Atentati ndaj Enver Hoxhës; Avdul Banushi i tradhëtuar

Avdul Banushi /

Mes mitit dhe legjendës, Avdul Banushi, njeriu që donte të vriste Enver Hoxhën…
Pjesa e Parë

Avdul Banushi një eksponent i  diasporës politike shqiptare në Amerikë, i rreshtuar në radhët e “Frontit të Rezistencës (FRASH)” në rrëfimin e tij në librin e tij “Një zë nga errësira”, shkruan ndër të tjera, përballë hetuesit Sokrat Çomo të cilin e mbante mend që nga Amerika kur ky i fundit shërbente si diplomat.
Më parë Sokrati shtatlartë dhe i thinjur para kohe kishte qenë informator në ambasadën shqiptare në Pekin. Sokrat Çomo e pyet Avdulin për mbledhjen e partive shqiptare në Madrid në vitin 1972.
– Kush ishte iniciatori i parë e pyet Çomo. –Leka Zogu iu përgjigj Avduli.
– Çfarë karakteri kishte ajo mbledhje? Ia thashë dhe karakterin dhe qëllimin e mbledhjes shton Avdul Banushi.
–Si përfundoi mbledhja dhe përse nuk u bashkuan?
-Për mosmarrëveshje ideologjike.
-Deri këtu ke folur drejt,-tha ai i kënaqur,-por për pyetjen e fundit gënjeve. Ata u prishën për punë karrigesh, se të gjithë kryetarët e partive kërkonin  komandën e përgjithshme.
-E kam të qartë që i dini të gjitha, -thashë.
–Kundërzbulimi shqiptar ka agjentët e vet në të gjithë botën e lirë veçanërisht në Amerikë. Vazhdon më tej Banushi: Edhe ne ishim në dijeni të disa veprimeve tuaja. A nuk i dërguat ju agjentët në shtëpinë e kryetarit të Partisë Agrare të Ballit, zotit Petraq Ktona, në të cilën thyet shtëpinë dhe vodhët kasetofonin me incizimet e konferencës së Madridit.
Hetuesi më hodhi një vështrim të çuditshëm. Me sa duket nuk e priste këtë përgjigje. Pastaj ai duhej të ishte në dijeni të të gjitha veprimeve të kundërzbulimit shqiptar.- kush janë ata dhe si i kanë emrat?
– I di edhe ato emra, zoti hetues. Sepse kemi pasur edhe ne kundërzbulimin tonë…
E kemi zgjedhur këtë pjesë libri marrë nga faqja 233 për të vënë theksin tek kjo luftë mes shërbimeve sekrete.
Më tej do sjellim në vëmendjen e lexuesit, pse Avdul Banushi shihej nga Sigurimi i Shtetit Shqiptar si një agjent potent dhe i një kalibri tejet të lartë.
Ja një shprehje e hetuesit Sokrat Çomo për Avdul Banushin në ato përballje psikologjike: -“Një dijetar ka thënë se njeriu fisnik duhet ta ketë një menu të gatshme mëshire për armikun”. “Po kurrë për tradhëtarin”. -Ti për ne je armik , por jo tradhtar. Si i tillë partia do të ketë mëshirë për ty. Ti ke kryer krime të rënda kundra nesh, por deri tani nuk ke kryer tradhti.
Avdul Banushi i përgjigjet ndryshe:- Faleminderit! Duke qeshur me ironi. – Unë dhe ti kemi bindje të ndryshme politike, por armiq nuk jemi. Por unë kundërshtari juaj nuk jam i lirë të mendoj e të shprehem si të dua. Prandaj ika nga vendi im për të mos qenë sllav këtu. Partia juaj në radhë të parë duhet të më sigurojë liri mendimi se sa të ketë mëshirë për armikun e saj.
Ju keni jetuar vetë në Amerikë dhe e dini se si shkruhet atje, “Më mirë i vdekur se i kuq”. “Komunisti më i mirë është ai që ka vdekur”. Sokrati ishte nga ata ujqërit e Sigurimit të jashtëm shqiptar me shërbim në misionin tonë në OKB në New Jork. Kishte informacion për mua dhe e dinte se pse më njihnin të gjitha stjuardesat si pasagjerë i përhershëm i avionëve të linjës Amerikë-Evropë.
Në prani të dy hetuesve, njërit që përgjigjej për çështjet e brendshme hetimore, Dhimitër Beshiri dhe tjetri për aktivitetin tim jashtë Shqipërisë, Sokrat Çomo. Një i tretë i shëndoshë dhe trupmadh ishte si vëzhgues.
-A mund të më thoni, cili ishte qëllimi i ardhjes tuaj nga Amerika në Shqipëri, disa herë, me grupe të armatosura? –Cilat janë pakënaqësitë tuaja ndaj pushtetit popullor? Avduli iu përgjigjet:- E para, varrosja e lirisë, drejtësisë dhe demokracisë, siç e ka gjithë bota.
E dyta, lufta e klasave dhe izolimi i Shqipërisë nga bota, edhe e treta, largimi i popullit nga prona e pronësia, qoftë edhe nga ajo gjë e vogël që ka pasur gjatë historisë së tij. Më lejoni zoti hetues të theksoj se Demokracia, Prona dhe Ideali janë tre pikat kulmore të jetës njerëzore. Pa ato nuk jeton asnjë popull. Tom Mërnaci i cili kish luajtur lojën e Sigurimit të Shtetit, megjithëse kishte tre të pushkatuar e futi në kurth Avdul Banushin dhe hetuesit ia përmendte shpesh gjatë debateve ideologjike për ta gjunjëzuar atë nga ana morale.
Hetuesi i thotë: -Ju nuk erdhët në Shqipëri me një kuti votimi për të vendosur Demokracinë, por erdhët i armatosur me automatik dhe dinamit për të vrarë njerëz. Ky është pluralizmi juaj? Hetuesi i hodhi një sy orës. Ishte katër e mëngjesit. Këtë e tha me zë të lartë. -E lëmë për sonte, shtoi. Dhe mendo kur të vish sërish këtu. Ta kanë thënë se mund të kesh lehtësira. Katër muaj me radhë Avdul Banushin e fusnin të lidhur këmbë e duar, dhe me skafandër në kokë, në arkivol, nga qëndrimi në një pozicion i kishte filluar një dhimbje në shpatull. Pesë veta në një turn, emrat e të cilëve i mbante mend Banushi. Hetues Sokrat Çomo e pyeti Avdulin për njerëzit që vinin nga Greqia dhe Jugosllavia. Avduli i përgjigjet se ishte fare e thjeshtë se mbështeteshim tek shqiptarët që takonim atje. Ata ishin ose të arratisur pas lufte, ose tani për shkak të urrejtjes që kishin ndaj jush. I tillë ishte dhe Tom Mërnaci. Por ne e dinim se ju i përdornit njerëzit e persekutuar, sepse ata ju shërbenin nga frika. Por as për ne nuk kishin dhënë prova besnikërie.
-Po mirë na trego si u arratise nga burgu i Dubrovnikut, sepse ajo vepër të lehtëson ty.
-I kam treguar njëherë.
– Një si ty kot nuk e kanë futur në arkivol. Me sa duket nuk do të zbërthehesh. Edhe pas 5 muajsh të tjerë duar e këmbë lidhur dhe me skafandër në kokë, i futur në arkivol, Avduli sërish përpara katër hetuesve të cilët e pyesnin për bazat e tija këtu; ku je strehuar, kur ke ardhur herë të tjera, ku do të strehoheshe?
Avdul Banushi i cili u kap më 8 prill të vitit 1975 nga Sigurimi i Shtetit në zonën kufitare të veriut të vendit si pasojë e tradhtisë, kujtonte, se me sa krenari fliste Rexhep Kolli, Ferhat Matoiti.
– Mjaft u solle me tajare viu- viu, ta kisha bërë benë zoti Avdul Banushi. Pa të hedh në dorë nuk të lejsha! I zgjut e trim je, këtë nuk ta mohon njeri, por ama u tregove budalla. Kishe harruar Kalin e Trojës. Pas kësaj e udhëzojnë që sot e kësaj dite do të kesh emrin Rexhep Kalemi kështu do t’u thuash të gjithëve kudo që të jesh. Tashmë do të ishte nën fqinjësinë e “grupit puçist” në krahë të qelisë kishte Rahman Perllakun, Vaskë Gjinin, Abaz Fejzon dhe ish-ministrin e Tregtisë, Kiço Ngjelën. Siç thotë Avduli që klima në burg me ata njerëz që përmendë ishte shumë ndryshe se sa kur je jashtë. Ai ishte një njeri i shtrirë ditë e natë në arkivol dhe grupi i puçistëve tërë ditën e ditës lexonin veprat e Enver Hoxhës.
Ndërkohë miku i armëve Tomë Mërnaçi thërriste.- Pse më tradhtuat, bre! Toma kishte ushqim më të mirë dhe gruan dhe fëmijët i kishte në Amerikë. Kjo familje mbahej me para nga dy shërbime, si nga Fronti i Rezistencës, po ashtu edhe nga Sigurimi i Shtetit. Familja Mërnaçi edhe për Sigurimin ishte e dyshimtë prej shumë vjetësh. Zëvendës ministri i brendshëm F.Shehu në dialogun me Avdulin përpara se të fillonte hetuesinë i premton, se për ty nuk do të ketë dënim kapital, sepse ti vërtet ke bërë shumë zullume, por nuk ke pranuar të bashkëpunosh me shërbimet greke dhe jugosllave, kjo ka shumë rëndësi për ne. Këtë e dëshmon edhe Tom Mërnaçi.
-Për ne të Ballit Kombëtar origjina jonë vjen që nga Rilindja Kombëtare me Lidhjen e Prizrenit me Abdul Frashërin e të tjerë.
– Rilindasit i duam edhe ne i përgjigjet zëvendës ministri i brendshëm, por jo të gjithë. Pastaj nuk e kuptoj gjithë këtë urrejtje ndaj nesh, kur ti rrjedh nga një familje e lidhur ngushtë me luftën nacional-çlirimtare! Si mund të hidhesh në ekstremin tjetër të idealeve të familjes tënde dhe t’i tradhtosh ato? Por harron zoti Avdul se jemi të rrethuar nga të gjitha anët me armiq që duan të na copëtojnë, sikundër monarko-fashistët grekë, që ende e konsiderojnë veten në gjendje lufte me ne? Pra s’kishim nevojë për përkrahje, sidomos ato vite.
– E pranoj vazhdon më tej dialogun Avdul Banushi -thashë një aleancë të tillë, por jo ama të ulen këmbëkryq në vendin tonë, aq sa edhe oficerët tanë të mbajnë uniforma e spaleta ruse, sikurse ndodhi me disa nga oficerët shqiptarë në kohën e fashizmit. Ja për këto veprime të qeverisë suaj kam protestuar dhe shpreha urrejtjen dhe rrezistencën time, vazhdoj më tej Banushi. Asgjë nuk është më e rrezikshme se mbajtja e monopolit të pushtetit nga një grusht njerëzish, kjo do të shkaktojë reaksion. Të tjerët ju bëjnë sehir dhe nuk kanë të drejtën të shprehin mendimet e tyre të lira. Fronti Demokratik, i krijuar nga ju , nuk është veç një sajim “demokratik”, sepse edhe kryetari i tij është vetë i madhi i Partisë. Mendimet e kundërta ju i quani reaksionare, edhe pse ato janë në përputhje me Kushtetutën. Këtu e ka bazën fyerja që i bëhet shumicës së popullit shqiptar. Nuk e mohoj që ka njerëz fanatikë ultranacionalistë të cilët nuk vlerësojnë asgjë pozitive të regjimit tuaj. Unë nuk pajtohem me ta. Madje i quaj veprime përçarëse, antishqiptare, sepse dielli nuk mbulohet me shoshë. Unë mendoj se ju keni disa merita të cilat nuk duhet t’i mohoj askush. Ne u themi atyre që të kujtojnë Shqipërinë e para Luftës së Dytë Botërore dhe duke e krahasuar me të sotmen në disa drejtime ka shkuar përpara, se ndryshe mohojmë gjakun e atyre që luftuan kundër okupatorit, brenda dhe jashtë kufijve. Por ne ngulim këmbë për të siguruar në Shqipëri mendimin e lirë demokratik; që vendi të udhëhiqet nga shumica dhe jo nga pakica. Një udhëheqje e vërtetë demokratike duhet të dëgjoj zërin e njerëzve; të gjitha zërat e njerëzve dhe jo vetëm të interesave të tyre, apo idealeve të tyre, të cilat nuk mund të jenë kurrë idealet e të gjithëve. Pastaj barazia që ju trumbetoni nuk mundë të arrihet kurrë. As fjala “shok” që ju përdorni. Sepse edhe këtu, si gjetkë, ka një hierarki e cila jeton më mirë se të tjerët. Ju vetë jetoni mes luksit, me makina e vila e luksoze, por e keqja është se këto nuk i keni arritur me djersën tuaj, por të të tjerëve që punojnë për ju.
-Ku e ke fjalën i përgjigjet zëvendës-ministri? E ndërpreu Feçor Shehu. Fol më konkretisht.
-E kam fjalën te prona private, e cila është e drejta e gjithkujt për ta pasur e përdorur si të dojë, i përgjigjet Avduli. Më tej vazhdon. -Sepse ju tjetër i premtuat popullit kur luftoi e derdhi gjak, dhe tjetër gjë bëtë. Ia morët të gjitha! Në fillim me kooperativizmin, pastaj me të ashtuquajturat oborre personale. Pastaj dhuna juaj ndaj mendimit të lirë. Pastaj rininë fshatare, i jepni një kazmë dhe një lopatë dhe …marsh!
Rinia nuk është e lirë që të lexojë libra që kundërshtojnë filozofinë e regjimit tuaj, pra nuk duhet të njoh diçka tjetër përtej tij. Besoj se fola me letra të hapura i përgjigjet Feçor Shehut tashmë njeriu më i rrezikshëm i Shqipërisë Avdul Banushi. E në vazhdim ja si ia kthen pushtetari komunist.
-Jeni tepër i rrezikshëm dhe si i tillë duheni dënuar pa mëshirë! Doli nga vetja dhe veshi mantelin e pushtetit përballë një njeriu të cilit i premtoj, se nuk do të kish dënim kapital.
Avduli u kthye në arkën e tij- arkivol për 2 vjet./Pamfleti
Përgatiti Kastriot Kotoniavdul banushi enver hoxha njeriu që donte të vriste enver hoxhën
Burimi