më të lartë vdekjeje krahasuar me këngëtarët kryesorë në grupe muzikore, por rreziqet e famës i kapën megjithatë. Në përgjithësi, këngëtarët e famshëm kishin 33% më shumë gjasa të vdisnin më të rinj krahasuar me muzikantët jo të famshëm.
Studiuesit thanë se gjetjet sugjerojnë që rreziku i lartë i vdekjes nuk është për shkak të dallimeve ekzistuese midis artistëve ose shkakësisë së kundërt – ku vdekja në moshë të re e bën një artist më të famshëm – por përkundrazi, të bërit i famshëm në fakt rrit rrezikun e një vdekjeje të hershme.
Është një nivel i ngjashëm rreziku si të pish cigare herë pas here, gjë që rrit gjasat e vdekjes me 34 përqind, thanë ata.
“Të qenit i famshëm duket aq i dëmshëm saqë anashkalon çdo përfitim të mundshëm që lidhet me statusin e lartë socioekonomik”, thanë studiuesit.
Vlen të përmendet se rezultatet nuk vërtetojnë se fama bën që njerëzit të vdesin më të rinj, por vetëm se të dy faktorët janë të lidhur. Studimi gjithashtu nuk mori në konsideratë lloje të tjera të personazheve të famshëm, siç janë yjet e filmit ose atletët profesionistë, kështu që gjetjet mund të mos vlejnë përtej këngëtarëve ose në pjesë të tjera të botës.
Ekzistojnë gjithashtu disa përjashtime që mund ta vërtetojnë rregullin – si vokalisti 82-vjeçar i Rolling Stones, Mick Jagger, i cili është famëkeq për drogën ilegale në fillim të karrierës së tij, por është ende i aftë të komandojë arena të mbushura plot.
Por në përgjithësi, gjetjet sugjerojnë që nëse keni ëndërruar ndonjëherë për një turne botëror ose lavdi në Grammy, mund të duhet ta mendoni përsëri. Fama mund të vijë me disa përparësi, por me sa duket nuk të jep vite shtesë.
