BBC: Përse kriza politike në Francë është shumë më e keqe se krizat e tjera

Kriza politike e Francës është më e keqe se krizat normale politike.
Normalisht, kur një vend demokratik kalon nëpër turbulenca, ka një perspektivë që turbulencave do t’i vijë fundi.
Por jo tani në Paris. E thënë ndryshe, rrëzimi i Michel Barnier në parlament nga një mocion mosbesimi – kërcënon të vendosë një precedent për atë që pritet të vijë.
Sepse nëse Barnier – një i moderuar i qendrës së djathtë me një reputacion për mirësjellje dhe kompromis – nuk ishte në gjendje të miratonte një buxhet, atëherë kush tjetër mundet?
Shkaku fillestar i krizës nuk është zhdukur. Është ndarja që nga korriku i Asamblesë Kombëtare në tre blloqe përafërsisht të barabarta, asnjëri prej të cilëve nuk është i përgatitur për marrëveshje me një tjetër.
Si rezultat, dy blloqet që përbëjnë opozitën do të jenë gjithmonë në gjendje të rrëzojnë bllokun e vetëm që formon qeverinë.
Shtojini kësaj një gjendje gati-rebelimi në disa stola opozitare – plus një nxitje ideologjike për premtime gjithnjë e më bujare për shpenzime, pavarësisht paralajmërimeve të rrepta për borxhin kombëtar – dhe ideja e kthimit në qetësi politike duket shumë e largët.
Për shumë është një krizë e regjimit, e cila vë në rrezik edhe vetë të ardhmen e institucioneve të Republikës së Pestë.
Republika e Pestë u krijua për të përqendruar pushtetin në duart e Charles de Gaulle në një kohë krize kombëtare. Dhe që nga De Gaulle, presidentët janë përpjekur – dhe përgjithësisht kanë dështuar – të imitojnë staturën e tij.
Macron sigurisht që i pëlqen ta krahasojë veten me ‘Le Grand Charles’.
Por kur De Gaulle pati një krizë të ngjashme qeveritare në vitin 1962, ai shkoi te populli dhe mori një mandat të madh popullor në zgjedhjet e ardhshme.
Macron ka bërë të kundërtën. Ai e ka pasur votën e tij – zgjedhjet e dështuara në korrik – dhe e humbi atë. Pushteti tani është zhvendosur nga duart e tij, në ato të kryeministrit të supozuar, që i përgjigjet parlamentit.
Por ashtu, si një vend që po i kthehet gjithmonë e më shumë sistemit parlamentar, vetë Asambleja Kombëtare është treguar e paaftë për të reaguar.
Siç ka theksuar më shumë se një analist, Franca – me instinktet e saj monarkike dhe konceptimin nga lart-poshtë të pushtetit – nuk ka zhvilluar kurrë një kulturë kompromisi.
Pra, të tre blloqet në parlament sot – të instaluara nga votuesit pas ‘shuplakës’ ndak Macron në qershor – janë treguar të paafta për të krijuar një mjedis konstruktiv për qeverinë.
Siç tha gazetari veteran, Eric Brunet, pas debatit këtë mbrëmje në BFMTV: “Asnjë pragmatizëm. Thjesht ideologji. Të gjitha fjalimet ishin për vlerat, për ekstremet. I gjithë diskursi ynë është i shkëputur nga realiteti. Tipike franceze”.
Disa e shohin atë si kulmin e viteve kur Franca refuzon të përballet me realitetin ekonomik – qeveritë e të gjitha ngjyrave i kanë lënë vendin thirrjeve për shpenzime publike gjithnjë në rritje. Rezultati është një deficit dhe një borxh që mund të trajtohet vetëm me shkurtime, të cilat asnjë qeveri nuk mund t’i kalojë kurrë.
Sipas Nicolas Beytout, i gazetës pro-biznes L’Opinion, ky është fillimi i një serie krizash, për të cilat – në mënyrë kundërintuitive – vendi në fakt ka nevojë. Sepse vetëm duke u ballafaquar me humnerën ekonomike, votuesit, partitë – vendi – do të pranojnë vendimet e vështira që kanë përpara.
Beytout parashikon se çdo kryeministër i ri do të përballet me të njëjtat probleme si Barnier, dhe si ai, do të dështojë.
“Një qeveri e re ka nevojë për kohë, të cilën nuk do ta ketë. Ajo ka nevojë për një shumicë, të cilën nuk do ta ketë. Dhe ka nevojë për vendosmërinë për të parë përmes reduktimit të nevojshëm të shpenzimeve shtetërore – gjë që nuk do ta ketë”.
“Kështu që unë pres të shoh disa mocione të tjera dhe disa qeveri të rëna – përpara se përfundimisht të fillojmë të zgjohemi”./BBC
Burimi