Prokurori i Përgjithshëm Olsian Çela prezantoi sot në Kuvend “Raportin përmbledhës mbi gjendjen e kriminalitetit për vitin 2024”,
Drejtuesi i Prokurorisë së Përgjithshme duke iu përgjigjur pyetjeve të deputetëve në sallë, pohoi se pastrimi i parave në Shqipëri patjetër që është një fenomen i dukshëm.
Ai theksuar sfidat e vazhdueshme për sistemin e drejtësisë dhe për shkak të numrit të ulët të prokurorëve pas procesit të rivlerësimit kalimtar.
Çela tha se “gjatë vitit 2024 janë trajtuar 61.167 materiale në shqyrtim, një rritje prej 10,52% krahasuar me 2023. Janë ndjekur gjithsej 47.576 procedime penale, nga të cilat 24.956 janë regjistruar për herë të parë.
Sipas tij, numri më i madh i procedimeve penale të regjistruara rezulton në Prokurorinë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë me Juridiksion të Përgjithshëm Tiranë me rreth 35,5% të numrit total të procedimeve të regjistruara në shkallë vendi. Ndërsa rritja më e lartë e procedimeve është regjistruar për pastrim parash me 59% të rasteve, falsifikim monedhash 48%, krime doganore 40% dhe veprimtari bankare/financiare 33%, duke reflektuar përpjekjet për të forcuar sigurinë ekonomike”.
Gjithashtu, vijoi ai, gjatë vitit të kaluar evidentohet një rritje e veprave penale kundër jetës +21,7%, lirisë së personit +30,6%, krimeve seksuale +30%, veprave kundër moralit +29% dhe krimeve kundër fëmijëve, martesës dhe familjes +18%.
Sa i përket efikasitetit në ndjekjen penale, Prokurori i Përgjithshëm bëri të ditur se, janë përfunduar 24.591 çështje, ku 36,7% janë dërguar në gjykatë, 33,9% janë pushuar dhe 26,9% janë pezulluar. Për rreth 60% të të pandehurve është kërkuar masa sigurimi shtrënguese, ndërkohë që “arresti në burg” ka qenë masa më e përdorur.
Ai vuri në dukje se, gjithashtu ka patur një rritje të përdorimit të marrëveshjeve të fajësisë dhe gjykimit të drejtpërdrejtë, me 183 dhe 333 raste përkatësisht.
Prokurori i Përgjithshëm theksoi se bashkëpunimi ndërinstitucional dhe ndërkombëtar, si dhe profesionalizmi i prokurorëve, kanë dhënë rezultate pozitive në përmirësimin e drejtësisë penale, pavarësisht sfidave strukturore të sistemit.
“Gjatë vitit 2024, prokuroritë pranë gjykatave të shkallës së parë ngritën akuza për 9052 procedime penale ndaj 10.781 të pandehurve. Në total, u dënuan 10.001 persona, një rritje prej 37,87% krahasuar me 2023, ndërsa 265 persona u shpallën të pafajshëm. Janë ekzekutuar 5201 vendime, ndërsa 1090 kanë mbetur pa u ekzekutuar, përfshirë 298 burgime, 220 gjoba dhe 572 dënime alternative”, u shpreh Çela, teksa nënvizoi se, prokurorët kanë zhvilluar hetime proaktive në 405 procedime penale, duke rezultuar në arrestimin ose ndalimin e 354 personave.
Sipas tij, 67 procedime janë transferuar te Prokuroria e Posaçme për krim të organizuar dhe korrupsion, prej të cilave 61 janë pranuar, duke reflektuar bashkëpunimin efektiv ndërinstitucional.
Referuar Raportit 2024, Çela tha se, ka një rritje të ndjekjes penale dhe një fokus të veçantë te krimi ekonomik, krimi i organizuar dhe korrupsioni.
“Gjatë vitit 2024, prokuroritë me juridiksion të përgjithshëm regjistruan 569 procedime për korrupsion dhe detyrë me 160 të pandehur, ndërsa 157 procedime me 234 të pandehur u dërguan për gjykim, duke shënuar rritje prej 4,84% krahasuar me 2023. Janë kryer hetime proaktive dhe arrestime të 25 personave të dyshuar për korrupsion dhe krime të lidhura me detyrën. Nga 61 procedime të transferuara te Prokuroria e Posaçme, 39 u regjistruan për korrupsion në nivele të larta”, theksoi Çela.
Ai vuri në dukje se për veprën penale të pastrimit të parave janë kryer 190 hetime, me 234 pasuri të sekuestruara vlerësuar mbi 290 milionë lekë dhe 48 milionë euro, ndërsa janë konfiskuar 89 pasuri kriminale me vlerë mbi 163 milionë lekë.
Prokurori i Përgjithshëm tha se, rritje ka pasur edhe te dhuna në familje, me 1656 procedime dhe 1238 të pandehur, si dhe te krimet kundër jetës, ku numri i vrasjeve me dashje është trefishuar krahasuar me vitin 2023.
Sa i takon intensifikimit të bashkëpunimit me autoritetet gjyqësore të huaja, Çela veçoi bashkëpunimin me Belgjikën dhe Holandën, për luftën ndaj pastrimit të parave dhe krimeve të rënda.
“Ekstradimet nga Shqipëria u rritën 38%, letërporositë nga jashtë 39%, ndërsa njohjet e vendimeve penale të huaja u rritën 6%. Shqipëria ka marrëveshje ekstradimi me SHBA, Mbretërinë e Bashkuar, Italinë, Spanjën dhe Kosovën, dhe aktualisht ka 20 transferime aktive të të dënuarve nga Mbretëria e Bashkuar”, tha ai, ndërsa vuri në dukje se, “në fushën e dekriminalizimit, janë kryer verifikime të thelluara për 132 subjekte, me 64 procese të reja, ku 13 raste u referuan për dyshim për falsifikim dokumentesh”.
Çela u ndal edhe tek investimet për përmirësimin e infrastrukturës në sistemin e drejtësisë.
“Jemi duke përfunduar rikonstruksionin e Prokurorisë Dibër dhe duke planifikuar zgjerime në Fier, Gjirokastër, Vlorë dhe Durrës. Problematike mbeten ambientet e Durrësit dhe Sarandës dhe ruajtja e arkivave. Nga viti 2025 do të nisë ngritja e sistemit të menaxhimit të çështjeve me mbështetje të BE, i cili pritet të përfundojë në 2028”, u shpreh ai.
Prokurori i Përgjithshëm deklaroi gjatë fjalës së tij se, “Prokuroria ka shpallur prioritet forcimin e kapaciteteve të saj, koordinimin me agjencitë ligjzbatuese dhe bashkëpunimin ndërkombëtar, për të ndjekur penalisht krimet e rënda, korrupsionin dhe pastrimin e parave”.
Synohet gjithashtu përmirësimi i infrastrukturës, transparenca dhe respektimi i të drejtave të qytetarëve, si dhe avancimi në procesin e integrimit në Bashkimin Europian, u shpreh Çela.
