Sipas burimeve historike, mesatarisht Ushtria e Gjergj Kastriotit, vrau mbi 150.000 ushtarë osman, prej tyre vetë Gjergj Kastrioti në beteja vrau mbi 3000 ushtarë osman. Ushtria e Gjergj Kastriotit kishte Gardën Pretoriane me 5.000 djem më të ushtruar për kohën dhe me ushtrinë “ushtar për oxhak” që ishin deri 15.000 ushtar. Në çdo betejë 1ushtarë Shqipëtarë luftonte përballë 8 deri 300 ushtarë osman!-Beteja e Torviollit (22.000 ushtarë osman të vrarë) dhe disa mijëra robër lufte;-Beteja e parë e Mokrës (1500-1800 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Otonetës (5000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e parë e Oranikut (3000 ushtarë osman të vrarë);-Rrethimi i Svetigradit (20.000-22.000 ushtarë osman të vrarë);-Rrethimi i parë i Krujës (20.000-25.000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Modriçit (7000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e parë e Meçadit (7000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Pollogut (3000-3500 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Beratit (500 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e dytë e Oranikut (500 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Albulenës (30.000 ushtarë osman të vrarë) dhe 15.000 robër lufte;-Beteja e dytë e Mokrës (4000 – 6000 ushtarë osman të vrarë);-Fushata e Skenderbeut në Maqedoni (12.000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Ohrit (10.000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e parë e Vaikalit (4800-5000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e dytë e Meçadit (7000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e dytë e Vaikalit (6000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja e Kasharit (25.000-27.000 ushtarë osman të vrarë);-Rrethimi i dytë i Krujës (2500 deri në 4000 ushtar osmanë të vrarë);-Rrethimi i tretë i Krujës (3500 ushtarë osman të vrarë);-Rrethimi i Shkodrës (20.000 ushtarë osman të vrarë);-Beteja Shqiptare kundër Osmano/Venecianët (2500 ushtarë osman të vrarë dhe 600-800 ushtarë venecianë të vrarë);Fushatata në Napoli( rreth 1800 armiqë);Fushata ndëshkuese kundër Brankoviqit (mbretit serb), disa qindra deri në 1500 serb.
Tag: ushtarë
-
Mercenari arrestohet në Londër për komplot rrëmbimi të bosit të bandës shqiptare
Një mercenar i dyshuar është arrestuar në Londër në lidhje me një komplot për rrëmbimin e një bosi të një bande kriminale shqiptare. Ky rrëmbim ishte planifikuar si hakmarrje për vjedhjen e një sasie droge me vlerë miliona paund. Ainis Balodis, një shtetas letonez 45-vjeçar, ishte një nga katër burrat e ndaluar në një operacion ndërkombëtar të udhëhequr nga policia gjermane në fillim të këtij muaji.
Ky grup, sipas policisë, përbëhej nga individë shumë të trajnuar dhe të pajisur me material profesional, ku disa prej tyre janë ish-ushtarë të Legjionit të Huaj Francez. Ata dyshohet se ishin punësuar nga një grup i krimit të organizuar për të rrëmbyer udhëheqësin e një bande rivale të trafikut të drogës. Objektivi, një bos i krimit shqiptar, dyshohet se ka orkestruar vjedhjen e tonave kanabis me vlerë disa miliona euro.Balodis, i cili fluturoi në Mbretërinë e Bashkuar më 31 tetor, po kundërshton ekstradimin në Gjermani, ku kërkohet për akuza në lidhje me komplotin për rrëmbim midis gushtit dhe tetorit të vitit të kaluar. Gjykata e Magjistraturës së Westminsterit dëgjoi se ai u arrestua në një pronë me gjashtë dhoma në Londër, ku besohet se kishte punuar si roje sigurie. Balodis është lënë në paraburgim në pritje të një seance të plotë ekstradimi vitin e ardhshëm.
Policia gjermane bëri të ditur se hetimi filloi në tetor të vitit të kaluar, pasi dy shtetas letonezë u gjetën me pajisje profesionale mbikëqyrjeje dhe armë me gaz gjatë një ndalimi automjeti në qytetin Herne, në Gjermaninë perëndimore. Ata tashmë janë dënuar dhe u janë caktuar dënime me burg, sipas policisë. Hetuesit arrestuan gjithashtu një bandë të dyshuarish shqiptarë pasi zbuluan më shumë se 6,000 bimë kanabisi në tre plantacione të mëdha. Katër persona u arrestuan në Danimarkë, Francë, Letoni dhe Mbretërinë e Bashkuar të mërkurën, më 12 nëntor, në kuadër të hetimit të udhëhequr nga Gjermania.
Europol theksoi se ky operacion është i lidhur me trendin në rritje të “dhunës si shërbim”, ku specialistë shumë të trajnuar, shpesh ish-anëtarë të forcave speciale, punësohen nga grupet e krimit të organizuar. Disa nga të dyshuarit në këtë rast janë ish-ushtarë të Legjionit të Huaj Francez. Kjo paraqet një trend alarmant që po shfaqet nga lufta në Ukrainë, theksoi Europol.
Ukrainasit e trajnuar nga forcat amerikane, legjionarët dhe mercenarët rusë, të gjithë ish-ushtarë me përvojë luftarake, po kthehen nga fronti dhe po përdorin aftësitë e tyre për krimin e organizuar, duke paraqitur një kërcënim potencial. Organizata paralajmëroi se Evropa mund të përballet me një numër në rritje të këtyre individëve shumë të trajnuar të angazhuar në aktivitete kriminale, ndërsa lufta vazhdon dhe në periudhën pas saj. Europol shtoi se është thelbësore të monitorohet ky zhvillim dhe të përgatitemi për sfidat e mundshme të sigurisë që ai paraqet. -
Qëllohen dy ushtarë të Gardës Kombëtare, Trump: Autori do të paguajë një çmim shumë të lartë
Bota E Mërkurë, 26 Nëntor 2025 21:49
Dy ushtarë të Gardës Kombëtare janë qëlluar pranë Shtëpisë së Bardhë. Siç raportojnë mediat e huaja, gjendja e tyre nuk dihet për momentin, ndërsa automjete të emergjencës kanë shkuar në zonë. Një i dyshuar ka rënë në pranga, bazuar në njoftimin e Policisë Metropolitane të Washington D.C.
Presidenti amerikan, Donald Trump, ishte në fushën e tij të golfit në West Palm Beach në Florida kur ndodhi ngjarja. Ai ka reaguar i tronditur në rrjetin e tij social, Truth, ku shkruan:
“Personi që qëlloi dy anëtarët e Gardës Kombëtare, të cilët janë në gjendje kritike, është gjithashtu rëndë i plagosur, por pavarësisht nga kjo, do të paguajë një çmim shumë të lartë! Zoti bekoftë Gardën tonë Kombëtare, si dhe të gjithë Forcat e Armatosura dhe ato policore”. -
Moska ekzekuton dy ushtarë ukrainas të kapur rob, Kievi hakmerret duke i vrarë rusët
Dy ushtarë ukrainas të kapur rob janë ekzekutuar nga trupat ruse në rajonin e Zaporizhzhias, sipas organizatës ukrainase Deep State, e cila ka publikuar edhe një video të momentit të dyshuar të vrasjes.
Sipas raportimit, ushtarët rusë që kryen ekzekutimin u eliminuan rreth 20 minuta më vonë nga një dron ukrainas. Pamjet po qarkullojnë gjerësisht në mediat ukrainase dhe kanë nxitur reagime të forta zyrtare.
Dmytro Lubinets, Avokati i Popullit për të Drejtat e Njeriut në Ukrainë, dënoi vrasjet, duke theksuar se ngjarje të tilla tregojnë “sjellje kriminale sistemike” nga ushtria ruse. Ai bëri të ditur se ka njoftuar zyrtarisht Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq dhe OKB-në për incidentin.
Ekzekutimi i të burgosurve të luftës përbën shkelje të rëndë të Konventave të Gjenevës dhe konsiderohet një krim i rëndë ndërkombëtar.
Sipas agjencisë së inteligjencës ushtarake ukrainase (HUR), vetëm në muajin maj janë dokumentuar mbi 150 raste ku ushtarë ukrainas janë ekzekutuar menjëherë pasi janë dorëzuar forcave ruse.
Kievi akuzon Moskën se po përdor metoda të jashtëligjshme dhe mizore në front. Ushtria ruse nuk ka reaguar ende për akuzat.Top Channel
-
Koloneli ukrainas jep pamje të përgjithshme për frontin e luftës: Beteja e madhe po bëhet me dronë, rusët janë më të shumtë në numër, por…
Nënkoloneli 32-vjeçar ukrainas, Mykhailo Kmytiuk nga Pokrovsk e përshkruan fushën e betejës aktualisht më të përgjakshmen dhe më domethënësen në të gjithë teatrin ruso-ukrainas të luftës.
Mykhailo, i njohur me nofkën e tij të luftës Michel, komandon “Taifun”, një njësi e specializuar në përdorimin e dronëve dhe pjesë e Gardës Kombëtare. Ai është stacionuar në këtë sektor që nga tetori i vitit 2024. Ne arrijmë të flasim me të ndërsa ai drejton xhipin e tij. Në një intervistë për Corriere ai ofroi një pamje të përgjithshme të situatës në frontin e luftës.
“Beteja klasike urbane po zhvillohet në epokën e dronëve. Njësi të vogla, tre ose katër burra, lëvizin midis rrënojave dhe ndërtesave ende në këmbë. Është një sfidë shtëpi më shtëpi, bodrum më bodrum; nuk e di kurrë se çfarë ke përpara ose pas teje. Ditë stresuese, me batalionet më të mira ruse që kanë depërtuar në qytet. Për çdo ushtar, qoftë i yni apo i tyre, makthi më i keq janë dronët. Ata gumëzhijnë vazhdimisht në qiell, dhe ne nuk e dimë nëse janë të tyret apo tonat”, thotë ai.
Moska thotë se jeni të rrethuar dhe Pokrovsk së shpejti do të bjerë në duart e tyre. A po humbasin ukrainasit?
“Situata mbetet e vështirë. Por është pak më mirë se tre ose katër ditë më parë, kemi marrë përforcime dhe armë të reja. Lufta urbane vazhdon, shumë mizore. Por tani duket më e qëndrueshme dhe nën kontroll se më parë. Madje kemi arritur të ndalojmë sulmin rus në zonat fqinje si Dobropillia. Por është e qartë se Putini do të donte të merrte të gjithë Donbasin dhe pastaj të përqendrohej në Zaporizhzhia.”
Si po reagojnë rusët ndaj mbërritjes së përforcimeve tuaja?
“Ata po sulmojnë dhe po e bëjnë këtë duke intensifikuar lëshimet e tyre me dronë dhe bomba rrëshqitëse. Këto hidhen nga aeroplanë larg frontit dhe bien shumë shpejt, duke i bërë të vështira për t’u ndaluar. Ende nuk kemi një përgjigje të saktë ndaj këtyre llojeve të armëve.”
Por pse gjërat do të ishin më mirë për ju tani?
“Kanë mbërritur zëvendësime për mijëra ushtarë që ishin vërtet të rraskapitur në të gjitha njësitë, mund të bëjmë rotacion.”
Moska pretendon se jeni të rrethuar plotësisht…
“Kjo nuk është e vërtetë. Ne ende mund të hyjmë dhe të dalim nga qyteti, megjithëse me vështirësi të mëdha. Edhe për ta, lëvizja është e komplikuar dhe shumë e rrezikshme. E shoh sa herë që shikoj ekranet në bunkerin tonë të komandës: një betejë gjigante për kontrollin e qiellit është duke u zhvilluar, e dominuar nga dronët.”
Burime të hapura nga vëzhguesit ushtarakë amerikanë vlerësojnë se rusët kontrollojnë të paktën 60% të zonës urbane. E konfirmoni këtë?
“E pamundur të thuhet. Ka një zonë të madhe gri midis shtëpive ku luftojnë patrullat ruse dhe ukrainase. Fronti po ndryshon minutë pas minute.”
Në pranverë, ne gazetarët mund të vizitonim Pokrovskun, rusët ishin rreth dhjetë kilometra nga periferia lindore. Si arritën të hynin në fund të korrikut? Moska bombardoi me bomba gjigante, me peshë mbi tre ton. Pastaj ata dërguan më të mirën e brigadave të tyre, me njësi speciale të trajnuara për luftë urbane. Rreth 170,000 ushtarë rusë janë përqendruar në zonë. A jeni dakord?
“Ne besojmë edhe më shumë.”
Dhe sa civilë kanë mbetur nga 60,000 banorët fillestarë?
“Fatkeqësisht, ka ende shumë, mendoj 3,000 apo 4,000. Ata janë problem për ne, nuk e dimë nëse janë me ne apo me armikun. Kemi frikë se ata që mbeten do të bëhen spiunë dhe informatorë për rusët, duke zbuluar pozicionet e ushtarëve tanë te snajperët e tyre. Sa herë që i hasim në bodrume, të fshehur, përpiqemi të flasim me ta, të kuptojmë mendimet e tyre, por është e vështirë. Dhe pyetja është gjithmonë e njëjtë: pse qëndroni, kur vdekja është përreth jush?”
Çfarë mund të thoni për ushtarët e rënë? A po humbasin vërtet rusët kaq shumë burra?
“Është e pamundur të jap një pamje të përgjithshme. Mund të them se njësia jonë në sektorin e saj përballet me rreth njëqind ushtarë rusë dhe vret mesatarisht dy deri në tre në ditë, me tetë deri në dymbëdhjetë të plagosur. Ne kryesisht pësojmë lëndime sepse jemi të ngulitur.”
Por sa nga viktimat tuaja janë atje?
“Kemi shumë lëndime të lehta dhe një mesatare ditore prej dy ose tre lëndimesh serioze.”
Putini do të donte ta pushtonte Pokrovskun deri në fund të vitit: a do të ketë sukses?
“Më duket ende si një histori e gjatë. Ajo që është e sigurt është se rusët kanë shumë ushtarë dhe vazhdojnë t’i dërgojnë.”
Çfarë armësh ju mungojnë?
“Ne kemi nevojë për dronë me krahë të fiksuar që mund të godasin zonat e pasme ruse, madje edhe 20 kilometra nga fronti ku ndodhen bazat e tyre dhe, më e rëndësishmja, kontrollet e tyre të dronëve. Zhvillimi i ri është se zona e rrezikut tani është zgjeruar ndjeshëm, duke tejkaluar 25 kilometrat, dhe për këtë arsye ne kemi nevojë për dronë me autonomi më të madhe.”Top Channel
-
Koreja e Veriut ka dërguar 5 mijë trupa në Rusi nga shtatori
Rreth 5 mijë ushtarë të Koresë së Veriut janë dërguar në Rusi që nga shtatori, për të marrë pjesë në rindërtimin e infrastrukturës.
Lajmi u njoftua nga një ligjvënës i Koresë së Jugut pasi u njoftua nga Inteligjenca e Koresë së Jugut.
Sipas Inteligjencës së Koresë së Jugut rreth 10 mijë ushtarë të Koresë së Veriut janë aktualisht të vendosur pranë kufirit ruso-ukrainas. Koreja e Veriut po merr pjesë aktive në luftën në Ukrainë, duke dërguar mijëra ushtarë për të sprapsur forcat ukrainase që ishin vendosur në një pjesë të vogël të kufirit rus të provincës Kursk, nga fundi i vitit 2024 deri në pranverën e vitit 2025.Rreth 600 ushtarë të Koresë së Veriut u vranë dhe mijëra të tjerë u plagosën në këto beteja, sipas inteligjencës së Koresë së Jugut. Gjithashtu ekspertët thonë se Koreja e Veriut merr ndihmë të konsiderueshme ekonomike, teknologji ushtarake, si dhe ndihmë ushqimore dhe energjetike nga Moska.
-
5 mijë ushtarë koreano-veriorë në Rusi që nga shtatori, Pheniani kërkon afrimin me Uashingtonin, pretendon Seuli
Rreth 5,000 ushtarë të Koresë së Veriut janë dërguar në Rusi që nga shtatori për të marrë pjesë në “rindërtimin e infrastrukturës”, tha të martën një ligjvënës i Koresë së Jugut pasi u informua nga inteligjenca e Koresë së Jugut.
“Ka indikacione të vazhdueshme për trajnimin dhe përzgjedhjen e personelit për vendosjen e trupave shtesë”, u tha gazetarëve ligjvënësi Lee Song-kwan.
Sipas inteligjencës së Koresë së Jugut, rreth 10,000 ushtarë të Koresë së Veriut janë aktualisht të vendosur pranë kufirit ruso-ukrainas, shtoi ligjvënësi.
Koreja e Veriut po merr pjesë aktive në luftën në Ukrainë, duke dërguar mijëra ushtarë për të sprapsur forcat ukrainase që ishin vendosur në një pjesë të vogël të kufirit rus të provincës Kursk, nga fundi i vitit 2024 deri në pranverën e vitit 2025.
Rreth 600 ushtarë të Koresë së Veriut u vranë dhe mijëra të tjerë u plagosën në këto beteja, sipas inteligjencës së Koresë së Jugut.
Ekspertët thonë se Koreja e Veriut merr ndihmë të konsiderueshme ekonomike, teknologji ushtarake, si dhe ndihmë ushqimore dhe energjetike nga Moska. Ndihma është mirëpritur nga Pheniani për të anashkaluar sanksionet ndërkombëtare të vendosura ndaj saj për shkak të programeve të saj bërthamore dhe raketore.
Në të njëjtën kohë, Seuli njoftoi sot se Koreja e Veriut nisi raketa artilerie një orë para vizitës, të hënën, të Sekretarit të Mbrojtjes të SHBA-së Pete Hegseth, në kufirin midis dy shteteve koreane.
Megjithatë, sipas të njëjtit ligjvënës, agjencitë e inteligjencës së Koresë së Jugut besojnë se udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong Un është i hapur për dialog me Shtetet e Bashkuara dhe “do të kërkojë të krijojë kontakt kur kushtet të jenë të përshtatshme”.
“Ka shumë indikacione” se Pheniani po “përgatitet prapa skenave për bisedime të mundshme me Shtetet e Bashkuara”, tha një ligjvënës i Koresë së Jugut.
Vizita e Hegseth vjen pas një serie propozimesh nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump drejtuar Kim Jong Un, të cilin ai e takoi tre herë gjatë mandatit të tij të parë.
Megjithatë, analistët i kanë thënë AFP-së se Kim, i forcuar nga lidhjet e tij me Moskën dhe Pekinin, ka pak interes të takohet me Trump.Top Channel
-
Drama e Ukrainës me 100 mijë persona të gjymtuar, bëhet “fabrika” më e madhe e protezave në botë
Në 42 muaj konflikt, dhjetëra mijëra njerëz – si ushtarakë ashtu edhe civilë – janë gjymtuar, por mungojnë të dhëna zyrtare mbi numrin e saktë.
Autoritetet në Kiev nuk publikojnë statistika të plota, veçanërisht për ushtrinë, për të shmangur demoralizimin e trupave dhe të popullsisë.
Sipas OJQ-së ukrainase ProtezHub, të cituar nga Wall Street Journal, në fillim të vitit 2023 vlerësimet varionin nga 20,000 deri në 50,000 të gjymtuar. Mjeku ushtarak Denys Surkov përmendi shifrën 50,000, ndërsa ish-futbollisti Andriy Shevchenko – tashmë këshilltar i presidentit Zelensky dhe president i një shoqate që promovon integrimin shoqëror të të amputuarve përmes futbollit – deklaroi në një aktivitet publik se mbi 100,000 njerëz kanë humbur një gjymtyrë, shumica prej tyre ushtarë.
Krahasimi historik
Për të gjetur një shifër të ngjashme, duhet të kthehemi në Luftën e Parë Botërore, kur 41,000 ushtarë britanikë dhe 67,000 gjermanë humbën gjymtyrët. Në konfliktet më të fundit, shifrat kanë qenë shumë më të ulëta, më pak se 2,000 ushtarë amerikanë të angazhuar në Irak dhe Afganistan kanë pësuar amputime.
Sipas të dhënave të kirurgëve ushtarakë amerikanë, nga 100 ushtarë të plagosur brenda 5 km nga fronti, 36% pësojnë lëndime të rënda dhe midis 5% dhe 10% humbin jetën — krahasuar me vetëm 1–2% në luftërat e fundit të SHBA-së.
Traumatologu kryesor i Forcave të Armatosura të Ukrainës, Yuriy Yarmolyuk, shpjegon se 65–70% e plagëve të luftës përfshijnë gjymtyrët, të cilat mbeten të pambrojtura ndaj valëve të shpërthimeve, ndonëse helmetat dhe jelekët mbrojtës ofrojnë mbrojtje për kokën dhe gjoksin.
Shkaku kryesor i gjymtimeve është përdorimi masiv i minave tokësore, të shpërndara përgjatë një vije fronti prej rreth 960 kilometrash, si dhe zjarri i artilerisë dhe sulmet e dronëve që nuk bëjnë dallim mes ushtarëve dhe civilëve.
Sipas mjekut Kostyantyn Mylytsya, spitalet në Zaporizhia pranojnë çdo ditë 40 deri në 80 të plagosur, shumë prej të cilëve me amputime.
Ukraina, tregu më i madh në botë për proteza
Ukraina është shndërruar në tregun më të madh në botë për proteza. Kërkesa, aktualisht e përqendruar në ushtri, do të vazhdojë edhe pas luftës, pasi minat tokësore do ta bëjnë jetën e përditshme dhe aktivitetet bujqësore të rrezikshme për dekada.
Asnjë sistem shëndetësor nuk është i përgatitur për t’u kujdesur për dhjetëra mijëra të amputuar. Edhe vendet lidere si Gjermania dhe Zvicra prodhojnë kryesisht proteza për të moshuarit.
Një protezë me cilësi të lartë kushton 20,000–25,000 dollarë. Shteti ukrainas financon deri në 25,000 euro për çdo ushtar, por shumë prej tyre kanë nevojë për më shumë se një. Procesi për të marrë një protezë është i gjatë, lëndimet kërkojnë hetim, ndërsa vonesat në lëshimin e certifikatave mjekësore pengojnë aksesin në trajtim.
OJQ-ja Yurydychna Sotnia ka dokumentuar mbi 200 raste ushtarësh që nuk kanë marrë kujdesin e duhur. Edhe pse teknologjitë moderne ofrojnë protezë bionike apo këmbë vrapimi, shpesh kërkohen operacione të përsëritura, pasi shumë kirurgë ushtarakë nuk arrijnë të përgatisin siç duhet cungun gjatë amputimeve në terren.
Një mijë kërkesa për proteza çdo muaj
Në Ukrainë operojnë rreth 60 kompani që furnizojnë proteza për sistemin publik, por vetëm 5–7 janë në gjendje të trajtojnë rastet më komplekse me teknologji moderne.Sipas Qendrës Mbinjerëzore të Andriy Stavnitser, aktualisht implantohen 300 proteza në muaj, ndërsa kërkesa është mbi 1,000.
Problemet përfshijnë mungesën e komponentëve, të teknikutëve të kualifikuar dhe të qendrave të rehabilitimit. Transportimi i pacientëve jashtë vendit është gjithashtu i vështirë, pasi protezat duhet të mirëmbahen rregullisht nga specialistët që i kanë prodhuar ato.Ekspertët theksojnë se e vetmja zgjidhje është zhvillimi i prodhimit vendas dhe trajnimi i inxhinierëve të specializuar, krahas ngritjes së një rrjeti kombëtar rehabilitimi.
Kur një plagë kthehet në amputim
Kapiteni amerikan në pension Rom A. Stevens vlerëson se 75,000 nga rreth 100,000 amputime në Ukrainë janë shkaktuar nga përdorimi i pasaktë i kapëses së veshit.
Kirurgu ukrainas Vladyslav Yatsun ka zbuluar se vetëm 24.6% e të plagosurve që mbërrijnë në spital me një kapëse të vendosur kishin vërtet nevojë për të.Kjo pajisje ndalon rrjedhjen e gjakut, por nëse lihet për më shumë se dy orë, shkakton nekrozë të indeve, duke çuar në amputim.
Në ushtritë perëndimore, kapëset hiqen shpejt falë evakuimeve ajrore me helikopter. Në Ukrainë, megjithatë, transporti i të plagosurve nën zjarr nga dronët zgjat shumë më tepër, duke shkaktuar mijëra amputime të shmangshme dhe rritje të rasteve të dështimit të veshkave.
Edhe pse manuali amerikan i kujdesit taktik (TCCC) u miratua pas vitit 2014, shumë nga rekrutët dhe vullnetarët ukrainas kanë trajnim minimal, pa aftësinë për të dalluar rastet kur përdorimi i kapëses është i domosdoshëm.
Tragjedia e gjymtimeve shtrihet edhe në zona të tjera lufte.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, gjatë dy viteve të fundit rreth 42,000 palestinezë kanë pësuar lëndime që ndryshojnë jetën në Rripin e Gazës – një në katër është fëmijë, dhe 5,000 prej tyre kanë pësuar amputime.
Ndryshe nga Ukraina, në Gaza sot nuk është e mundur të ofrohet as terapi bazë, e aq më pak proteza, për ata që kanë humbur gjymtyrët.Top Channel
-
Drama e Ukrainës me 100 mijë persona të amputuar, bëhet “fabrika” më e madhe e protezave në botë
Në 42 muaj konflikt, dhjetëra mijëra njerëz – si ushtarakë ashtu edhe civilë – janë gjymtuar, por mungojnë të dhëna zyrtare mbi numrin e saktë.
Autoritetet në Kiev nuk publikojnë statistika të plota, veçanërisht për ushtrinë, për të shmangur demoralizimin e trupave dhe të popullsisë.
Sipas OJQ-së ukrainase ProtezHub, të cituar nga Wall Street Journal, në fillim të vitit 2023 vlerësimet varionin nga 20,000 deri në 50,000 të amputuar. Mjeku ushtarak Denys Surkov përmendi shifrën 50,000, ndërsa ish-futbollisti Andriy Shevchenko – tashmë këshilltar i presidentit Zelensky dhe president i një shoqate që promovon integrimin shoqëror të të amputuarve përmes futbollit – deklaroi në një aktivitet publik se mbi 100,000 njerëz kanë humbur një gjymtyrë, shumica prej tyre ushtarë.
Krahasimi historik
Për të gjetur një shifër të ngjashme, duhet të kthehemi në Luftën e Parë Botërore, kur 41,000 ushtarë britanikë dhe 67,000 gjermanë humbën gjymtyrët. Në konfliktet më të fundit, shifrat kanë qenë shumë më të ulëta, më pak se 2,000 ushtarë amerikanë të angazhuar në Irak dhe Afganistan kanë pësuar amputime.
Sipas të dhënave të kirurgëve ushtarakë amerikanë, nga 100 ushtarë të plagosur brenda 5 km nga fronti, 36% pësojnë lëndime të rënda dhe midis 5% dhe 10% humbin jetën — krahasuar me vetëm 1–2% në luftërat e fundit të SHBA-së.
Traumatologu kryesor i Forcave të Armatosura të Ukrainës, Yuriy Yarmolyuk, shpjegon se 65–70% e plagëve të luftës përfshijnë gjymtyrët, të cilat mbeten të pambrojtura ndaj valëve të shpërthimeve, ndonëse helmetat dhe jelekët mbrojtës ofrojnë mbrojtje për kokën dhe gjoksin.
Shkaku kryesor i gjymtimeve është përdorimi masiv i minave tokësore, të shpërndara përgjatë një vije fronti prej rreth 960 kilometrash, si dhe zjarri i artilerisë dhe sulmet e dronëve që nuk bëjnë dallim mes ushtarëve dhe civilëve.
Sipas mjekut Kostyantyn Mylytsya, spitalet në Zaporizhia pranojnë çdo ditë 40 deri në 80 të plagosur, shumë prej të cilëve me amputime.
Ukraina, tregu më i madh në botë për proteza
Ukraina është shndërruar në tregun më të madh në botë për proteza. Kërkesa, aktualisht e përqendruar në ushtri, do të vazhdojë edhe pas luftës, pasi minat tokësore do ta bëjnë jetën e përditshme dhe aktivitetet bujqësore të rrezikshme për dekada.
Asnjë sistem shëndetësor nuk është i përgatitur për t’u kujdesur për dhjetëra mijëra të amputuar. Edhe vendet lidere si Gjermania dhe Zvicra prodhojnë kryesisht proteza për të moshuarit.
Një protezë me cilësi të lartë kushton 20,000–25,000 dollarë. Shteti ukrainas financon deri në 25,000 euro për çdo ushtar, por shumë prej tyre kanë nevojë për më shumë se një. Procesi për të marrë një protezë është i gjatë, lëndimet kërkojnë hetim, ndërsa vonesat në lëshimin e certifikatave mjekësore pengojnë aksesin në trajtim.
OJQ-ja Yurydychna Sotnia ka dokumentuar mbi 200 raste ushtarësh që nuk kanë marrë kujdesin e duhur. Edhe pse teknologjitë moderne ofrojnë protezë bionike apo këmbë vrapimi, shpesh kërkohen operacione të përsëritura, pasi shumë kirurgë ushtarakë nuk arrijnë të përgatisin siç duhet cungun gjatë amputimeve në terren.
Një mijë kërkesa për proteza çdo muaj
Në Ukrainë operojnë rreth 60 kompani që furnizojnë proteza për sistemin publik, por vetëm 5–7 janë në gjendje të trajtojnë rastet më komplekse me teknologji moderne.Sipas Qendrës Mbinjerëzore të Andriy Stavnitser, aktualisht implantohen 300 proteza në muaj, ndërsa kërkesa është mbi 1,000.
Problemet përfshijnë mungesën e komponentëve, të teknikutëve të kualifikuar dhe të qendrave të rehabilitimit. Transportimi i pacientëve jashtë vendit është gjithashtu i vështirë, pasi protezat duhet të mirëmbahen rregullisht nga specialistët që i kanë prodhuar ato.Ekspertët theksojnë se e vetmja zgjidhje është zhvillimi i prodhimit vendas dhe trajnimi i inxhinierëve të specializuar, krahas ngritjes së një rrjeti kombëtar rehabilitimi.
Kur një plagë kthehet në amputim
Kapiteni amerikan në pension Rom A. Stevens vlerëson se 75,000 nga rreth 100,000 amputime në Ukrainë janë shkaktuar nga përdorimi i pasaktë i kapëses së veshit.
Kirurgu ukrainas Vladyslav Yatsun ka zbuluar se vetëm 24.6% e të plagosurve që mbërrijnë në spital me një kapëse të vendosur kishin vërtet nevojë për të.Kjo pajisje ndalon rrjedhjen e gjakut, por nëse lihet për më shumë se dy orë, shkakton nekrozë të indeve, duke çuar në amputim.
Në ushtritë perëndimore, kapëset hiqen shpejt falë evakuimeve ajrore me helikopter. Në Ukrainë, megjithatë, transporti i të plagosurve nën zjarr nga dronët zgjat shumë më tepër, duke shkaktuar mijëra amputime të shmangshme dhe rritje të rasteve të dështimit të veshkave.
Edhe pse manuali amerikan i kujdesit taktik (TCCC) u miratua pas vitit 2014, shumë nga rekrutët dhe vullnetarët ukrainas kanë trajnim minimal, pa aftësinë për të dalluar rastet kur përdorimi i kapëses është i domosdoshëm.
Tragjedia e amputimeve shtrihet edhe në zona të tjera lufte.Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, gjatë dy viteve të fundit rreth 42,000 palestinezë kanë pësuar lëndime që ndryshojnë jetën në Rripin e Gazës – një në katër është fëmijë, dhe 5,000 prej tyre kanë pësuar amputime.
Ndryshe nga Ukraina, në Gaza sot nuk është e mundur të ofrohet as terapi bazë, e aq më pak proteza, për ata që kanë humbur gjymtyrët.Top Channel
-
Ushtria zvicerane dekoron tre ushtarë shqiptarë: Shpëtuan jetën e një gruaje
Tre ushtarë zviceranë me origjinë shqiptare janë nderuar nga Ushtria e Zvicrës për një akt trimërie dhe humaniteti që rezultoi në shpëtimin e jetës së një gruaje.
Albin Ukzmaili, Harbin Hasani dhe Edmir Rrafshi treguan gatishmëri, profesionalizëm dhe humanizëm të lartë, kur një grua u rrëzua pranë kazermës ku ata shërbenin. Pa humbur kohë, ushtarët i ofruan ndihmën e parë duke filluar menjëherë me masazh kardiak dhe duke u ndërruar me njëri-tjetrin për të mbajtur ritmin e duhur të ndihmës jetësore.
Përveç ndërhyrjes së shpejtë, ata njoftuan menjëherë edhe policinë dhe shërbimet e shpëtimit, të cilat mbërritën në vendngjarje dhe transportuan gruan në spital. Falë reagimit të shpejtë dhe të koordinuar të tre ushtarëve, gjendja e pacientes u stabilizua në kohë.