Category: Shëndetësi

  • E kanë përdorur edhe klinika në Shqipëri, dhuruesi me gjen kancerogjen është babai i rreth 200 fëmijëve në Europë

    E kanë përdorur edhe klinika në Shqipëri, dhuruesi me gjen kancerogjen është babai i rreth 200 fëmijëve në Europë

    Një hetim i gjerë ndërkombëtar ka zbuluar se një dhurues sperme, i cili pa dijeninë e tij mbante një mutacion gjenetik që rrit ndjeshëm rrezikun e kancerit, ka bërë të mundur lindjen e të paktën 197 fëmijëve në të paktën 14 vende europiane, përfshirë edhe Shqipërinë. Zbulimi ka tronditur familjet e prekura dhe ka ngritur sërish shqetësime për rregullimin e tregut ndërkombëtar të spermës.

    Harta e shteteve ku është dërguar sperma nga dhuruesi me mutacionin gjenetik. Foto: BBC

    Dhuruesi, i cili e ka kryer këtë procedurë që prej vitit 2005 kur ishte student, rezultoi të ketë një mutacion në gjenin TP53, i njohur si shkaktar i sindromës së rrallë Li-Fraumeni. Ky mutacion rrit deri në 90% rrezikun për zhvillimin e kancerit gjatë jetës, veçanërisht gjatë fëmijërisë, si dhe tumorëve të gjirit, trurit, kockave dhe leukemisë. Ndërkohë që dhuruesi është vetë i shëndetshëm, pasi mutacioni është i pranishëm vetëm në rreth 20% të spermës së tij, fëmijët e krijuar nga spermatozoidet e prekura e trashëgojnë mutacionin në çdo qelizë të trupit.
    Disa nga fëmijët e lindur me këtë mutacion tashmë janë diagnostikuar me kancer, ndërsa disa kanë ndërruar jetë në një moshë shumë të re. Mjekët që trajtonin këta fëmijë ngritën alarmin në një konferencë ndërkombëtare të këtij viti, duke vënë re se një numër i madh rastesh të ngjashme po lidheshin me të njëjtin dhurues.

    Hetimi, i udhëhequr nga 14 transmetues publik europianë, përfshirë BBC, zbuloi se sperma e dhuruesit është shpërndarë në 67 klinika fertiliteti në vende si Danimarka, Belgjika, Spanja, Gjermania, Greqia, Polonia, Irlanda, Maqedonia e Veriut, Serbia, Hungaria, Gjeorgjia, Islanda, Qiproja dhe Shqipëria. Kjo shpërndarje masive ka ndodhur pavarësisht kufizimeve kombëtare për numrin e familjeve që mund të përdorin spermën e një dhuruesi.
    Në Belgjikë, ku limiti është gjashtë familje për dhurues, sperma e tij u përdor nga 38 gra duke sjellë në jetë 53 fëmijë vetëm në atë vend. Sipas Bankës Europiane të Spermës, me seli në Danimarkë, kufizimet “fatkeqësisht” janë shkelur në disa shtete.

  • Pediatërit në Holandë paralajmërojnë për rritje alarmante të numrit të fëmijëve obezë

    Pediatërit në Holandë paralajmërojnë për rritje alarmante të numrit të fëmijëve obezë

    Pediatërit holandezë kanë paralajmëruar për një rritje alarmante të numrit të fëmijëve obezë në vend, duke vënë në dukje se pothuajse 400,000 fëmijë holandezë janë mbipeshë, dhe një e katërta e tyre janë obezë, sipas portalit NL Times.

    “Pyetja është se sa më keq duhet të përkeqësohet situata përpara se politikanët të ndërhyjnë”, tha Lisi de Ridder, presidente e Shoqatës Holandeze të Pediatërve (NVK).Për shkak të rritjes së numrit të fëmijëve obezë, sasia e barnave të përdorura për të trajtuar obezitetin u pesëfishua midis viteve 2020 dhe 2024, dhe listat e pritjes u dyfishuan.

    Pediatërit holandezë paralajmërojnë se obeziteti shkakton probleme serioze shëndetësore, të tilla si mëlçia yndyrore, dhimbje të kyçeve dhe diabeti i tipit 2.

    NVK dhe organizata “Gjenerata e Shëndetshme” u bënë thirrje urgjente autoriteteve të nisin një politikë për të parandaluar obezitetin tek fëmijët.

  • Numri i lartë i vdekjeve dyshohet se po vjen nga vaksinat e Covid-19, ja pse shkaktojnë shumë arreste kardiake…

    Numri i lartë i vdekjeve dyshohet se po vjen nga vaksinat e Covid-19, ja pse shkaktojnë shumë arreste kardiake…

    Mjeku kardiokirurg Edvin Prifti ka shpërndarë së fundmi në rrjetet sociale një pjesë të një studimi të publikuar në Journal of Emergency Medicine, i cili sipas tij, ngre shqetësime mbi ndikimin e vaksinave gjatë pandemisë COVID-19. Sipas studimit, është identifikuar një rritje e ndjeshme e rasteve të arresteve kardiake në  periudhën e pandemisë, në King County, Washington, një zonë me nivel të lartë vaksinimi kundër COVID-19. Referuar studimit, Prifti e ka cilësuar pandeminë si “pjesë të një ideologjie Woke”, teksa shton se e keqja ç’bëhet aty ku ajo lind, duke lënë të kuptohet se përgjegjësia duhet kërkuar te autorët e politikave globale të pandemisë. “Amerika nuk të fal dhe nuk ta fal! Një studim në 2 milion banorë në Kontene King ne Washington i cili evidenton një rritje me 1236% te arresteve kardiake në këtë zonë të super vaksinuar me mRNA vaksina. Studimi është publikuar në 2024 por vetëm pardje doli ne shtyp. Për këdo qe nuk kupton e gjithë tragjedia Covid19 ishte pjesë e ideologjisë woke! Besoj qe e keqja ç’bëhet aty ku ajo lind”, shkruan Prifti në “Facebook”.
    Studimi
    Publikimi i këtij shkrimi ka ngjallur debat te qytetarët. Prifti ka reaguar sërish ditën e djeshme duke shpjeguar pyetjen pse vaksinat do të shkaktonin më shumë arreste kardiake. Ai thekson se e vlerëson faktin që njerëzit po reflektojnë mbi atë që lexojnë, ndonëse, sipas tij, një pjesë e kritikëve nuk janë të aftë të bëjnë analizë shkencore të duhur. Prifti i cilëson disa prej tyre si “pseudo-shkencëtarë”, të cilët, siç thotë ai, përqendrohen tek detaje të parëndësishme në vend që të analizojnë thelbin e studimeve. Në vijim, ai paraqet një referencë tjetër shkencore, një studim të nivelit submolekular, i cili sipas tij tregon se në 100% të pacientëve të vaksinuar me mRNA zhvillohen mikrotrombe me bazë amiloide. Sipas shpjegimit të tij: këto mikrotrombe janë më të dukshme te personat me “long-Covid”, në disa raste ato mund të akumulohen duke formuar trombe fibrotike, dhe në studime të paraqitura në seanca dëgjimore në Senatin Amerikan janë raportuar si të pranishme në mijëra autopsi të kryera pas vaksinimit. “Më vjen mirë që shumë njerëz përpiqen të mendojnë pasi lexojnë FB tim, disa të tjerë bëjnë pseudoshkencë duke u përqendruar te pseudo-gabimet apo kufizimet e studimeve, ca të tjerë gulçojnë, por për mua është e rëndësishme që mendojnë pasi qëllimi im nuk është reflektimi i të tjerëve. Disa pseudo të tjerë analizojnë me “shkencën” e tyre mediokre mbi çka unë publikoj. Sigurisht, kur shikon kontributin e tyre shkencor që është nul, çdokush e kupton se ç’duan të thonë dhe se kush janë, dhe për më tepër kujt konspiracioni i përkasin. Pikërisht këta të fundit nuk studiojnë, por thjesht përqendrohen te çka unë publikoj. Është qesharake! Ky nuk është tregues i mirë për ta?! Me të drejtë lind pyetja se pse vaksinat do të shkaktonin më shumë arreste kardiake? Më poshtë po ju jap një studim në nivel submolekular të sapo publikuar, i cili tregon që në 100% të pacientëve të vaksinuar me mRNA për Covid-19 zhvillohen mikro-trombe të amiloidit, të cilat janë më evidente dhe më të mëdha te pacientët me long-Covid. Këto mikro-trombe, në një pjesë të rasteve, për arsye intrinseke, akumulohen në trombe fibrotike të bardha të evidentuara në mijëra raste autopsish post-vaksinë Covid-19, studime që u paraqitën para pak muajsh në session hearing në Senatin Amerikan?! Më pëlqen shumë të nxis mendimin e të tjerëve edhe pse kundër vullnetit të tyre, por ndoshta për të mirën e përgjithshme! PS – Nëse më stimuloni kaq shumë, nuk do keni mundësi të shikoni studimet që unë di dhe kam studiuar, dhe jo më të më ndiqni me ndonjë fjali tek-tuk. Gjithsesi faleminderit”, shkruan Prifti.

  • A shkaktojnë tatuazhet kancer të lëkurës? Hulumtimet e reja sugjerojnë një lidhje të mundshme

    A shkaktojnë tatuazhet kancer të lëkurës? Hulumtimet e reja sugjerojnë një lidhje të mundshme

    Njerëzit që bëjnë tatuazhe mund të rrisin rrezikun e kancerit të lëkurës, sipas një ekipi epidemiologësh dhe toksikologësh, që paralajmërojnë për faktorin e rrezikut për melanomën.

    Studiuesit në Universitetin e Lundit në Suedi anketuan pothuajse 3,000 njerëz që ishin diagnostikuar me sëmundjen dhe rreth 8,500 të tjerë pa kancer.

    “Nga pjesëmarrësit që kishin melanomë, 22% kishin tatuazhe, krahasuar me 20% në grupin e kontrollit. Por kur morëm në konsideratë faktorët e stilit të jetës që mund të shtrembëronin lidhjen, pamë një rrezik relativ në rritje prej 29% midis individëve me tatuazhe”, tha Emelie Rietz Liljedahl e Lund.

    Gjetjet – të cilat u kontrolluan për faktorë duke përfshirë ekspozimin në diell, përdorimin e kremrave të diellit dhe llojin e lëkurës – i çuan studiuesit në përfundimin, se “tatuazhet mund të jenë një faktor rreziku për melanomën e lëkurës (CM)”.

    I botuar në European Journal of Epidemiology në nëntor, hulumtimi është i fundit në një numër gjithnjë e në rritje studimesh, që synojnë të hedhin dritë mbi lidhjet e dyshuara prej kohësh midis tatuazheve dhe kancerit të lëkurës.

    “Rezultatet duhet të verifikohen në studime shtesë epidemiologjike, përpara se të mund të nxirret përfundimi i shkakësisë”, shtoi ekipi, duke shpjeguar se ata e kryen hulumtimin për shkak të koincidencës së një rritjeje të ndjeshme të “incidencës së melanomës së lëkurës”, me “trendin në rritje të shpejtë të tatuazheve”.

    “Raportet e përsëritura për praninë e kimikateve kancerogjene, të tilla si hidrokarburet poliaromatike, aminat aromatike dhe metalet e rënda në bojën e tatuazheve justifikojnë hetimin e rrezikut të CM në lidhje me tatuazhet”, thanë ata.

    “Kur bojë tatuazhi injektohet në lëkurë, trupi e percepton atë si një substancë të huaj, që do të thotë se sistemi imunitar aktivizohet”, shpjegoi ekipi, duke paralajmëruar se disa nga ngjyruesit mund të zbërthehen në “kimikate të dëmshme që mund të shkaktojnë kancer” – veçanërisht nëse personi bën banjë dielli pasi ka bërë tatuazh.

    “Prandaj, duhet të sqarojmë nëse ekziston një lidhje midis bojës së tatuazheve dhe kancerit të lëkurës”, tha Christel Nielsen, profesoreshë e asociuar dhe studiuese e epidemiologjisë në Lund./ DPA News.

  • Gripi që po alarmon Europën, varianti “K” është shumë ngjitës dhe më agresiv

    Gripi që po alarmon Europën, varianti “K” është shumë ngjitës dhe më agresiv

    Varianti K virusit të gripit i cili ka alarmuar shumë shtete në botë, ende nuk është të identifikuar në Shqipëri. Ekspertët e Institutit të Shëndetit Publik deklarojnë se zyrtarisht kemi hyrë  sezonin e gripit, por  Laboratori i Virologjisë deri tani  ka kapur raste me nëntipin Ah1n1 dhe Ah3n2.
    Ky i fundit jo vetëm është më agresiv por këtë dimër  vjen I ndryshuar gjenetikisht duke sjellë me vete edhe nëntipin K. Sipas  komiteteve shkencore në botë, ky variant është shumë ngjitës dhe pritet të rëndojë situatën nga shtrimet në spitale.
    Autoritet shëndetësore botërore, OBSH dhe ECDC tashmë kanë pranuar efikasitetin e ulet të vaksinës së gripit ndaj këtij mutacioni I cili ka qarkullim të lartë në të gjithë Europën. Megjthatw specialistwt e ISHP-sw deklarojnë se nuk ka vend për panik dhe se Shqipëria ndryshe nga Britania e Madhe, Gjermania apo shtete te tjera ka klimë tjetër gjë që favorizon ne uljen e ashpërsisw sw gripit dhe këtij mutacioni.
    Organizata Europiane Shëndetësore ka paralajmëruar se qarkullimi i lartë i nënvariantit “ K” pritet të përshpejtoje pikun e infektimeve nga gripi si dhe të rrisë shtrikmet nëspitale. ECDC ka bërë thirrje për kryerjen e vaksinës së gripit e cila në shtamin e saj përmban variantin Ah3n2 nga i cili ka dalë mutacioni “K”.

  • Kirurgu paralajmëron kundër thithjes së avullit si ilaç për kollën dhe ftohjet

    Kirurgu paralajmëron kundër thithjes së avullit si ilaç për kollën dhe ftohjet

    Një kirurg në Mbretërinë e Bashkuar ka lëshuar një paralajmërim në lidhje me djegiet e shkaktuara nga njerëzit që përdorin thithjen e avullit si ilaç për kollën dhe ftohjet.

    Jeremy Yarrow, një kirurg konsulent në Qendrën Uellsiane të NHS për Djegie dhe Kirurgji Plastike në Spitalin Morriston në Swansea, tha se ai dhe kolegët e tij shohin shumë fëmijë dhe të rritur çdo dimër me djegie të shkaktuara nga uji i zier, për të krijuar avull për kollën dhe ftohjet.

    Ai tha se kjo praktikë është e rrezikshme sepse enët me ujë të nxehtë mund të derdhen papritmas, duke shkaktuar lëndime serioze në zona të tilla si fytyrën, gjoksin, stomakun dhe këmbët.

    Lëndimet që rezultojnë ndonjëherë kërkojnë trajtim ose ndërhyrje kirurgjikale afatgjatë, ku fëmijët janë veçanërisht të prekshëm.

    “Çdo vit, ne në Qendrën e Djegieve Uellsiane për fat të keq shohim shumë fëmijë dhe të rritur me djegie të pësuara nga uji i valë i lidhur me thithjen e avullit”, tha ai.

    “Shumë nga lëndimet kanë kërkuar shtrimin në spital, dhe disa të tjera kanë kërkuar ndërhyrje kirurgjikale dhe transplantim të lëkurës.

    “Lëndimet që shoh shpesh mund të përfshijnë djegie rreth kofshëve, barkut të poshtëm dhe zonave gjenitale, me fëmijët në një rrezik shumë më të lartë, për shkak të lëkurës së tyre më të hollë dhe mungesës së vetëdijes për rrezikun.”

    “Fatkeqësisht, këto lëndime kanë potencialin të ndryshojnë vërtet jetën dhe mund të shkaktojnë shpërfytyrim dhe shenja që do të zgjasin gjatë gjithë jetës.”

    Profesori Dr. Aidan Fowler, drejtor kombëtar i sigurisë së pacientëve në NHS England, tha: “Është thelbësore të mbani mend se jo të gjitha ‘mashtrimet DIY’ janë të dobishme, veçanërisht pasi përdorimi i tasave me ujë të valë për të lehtësuar kollën dhe ftohjet mund të shkojë keq shumë shpejt – dhe mund të çojë në djegie të rënda.”

    “Nëse keni bllokim të hundës, duhet të pini shumë lëngje dhe të pushoni. Mund të provoni gjithashtu të uleni në banjo me një dush të nxehtë që rrjedh për të thithur avullin për të lehtësuar bllokimin e hundës, por nëse nuk ndiheni rehat, ju lutemi të flisni me farmacistin tuaj lokal.”

    Yarrow tha se përdorimi i thithjes me avull për të kuruar sëmundjet, nuk është provuar të jetë efektiv dhe i nxiti njerëzit të kërkojnë trajtime më të sigurta.

    Një rishikim mjekësor i Cochrane mbi praktikën gjithashtu nuk gjeti përfitime të qarta nga përdorimi i inhalimit me avull për trajtimin e sëmundjeve të tilla.

    Yarrow tha: “Edhe pse thithja e avullit ndonjëherë mendohet të jetë e dobishme si ilaç për ftohjet e zakonshme dhe infeksionet e kraharorit, provat e efektivitetit janë të dobëta dhe teoritë se avulli liron mukusin, hap kanalet e hundës ose ngadalëson replikimin e viruseve janë thjesht të pavërtetuara.”

    “I bëj thirrje publikut që të mos përdorë thithjen e avullit si ilaç për trajtimin e sëmundjeve të tilla si ftohja e zakonshme dhe infeksionet e frymëmarrjes, por në vend të kësaj të përdorë ilaçe pa recetë ose ato të përshkruara për ta.”

    Ai tha se njerëzit duhet të veprojnë shpejt nëse digjen.

    “Nëse ndodh më e keqja dhe ndodh një lëndim nga djegia, veprimi i shpejtë mund të zvogëlojë potencialin për lëndime ose shenja afatgjata”, tha ai.

    “Mbajtja mend e ‘3C-ve’ në një ngjarje të tillë mund të bëjë gjithë ndryshimin.

    “Ato janë: ftohni djegien me ujë të ftohtë të rrjedhshëm nga çezma për 20 minuta dhe hiqni të gjitha rrobat dhe bizhuteritë (përveç nëse janë shkrirë ose të ngjitura fort në plagë), telefononi për ndihmë – urgjencën ose mjekun tuaj të familjes për këshilla, dhe mbulojeni lirshëm me qese plastike ose një fashë sterile, jo të butë.”

    Njerëzve po u kujtohet gjithashtu të kenë kujdes kur përdorin shishe me ujë të nxehtë, pasi ato mund të shkaktojnë djegie dhe përvëlime.

    Janine Evans, një terapiste, tha: “Pavarësisht paralajmërimeve për sigurinë gjatë viteve të fundit, ne vazhdojmë të shohim një rritje të lëndimeve nga djegiet nga shishet me ujë të nxehtë çdo vit.

    “Megjithatë, ka disa hapa të thjeshtë që mund të parandalojnë lëndimet e dhimbshme.

    “Kontrolloni gjithmonë datën e prodhimit të stampuar në shishen tuaj të ujit të nxehtë – viti i prodhimit.

    “Nëse është më shumë se dy vite, zëvendësojeni – edhe nëse duket mirë. Goma prishet me kalimin e kohës.”

    “Dhe mos përdorni kurrë ujë të sapozier – gjithmonë lëreni të ftohet për të paktën pesë minuta para se të mbushni shishen e ujit të nxehtë.”/ DPA News.

  • Terapia e re e bazuara në dritë: Revolucion në trajtimin e kancerit me LED dhe nanoteknologji

    Terapia e re e bazuara në dritë: Revolucion në trajtimin e kancerit me LED dhe nanoteknologji

    TERAPI E RE E BAZUAR TE DRITA
    Një ekip shkencëtarësh të udhëhequr nga Dr. Artur Pinto në Universitetin e Portos në Portugali, në bashkëpunim me studiues të UT Austin, ka krijuar një trajtim të ri kundër kancerit që përdor dritën LED dhe grimca shumë të vogla të oksidit të kallaisë. Kjo metodë synon drejtpërdrejt qelizat e kancerit dhe nuk dëmton indet e shëndetshme. Trajtimi është jo invaziv dhe përfaqëson një hap të rëndësishëm në mjekësinë moderne.

    SI FUNKSIONON TRAJTIMI
    Drita LED në spektrin infra të kuq aktivizon nanoflakes brenda tumorit. Këto grimca e kthejnë dritën në nxehtësi të përqendruar, e cila shkatërron vetëm qelizat e kancerit, ndërsa lë të paprekura lëkurën dhe indet e shëndetshme përreth. Procesi është i kontrolluar, i synuar dhe jashtëzakonisht i sigurt.

    EFEKTIVITET DHE SIGURI MBRESËLËNËSE
    Sipas studimeve të publikuara në ACS Nano, vetëm 30 minuta ekspozim ndaj dritës mjaftuan për të eliminuar deri në 92 për qind të qelizave të kancerit të lëkurës dhe 50 për qind të qelizave të kancerit kolorektal, ndërsa qelizat e shëndetshme mbetën të paprekura. Rezultatet tregojnë potencial të madh dhe një profil sigurie shumë të favorshëm.

    Edhe pse rezultatet më të forta të deritanishme janë vërejtur te qelizat e kancerit të lëkurës, kjo terapi nuk kufizohet vetëm në trajtimin e tyre. Testet laboratorike treguan efekt të ndjeshëm edhe te qelizat e kancerit kolorektal, duke hapur mundësinë që metoda të përdoret në shumë lloje të tjera tumoresh që janë të aksesueshme nga drita infra të kuqe ose përmes pajisjeve endoskopike. Kjo e vendos terapinë me dritë në një pozicion premtues për trajtimin e tumoreve sipërfaqësore, atyre që mund të arrihen me sondë dritore, si dhe të tjerë që kërkojnë shkatërrim të lokalizuar pa dëmtuar indet përreth.

    PËRPARËSI KRAHASUAR ME TRAJTIMET KLASIKE
    Ndryshe nga kimioterapia dhe kirurgjia, që shpesh shkaktojnë efekte anësore të rënda, kjo terapi është minimalisht invazive dhe shkatërron vetëm qelizat e sëmura. Rreziku është më i ulët, efektet anësore më të pakta dhe trajtimi mund të rezultojë më ekonomik. Në disa raste, pacientët madje mund të shmangin edhe shtrimin në spital.

    E ARDHMJA E TRAJTIMIT: NGA SPITALI TEK SHTËPIA
    Ekipi i Dr. Pinto po punon për zhvillimin e pajisjeve portative që do t’u lejonin pacientëve të marrin terapinë edhe në kushte shtëpie. Kjo do të rriste komoditetin, aksesin dhe mund të ulte ndjeshëm rrezikun e rikthimit të sëmundjes. Nëse teknologjia avancon sipas parashikimeve, ajo ka potencial të transformojë mënyrën se si trajtohet kanceri në mbarë botën.

    Porto, qyteti ku po zhvillohet ky revolucion mjekësor, është sot një nga qendrat më të rëndësishme kërkimore të Evropës.

    KUR PRITET TË JETË I DISPONUESHËM KY TRAJTIM PËR NJERËZIT?

    Edhe pse rezultatet laboratorike janë shumë premtuese, terapia është ende në fazat e para të zhvillimit. Përpara se të përdoret te pacientët, duhet të kalojë në disa etapa të detyrueshme shkencore dhe rregullatore.

    1. Faza para-klinike (testime në kafshë)

    Do të vlerësohen siguria, doza optimale dhe mënyra se si nanoflakes sillen brenda një organizmi të gjallë. Kjo fazë zgjat zakonisht 1 deri në 3 vite.

    2. Provat klinike te njerëzit

    Përfshijnë tre faza:
    • Faza 1: testim sigurie (10–50 pacientë)
    • Faza 2: testim efektiviteti (100–300 pacientë)
    • Faza 3: prova të gjera ndërkombëtare (300–3000 pacientë)

    Vetëm pasi të kalohen këto faza, terapia mund të marrë miratimin e autoriteteve shëndetësore. Kjo mund të zgjasë 6 deri në 10 vite.

    3. Miratimi, prodhimi dhe shpërndarja globale

    Pasi trajtimi miratohet, duhen edhe 1 deri në 2 vite për:
    • prodhimin e pajisjeve
    • trajnimin e mjekëve
    • krijimin e infrastrukturës së shpërndarjes

    PRA, SA SHPEJT MUND TË OFROHET PËR PACIENTËT?

    Nëse të gjitha fazat ecin sipas pritshmërive, terapitë me LED dhe oksid kallaisë mund të jenë të disponueshme për publikun: brenda 7 deri në 12 viteve të ardhshme.

    Megjithatë, për raste të rënda ose të pashpresa, disa qendra kërkimore mund të kërkojnë autorizime të veçanta për përdorim të hershëm.

  • Pse gatimi me gaz konsiderohet i pashëndetshëm?

    Pse gatimi me gaz konsiderohet i pashëndetshëm?

    A e dini se gatimi me gaz mund ta bëjë ajrin brenda shtëpisë tuaj deri në pesë herë më të ndotur? Ky është rezultati më i fundit i një studimi të ndërrmarrë nga një grup kërkimor i Institutit “Rocky Mountain” dhe publikuar para disa ditësh në “The Guardian”.
    Gatimi me gaz çliron shumë emetime të dioksidit të azotit dhe monoksidit të karbonit në shtëpi, të cilët janë tejet të rrezikshëm për më të vegjlit. Ky hulumtim vërtetoi se fëmijët që jetojnë në shtëpi ku përdoren soba me gaz kanë 42% më shumë gjasa të vuajnë nga astma.
    Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) i konsideron pajisjet me gaz si një nga faktorët kryesorë në ekspozimin e përgjithshëm të njerëzve ndaj dioksidit të azotit. Emetimi i dioksidit të azotit mund të jetë gjithashtu përgjegjës për përkeqësimin e sëmundjes të tillë si sëmundja kronike obstruktive pulmonare, si dhe të jetë i lidhur me problemet e zemrës, diabetin apo edhe kancerin.

  • Rrezik për zemrën/ Edhe ftohja e zakonshme mund të ketë pasoja serioze, tregon studimi

    Rrezik për zemrën/ Edhe ftohja e zakonshme mund të ketë pasoja serioze, tregon studimi

    Infektimi me një virus të zakonshëm respirator në moshë të rritur mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të problemeve të zemrës, sugjeron një studim i ri alarmues.
    Virusi respirator sincicial (RSV), i cili mund të jetë vdekjeprurës për foshnjat dhe të moshuarit, shfaqet çdo vjeshtë në Britani të Madhe – njësoj si gripi. Ai përhapet përmes kollës dhe teshtimave dhe çdo vit shkakton rreth 30 mijë hospitalizime tek fëmijët dhe 18 mijë tek të rriturit, kryesisht për shkak të komplikacioneve të rënda si pneumonia dhe infeksionet e mushkërive. Vlerësohet gjithashtu se kontribuon në rreth 8 mijë vdekje të të rriturve çdo vit.
    Tani, shkencëtarët kanë zbuluar se infektimi me RSV mund të çojë edhe në komplikacione të rënda dhe potencialisht fatale të zemrës.
    Rreziku i zemrës rritet ndjeshëm pas infektimit me RSV
    Studiues danezë ndoqën mbi 17 mijë pacientë mbi moshën 45 vjeç dhe zbuluan se ata që u infektuan me RSV kishin një rrezik dukshëm më të lartë për të pësuar sulm në zemër, goditje në tru ose dështim të zemrës brenda një viti pas infektimit.
    Rreziku ishte edhe më i madh tek personat që kishin probleme të mëhershme kardiovaskulare, si tension i lartë i gjakut apo bllokim të arterieve.
    Ekspertët, të cilët e quajtën këtë kërkim “jashtëzakonisht të rëndësishëm”, thanë se gjetjet tregojnë edhe një herë seriozitetin e RSV te të moshuarit dhe u bënë thirrje personave të kualifikuar të përfitojnë vaksinën kundër RSV.
    Në artikullin e botuar në JAMA Network Open, shkencëtarët e Institutit Statens Serum në Kopenhagë shpjeguan se ndryshimet e vërejtura të rrezikut janë të ngjashme me ato që shihen pas gripit, duke theksuar barrën e madhe kardiovaskulare që mund të sjellë RSV.
    Rezultatet e studimit
    Në studim u krahasuan:
    8,747 të rritur të infektuar me RSV
    8,747 të rritur pa infeksion
    Mosha mesatare e pjesëmarrësve ishte 72 vjeç.
    Brenda një viti:
    665 nga të infektuarit me RSV pësuan një problem të zemrës
    257 nga grupi pa RSV patën probleme të ngjashme
    Pas analizimit të faktorëve shtesë, u zbulua se RSV rrit rrezikun e problemeve të zemrës me 4.7%.
    Rritja më e madhe e rrezikut u vërejt te:
    personat e shtruar në spital me RSV (6.6%)
    të moshuarit 85–94 vjeç (7.9%)
    personat me histori të sëmundjeve të zemrës (11.9%)
    pacientët me diabet (7.5%)
    Studiuesit theksuan se rreziku total është i ngjashëm me atë të gripit, i cili prej kohësh dihet se kontribuon në probleme kardiake.
    Pse përhapet kaq lehtë RSV?
    Virusi përhapet përmes pikëzave të mëdha respiratore dhe mund të mbijetojë në sipërfaqe deri në 7 orë. Fëmijët e vegjël mund të jenë ngjitës deri në tre javë, madje edhe pasi simptomat janë zhdukur.
    Këtë vit, ekspertët e shëndetësisë kanë paralajmëruar për rritje globale të rasteve, me Australi që raportoi një numër rekord infeksionesh.
    Vaksinat kundër RSV – efektive për të moshuarit dhe foshnjat
    Në Britani, vaksina kundër RSV ofrohet:
    për personat mbi 75 vjeç
    për gratë shtatzëna
    Sipas të dhënave të Agjencisë së Sigurisë Shëndetësore të Mbretërisë së Bashkuar (UKHSA):
    Vaksina në shtatzëni redukton me 72% shtrimet në spital të foshnjave për shkak të RSV.
    Tek të moshuarit, vaksina është 82% efektive në parandalimin e hospitalizimeve.
    RSV mbetet një nga shkaqet kryesore të vdekjeve tek foshnjat: 20–30 fëmijë humbin jetën çdo dimër nga ky virus.
    Foshnjat me rrezik të lartë mund të marrin vaksinat nirsevimab, që tashmë zëvendëson pesë injeksione mujore me një dozë të vetme.

  • Dimri dhe ekzema, si ndikon sezoni i ftohtë tek lëkura

    Dimri dhe ekzema, si ndikon sezoni i ftohtë tek lëkura

    Ekzema, e njohur gjithashtu si dermatiti, është një gjendje e zakonshme inflamatore e lëkurës.

    Ajo shpesh shoqërohet me shenja në lëkurë, skuqje apo kruarje të cilat kthehen në një problem të vërtetë për personin që i përjeton ato. Ekzema duket ndryshe për çdo person, por mund të përjetoni njolla të lëkurës së thatë me luspa, gunga të vogla të ngritura dhe kruajtje të rëndë.

    Kjo mund të ndodhë në disa pjesë të vogla ose mund të përhapet gjerësisht në të gjithë trupin. Një gjendje që lidhet ngushtë edhe me kushtet atmosferike pasi lëkura është nga pjesët e para të trupit që preket nga temperaturat. Tanimë që jemi në kulmin e ekstremeve të temperaturave me siguri që këto shqetësime të lëkurës i ndjeni shpesh nëse vuani nga ekzema.

    Si e ndikon i ftohti ekzemën?

    Ka disa variante të ekzemës është ai i dermatitit alergjik dhe dermatitis irritues i shkaktuar nga kontakti me diçka që e acaron lëkurën. Gjatë dimrit ndodh shpesh që të kaloni ng ai ngrohti në të ftohtë dhe anasjalltas. Këto temperatura për lëkurën ndihen si ekstreme dhe reagimi i saj është i menjëhershëm. Kështu lëkura fillon të shfaqe ose përkeqësojë gjendjen e saj. Sikur të mos mjaftonte kjo, disa njerëz përjetojnë simptoma të përkeqësuara të ekszemës nga pluhuri rreth tyre.

    Në dimër ambientet e mbyllura e të paajrosura mirë mund të kthehen në një problem. Një faktor tjetër ndikues është mungesa e vitaminës D gjatë dimrit, të cilën disa studime e kanë lidhur me përkeqësim të ekzemës. Gripi, infeksionet apo inflamacionet e ndryshme gjithashtu lidhen me dermatitin pasi sheqetësojnë sistemin imunitar në përgjithësi.

    Çfarë duhet të bëni?

    Edhe pse ndodhemi në dimër dhe i ftohti mund ta përkeqësojë gjendjen e lëkurës tuaj fare lehtë, duhet të bëni kujdes edhe nga ngrohja e tepërt. Evitoni tharjen e lëkurës dhe të ajrit nga ngrohësit e ambientit. Sigurohuni që shtëpia juaj të mos jetë e mbinxehur dhe blini paisje që mbajnë lagështinë në parametrat e duhura. Kur bëni dush, kini parasysh që uji duhet të jetë i vakët dhe jo i nxehtë dhe evitoni veshjet shumë të rënda.

    Kjo pasi trupi drejsitet dhe mund të përjetoni irritime e përkeqësim të gjendjes.

    Shoqata Kombëtare e Ekzemës në SHBA, këshillon të vishni disa shtresa me rroba duke bërë kujdes që këto materiale të jenë pambuk ose mëndafsh./AgroWeb