Lajmidites.com

Category: Lifestyle

  • Barbunjat, 5 arsye pse duhet t’i konsumoni shpesh këtë periudhë

    Barbunjat, 5 arsye pse duhet t’i konsumoni shpesh këtë periudhë

    Bishtaja, mashkura, barbunja… sido që t’i quani, këto të fundit duhet të jenë pjesë e regjim tuaj ushqimor , pasi janë një burim i mirë i vitaminave A, C, dhe K, fibrave etj.
    Kjo perime e familjes së bishtajoreve është një nga ushqimet më të pasura me antioksidantë dhe flavanoidë. Më poshtë do të lexoni të gjitha përfitimet shëndetësore të barbunjave:

    Shëndeti i kockave

    Niveli i ulët i vitaminës K është i lidhur me një rrezik më të lartë të frakturës së kockave. Marrja e sasisë së duhur të vitaminës K mund të ndihmojë në përmirësimin e shëndetit të kockave duke përmirësuar thithjen e kalciumit dhe uljen e sekretimit urinar të kalciumit. Vetëm 1 gotë me barbunja jeshile siguron 14.4 mikrogramë vitaminë K, ose rreth 20% të kërkesës ditore dhe 4% të nevojës ditore të një individi për kalcium.

    Parandalimi i shumimit të qelizave të këqija

    Bishtjat e gjelbra kanë përmbajtje të lartë antioksidantësh , gjë që ndihmon në luftimin e radikalëve të lira në trup, përgjegjës për shumë sëmundje. Gjithashtu, disa lëndë ushqyese që gjenden me shumicë tek bishtajat kanë fuqinë të veprojnë kundër qelizave kancerogjene. Luteina, një nga llojet e antioksidantëve të njohur si carotenoids, është i pranishëm në sasi të mëdha tek kjo perime. Individët që konsumojnë sasi të larta të luteinës kanë një rrezik më të ulët të kancerit të zorrës së trashë, gjirit, mushkërive dhe qafës së mitrës. Vitamina C, e cila është gjithashtu një vitaminë antikancerogjene përdoret në doza të mëdha, për të trajtuar kancerin. Vetëm 1 kupë me këto bishtaja plotëson mbi një të katërtën e sasisë së rekomanduar ditor për vitaminë C. Gjithashtu, sasia e vitaminës K e gjendur tek bishtajat, siguron mbi gjysmën e sasisë së rekomanduar për këtë vitaminë në ditë.

    Diabeti

    Bishtajat jeshile kanë treguar se ndihmojnë në lehtësimin e simptomave të diabetit. Disa studime kanë rapotuar një ndikim hipoglikemik tek pacientët me diabet. Rregullatorët natyralë të diabetit nuk janë të zakonshëm, prandaj lidhja e mashurkave me parandalimin e hershëm të diabetit është një lajm i mirë.

    Shëndeti i syve

    Disa karotenoide specifike që janë të pranishme në këto bishtaja mund të ndihmojnë në parandalimin e degjenerimit makular, që është një rënie në funksionin dhe shikimin e syve. Zeaxanthin dhe lutein luajnë një rol të rëndësishëm në parandalimin e çdo problemi me sytë.

    Sëmundjet e zemrës

    Bishtajat mund të ndihmojnë në reduktimin e rrezikut të sëmundjeve të zemrës për shkak të niveleve të larta të flavonoideve , antioksidantë polifenikë që më së shpeshti gjenden në perimet dhe frutat. Kjo perime përmban nivele të larta të flavonoideve me veti të fuqishme anti-inflamatore dhe parandalon mpiksjen e gjakut në venat dhe arteriet.

  • Uji në shishe, rreziqet që nuk i dini

    Uji në shishe, rreziqet që nuk i dini

    Mosbesimi ndaj ujit të rubinetit ka bërë që uji i ambalazhuar të kthehet në një produkt global, edhe në vende ku furnizimet publike janë ndër më të kontrolluarat. Marketingu e paraqet si më të pastër dhe më të shëndetshëm, por provat shkencore tregojnë se kjo nuk është gjithmonë e vërtetë.
    Studime të viteve të fundit kanë zbuluar se uji në shishe shpesh përmban baktere, mikroplastikë dhe kimikate që rrjedhin nga vetë plastika. Një studim i vitit 2025 gjeti nivele të larta ndotjeje bakteriale në bidonë të rimbushshëm dhe shishe plastike. Në shumë vende, uji i rubinetit kontrollohet më rreptë se ai i shisheve: furnizimet publike testohen çdo ditë për baktere, metale të rënda dhe pesticide, ndërsa prodhuesit e ujit në shishe testohen më rrallë dhe nuk detyrohen të publikojnë të dhëna të detajuara.
    Kërkimet kanë zbuluar se disa produkte të ujit në shishe përmbajnë dhjetëra mijëra grimca mikroplastike për litër. Këto grimca lidhen me inflamacion, çrregullime hormonale dhe akumulim të mundshëm në organe.

    Plastika e shisheve mund të lëshojë substanca si antimon, ftalate dhe bisfenole (BPS, BPF), veçanërisht kur ekspozohet ndaj nxehtësisë. Këto komponime mund të veprojnë si disruptorë endokrinë, të lidhur me probleme të fertilitetit dhe metabolizmit. Edhe pse nivelet në shishe janë të ulëta, shkencëtarët shqetësohen për efektet e ekspozimit të vazhdueshëm.
    Uji i ambalazhuar nuk është steril. Pasi hapet, mikroorganizmat shumohen shpejt, sidomos në shishe të harruara në makina të ngrohta. Ripërdorimi i shisheve njëpërdorimshe shton edhe më shumë rrezikun bakterial.
    Nga ana tjetër, uji i rubinetit shpesh përmban minerale të dobishme dhe në disa vende edhe fluor për parandalimin e kariesit. Fëmijët që pijnë kryesisht ujë në shishe raportojnë norma më të larta të prishjes së dhëmbëve.
    Nga ana mjedisore, ndikimi është i madh: blihen rreth një milion shishe plastike çdo minutë. Prodhimi i një litri uji të ambalazhuar kërkon deri në 2000 herë më shumë energji se furnizimi i një litri uji të rubinetit dhe gjeneron rreth 80 gramë CO₂.
    Në një botë ku ndryshimet klimatike, ndotja dhe rritja e popullsisë po rrisin presionin mbi burimet ujore, zgjidhjet alternative po bëhen thelbësore. Pajisje të decentralizuara si Solar2Water, që prodhon ujë të pijshëm nga ajri duke përdorur energji diellore, mund të ulin varësinë nga plastika dhe të përmirësojnë aksesin në ujë të sigurt.
    Uji në shishe mbetet i domosdoshëm në emergjenca, por në shumicën e vendeve të zhvilluara nuk është më i sigurt se uji i rubinetit. Në një periudhë ndryshimesh të mëdha, dallimi real midis këtyre dy burimeve është më i rëndësishëm se kurrë.

  • Largoni njollat e tiganëve duke përdorur këtë truk në kuzhinë

    Largoni njollat e tiganëve duke përdorur këtë truk në kuzhinë

    Tiganët ose tenxheret e djegura janë një makth për t’u pastruar duket sikur sado t’i fërkosh, papastërtia nuk hiqet kurrë. Ndonjëherë mund të të zërë paniku dhe të mendosh se enët janë prishur përfundimisht. Disa madje irritohen aq shumë sa mendojnë t’i hedhin në kosh.
    Por para se të heqësh dorë prej tyre, një zgjidhje shumë e thjeshtë dhe e lirë mund t’i shpëtojë. Ekspertja e pastrimit, Lynsey Crombie, ka zbuluar se një qese çaji mund të bëjë mrekulli.
    Ekspertja e njohur ndau këshillën e saj para sezonit festar. Me Krishtlindjet që po afrohen, të gjithë duam t’i kemi tenxheret dhe tiganët sa më të pastër dhe funksional për ditën e madhe.

    “Pastroni tiganët e djegur duke i mbushur me ujë të nxehtë dhe duke shtuar një qese çaji të përdorur”.
    Ajo publikoi edhe një video ku tregonte hap pas hapi trukun.
    “Kush ka kohë të fërkojë tiganë të djegur gjatë Krishtlindjeve? Mund t’i shpëtosh shpejt dhe të kursesh lodhjen duke hedhur në ujë një qese çaji të përdorur. Mbush enën me ujë të nxehtë dhe vendose qesen e çajit. Lëre që qeset e çajit të bëjnë punën e vështirë. Shijo darkën dhe kur të mbarosh, thjesht derdhe ujin pjesët e djegura do të zhduken para syve”.
    Truku funksionon si me qese çaji të reja, ashtu edhe me të përdorura.

  • Ministri Gonxhja reagon pas denoncimit për punime të paligjshme në parkun arkeologjik të Finiqit: Po mbikëqyren nga institucionet

    Ministri Gonxhja reagon pas denoncimit për punime të paligjshme në parkun arkeologjik të Finiqit: Po mbikëqyren nga institucionet

    Pas denoncimit për punime të paligjshme në parkun Arkeologjik të Finiqit, ka reaguar ministri i Turizmit, Kulturës dhe Sportit, Blendi Gonxhja. 

    Në një mesazh në rrjetet sociale, Gonxhja shkruan se lajmet nuk janë të vërteta dhe përbëjnë keqinformim mbi një proces tërësisht të ligjshëm restaurimi dhe konsolidimi. 

    “Sipas njoftimit, aktualisht, në Parkun Arkeologjik të Finiqit po zhvillohen punimet e miratuara dhe të mbikëqyrura nga institucionet përgjegjëse të trashëgimisë kulturore, si pjesë e projektit “Restaurimi dhe konsolidimi i Murit të Bastionit në Parkun Arkeologjik të Finiqit”, të cilat po kryhen nga subjekti kontraktues “JOGI” sh.p.k., në bazë të vendimit nr. 206, datë 09.04.2021, i rimiratuar me Vendimin nr. 398, datë 25.07.2025, të Këshillit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Materiale. 

    Pas disa vitesh pritje, ky projekt i rëndësishëm po merr më në fund trajtën e zbatimit konkret, duke shënuar një hap të domosdoshëm në ruajtjen dhe valorizimin e një prej monumenteve më përfaqësuese të antikitetit në jug të vendit. Ndërhyrjet synojnë stabilizimin afatgjatë të strukturës, ruajtjen e autenticitetit të murit mbrojtës dhe përmirësimin e sigurisë së vizitorëve, duke i hapur rrugë një përvoje më cilësore kulturore dhe turistike në Finiq”, thuhet në njoftim. 

    Sipas Gonxhes, punimet përfshijnë lidhen me pastrimin e sipërfaqeve dhe të bimësisë, kryerjen e sondazheve për verifikimin e themeleve, ndërtimin e sistemit të drenazhit, konsolidimin me shufra inoksi, si dhe rivendosjen në pozicion të gurëve ciklopikë të rrëzuar, me peshë 1.8–2.2 ton secili. 

    “Konsideruar peshën e rëndë të gurëve ciklopikë të rrëzuar, në raste të tilla, përdoren mjete të specializuara ngritëse me kapacitet deri në 4.8 ton, plotësisht në përputhje me normat dhe kriteret e VKM nr. 1099/2020. Pikërisht këto mjete dhe veprimtari janë keqinterpretuar si gërmime të paligjshme, ndërkohë që ato janë pjesë e procesit të dokumentuar të restaurimit”, tha Gonxhja. 

    Ministri Gonxhja theksoi se deri më tani, projekti ka arritur në 80% të realizimit, duke garantuar stabilitetin afatgjatë të Murit të Bastionit, sigurinë e vizitorëve dhe ruajtjen e një prej monumenteve më të rëndësishëm të kulturës së vendit. 

    Në fund, Gonxhja nënvizon se ftohen mediat dhe publiku që të verifikojnë informacionin pranë institucioneve përgjegjëse përpara publikimit, për të shmangur shpërndarjen e lajmeve të pasakta që cenojnë perceptimin publik mbi punën e bërë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore. 

     

     

     

     

  • Forumi Ekonomik i Delfit: Tirana në qendër të dialogut rajonal, ekonomik e politik

    Forumi Ekonomik i Delfit: Tirana në qendër të dialogut rajonal, ekonomik e politik

    Forumi Ekonomik i Delfit, zhvilloi më 10 dhjetor, në Tiranë, edicionin e saj të 5- të, për të nxjerrë në pah rolin gjithnjë e më të rëndësishëm të Shqipërisë, si një qendër ndërkombëtare, për dialogun ekonomik dhe politik në Evropën Juglindore.

    Për të pestin vit radhazi në Tiranë, Forumi bëri bashkë përfaqësues të nivelit të lartë nga politika, biznesi dhe akademia në Shqipëri dhe komuniteti ndërkombëtar.

    Forumi Ekonomik i Delfit zhvillohet çdo vit në kryeqytete strategjike si Brukseli, Parisi, Berlini, Uashingtoni, Toronto, Bukureshti dhe Sofja, duke forcuar dialogun ndërkombëtar, mbi zhvillimin dhe bashkëpunimin rajonal.

    Pas fjalës së hapjes, mbajtur nga Symeon G. Tsomokos, i Forumit Ekonomik,  Delfi, Greqi,  Kryeministri i Republikës së Shqipërisë, Edi Rama, foli për perspektivat e ekonomisë shqiptare, në një mjedis ndërkombëtar që ndryshon me shpejtësi. Kryeministri vuri theksin tek përparimi i shpejtë i Shqipërisë drejt integrimit në BE si edhe në disa sektorë si ekonomia, turizmi apo industria ushtarake.

    Të pranishëm ishin edhe Delina Ibrahimaj, Ministre e Ekonomisë dhe Inovacionit, Republika e Shqipërisë; Elisa Spiropali, Ministre për Europën dhe Punët e Jashtme, Republika e Shqipërisë; Edona Bilali, Zëvendësministre e Infrastrukturës dhe Energjisë, Republika e Shqipërisë; Anastas Angjeli, Anëtar i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe i Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë; Silvio Gonzato, Ambasador, Delegacioni i Bashkimit Europian në Shqipëri etj.

    Temat e diskutimeve, gjatë punimeve të këtij forumi prekën çështje që nga rritja e gjelbër,  tek inovacioni social dhe mundësitë e reja të investimeve në Shqipëri,

    Forumi Ekonomik i Tiranës vijon të shërbejë si një pikë referimi për ata që kristalizojnë një të ardhme ekonomike të fortë dhe të qëndrueshme për Evropën Juglindore.

     

     

  • Në çfarë ore duhet të hash darkë në dimër për të qëndruar në formë dhe të shëndetshëm?

    Në çfarë ore duhet të hash darkë në dimër për të qëndruar në formë dhe të shëndetshëm?

    Me ardhjen e dimrit, ditët bëhen më të shkurtra dhe errësira vjen më herët dhe kjo ndikon edhe në ritmet tona të trupit. Ekspertët thonë se kur jashtë bëhet errësirë më herët, ora biologjike e trupit (ritmi circadian) gjithashtu “ndryshon shpejtësinë”, duke sinjalizuar trupin se është koha për t’u çlodhur dhe për t’u përgatitur për gjumë.
    Studimet tregojnë se nëse darkoni shumë vonë, për shembull pas orës 21:00, trupi djeg më pak yndyrë dhe sheqeri në gjak mund të rritet më shumë se sa duhet. Gjithashtu, ngrënia vonë dërgon sinjale të kundërta në tru: melatonina (hormoni që nxit gjumin) ju thotë se është koha për të fjetur, por stomaku juaj po përpiqet të tretë ushqimin. Kjo mund të ndikojë negativisht në cilësinë e gjumit dhe të shkaktojë shqetësime gjatë natës.
    Orari ideal për të ngrënë darkë në dimër është midis 17:00 dhe 19:00, sepse:

    -lejon tretje të qetë para gjumit,-ndihmon metabolizmin dhe ekuilibrin e sheqerit në gjak,dhe është në harmoni me ritmet natyrore të trupit gjatë stinës së ftohtë.
    Për shumë njerëz kjo mund të duket e vështirë për t’u arritur për shkak të punës, trafikut apo jetës familjare. Por ekspertët sugjerojnë që të vendosni një orar fiks për darkën, të planifikoni vaktet paraprakisht dhe të lëvizni orarin e darkës me rritje të vogla (p.sh. 10–15 minuta, çdo ditë) deri sa trupi të përmirësohet pa stres.

    Gjithashtu është mirë të kujtoni që darka duhet të jetë vakt i lehtë, duke ndihmuar tretjen dhe duke mbajtur shëndetin e përgjithshëm më të mirë.

  • “Një gënjeshtër që i keni thënë partnerit do dalë në dritë”, parashikimi i yjeve për secilën shenjë Horoskopi

    “Një gënjeshtër që i keni thënë partnerit do dalë në dritë”, parashikimi i yjeve për secilën shenjë Horoskopi

    Dashi
    Do keni vështirësi dhe probleme gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Si ju ashtu edhe partneri do kërkoni qe gjerat te bëhen sipas mënyrës suaj dhe nuk do bini dakord për asgjë. Beqaret do ndihen mire edhe ashtu si janë prandaj nuk do e kërkojnë me ngulm dashurinë. Financat mund te kenë ndonjë përmirësim te vogël, megjithatë ende nuk është koha për te bere investime te mëdha.
    Demi

    Nëse jeni ne një lidhje do bënit mire te hiqnit disa nga zakonet tuaja te vjetra dhe te mendoni te provoni eksperienca te reja me partnerin. Do iu duket sikur keni rilindur. Beqaret do jene te pakontrollueshëm dhe do bëjnë gjithçka si ta mendojnë për momentin. Ne planin financiar do keni një përmirësim te ndjeshëm te situatës dhe do ndiheni me te qete.
    Binjaket
    Do iu ndryshoje shpesh humori gjate kësaj dite dhe mund te keni mosmarrëveshje te shumta me partnerin. Me mire qëndroni pak larg sesa ta acaroni edhe me tepër situatën. As për beqaret nuk është dita e duhur për te filluar histori dashurie. Prisni edhe pak kohe. Me shpenzimet duhet te tregoheni ende te matur. Po e kaluat limitin do keni probleme serioze.
    Gaforrja
    Ka shume gjasa qe rutina ta pushtoje jetën tuaj sentimentale sot. Secili prej jush do beje ato qe bën çdo dite dhe nuk do përjetoni asnjë emocion te veçante. Beqaret do njihen me disa persona, por nuk duhet te nxitohen te krijojnë menjëherë një lidhje. Njihuni me mire me ta. Ne planin financiar do keni me shume fat sesa e kishit menduar. Përfitoni për te hequr disa para mënjanë.
    Luani
    Ata qe janë ne një lidhje duhet t’i kushtoje me shume rëndësi dhe vëmendje personit qe kane ne krahë. Dite me shume fat kjo e sotmja për ata qe janë beqare. Mundësitë për te njohur persona interesante do jene te mrekullueshme kështu qe bëjini sytë katër dhe zgjidhni personin me te përshtatshëm. Financat do vijnë duke u përmirësuar.
    Virgjeresha
    Shprehini me tepër ato qe ndjeni gjate kësaj dite nëse doni qe atmosfera ne çift te ngrohet me shume. Mos kini as frike te filloni një lidhje me serioze. Beqaret do jene shume te pavendosur edhe pse do kenë njohje te reja me shumice. Ne planin financiar do kryeni transaksione shume te rëndësishme sepse situata do jete goxha e qëndrueshme.
    Peshorja
    Pas një periudhe jo shume te mire për jetën sentimentale te çifteve, sot do filloni t’i mendoni më me qartësi gjerat dhe situata do përmirësohet ndjeshëm. Beqaret do jene ne humor shume te mire dhe nuk do e humbin asnjë mundësi qe do iu jepet për te dale neper takime. Financat do jene gjate gjithë kohës te mbrojtura. Mund te shpenzoni edhe pak me tepër për ndonjë gjë te nevojshme.
    Akrepi
    Jeta ne çift do jete gjithë kohës e mbrojtur sot. Askush dhe asgjë nuk mund ta prishe harmoninë qe mbizotëron ndërmjet jush. Përgatituni edhe për ndonjë surprize drithëruese ne mbrëmje. Beqaret do kenë vetëm dëshira për aventura kalimtare asgjë me tepër sesa aq. Mundësitë nuk do mungojnë. Me financat jo çdo gjë do shkoje ashtu si duhet. Kujdes!
    Shigjetari
    Gjithçka do ece me se miri gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Do kuptoheni edhe me një vështrim te vetëm me atë qe keni ne krah dhe nuk do keni as mosmarrëveshjen me te vogël. Beqaret do pëlqejnë jashtë mase një person për te cilin para disa vitesh e kane injoruar. Bota është me rrota! Saturni do ndikoje negativisht ne planin financiar dhe do keni disa probleme ne këtë sektor.
    Bricjapi
    Ka rrezik qe te keni probleme serioze gjate kësaj dite ne jetën tuaj ne çift. Një gënjeshtër qe i keni thënë partnerit para disa kohesh do dale ne drite dhe ai do inatoset shume për këtë fakt. Beqaret pa pritur e pa kujtuar mund te fillojnë një histori dashurie te bukur e mjaft pasionante. Financat do jene te mira megjithatë shpenzimet duhet te vazhdoni t’i kryeni me kujdes.
    Ujori
    Do jeni shume euforike dhe te gëzuar gjate kësaj dite ne krahët e atij qe dashuroni. Ai do ua beje qejfin gjithë kohesh de do iu përgatisë surpriza te njëpasnjëshme. Beqaret do bëjnë për vete shume persona dhe ne fund do jene ata vete qe do bëjnë zgjedhjen me te mire. Ne planin financiar do iu duhet te bëni disa shpenzime te nevojshme dhe situata do jete e paqëndrueshme.
    Peshqit
    Pas një periudhe jo shume te mire për jetën tuaj ne çift sot çdo gjë do marre një tjetër drejtim. Do tregoheni me te hapur me partnerin dhe do bëni zgjedhjen qe është me e mire për te dy. Beqaret do argëtohen pa fund nen praninë e miqtë dhe shoqërisë se tyre, por asnjë me tepër sesa kaq. Ne planin financiar situata do jete goxha e qëndrueshme.

  • E enjta premton mot të mirë, dielli dominon në gjithë vendin, vranësirat do jenë kalimtare

    E enjta premton mot të mirë, dielli dominon në gjithë vendin, vranësirat do jenë kalimtare

    Ditën e sotme (11 dhjetor) vendi ynë do të ndikohet nga kushte atmosferike të qëndrueshme.

    Orët me diell do të mbizotërojnë në pjesën më të madhe të territorit, duke u shoqëruar me vranësira të pakta kalimtare.

    Sipas SHMU-së, era do të fryjë nga veriu me shpejtësi mesatare prej 5 m/s, por hera-herës, sidomos në bregdet dhe lugina, mund të arrijë deri në 12 m/s. Deti do të jetë me valëzim të forcës 1-2 ballë.

  • Dietë e balancuar për personat me diabet! Çfarë duhet të konsumoni çdo ditë?

    Dietë e balancuar për personat me diabet! Çfarë duhet të konsumoni çdo ditë?

    Cilat janë parimet kryesore të një diete të balancuar për personat me diabet?
    Parimet kryesore janë disa “shtylla” që përsëriten në të gjitha udhëzimet serioze (ADA, IDF, etj.) për dietën tek diabetikët.
    Fokus te cilësia e karbohidrateve, jo vetëm te sasia• Zgjidhen karbohidrate me indeks të ulët/mesatar glicemik: drithëra integrale, bishtajore, perime, fruta të plota.• Kufizohen fort sheqernat e shtuara: sheqer, ëmbëlsira, lëngje frutash, pije me gaz, produkte furre të bardha.• Porcionet e karbohidrateve shpërndahen gjatë ditës, jo “të gjitha në një vakt”.

    Pjata e diabetit / ndarja vizuale e pjatës
    Një model shumë praktik që rekomandohet gjerësisht:

    ½ pjata: perime jo niseshtore (sallata jeshile, brokoli, kungull, lulelakër, spinaq, kastravec, domate).• ¼ pjata: proteinë e dobët (peshk, pulë pa lëkurë, vezë, bishtajore, produkte qumështi të lehta).• ¼ pjata: karbohidrate cilësore (oriz integral, bukë integrale, patate e ëmbël, bishtajore, fruta, kos pa sheqer).

    Kjo e bën shumë më të lehtë kontrollin e glicemisë pa numëruar çdo gram.
    Balancë midis makronutrientëve

    Karbohidratet: të shpërndara në çdo vakt, duke favorizuar burime me fibra.• Proteina: në çdo vakt, sepse ndihmon ngopjen dhe stabilizon gliceminë (peshk, pulë, bishtajore, kos i thjeshtë).• Yndyrnat: të fokusohemi te yndyrnat e shëndetshme (vaj ulliri, arra, fara, avokado) dhe të ulim yndyrnat e ngopura (mishra të yndyrshëm, gjalpë, produkte shumë të yndyrshme shtazore).

    Fibrat janë “aleati kryesor”

    Synohet një marrje e lartë, por graduale, e fibrave nga perime, fruta të plota, bishtajore dhe drithëra integrale.• Fibrat ngadalësojnë përthithjen e glukozës dhe ulin HbA1c, përmirësojnë edhe peshën dhe profilin lipidik.

    Kontroll i kalorive dhe peshës trupore

    Udhëzimet e fundit e theksojnë qartë: humbja e moderuar në peshë (5–10%) përmirëson ndjeshëm gliceminë, tensionin, trigliceridet dhe HDL/LDL.• Kjo arrihet me:• Porcione më të vogla• Më pak ushqime të përpunuara, të skuqura, të sheqerosura• Rritje të aktivitetit fizik.

    Kufizimi i kripës, yndyrnave të ngopura dhe trans
    Sepse diabeti shkon “dorë për dore” me rrezikun kardiovaskular:

    Ulje e kripës (rreth ≤ 5–6 g/ditë, në varësi të udhëzimeve dhe tensionit).• Shmangie e ushqimeve me yndyrna trans dhe reduktim i yndyrnave të ngopura (mishra shumë të yndyrshëm, produkte të skuqura, margarinë, produkte të gatshme industriale).

    Rregullsi në orare dhe strukturë vaktesh

    3 vakte kryesore + 1–2 snack (nëse duhet) për të shmangur hipogliceminë dhe luhatjet e mëdha.• Të shmangen periudhat shumë të gjata pa ngrënë, sidomos në pacientët me insulinë.

  • A ndihmojnë patatet në shëndetin tonë?

    A ndihmojnë patatet në shëndetin tonë?

    Kur flitet për “ushqimin e shëndetshëm”, zakonisht vëmendja i jepet patateve të ëmbla, por patatet e zakonshme janë shumë më të vlefshme nga sa mendojmë.
    Ato ndihmojnë në forcimin e sistemit imunitar, mbështesin funksione të ndryshme trupore dhe furnizojnë trupin me energji të konsiderueshme.
    Patatet shpesh kanë një reputacion të keq sepse zakonisht konsumohen të skuqura ose si patatina. Por kur përgatiten në mënyrë të shëndetshme, patatet janë një ushqim mahnitës dhe i pasur me lëndë ushqyese.

    Çfarë duhet të dini
    Patatet përmbajnë shumë karbohidrate, një patate mesatare e qëruar ka rreth 35 gram, por kjo nuk i bën ato “keq” nga natyra.  Thjesht do të thotë se nuk duhet të merren si ushqim që e konsumon “pa kufi”.
    Patatet janë karbohidrate komplekse, që tretjen e kanë më të ngadaltë se karbohidratet e thjeshta, duke dhënë një burim më të qëndrueshëm energjie dhe duke ju mbajtur të ngopur dhe energjik për më shumë kohë.
    Megjithatë, disa varietete kanë indeks glikemik të lartë, që mund të rrisë shpejt sheqerin në gjak. Dietat e pasura me ushqime me indeks glikemik të lartë lidhen me rrezik më të madh për diabet dhe sëmundje të zemrës. Patatet e dyllëzuara, si fingerlings dhe të kuqet, zakonisht kanë indeks më të ulët se patatet Russet ose Idaho, dhe patatet e ziera apo të pjekura kanë indeks më të ulët se ato të skuqura apo pure.
    Për të menaxhuar ngritjen e sheqerit në gjak dhe për të ngadalësuar tretjen, sugjerohet “balancimin e vaktit” duke kombinuar patatet me proteina të ligëta, yndyrna të shëndetshme dhe perime pa niseshte.
    Patatet dhe sistemi imunitar
    Patatet janë një burim i qëndrueshëm i vitaminës C. Një patate mesatare Russet e qëruar ofron rreth 25% të dozës së rekomanduar ditore. Vitamina C është e nevojshme për zhvillimin dhe riparimin e indeve dhe funksionon si antioksidant, duke forcuar sistemin imunitar dhe duke ndihmuar në mbrojtjen nga sëmundjet kronike si sëmundjet e zemrës dhe kanceri.
    Patatet gjithashtu përmbajnë acide fenolike, një lloj polifenoli që ndihmon në reduktimin e inflamacionit, rregullimin e sistemit imunitar dhe mbrojtjen e qelizave nga dëmtimi.
    Përmbajnë gjithashtu vitaminë B6 në sasi mesatare, e cila është e domosdoshme për shëndetin kardiovaskular, imunitar dhe mendor.
    Më shumë kalium se një banane
    Kaliumi është një elektrolit që qelizat e muskujve dhe nervave e kanë të nevojshëm për funksionim normal dhe ndihmon në ruajtjen e presionit të gjakut. Shumë njerëz nuk marrin mjaftueshëm kalium nga dieta.
    Një patate mesatare e qëruar përmban rreth 900 mg kalium, krahasuar me 650 mg në një banane të ngjashme, rreth 30% të sasisë së rekomanduar ditore.
    Mos harroni lëvoren
    Lëkura e patates përmban pjesën më të madhe të fenoleve dhe fibrave të saj. Një patate mesatare e pjekur me lëvore përmban rreth 10-20% të dozës së rekomanduar ditore të fibrave, në varësi të moshës dhe gjinisë.
    Sa më e errët ngjyra e lëvores dhe e brendësisë, aq më e ushqyeshme është patatja. Patatet e kuqe dhe vjollcë janë të pasura me pigmentë të quajtur antocianinë, të cilët mund të përmirësojnë shëndetin e zemrës, ngadalësojnë tretjen e niseshtes dhe mbështesin funksionet njohëse të trurit.
    Si duhet të konsumohen patatet?
    Çelësi për të përfituar plotësisht nga vlerat ushqyese është mënyra e përgatitjes. Të ziera, të pjekura ose të gatuara me pak shtesa janë pothuajse pa yndyrë.
    Por nëse shtojmë gjalpë, krem të thartë ose i skuqim, mund të humbasim shpejt vlerat e tyre ushqyese. Specialistët rekomandojnë pak vaj ulliri ose salcë të fortë për shije.
    Patatet janë një zgjedhje më ushqyese se niseshtet e përpunuara si orizi ose makaronat.