‘Familja ime vdiq para syve të mi’/ Tregime rrëqethëse nga një masakër në Mianmar…

Fayaz dhe gruaja e tij besuan se ishin momente të sigurta për ta, kur bombat filluan të binin.
“Ne po hipnim në varkë njëri pas tjetrit, kur ata filluan të na bombardojnë.”
Vajtimet dhe britmat mbushën ajrin rreth orës 17:00 me kohën lokale më 5 gusht, thotë Fayaz, ndërsa mijëra Rohingya të frikësuar u nisën drejt brigjeve të lumit Naf në qytetin Maungdaw.
Sulmet ndaj fshatrave më herët në zonë nënkuptonin se kjo ishte ajo që qindra familje, duke përfshirë edhe atë të Fayaz, e panë si opsionin e tyre të vetëm – që për të arritur në siguri, duhej të arratiseshin nga Mianmari perëndimor në brigjet më të sigurta të Bangladeshit.
Fayaz mbante çanta të mbushura me gjithçka që kishin arritur të kapnin. Gruaja e tij mbante në duar vajzën e tyre gjashtëvjeçare, më e madhja vraponte përkrah tyre. Motra e gruas së tij po ecte përpara, me djalin tetë muajsh të çiftit në krahë.
Bomba e parë vrau kunatën e tij në çast. Foshnja u plagos rëndë – por gjallë.
“Unë vrapova dhe e mbajta … Por ai vdiq, ndërsa ne prisnim të ndalonte bombardimi.”
Nisari kishte arritur gjithashtu në breg të lumit rreth orës 17:00, pasi kishte vendosur të arratisej me nënën, gruan, djalin, vajzën dhe motrën. “Dëgjuam drone lart dhe më pas zhurmën e fortë të një shpërthimi,” kujton ai. “Ne u hodhëm të gjithë në tokë. Ata hodhën bomba mbi ne duke përdorur dronë.”
Nisari ishte i vetmi nga familja e tij që mbijetoi.
Fayaz, gruaja dhe vajzat e tij shpëtuan dhe përfundimisht do të kalonin lumin. Pavarësisht lutjeve të tij, varkëtari refuzoi ta lejonte Fayazin të sillte trupin e foshnjës me vete. “Ai tha se nuk kishte kuptim të bartja të vdekurit, kështu që hapa një gropë buzë lumit dhe e varrosa me nxitim.”
Tani ata janë të gjithë në sigurinë relative të Bangladeshit, por nëse kapen nga autoritetet këtu, ata mund të kthehen. Nisari shtrëngon një Kuran, i paaftë ende të kuptojë se si bota e tij u shkatërrua në një ditë të vetme.
“Nëse do ta dija se çfarë do të ndodhte, nuk do të kisha provuar kurrë të largohesha atë ditë,” thotë Nisar.
Është shumë e vështirë të përmbledhësh atë që po ndodh në luftën civile të Mianmarit. Por BBC ka arritur të ndërtojë një pamje të asaj që ndodhi në mbrëmjen e 5 gushtit, përmes një serie intervistash ekskluzive me më shumë se një duzinë të mbijetuarve Rohingya, që u arratisën në Bangladesh dhe videove që ata shpërndanë.
Të gjithë të mbijetuarit – civilë të paarmatosur Rohingya – tregojnë se kanë dëgjuar shumë bomba që shpërthejnë gjatë një periudhe prej dy orësh. Ndërsa shumica përshkruan se bombat hidheshin nga dronët, një armë që po përdoret gjithnjë e më shumë në Mianmar, disa thanë se ato u goditën nga mortaja dhe të shtëna me armë zjarri. Klinika e MSF që vepron në Bangladesh ka thënë se ka parë një rritje të madhe të Rohingya-ve të plagosur në ditët në vijim – gjysma e të plagosurve ishin gra dhe fëmijë.
Videot e të mbijetuarve të analizuara nga BBC Verify, tregojnë bregun e lumit të mbuluar me trupa të gjakosur, shumë prej tyre gra dhe fëmijë. Nuk ka asnjë numërim të verifikuar të numrit të njerëzve të vrarë, por dëshmitarë të shumtë okularë i kanë thënë BBC-së se kanë parë shumë trupa.
Civilët Rohingya ‘bombardohen, duke përdorur drone’
Të mbijetuarit na thanë se u sulmuan nga Ushtria Arakan, një nga grupet më të forta kryengritëse në Myanmar, e cila në muajt e fundit ka dëbuar ushtrinë nga pothuajse i gjithë shteti Rakhine. Ata thanë se fillimisht u sulmuan në fshatrat e tyre, duke i detyruar të iknin dhe më pas u sulmuan përsëri nga bregu i lumit, ndërsa kërkonin të arratiseshin.
AA nuk pranoi të intervistohej, por zëdhënësi i saj Khaing Tukha e mohoi akuzën dhe iu përgjigj pyetjeve të BBC-së me një deklaratë ku tha se “incidenti nuk ka ndodhur në zonat e kontrolluara nga ne”. Ai gjithashtu akuzoi aktivistët Rohingya për organizimin e masakrës dhe akuzimin e rremë të AA.
Megjithatë, Nisari i qëndron llogarisë së tij.
“Ushtria Arakan po gënjen,” thotë ai. “Sulmet janë bërë nga ata. Atë ditë ishin vetëm ata në zonën tonë. Dhe ata na sulmojnë prej javësh. Ata nuk duan të lënë asnjë musliman të gjallë.”
Shumica e myslimanëve Rohingya të Mianmarit jetojnë si pakicë në Rakhine – një shtet me shumicë budiste, ku të dy komunitetet kanë pasur prej kohësh një marrëdhënie të tensionuar. Në vitin 2017, kur ushtria e Mianmarit vrau mijëra Rohingya në atë që OKB-ja e përshkroi si “një shembull i spastrimit etnik”, burra vendas Rakhine gjithashtu iu bashkuan sulmeve. Tani, në mes të një konflikti spirale midis juntës dhe AA-së, e cila ka mbështetje të fortë në popullsinë etnike Rakhine, Rohingya-t e gjejnë përsëri veten të bllokuar.
Foshnja Zaidur – vetëm tetë muajshe – u vra në sulm
Pavarësisht rrezikut për t’u kapur dhe kthyer në Mianmar nga autoritetet e Bangladeshit, të mbijetuarit Rohingya i thanë BBC-së se dëshironin të tregonin detaje të dhunës me të cilën u përballën, në mënyrë që ajo të mos kalonte pa dokumente, veçanërisht pasi ajo u shpalos në një zonë që nuk është më e aksesueshme për të,  grupet e të drejtave apo gazetarët.
“Zemra ime është thyer. Tani, kam humbur gjithçka. Nuk e di pse mbijetova”, thotë Nisar.
Një tregtar i pasur Rohingya, shiti tokën dhe shtëpinë e tij ndërsa bombardimet u shtuan pranë shtëpisë së tij në Rakhine. Por konflikti u intensifikua më shpejt nga sa priste, dhe në mëngjesin e 5 gushtit, familja vendosi të largohej nga Mianmari.
Ai po qan teksa tregon trupin e vajzës së tij në një nga videot: “Vajza ime vdiq në krahët e mi duke thënë emrin e Allahut. Ajo duket aq e qetë, sikur është duke fjetur. Ajo më donte shumë.”
Në të njëjtën video, ai tregon edhe gruan dhe motrën e tij, të dy të plagosur rëndë, por të gjallë kur u filmua video. Ai nuk mundi t’i merrte ato, pasi bombat po binin ende, kështu që ai bëri zgjedhjen e dhimbshme për t’i lënë ato pas. Më vonë e mori vesh se kishin vdekur.
Fayaz dhe familja e tij tani fshihen në Bangladesh, duke shpresuar që të mos detyrohen të kthehen në Mianmar.
“Nuk kishte mbetur askund që të ishte i sigurt, kështu që ne vrapuam drejt lumit për të kaluar në Bangladesh,” thotë Fayaz. Të shtënat dhe bombat i kishin ndjekur nga fshati në fshat, dhe kështu Fayaz ia dha të gjitha paratë e tij një varkëtari për t’i çuar përtej lumit.
I shkatërruar dhe i zemëruar, ai mban një foto të trupit të gjakosur të djalit të tij.
“Nëse ushtria Arakan nuk qëlloi mbi ne, atëherë kush e bëri?” pyet ai. “Drejtimi nga erdhën bombat, e di që Ushtria Arakan ishte atje. Apo po binin bubullima nga qielli?”
Këto akuza ngrenë pyetje serioze në lidhje me Ushtrinë Arakan, e cila e përshkruan veten si një lëvizje revolucionare që përfaqëson të gjithë njerëzit e Rakhine.
Që nga fundi i vitit të kaluar, AA, pjesë e Aleancës më të madhe të ‘Tre Vëllazërisë’ së kryengritësve të armatosur në Myanmar, ka bërë fitime të mëdha kundër ushtrisë.
Por humbjet e ushtrisë kanë sjellë rreziqe të reja për Rohingyas, të cilët kanë thënë më parë për BBC se po rekrutoheshin me forcë nga junta për të luftuar AA.
Kjo, së bashku me vendimin e grupit militant Rohingya ARSA për t’u bashkuar me juntën kundër kryengritësve Rakhine, ka acaruar marrëdhëniet tashmë të dobëta midis dy komuniteteve dhe i ka lënë civilët Rohingya të prekshëm ndaj ndëshkimit.
Një i mbijetuar i sulmit të 5 gushtit i tha BBC-së se militantët e ARSA-s, të cilët ishin rreshtuar me juntën, kishin qenë në mesin e turmës që po ikte – dhe kjo mund të kishte provokuar sulmin.
“Edhe nëse ka pasur ndonjë objektiv ushtarak, ka pasur një përdorim joproporcional të forcës. Kishte fëmijë, gra, pleq që u vranë atë ditë. Ishte gjithashtu pa dallim”, thotë John Quinley, drejtor i grupit të të drejtave të njeriut Fortify Rights, i cili ka hetuar incidentin.
“Pra, kjo do të na linte të besojmë se ka arsye të arsyeshme për të besuar se një krim lufte ka ndodhur më 5 gusht. Ushtria Arakan duhet të hetohet për këto krime, dhe komandantët e lartë të Ushtrisë Arakan duhet të mbahen përgjegjës.”
Ky është një moment i pasigurt për komunitetin Rohingya. Më shumë se një milion prej tyre ikën në Bangladesh në vitin 2017, ku vazhdojnë të jenë të kufizuar në kampe të tejmbushura e të mjera.
Më shumë kanë ardhur në muajt e fundit, ndërsa lufta në Rakhine i arrin ata, por, nuk është më 2017, kur Bangladeshi hapi kufijtë e tij. Këtë herë, qeveria ka thënë se nuk mund të lejojë më Rohingya të hyjnë në vend.
Pra, të mbijetuarit që mund të gjejnë para për të paguar varkëtarët dhe trafikantët – BBC-së iu tha se kushton 600,000 kyat burmezë (184 dollarë; 141 £) për person – më pas duhet të kalojnë para rojeve kufitare të Bangladeshit dhe të kenë fatin e tyre me vendasit, ose të fshihen në Rohingya. kampet.
Kur Fayaz dhe familja e tij mbërritën në Bangladesh më 6 gusht, rojet kufitare u dhanë atyre një vakt, por më pas i hipën në një varkë dhe i kthyen.
“Kemi kaluar dy ditë në det pa ushqim apo ujë,” thotë ai. “Unë u dhashë vajzave të mia ujë nga lumi për të pirë dhe iu luta disa prej të tjerëve në varkë që t’u jepnin disa biskota nga pakot që kishin.”
Ata hynë në Bangladesh në përpjekjen e tyre të dytë. Por të paktën dy varka janë përmbysur për shkak të mbipopullimit. Një grua, një e ve me 10 fëmijë, tha se kishte arritur të fshihte familjen e saj gjatë bombardimeve, por pesë nga fëmijët e saj u mbytën kur varka e tyre u përmbys.
“Fëmijët e mi ishin si copa të zemrës sime. Kur mendoj për ta, dua të vdes”, thotë ajo duke qarë.
Nipi i saj, një djalë tetë vjeçar me sy të hapur, ulet pranë saj. Prindërit dhe vëllai i tij më i vogël gjithashtu vdiqën.
Fytyrat e katër anëtarëve të së njëjtës familje, të cilët u mbytën duke kaluar në siguri.
Po ata që mbetën pas? Rrjetet e telefonit dhe të internetit në Maungdaw janë ndërprerë për javë të tëra, por pas përpjekjeve të përsëritura, BBC kontaktoi një burrë, i cili dëshironte të mbetej anonim për sigurinë e tij.
“Ushtria Arakan na ka detyruar të largohemi nga shtëpitë tona dhe po na mban në shkolla dhe xhami,” tha ai. “Unë jam duke u mbajtur me gjashtë familje të tjera në një shtëpi të vogël.”
Ushtria Arakan i tha BBC-së se shpëtoi 20,000 civilë nga qyteti, në mes të luftimeve kundër ushtrisë. Ai tha se po u siguronte atyre ushqim dhe trajtim mjekësor dhe shtoi se “këto operacione kryhen për sigurinë dhe sigurinë e këtyre individëve, jo si zhvendosje të detyruara”.
Burri në telefon hodhi poshtë pretendimet e tyre. “Ushtria Arakan na ka thënë se do të na qëllojnë nëse përpiqemi të largohemi. Po na mbarojnë ushqimet dhe ilaçet. Unë jam i sëmurë, nëna ime është e sëmurë. Shumë njerëz kanë diarre dhe po vjellin.”
Ai, duke u lutur për ndihmë: “Dhjetëra mijëra Rohingya janë nën kërcënim këtu. Nëse mundeni, ju lutemi na shpëtoni.”
Përtej lumit në Bangladesh, Nisar shikon prapa në Mianmar. Ai mund të shohë bregun ku u vra familja e tij.
“Unë kurrë nuk dua të kthehem.”/ BBC.
Burimi