Kreu i Shoqatës së të Përndjekurve, Besim Ndregjoni, thotë se në institucionet e drejtësisë ka ende njerëz që I kanë shërbyer diktaturës. Ai u shpreh në një media ditën e djeshme se Autoriteti i Dosjeve po tallet me viktimat e komunizmit. “Pse nuk hapet dosja e prokurorëve të diktaturës? Pse Arben Kraja nuk lejon një të përndjekur të konkurrojë në SPAK? Si mund të heshtë qeveria dhe Parlamenti? Janë mbi 6 mijë të zhdukur? Ke dëgjuar ndonjë seancë për ta? Ka dalë ndonjëherë presidenti për këtë? Në të gjitha institucionet e drejtësisë ka njerëz që i kanë shërbyer diktaturës. Të kërkohet dosja e Arbën Krajës, që është te SPAK-u. Autoriteti i Dosjeve është tallje me viktimat e komunizmit. Në politikëbërje sot duhet t’i kesh shërbyer Enver Hoxhës. Ra një seancë e Parlamentit shqiptar me 16 nëntor. Në atë datë është bërë një masakër, janë vrarë 16 intelektualë të Tiranës. Nuk u respektua! Ne zgjodhëm paqen, të ndërtojmë shtetin e së drejtës. Po kujt t’i thuash? Nëse nuk hapen dosjet, politikanët tanë janë maskarenj të komunizmit”, deklaroi dje Ndregjoni.
Dekorimi i Gjergji Velos revolton ish-të përndjekurit në Lushnjë
Nga ana tjetër kujtojmë se disa ditë më parë vendimi i Këshillit Bashkiak të Lushnjës për t’i dhënë titullin “Qytetar Nderi” ish-kryetarit të Komitetit Ekzekutiv të rrethit gjatë periudhës komuniste, Gjergji Velo, ka shkaktuar reagime të forta në opinionin publik dhe mes organizatave që përfaqësojnë ish-të përndjekurit politikë. Ceremonia u zhvillua më 18 tetor, në kuadër të 81-vjetorit të çlirimit të Lushnjës nga pushtuesit nazifashistë. Në aktivitet morën pjesë kryetarja e bashkisë Eriselda Sefa, deputetët socialistë Elton Korreshi dhe Kiduina Zaka, ish-deputetët Spartak Braho e Namik Dokle, si dhe përfaqësues të Organizatës së Veteranëve të LANÇ. Opozita nuk ishte e pranishme në aktivitet. Sipas dokumenteve zyrtare, propozimi për nderimin e Gjergji Velos u paraqit nga Organizata Kombëtare e Dëshmorëve të LANÇ dhe Dëshmorëve të tjerë të Atdheut – Dega Lushnjë, ndërsa relacioni mbështetës u firmos nga kryetarja e bashkisë. Në motivacion theksohet se “Velo dekorohet për vizionin e qartë dhe përkushtimin në transformimin e qytetit të Lushnjës, si dhe rolin aktiv në fushën e arsimit, shëndetësisë dhe kulturës”. Kryetari i Shoqatës së të Përndjekurve Politikë në Lushnjë, Shpëtim Brehamaj, duke folur për mediat e cilësoi vendimin “ligjërisht dhe moralisht të pamatur”, duke kujtuar se gjatë periudhës komuniste, kryetarët e komiteteve ekzekutive kishin edhe rolin e kryetarëve të komisioneve të internimeve e dëbimeve. “Lushnja ishte një nga rrethet ku u përqendruan më shumë kampet e internimit pas mbylljes së Tepelenës, Beratit, Valiasit e Kamzës. Si mund të nderohet sot një person që ka qenë firmëtar i internimeve? Ky vendim lëndon qindra familje që kanë vuajtur në këto kampe dhe është një fyerje për kujtesën historike”, tha Brehamaj. Ai shtoi se në vitin 1988, vetëm një vit para rënies së regjimit, Velo ka firmosur shtyrjen e masave të internimit për disa familje në Lushnjë, çka e bën edhe më të papranueshme, sipas tij, nderimin e tij me titull Qytetar Nderi. “Nëse e shpallim ‘Qytetar Nderi’ për ndërtesat e bëra në atë kohë, atëherë mund të shpallim edhe Musolinin sepse ka ndërtuar rrugët në Tiranë”, tha ai me ironi. Brehamaj bën të ditur se Shoqata e Ish-të Përndjekurve i ka kërkuar Prefektit të qarkut Fier të ndërhyjë për anulimin e vendimit, duke argumentuar se ai bie ndesh me ligjet që ndalojnë dekorimin e funksionarëve të lartë të diktaturës. Edhe Fondacioni Kujto, që dokumenton krimet e komunizmit, e ka dënuar vendimin e Këshillit Bashkiak të Lushnjës, duke e cilësuar atë “një akt të rëndë që fshin kujtesën historike dhe fyen viktimat e diktaturës”. “Velo ka qenë në vitet 1983–1989 kryetar i Komitetit Ekzekutiv të Këshillit Popullor të Lushnjës, në cilësinë e të cilit firmoste internime dhe dëbime drejt Grabianit dhe zonave të tjera të Myzeqesë”, shkruan “Kujto”.
Reagon Dhima
Ndërkohë Erjet Dhima, kryetar i Këshillit Bashkiak të Lushnjës, tha për mediat se procesi i nderimit ka kaluar “në mënyrë të rregullt ligjore dhe institucionale”. “Organizata e LANÇ-it dhe Dëshmorëve të Atdheut e paraqiti propozimin në komisionin e këshillit për vlerësimin e figurave dhe dhënien e titujve të nderit. Në atë komision janë tre përfaqësues të opozitës dhe dy të mazhorancës, dhe propozimi kaloi me katër vota pro dhe një kundër”, deklaroi Dhima. Sipas tij, pas komisionit, propozimi u miratua në Këshillin Bashkiak me 21 vota pro dhe dy kundër, duke përfshirë edhe disa vota nga këshilltarë të opozitës. “Nuk ka pasur asnjë reagim negativ gjatë propozimit apo votimit, të gjitha reagimet erdhën vetëm pas ceremonisë. Përpara shqyrtimit është kërkuar edhe verifikimi nga Autoriteti i Dosjeve, i cili konfirmoi se zoti Velo nuk ka mbajtur ndonjë nga postet që penalizohen për dhënie titujsh nderi. Procedura ka qenë në përputhje me ligjin”, shtoi ai.
Reagon Autoriteti i Dosjeve
Ndërkaq pas reagimeve dhe revoltës në media, Autoriteti i Dosjeve ka bërë edhe një sqarim për procedurën që kanë ndjekur për verifikimin e pastërtisë së figurës e Gjergji Velos. Autoriteti i Dosjeve thotë se pas kërkesës së Këshillit Bashkiak të Lushnjës për verifikimin e figurës së Velos, i ka informuar ata mbi bazë të ligjit nr. 45/2015 “Për të drejtën e informimit mbi dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit”. Autoriteti i Dosjeve thotë se sipas verifikimeve të kryera në bazë të nenit 30 të ligjit, rezulton se Gjergji Velo “Nuk ka qenë anëtar ose kandidat të Byrosë Politike, anëtar i Komitetit Qendror të Partisë së Punës të Shqipërisë, anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor, Kryetar i Gjykatës së Lartë, Prokuror i Përgjithshëm, Kryetar i Hetuesisë së Përgjithshme, anëtar i Këshillit të Ministrave, kryetar i degëve të punëve të brendshme, anëtar i Komisionit Qendror të Dëbim Internimeve, hetues, prokuror, gjyqtar në procese posaçme politike, apo punonjës i nivelit të lartë i ish-Sigurimit të Shtetit; b) Nuk ka qenë bashkëpunëtor të ish-Sigurimit të Shtetit, sipas përcaktimeve të këtij ligji, denoncues në proceset politike ose dëshmitar i akuzës në proceset politike të posaçme, pas mbushjes së moshës 18 vjeç; c) Nuk ka qenë person me të dhëna nga ish-Sigurimi i Shtetit për spiunazh dhe terrorizëm”. Autoriteti sqaron se “procedura e verifikimit për kandidatin në fjalë bazohet në dy ligje në respektim të Nenit 30, pika 2, të ligjit, si edhe neni 4 i ligjit nr. 94/2022 “Për Titujt e Nderit dhe Titujt Vendorë të Nderit në Republikën e Shqipërisë”, (që parashikon se kandidati nuk duhet të jetë bashkëpunëtor i ish- Sigurimit), për të qartësuar nëse ekzistojnë të dhëna në dokumentet që tashmë administron të cilat e lidhin kandidatin me ato cilësime që ka vendosur ligji. Sipas AIDSSH-së, institucioni nuk ka kompetencë ligjore të shkojë përtej kufijve të përcaktuar në këto dispozita. Autoriteti i Mediave shkruan se nga publikimet e bëra në shtyp, del se Gjergji Velo ka ushtruar detyrën e kryetarit të Komisionit të Dëbim Internimeve të Rrethit Lushnje. Por për tu përshirë në përcaktimet e nenit 30 të ligjit duhej të rezultonte në detyrën e anëtarit të Komisionit Qendror të Dëbim Internimeve, kriter i vendosur nga ligji nr. 45/2015 dhe jo në një komision vendor. “Në rastin konkret pozicioni i kryetari i komitetit ekzekutiv të rrethit nuk përfshihet në këtë nen.”, shkruan Autoriteti.
