ALFABETI I KOMBIT DHE BARAZIA GJUHËSORE: IMPERATIV I SHTETIT DHE
INTEGRIMIT EUROPIAN
Shqiptarët nuk janë thjesht dëshmitarë të historisë; ata janë mbrojtësit e së ardhmes. Çdosulm mbi alfabetin, çdo injorim i gjuhës shqipe, çdo tentativë për të dobësuar orientiminperëndimor do të hasë në vetëdijen, dinjitetin dhe vendosmërinë e palëkundur të popullitshqiptar. Historia na mëson se kombi shqiptar u ndërtua mbi shkronja, mbi vlera dhe mbivendosmëri; pikërisht këto do të jenë armët tona kundër çdo përpjekjeje për tëshkatërruar identitetin tonë.
Nga Prof.dr Skender ASANINë këtë 22 nëntor, shqiptarët përballen me një sfidë të jashtëzakonshme që prek thelbin e qeniessë tyre kombëtare dhe që tejkalon çdo rutinë administrative apo ceremoniale. Nuk është thjeshtnjë përvjetor për t’u kujtuar; është një alarm politik dhe moral, një thirrje për reagim tëmenjëhershëm. Në Maqedoninë e Veriut, shqiptarët nuk kërkojnë vetëm barazi; ata janëmbrojtësit e alfabetit të unifikuar dhe të orientimit të tyre perëndimor, të cilët u vunë një shekullmë parë në Kongresin e Manastirit dhe u bënë simbol i një identiteti të pandashëm dhe tëpërjetshëm.Në këtë kohë, kur identitetet testohen në çdo institucion, shqiptarët përjetojnë një sprovë tërëndë. Gjuha shqipe, alfabeti i unifikuar dhe orientimi drejt Perëndimit janë sot kërcënuar ngaheshtja burokratike, nga zvarritja e ligjeve dhe nga praktikat që shpesh refuzojnë të respektojnëbarazinë gjuhësore. Nuk është thjesht problem teknik, nuk është neglizhencë e zakonshme; ështënjë politikë e heshtur që synon zbehjen e dukshmërisë publike dhe tkurrjen e identitetit shqiptar.Alfabeti nuk është thjesht një instrument komunikimi; ai është trupi dhe shpirt i kombit, busulla ehistorisë që ka orientuar popullin shqiptar drejt vlerave europiane dhe larg mjegullës lindore,duke e bërë shqiptarizmin të njohur dhe të respektuar jashtë kufijve.Rilindësit shqiptarë, duke iu përgjigjur thirrjes së Gjergj Qiriazit dhe vizionit të Fishtës, Mjedës,Shahin Kolonjës dhe Mithat Frashërit, nuk mblodhën vetëm shkronjat për të unifikuar shqipen.Ata vendosën kufijtë kulturorë dhe politikë të një kombi, duke krijuar identitetin që do të
rezistonte ndaj çdo presioni të jashtëm dhe çdo harrese të brendshme. Alfabeti u bë simbol ibashkimit, por edhe busull e orientimit perëndimor, një udhërrëfyes që sot kërkon mbrojtje tëfortë kundër çdo tendence për ta dobësuar.Çdo cënim i gjuhës shqipe sot nuk është thjesht neglizhencë administrative; është sulm mbiqenien dhe sovranitetin tonë kulturor. Kur shqipja nuk shkruhet në tabela, dokumente, zyra osekur ligjet për përdorimin e saj zvarriten, kemi të bëjmë me një politikë të heshtur që synonrelativizimin e identitetit shqiptar. Në shkolla, tabela dhe formularë publikë shpesh mungonshqipja; në dokumentet shtetërore ajo përdoret vetëm selektivisht; në zyrat lokale çdo ditëshqiptarët duhet të vërtetojnë të drejtën e tyre më të thjeshtë: të flasin dhe të shkruajnë gjuhën etyre.Ka shembuj të shumtë që dëshmojnë këtë realitet. Në qytete ku shqiptarët janë shumicë, tabelatzyrtare dhe shenjat nuk përfshijnë shqipen, duke e bërë të padukshme prezencën e komunitetitshqiptar. Në shumë dokumente administrative, emrat shqiptarë shkruhen gabim ose nuk lejohetpërdorimi i plotë i alfabetit të njohur ndërkombëtarisht. Në shkolla, nxënësit shqiptarë shpeshhasin pengesa në përdorimin e materialeve në gjuhën e tyre, ndërsa në institucionet publikeshumë herë atyre u kërkohet të përdorin gjuhën maqedonase edhe për të drejtat më bazike. Nëkëto praktika shpesh fshihet një logjikë e heshtur e politikës së cënimit të identitetit shqiptar njëtentativë për të shndërruar historinë dhe trashëgiminë e Kongresit të Manastirit në rutinë tëharruar.Trekëndëshi historik i identitetit shqiptar Prizreni i Lidhjes, Manastiri i Alfabetit dhe Vlora ePavarësisë nuk është thjesht histori. Ai është strukturë mbajtëse e kombësisë shqiptare,udhërrëfyes i pakthyeshëm që përcakton drejtimin tonë sot dhe në të ardhmen. Prizreni artikulojvizionin politik, Vlora vulosi mëvetësinë shtetërore, ndërsa Manastiri siguroi gjuhën. Pa gjuhë,nuk do të kishte as Prizren, as Vlorë; pa respekt për alfabetin nuk ka stabilitet institucional dhenuk ka integrim europian të sinqertë. Alfabeti, i krijuar me vendosmëri dhe dinjitet, sot kërkonmbrojtje nga çdo politikë që tenton ta zbehin dhe ta relativizojnë rolin e tij jetik.Në mënyrë të qartë, sfidat e sotme nuk janë të ngjashme vetëm me pengesat burokratike; atopërbëjnë ritual të heshtur të mohimit të së drejtës së shqiptarëve për të ekzistuar si komunitetshtetformues brenda shtetit. Në Kongresin e Manastirit, rilindësit shqiptarë u mblodhën me
vendosmëri dhe guxim, duke vendosur shkronjat që sot janë simbole të vetëdijes kombëtare. Atanuk u nënshtruan presionit të fqinjëve, nuk u trembën nga perandoritë dhe nuk lanë asnjë hap pasnë përpjekjen për të orientuar popullin shqiptar drejt Perëndimit. Sot, ne përballemi me një formëtjetër presioni, më delikate dhe shpesh të fshehtë, por po aq kërcënuese: zbehja institucionale egjuhës shqipe dhe moszbatimi i barazisë gjuhësore.22 nëntorit nuk është thjesht një përvjetor. Ai nuk është vetëm një përkujtim i ngjarjes historike;është deklaratë fuqie, tribunë kundër çdo përpjekjeje për të zbehur prezencën e gjuhës shqipe dhepër të dobësuar orientimin perëndimor të shqiptarëve. Ai është thirrje për institucionet, qytetarëtdhe komunitetin ndërkombëtar: të mos lejohet asnjë kompromis mbi alfabetin dhe barazinëgjuhësore. Ky përvjetor është dëshmi e pakundërshtueshme e rolit politik, kulturor dheshtetformues të shqiptarëve, jo vetëm në histori, por edhe në arkitekturën e së ardhmes së këtijshteti.Historia tregon se alfabeti shqip nuk u krijua thjesht për të shkruar fjalë, por për të ndërtuar njëkomb. Sot, kur çdo vonesë në zbatimin e barazisë gjuhësore po i mohon shqiptarëve të drejtën etyre legjitime, ne nuk përballemi me gabime të vogla burokratike, por me sulm të drejtpërdrejtëndaj sovranitetit kulturor dhe identitetit tonë historik. Çdo tentativë për ta relativizuar gjuhënshqipe është një kërcënim ndaj stabilitetit institucional dhe një shkelje e parimeve që orientuanshqiptarët drejt Perëndimit një shekull më parë.Gjuha shqipe nuk është favor, nuk është privilegj, nuk është luks. Ajo është e drejtë e garantuar ekomunitetit shtetformues, dhe respekti ndaj saj është tregues i integritetit demokratik dhesinqeritetit europian të këtij shteti. Çdo shmangie nga kjo barazi nuk është gabim teknik; ështësfidë politike që kërkon reagim të vendosur. Mbrojtja e gjuhës shqipe dhe e orientimitperëndimor nuk është vetëm detyrë morale ajo është imperativ historik dhe kombëtar.Shqiptarët nuk janë thjesht dëshmitarë të historisë; ata janë mbrojtësit e së ardhmes. Çdo sulmmbi alfabetin, çdo injorim i gjuhës shqipe, çdo tentativë për të dobësuar orientimin perëndimordo të hasë në vetëdijen, dinjitetin dhe vendosmërinë e palëkundur të popullit shqiptar. Historia namëson se kombi shqiptar u ndërtua mbi shkronja, mbi vlera dhe mbi vendosmëri; pikërisht këtodo të jenë armët tona kundër çdo përpjekjeje për të shkatërruar identitetin tonë. Shqipja nuk ështëprivilegj i dhënë, por sovranitet i fituar dhe i mbrojtur me gjak, mendje dhe zemër.
Alfabeti është busulla që udhëheq shpirtin e kombit, gjuha është simbol i sovranitetit të tij, dheorientimi perëndimor është rruga e pakthyeshme që historia ka shtruar për shqiptarët; çdodobësim, çdo hezitim, është tradhti ndaj të kaluarës dhe kërcënim ndaj të ardhmes, prandajorientimi perëndimor duhet mbrojtur me çdo kusht, si një flamur i shenjtë që valon mbi brezat,duke mbajtur gjallë shpresën, dinjitetin dhe nderin e kombit tonë. Sot, nesër dhe përjetësisht,shqiptarët duhet të qëndrojnë të palëkundur aty ku i ka vendosur koha dhe sakrificat e të parëve,në krah të alfabetit, të vetëdijes kombëtare dhe aspiratës së përbashkët; ky është klithi ynë përgjuhën, alfabetin dhe të ardhmen, shqiptarë të gjithë, kudo që jeni, bashkohuni, ngritni zërin dhembani qëndrim të palëkundur për të ardhmen e kombit! Në unitetin tonë, kudo që jemi, qëndronforca e pakapërcyeshme e shqiptarëve, ky është betimi ynë historik, kjo është drita që udhëheqbrezat që vijnë dhe kjo është e ardhmja jonë e pashlyeshme; përjetësisht të bashkuar, të vendosurdhe të pathyeshëm, ky është shpirti i kombit tonë, i shkruar me gjak, i ruajtur me fjalë dhe imbrojtur me veprime.Shkup, 22 nëntor 2025