Bjellorusia cakton zgjedhjet presidenciale në janar, Lukashenko do të kandidojë sërish
Ligjvënësit në Bjellorusi caktuan të mërkurën zgjedhjet e ardhshme presidenciale të vendit për më 26 janar. Votimi është pothuajse i sigurt se do të zgjasë sundimin tre dekadash të liderit autoritar Alexander Lukashenko, i cili ka shtypur pothuajse të gjithë mospajtimin politik.
Lukashenko, i cili është përmendur si “diktatori i fundit i Evropës”, kishte thënë tashmë se do të kërkonte atë që do të ishte mandati i tij i shtatë radhazi.
Pasi erdhi për herë të parë në pushtet në vitin 1994, fitorja e fundit e presidentit erdhi në zgjedhjet e vitit 2020, të cilat u denoncuan nga opozita dhe Perëndimi si mashtruese.
Një aleat i vendosur i presidentit rus Vladimir Putin, Lukashenko konfirmoi synimin e tij për të kandiduar gjatë një interviste me televizionin shtetëror rus të mërkurën.
Ai aktualisht ndodhet në Moskë për konferencën e BRICS. Udhëheqësja e opozitës Sviatlana Tsikhanouskaya denoncoi me shpejtësi votimin e ardhshëm si një “farsë”.
Nuk ka vend për zërat e opozitës
Një valë e paprecedentë protestash masive përfshiu vendin e Evropës Lindore pas zgjedhjeve të vitit 2020. Qeveria e tij u përgjigj me një goditje të dhunshme, duke arrestuar dhe rrahur mijëra. Që atëherë, liderët dhe aktivistët e opozitës janë burgosur ose janë detyruar të largohen nga vendi.
Në vitin 2021, autoritetet bjelloruse shkaktuan një krizë diplomatike kur dërguan avionë luftarakë për të detyruar një fluturim civil që kalonte hapësirën ajrore të saj për të bërë një ulje emergjente. Fluturimi mbante gazetarin e opozitës Roman Protasevich, i cili u shoqërua nga fluturimi dhe u arrestua.
Sviatlana Tsikhanouskaya kandidoi kundër Lukashenkos në vitin 2020 dhe më pas u detyrua të largohej nga vendi në Lituaninë fqinje, ku tani ajo drejton një ‘qeveri në mërgim’, e cila njihet nga disa vende evropiane dhe parlamenti evropian.
Ajo u bëri thirrje bjellorusëve dhe botës që të mos i njohin zgjedhjet e ardhshme në mes të goditjes së vazhdueshme politike.
“Lukashenko ka caktuar datën e ‘rizgjedhjes’ të tij më 26 janar, por është një paraqitje e rreme pa një proces të vërtetë zgjedhor që po zhvillohet në atmosferën e terrorit,” tha ajo.
Duke folur për Associated Press, ajo shtoi, “ne u bëjmë thirrje bjellorusëve dhe komunitetit ndërkombëtar që ta refuzojnë këtë farsë.”
Një mirazh mëshirë
Në një lëvizje të papritur gjatë muajve të fundit, Lukashenko ka liruar 115 të burgosur politikë pasi qeveria tha se ata aplikuan për mëshirë dhe u penduan. Megjithatë, analistët besojnë se ai po e përdor këtë për të kërkuar legjitimitet dhe njohjen perëndimore të rezultatit të zgjedhjeve. Autoritetet në Minsk kanë refuzuar vazhdimisht aksesin ndaj vëzhguesve të pavarur të zgjedhjeve.
Bjellorusia ka qenë një nga aleatët më të ashpër të Moskës në pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës, me të cilën ndan një kufi prej 1000 km.
Sanksionet e mëvonshme perëndimore ndaj kombit me rreth 9 milionë banorë kanë shkaktuar një “recesion transformues”, sipas ekonomistëve. Autoritetet bjelloruse shpresojnë se shenjat e fundit të mëshirës mund të çojnë në lehtësimin e sanksioneve.
Megjithatë, sipas Viasna, organizata më e vjetër dhe më e shquar e të drejtave të njeriut në Bjellorusi, ka ende rreth 1,300 të burgosur politikë në Bjellorusi, duke përfshirë liderët e partive opozitare dhe themeluesin e grupit, Ales Bialiatski, i cili fitoi Çmimin Nobel për Paqen në 2022.
Mandati aktual i Lukashenkos skadon verën e ardhshme, por zyrtarët zgjedhorë thanë se avancimi i procesit në fillim të vitit do t’i mundësonte presidentit “të ushtrojë kompetencat e tij në fazën fillestare të planifikimit strategjik”, për vitin e ardhshëm.
Por analisti politik bjellorus Valery Karbalevich e sheh atë si një lëvizje cinike për të shmangur kundërshtimin. “Nuk do të ketë protesta masive në janar të ngrirë,” tha ai./ Euronews – Syri.Net
Burimi
