Frika e Rusisë; pse Putin nuk guxon ta luftojë NATO-n në fushën e betejës

Moska nuk ka marrë përgjegjësinë për asnjë nga sulmet, por presidenti rus Vladimir Putin tha se e sheh luftën në Ukrainë si pjesë të një konflikti më të gjerë me NATO-n.

Dikush u përpoq të digjte një garazh autobusi në Pragë në fillim të këtij muaji, por sulmi i zjarrvënies rezultoi i pasuksesshëm dhe nuk tërhoqi shumë vëmendje.
Derisa, kryeministri çek Petr Fiala zbuloi se kishte shumë mundësi që Moska qëndronte pas saj.
Kjo nxiti alarmin midis zyrtarëve të sigurisë dhe qeverive, pasi disa incidente të ngjashme kanë ndodhur në të gjithë Evropën muajt e fundit. Muzeu i Pushtimit në Riga ishte shënjestër e një sulmi me zjarr në shkurt. Një magazinë në Londër u dogj në muajin mars, ndërsa një qendër tregtare në Varshavë u përfshi nga flakët në muajin maj.
Policia gjermane arrestoi disa persona të dyshuar për planifikimin e shpërthimeve dhe sulmeve me zjarrvënie në muajin prill. Autoritetet franceze nisën një hetim anti-terror pasi arrestuan një prodhues të dyshuar të bombave, i cili u plagos në një shpërthim të dështuar në fillim të këtij muaji.
Sulme të shumta hakerimi dhe incidente spiunazhi janë raportuar në vende të ndryshme evropiane. Në të njëjtën kohë, Bashkimi Evropian ka akuzuar Rusinë dhe Bjellorusinë për armatim të migracionit duke shtyrë azilkërkuesit nga vendet e treta në kufijtë e saj. Gjithashtu, ka pasur disa sulme të dyshimta kundër individëve: një dezertor rus u gjet i vrarë në Spanjë dhe një figurë opozitare u sulmua brutalisht me çekiç.
Sulmet në dukje të rastësishme kanë një gjë të përbashkët: sipas zyrtarëve lokalë, të gjithë janë të lidhur me Rusinë. Ndërsa ato mund të duken të vogla, së bashku këto incidente përbëjnë atë që ekspertët e sigurisë e quajnë luftë hibride të Rusisë ndaj Perëndimit.
“Ne jemi të kërcënuar nga diçka që nuk është një sulm ushtarak i plotë, që janë këto kërcënime hibride… nga ndërhyrja në proceset tona politike, minimi i besimit në institucionet politike, dezinformimi, sulmet kibernetik dhe sabotimi veprime kundër infrastrukturës kritike”, tha Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg gjatë një ngjarjeje në Kanada javën e kaluar.
Rod Thornton, një lektor i lartë në studimet e mbrojtjes në King’s College në Londër, tha se ka pasur një sërë sulmesh të lidhura me Rusinë.
“Patjetër që ka pasur një rritje gjatë muajve të fundit në këto lloje të veçanta sulmesh. Rusët po i shtojnë edhe më shumë”, tha Thornton.
Moska nuk ka marrë përgjegjësinë për asnjë nga sulmet dhe nuk i është përgjigjur kërkesës së CNN për koment, por presidenti rus Vladimir Putin ka bërë të qartë se e sheh luftën në Ukrainë si pjesë të një konflikti më të gjerë me NATO-n dhe se regjimi i tij e sheh qeverinë në Kiev si një përfaqësues i thjeshtë i Perëndimit. Gjithashtu, me çdo shtim të ndihmës perëndimore për Ukrainën, qoftë përmes dërgesave të reja të armëve apo vendosjes së sanksioneve të reja ndaj Rusisë, Kremlini ka shtuar goditjen e tij.
Thornton tha se Rusia po përdorte një fushatë sabotimi si një alternativë ndaj një lufte të plotë me NATO-n, e cila do të ishte katastrofike për Rusinë.
“Është prej kohësh një pjesë e doktrinës ushtarake ruse të përpiqesh dhe të shmangësh përpjekjen për t’u përballur me NATO-n në një fushë betejr, sepse ata e dinë se do të humbnin ndaj forcave të NATO-s. Ajo që ata po bëjnë është ndërmarrja e aktiviteteve që janë nën pragun e konfliktit të armatosur, kështu që ata nuk po nxisin një përgjigje të Nenit 5 nga NATO”, tha ai.
Neni 5 është parimi themelor se një sulm ndaj një anëtari të NATO-s është një sulm ndaj të gjithë anëtarëve.
Thornton tha se duke i mbajtur qëllimisht sulmet afër konfliktit të armatosur, Rusia shpreson të ketë më shumë përçarje brenda NATO-s, pasi nuk ka një plan të qartë se si të veprojë.
“NATO funksionon vetëm kur të gjitha shtetet anëtare të NATO-s veprojnë në unison. Nuk është gjë e mirë nëse SHBA, Britania e Madhe, ndoshta Franca thonë, le ta bëjmë këtë kundër Rusisë”, vifoi ai.
Nicole Ëolkov, një studiuese ruse në Institutin për Studimin e Luftës me bazë në SHBA, tha se qëllimi kryesor i Rusisë tani është të ndërpresë fluksin e ndihmës ushtarake perëndimore për Ukrainën.
“Këto operacione hibride janë pjesë e përpjekjeve luftarake të Rusisë për të dobësuar vendosmërinë perëndimore për të mbështetur Ukrainën dhe për të minuar unitetin brenda Perëndimit,” tha ajo, teksa paralajmëroi se në një plan afatgjatë, Rusia mund të përgatitet për një sulm më të drejtpërdrejtë.
“Që para luftës, Rusia ka kryer këto operacione hibride kundër NATO-s, Perëndimit, BE-së, së bashku me përpjekjet e saj për të përmirësuar aftësitë e saj ushtarake për një konflikt të mundshëm të ardhshëm me NATO-n,” tha ajo për CNN.
Përgatitje prej shumë vitesh
Vëzhguesit rusë thonë se Moska ka forcuar njësitë e saj hibride të luftës për vite me radhë. Shenja më e dukshme e kësaj, thonë ata, ishte promovimi i një komandanti famëkeq spiun, Andrei Averyanov, në radhët e larta të GRU në 2020.
Averyanov dyshohet se mbikëqyri helmimin me agjent nervor Novichok në vitin 2018 të Sergei dhe Yulia Skripal në Salisbury në Angli dhe shpërthimin e vitit 2014 në një depo municioni në Republikën Çeke që vrau dy persona. Tani nënkryetari i GRU-së, kërkohet në Republikën Çeke si autor në shpërthimin në qytetin Vrbetice. Rusia ka mohuar vazhdimisht përfshirjen e saj në të dyja ngjarjet.
“Ai ishte më parë kreu i njësisë 29155, e cila njihet për pjesëmarrjen e saj në sulmin në Salisbury, ku u përpoqën të organizonin grusht shteti në Mal të Zi dhe kishin operacione për të destabilizuar Moldavinë dhe Maqedoninë,” tha Oleksandr Danylyuk, një bashkëpunëtor në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara, institut kërkimor për mbrojtjen dhe sigurinë në Mbretërinë e Bashkuar.
Policia çeke tha se zjarrvënësi i dyshuar në incidentin e fundit të stacionit të autobusit ishte një i huaj 26-vjeçar i cili kishte mbërritur në Republikën Çeke vetëm pesë ditë më parë. Kryeministri pretendoi se ai ishte paguar për veprimin e tij.
Natyra amatore e sulmit në Pragë, ku autori nuk arriti të shkaktojë ndonjë dëm të konsiderueshëm dhe më pas u arrestua.
“Për momentin, shumica e këtyre njerëzve janë thjesht përfaqësues që paguhen nga GRU, ata nuk janë të trajnuar për të bërë këto lloj operacionesh, mund të shihen si një mekanizëm testimi i kryer nga rusët për të parë se ku janë dobësitë e Perëndimit”, tha Danylyuk.
Pesë persona janë akuzuar lidhur me sulmin me zjarrvënie në Londër, ku katër prej tyre ishin në fillim të të 20-tave, ndërsa një prej tyre u akuzua se ishte paguar për sulmin. Zyra e Prokurorit Publik Federal Gjerman tha se personat që u arrestuan me dyshimin se kishin planifikuar sulme zjarrvënëse dhe shpërthime në emër të Rusisë ishin “në kontakt” me zyrtarët rusë të sigurisë, në vend që të ishin vetë spiunë.
Krimi kibernetik dhe dezinformimi
Shumica e sulmeve deri më tani kanë qenë relativisht të vogla, duke treguar se qëllimi i Rusisë nuk është të shkaktojë dëmë të mëdha por të frikësojë popullsinë vendase.
“Qëllimi është të thyhet vullneti i qytetarëve dhe të thyhet mbështetja për Ukrainën. Shumë nga sulmet shoqërohen nga një fushatë dezinformuese e krijuar për të larguar fajin nga Rusia”, tha Olga Lautman, një studiuese e sigurisë.
Kjo është shumë ajo që ndodhi pas sulmit të dështuar me zjarrvënie në Pragë, sipas hulumtimit nga një grup aktivistësh vullnetarë që monitorojnë, analizojnë dhe luftojnë fushatat e dezinformimit çek.
Grupi tha se fushatat e dezinformimit që monitoronte u përpoqën të banalizonin sulmet dhe të diskreditonin qeverinë çeke. Një shkrim u përpoq të portretizonte akuzën e Fiala se Rusia qëndronte pas zjarrvënies si një përpjekje për të shkëputur vëmendjen nga shfaqja e dobët e qeverisë në zgjedhjet e Parlamentit Evropian. Të tjerë u tallën me faktet, duke thënë se sulmi preku “vetëm” disa autobusë.
“Operacionet e dezinformimit fajësojnë politikanët, duke thënë se kjo është arsyeja pse Gjermania, Polonia apo Shtetet e Bashkuara nuk duhet të përfshihen në mbështetjen e Ukrainës, sepse kjo nuk është lufta e tyre”, tha Lautman.
Fushatat e dezinformimit duket se shkojnë krah për krah me sulmet kibernetike. Shumë vende në të gjithë Evropën janë përballur me sulme të mëdha gjatë muajve të fundit. Autoritetet në Finlandë dhe Estoni thanë se sinjali GPS po bllokohej, duke shkaktuar ndërprerje në fluturime.
Thornton tha se ka gjasa që këto incidente, të jenë vetëm fillimi.
“Ajo që operativët kibernetikë rusë po bëjnë tani është testimi i dobësive brenda sistemeve të sigurisë kibernetike, zbulimi se ku dhe si sulmohet”, u shpreh ai.
Nënvlerësimi i Rusisë
Prej muajsh, NATO ka paralajmëruar për sulmet jokonvencionale të Rusisë ndaj Perëndimit, duke thënë se Moska po përdor spiunazh, sulme kibernetike, ndërhyrje në zgjedhje, dezinformim dhe sabotim duke u përpjekur të destabilizojë bllokun dhe të dobësojë vendosmërinë e saj për të ndihmuar Ukrainën.
Por deri vonë, liderët evropianë hezitonin të drejtonin gishtin drejt Kremlinit.
SHBA dhe disa vende evropiane vendosën sanksione të kufizuara ndaj Rusisë lidhur me veprimet e saj në Ukrainë në vitin 2014. Megjithatë, vetëm kur Rusia nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022, Perëndimi u lëkund ndaj sanksioneve kundër Rusisë.
Ish-agjenti rus Lautman, i kthyer në kritik të Kremlinit, u helmua nga një izotop i rrallë radioaktiv, polonium-210, ndërsa Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut tha se ishte një sulm i sponsorizuar nga shteti Rus. Ndërsa Kremlini ka mohuar akuzat.
Glushkov, një kritik i Putinit, jetonte në MB pasi iu dha azil politik. Ai u gjet i vdekur në shtëpinë e tij në Londër një javë pas helmimit në Salisbury.
Thornton tha se NATO-ja hezitonte të fajësonte drejtpërdrejt Putinin dhe shtetin rus për helmimin e Skripalit për shkak të rrezikut të përshkallëzimit dhe shtyrjes së Rusisë për të qenë një “kundërshtar i plotë”.
Ndërsa shumë nga sulmet më të profilit të lartë si helmimet e Litvinenkos dhe Skripalit, mendohet se janë miratuar apo edhe urdhëruar drejtpërdrejt nga Putini, dëshira për të shkatërruar Perëndimin, ndërpret sistemin politik rus, thonë analistët.
Ideja se agresioni i Rusisë do të përfundojë me vdekjen përfundimtare të Putinit është “gabimi më i madh” i Perëndimit, duke parashikuar se liderët e njëpasnjëshëm do të vazhdojnë ta shohin Perëndimin si armik derisa vendi të heqë dorë nga ideja e imperializmit rus, gjë që nuk do të ndodhë lehtë.
“Evropa dhe i gjithë komuniteti ndërkombëtar që dëshiron stabilitet global, duhet të kuptojnë se Rusia është në luftë me ne dhe se ata do të vazhdojnë të përshkallëzohen nëse ne nuk fillojmë të veprojmë”, tha një analist./ Përshtati “Pamfleti”, nga “CNN”.
Burimi