‘Ndihej si fundi i botës’/ Të mbijetuarit e masakrës thonë se historia po përsëritet – me autorë të rinj

Ndërsa lotët i rrjedhin në fytyrë dhe trupi i dridhet nga dhimbja, Hamida vë në prehër vajzën e saj 4-vjeçare dhe djalin e vogël, duke i ngushëlluar ndërsa qajnë për babanë e tyre.
22-vjeçarja etnike Rohingya po mbijeton nga dashamirësia e refugjatëve të tjerë në një kamp pranë Cox’s Bazar, Bangladesh – dhe po përpiqet të përpunojë tmerret që ajo përjetoi në Myanmarin fqinj, ku një luftë civile po shpërthen midis ushtrisë së vendit dhe grupeve rebele, duke përfshirë ushtrinë Arakan.
“Pasi hynë në shtëpinë time, më goditën, më rrahën dhe unë po mundohesha të lirohesha kur më përdhunuan,” thotë Hamida. “Për të paktën një orë, ata më lidhën.”
Hamida – e cila kërkoi të përdorte vetëm emrin e saj të parë nga frika e hakmarrjes – thotë se shtatë ushtarë të Ushtrisë Arakan e përdhunuan atë në grup, gjatë sulmit në shtetin perëndimor Rakhine të Mianmarit në fund të korrikut.
“Unë bërtita, kështu që ma mbyllën gojën me duar”, thotë ajo. “Më përdhunuan. Më rrahën me armët e tyre. Më goditën me shkelma. Megjithatë, nuk mund të lëviz (pa) dhimbje.”
Hamida qan ndërsa tregon për CNN se u përdhunua në Myanmar nga ushtarët, që më pas vranë burrin e saj. 
 Gjatë sulmit, ajo thotë se burri i saj i dëgjoi britmat e saj dhe vrapoi në kasollen e tyre për ta shpëtuar – por ai u kap dhe u detyrua të shikonte.
“Ata e therën burrin tim, pasi më përdhunuan”, thotë ajo. “Katër ushtarë të Ushtrisë Arakan po e mbanin fort, dhe njëri e theri me një thikë të madhe të mprehtë.”
CNN nuk mund të verifikojë në mënyrë të pavarur rrëfimin e Hamidës për sulmin – as ato të të mbijetuarve të tjerë që u larguan për të shpëtuar përtej lumit Naf, i cili siguron një kufi natyror midis Mianmarit dhe Bangladeshit.
I njohur si kampi më i madh i refugjatëve në botë, më shumë se një milion myslimanë Rohingya janë strehuar në tenda të improvizuara pranë qytetit të Cox’s Bazar – shumica e të cilëve u larguan atje në gusht 2017, pasi ushtria e Mianmarit vrau rreth 10,000 njerëz në atë që ekspertët e Kombeve të Bashkuara e etiketuan si një gjenocid.

Tani, të ardhurit e rinj si Hamida po sjellin raporte për vrasje masive, sulme me bomba ndaj civilëve dhe djegie të fshatrave – të cilat mbajnë shenja dalluese të sulmeve të 2017-ës, shtatë vjet më vonë. Por këtë herë, grupi rebel etnik Rakhine Arakan Army po fajësohet për brutalitetin.
‘Ndihej si fundi i botës’
Dëshmitarët thonë se dita më vdekjeprurëse për sulmet ishte 5 gushti, kur rreth 200 njerëz u vranë ndërsa dronët hodhën bomba mbi ata që iknin duke luftuar në qytetin Maungdaw.
Videot e qarkulluara gjerësisht në internet tregojnë grumbuj trupash – kryesisht gra dhe fëmijë të rrethuar nga gjërat e tyre – të shpërndara rreth një pylli rizoforë përgjatë vijës bregdetare, të masakruara, ndërsa përpiqeshin të hipnin në varkat për në Bangladesh.

 “Kur arritëm në gardhin kufitar, pamë një bombë të madhe që ra mbi një grup njerëzish, duke vrarë shumë prej tyre,” thotë ai. “Ata po sulmonin me dronë, me armë zjarri dhe me armë të rënda. Ndihej si fundi i botës.”
Bashar pa djalin e tij 17-vjeçar të vdekur, së bashku me motrën e tij, e cila u vra teksa ajo i jepte gji vajzës së saj 8-muajshe.
“Unë nuk mund të shikoja prapa, sepse bombat po binin shumë,” tha ai. “Kisha dy nga fëmijët e mi me vete dhe më rridhte gjak.”
Abdul Bashar dhe nipi i tij 10-vjeçar i mbijetuan sulmeve me dron në bregun e lumit pranë Maungdaë, Myanmar më 5 gusht. 
Bashar tani është strehuar në një kamp të Cox’s Bazar me nipin e tij 10-vjeçar – prindërit dhe pesë vëllezërit e motrat e të cilit vdiqën në sulm. Djali mbijetoi pavarësisht plagëve të rënda të predhave në krah.
“Mendoj se vdekja do të ishte më mirë sesa të jetosh përmes kësaj,” tha Bashar.
Një raport i ri nga grupi i të drejtave të njeriut Fortify Rights i kërkon Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) të “hetojë një masakër të civilëve Rohingya të kryer nga Ushtria Arakan (AA). Një raport i veçantë nga Human Rights Watch thotë se sulmet “ngrenë spektrin e spastrimit etnik”.
Në një intervistë me CNN, zëdhënësi i Ushtrisë Arakan, Khaing Thu Ka mohoi akuzat për mizori, duke i quajtur raportet “lajme të rreme dhe dezinformata”.
Ai tha se luftëtarët e AA-së “kurrë nuk kishin shënjestruar apo vrarë civilë të pafajshëm”, duke pretenduar se sulmet me dronë të 5 gushtit u kryen nga ushtria.
Ushtria e Mianmarit fajëson AA për sulmet. CNN nuk mund t’i atribuojë në mënyrë të pavarur raportet e përgjegjësisë ose të verifikojë numrin e njerëzve që u vranë.
Në përgjigje të një pyetjeje të veçantë në lidhje me dëshminë e Hamidës për përdhunimin në grup, Khaing Thu Ka i AA tha se grupi “me siguri do të hetonte” rastin e saj.
Populli Rohingya – një grup etnik kryesisht mysliman me gjuhë dhe kulturë të veçantë – është persekutuar prej kohësh dhe i është mohuar shtetësia në Mianmar me shumicë budiste, me propagandën zyrtare që i përshkruan ata si “bengalë” ose “emigrantë të paligjshëm”. Atyre u mohohet gjithashtu statusi zyrtar në Bangladesh, duke i bërë të njohur si “njerëzit më të padëshiruar në botë”.
Shefi i ri i përkohshëm i Bangladeshit, Muhammad Yunus, ka premtuar të vazhdojë të mbështesë Rohingya-t në vendin e tij, por ka apeluar që luftimet në Mianmar të përfundojnë në mënyrë që ata të kthehen në atdheun e tyre me “siguri, dinjitet dhe të drejta të plota”.
Eksodi brenda natës
Kontrolle të rrepta mbeten në vend përgjatë vijës bregdetare 18 milje (30 kilometra) të lumit Naf që gjarpëron midis Mianmarit dhe fqinjit të tij – me rojet kufitare të Bangladeshit nën urdhra që të përpiqen të mbajnë jashtë Rohingya-t që po ikin.
Refugjatët tani po përdorin mbulesën e errësirës për t’iu shmangur kapjes, shpesh duke u nisur nga Myanmar rreth orës 22:00 për të bërë udhëtimin 1.8 milje (3 kilometra) përtej ujit.
Me afrimin e mesnatës, CNN udhëton përgjatë rrugës së gjatë bregdetare për në një fshat të vogël peshkimi në skajin jugor të Bangladeshit – për t’u takuar me një refugjat Rohingya që doli fshehurazi nga kampi për të takuar motrën e tij, e cila do të mbërrijë me një varkë nga Mianmari. atë mbrëmje.
Të gjithë telefonat në varkën e saj ishin fikur për siguri gjatë udhëtimit, kështu që ai shkoi për orë të tëra pa dëgjuar një përditësim.
“Jam shumë i shqetësuar,” tha Mohammed, i cili nuk donte të përdorte emrin e tij të vërtetë. “Kjo është motra ime e madhe.”
Ai është i shqetësuar se motra e tij, e cila nuk di të notojë, mund të mbytet gjatë kalimit. Shumë varka refugjatësh janë mbytur javët e fundit, trupat e pasagjerëve të tyre të dëshpëruar përfundimisht kanë dalë në breg dhe janë varrosur në varre të cekëta në plazh.
Frika e Mohammedit përkeqësohet nga tingujt para agimit të shpërthimeve dhe zjarri i pushkëve pikërisht përtej lumit – një kujtesë se pse motra e tij dhe Rohingya të tjerë po ikin.
Në anën e Bangladeshit, është bërë një lojë mace me miun për rojet bregdetare që të dallojnë varkat që dalin nga ujërat me bojë, përpara se të arrijnë në tokë. Hëna e plotë hedh një shkëlqim argjendi mbi lumë, duke i vënë varkat që vijnë në rrezik shtesë për t’u dalluar.

Një roje e lartë kufitare që foli për CNN në plazh tha se nëse varkat arrijnë të zbresin në orën e tyre, ato zakonisht u ofrojnë ushqim njerëzve në bord përpara se t’i kthejnë.
Motra e Muhamedit nuk shfaqet kurrë atë natë dhe në agim, paniku i tij fillon të rritet.
“Bota tani është e errët për mua,” tha ai. “Kam humbur gjithçka në jetën time.”
Disa orë më vonë, ai dëgjon se motra e tij arriti të zbarkonte më tej në bregdet – por u rrëmbye nga ndërmjetësit që kërkonin pagesën për lirimin e saj. Përfundimisht ajo ishte në gjendje të ribashkohej me Muhamedin në kampe, por familja shpenzoi të gjitha paratë e saj duke u përpjekur ta çonte atë në siguri.
“AA dëshiron të zhdukë Rohingyas”
Pavarësisht sfidave për të kaluar, zyrtarët e Bangladeshit i thanë CNN se më shumë se 5,000 Rohingya kanë mbërritur në Bangladesh nga Mianmari gjatë luftimeve të fundit.
Tani po rriten thirrjet për Bangladeshin për të lejuar akses humanitar për refugjatët që vijnë.
“UNHCR po i bën thirrje Bangladeshit që të sigurojë akses në siguri për refugjatët që ikin nga dhuna në shtetin verior të Rakhine, së fundmi në qytezën Maungdaë”, tha Shari Nijman, zëdhënës i UNHCR-së në Bangladesh. “Midis të sapoardhurve ka shumë gra dhe fëmijë, duke përfshirë disa me lëndime kritike nga të shtënat me armë zjarri dhe granatimet.”
Mjekët pa Kufij (MSF) – që operojnë klinika të shumta në Cox’s Bazar – i thanë CNN se trajtuan 54 njerëz që mbërritën me “plagosje lufte” midis 5-11 gushtit, 48% e të cilëve ishin gra dhe fëmijë.
Jamila Begum, 45 vjeç, ia doli me një varkë me katër nga nipërit e saj jetimë.
Ajo tha se familja e saj u përpoq të ikte nga shtëpitë e tyre më 5 gusht gjatë një pauze në luftime, por më pas bombat “ranë në çatinë e shtëpisë”, duke vrarë vajzën e Begum, burrin e saj dhe vajzën e tyre 7-vjeçare. Begum arriti të rrëmbejë fëmijën më të vogël – një foshnjë 6 muajshe – nga krahët e së bijës.

Begum iku me nipërit dhe mbesat dhe ata u fshehën për pesë ditë, përpara se të hipnin në një varkë për në Bangladesh. Por nipi i saj i madh nuk ia doli – ai vdiq nga plagët e tij para se të gjenin një varkë dhe ajo u detyrua ta linte në plazh.
Pasi u larguan, ajo dëgjoi se AA i kishte vënë flakën fshatit të saj.
“AA dëshiron të zhdukë Rohingyas nga shteti Rakhine,” thotë Begum, duke i bërë jehonë ndjenjave të dhjetëra refugjatëve të tjerë me të cilët foli CNN.
Tani, Begum është e sigurt në kampe, por ka frikë për të ardhmen e nipërve të saj, si kujdestari i tyre i vetëm.
“Trishtimi nuk do të largohet nga jeta jonë”, thotë ajo./ CNN.
Burimi