Kafeja dhe çaji janë ndoshta pijet më të njohura në botë. Duke filluar me këtë të fundit, një studim i madh që shqyrtoi rreth 1.3 milion pjesëmarrës tregoi se konsumi i moderuar i çajit (1.5 deri në 2 gota në ditë) shoqërohet me ulje të vdekshmërisë nga të gjitha shkaqet dhe me ulje të vdekshmërisë nga sëmundjet kardiovaskulare dhe kanceri.
Një studim tjetër nga viti 2025 raportoi se konsumi i çajit të zi shoqërohet me një rrezik të reduktuar të sëmundjeve koronare të zemrës. Këto përfitime mbrojtëse nuk rriten nëse pimë më shumë se 2 gota në ditë, me fjalë të tjera, mos prisni të pini 10 gota çaj çdo ditë dhe të jetoni përgjithmonë…
Kafeja, nga ana tjetër, është e pasur me antioksidantë, të cilët ndihmojnë në neutralizimin e radikaleve të lira të dëmshme që shkaktojnë kancer në trup. Duke zvogëluar stresin oksidativ, këta antioksidantë ngadalësojnë plakjen e qelizave dhe zvogëlojnë rrezikun e sëmundjeve kronike. Studimet tregojnë se ata që pinë kafe kanë një rrezik më të ulët për të zhvilluar sëmundje neurodegjenerative, të tilla si Alzheimeri dhe Parkinson.
Një studim që shqyrtoi 201 meta-analiza arriti në përfundimin se pirja e 3 deri në 4 filxhanëve kafe në ditë shoqërohej me një rrezik afërsisht 17% më të ulët të vdekshmërisë nga të gjitha shkaqet dhe një rrezik 19% më të ulët të vdekshmërisë nga sëmundjet kardiovaskulare. Konsumi i moderuar (2 deri në 4 filxhanë në ditë) shoqërohej me ulje të vdekshmërisë nga sëmundjet kardiovaskulare dhe një kalim më të ngadaltë nga prediabeti në diabet. Një përmbledhje e kohëve të fundit pohon se pirja e deri në 3 filxhanëve kafe në ditë mund ta zgjasë jetën me rreth dy vjet.
Pra, çaj apo kafe?
Të dyja pijet shoqërohen me rezultate pozitive shëndetësore në fusha të ndryshme, por njerëzit me refluks, takikardi, çrregullime paniku ose hipertension të kontrolluar dobët mund ta tolerojnë çajin më mirë sesa kafenë.
Në fund të fundit, zgjedhja më e mirë varet nga individi, por disa studime sugjerojnë se një kombinim i të dyjave mund të ofrojë mbrojtje më të gjerë kundër sëmundjeve të ndryshme. Sidoqoftë, çelësi është, si gjithmonë, një: moderimi!
Tag: studim
-
Çaj apo kafe? Studimet zbulojnë cila është pija që mund t’ju zgjasë jetën
-
Studim alarmant/ Videot e shkurtra po ‘kalbin trurin’, ndikim serioz në shëndetin mendor dhe aftësitë njohëse
Shoqata Amerikane e Psikologjisë ka publikuar një studim të gjerë që konfirmon se videot e shkurtra në platforma si TikTok, Instagram Reels dhe YouTube Shorts kanë ndikim të dukshëm negativ në shëndetin mendor dhe funksionet njohëse.
Fenomeni i njohur gjerësisht si “kalbja e trurit”, i shpallur edhe “Fjala e Vitit” nga Fjalori i Oksfordit vitin e kaluar, rezulton të mos jetë thjesht një memë, por një sindromë neurokognitive me pasoja reale.
Studimi, i cili analizoi të dhënat e 98,299 pjesëmarrësve në 71 hulumtime, tregon se konsumimi i tepërt i videove të shkurtra lidhet me rënie të vëmendjes, dobësim të kontrollit njohës dhe rritje të varësisë nga stimuj të shpejtë. Të rinjtë, sipas të dhënave, kalojnë mesatarisht 6.5 orë në ditë në internet.
Sipas studiuesve, ekspozimi i vazhdueshëm ndaj përmbajtjeve me ritëm të shpejtë shkakton zakonshmëri, duke aktivizuar sistemin e shpërblimit të trurit dhe duke e bërë më të vështirë për individët të fokusohen në detyra më të ngadalta si leximi ose të mësuarit. Kjo sjell pasoja si izolim social, kënaqësi më të ulët me jetën, probleme me vetëvlerësimin e imazhin trupor, gjumë të dobët, ankth dhe rritje të ndjenjës së vetmisë.
Studiuesit theksojnë nevojën për ndërgjegjësim publik dhe për qasje të reja që nxisin përdorim më të ekuilibruar të videove të shkurtra, duke paralajmëruar për rreziqe afatgjata në shëndetin kognitiv dhe emocional. -
Një kafe në ditë ul rrezikun e aritmisë
Studiuesit vlerësojnë se më shumë se 37 milionë persona në nivel global kanë përjetuar një fibrilacion atrial (Afib), një gjendje kardiovaskulare që shkakton rrahje të parregullta të zemrës, sipas medicalnewstoday.com.
Një studim i ri zbuloi se pirja e një filxhani kafe në ditë mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të episodeve të përsëritura të AFib deri në 39%.
Ekzistojnë një numër faktorësh rreziku për AFib.Disa nga këta faktorë rreziku nuk janë të modifikueshëm, si mosha ose gjenetika, ndërsa të tjerët janë të modifikueshëm, përfshirë mbajtjen e një peshe normale, mbajtjen nën kontroll të niveleve të presionit të gjakut dhe të pasurit e një diete të shëndetshme.
Studimet e kaluara kanë treguar se kufizimi ose shmangia e substancave të caktuara, të tilla si alkooli, sheqeri, natriumi dhe kafeina mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut të AFib të një personi.
Tani, një studim i ri i botuar në ”JAMATrusted Source” ofron një pasqyrë të re që sugjeron se kafeina mund të mos jetë aq e dëmshme sa mendohej dikur.
“Afib është ndoshta çrregullimi më i zakonshëm i ritmit të zemrës që trajtojmë sot”, tha autori i këtij studimi, Gregory Marcus. -
Stresi na bën më bujarë: Pse ndihmojmë viktimën në vend që të ndëshkojmë fajtorin
Një studim i fundit nga Universiteti Normal i Pekinit ka zbuluar një gjetje intriguese: kur jemi nën stres, njerëzit kanë tendencë të jenë më bashkëpunues dhe më bujarë, duke zgjedhur të ndihmojnë viktimën e një padrejtësie, në vend që të ndëshkojnë autorin e fajit.
Arsyeja, sipas studiuesve, qëndron te mënyra se si funksionon truri nën presion. Kur jemi të tensionuar, truri tashmë është i ngarkuar dhe përpjekja njohëse për të ndëshkuar dikë që ka shkaktuar dëm kërkon më shumë energji sesa thjesht të ndihmosh personin e dëmtuar. Pra, natyrshëm, zgjedhim rrugën më të lehtë: të ofrojmë ndihmë.
Për të vërtetuar këtë hipotezë, studiuesit zhvilluan një eksperiment ku gjysma e pjesëmarrësve u vendosën në një situatë stresuese: ata duhet të zhytin duart në ujë akulli për tre minuta, duke shkaktuar një reagim të trupit ndaj dhimbjes dhe tensionit. Më pas, pjesëmarrësit iu ofrua një skenar ku mund të ndëshkonin një person egoist (duke ia hequr paratë) ose të ndihmonin personin e dëmtuar. Rezultatet treguan se grupi i stresuar kishte tendencë të zgjedhte më shpesh të ndihmonte viktimën sesa të ndëshkonte autorin e padrejtësisë.
Ky studim hedh dritë mbi natyrën njerëzore dhe mënyrën se si reagojmë përballë vështirësive. Ai sugjeron se stresi, përkundër ndikimit negativ që mund të ketë në shëndet, mund të nxjerrë në pah anën më të mirë të njeriut: solidaritetin dhe gatishmërinë për të ndihmuar të tjerët në nevojë.
Ky zbulim ka potencial të madh për të kuptuar sjelljet sociale në situata krizash dhe mund të ndihmojë në përmirësimin e mekanizmave të mbështetjes dhe bashkëpunimit në komunitete.
-
Publikohet studimi: Kush flet më shumë gjuhë, plaket më ngadalë
Plakja nuk “përparon” tek të gjithë njerëzit me të njëjtën shpejtësi. Një studim i ri tregon: shumëgjuhësia me sa duket mbron nga plakja e përshpejtuar. Njerëzit që përdorin rregullisht shumë gjuhë mbeten në formë.
Plakja është një proces kompleks biologjik – ajo nuk ndodh me të njëjtën shpejtësi për të gjithë. Ndërsa disa njerëz mbeten mendërisht dhe fizikisht vitalë edhe në moshën e shtyrë, për të tjerët shenjat e hershme të plakjes shfaqen shumë më herët. Shkencëtarët më pas flasin për “plakje të përshpejtuar”. Në raste të tilla, funksionet fizike dhe mentale bien më shpejt nga sa mendohej. Cilët faktorë mund ta ngadalësojnë këtë proces është një nga pyetjet qendrore të hulumtimit të plakjes – nga ushqyerja dhe aktiviteti fizik deri te angazhimi mendor.
Neuroshkenca ka supozuar prej kohësh se shumëgjuhësia mund të jetë një nga faktorët mbrojtës. Dikush që “kalon” rregullisht nga një gjuhë në tjetrën, stërvit mekanizmat e vëmendjes dhe kontrollit që mendohej se ndikon në moshë. Megjithatë, deri më tani nuk ishte e qartë nëse ky efekt mund të reflektohet vërtet në mënyrë të matshme edhe në plakjen biologjike.
Një studim i ri dhe i madh tani ofron prova të qarta për herë të parë se njerëzit që flasin më shumë se një gjuhë në të vërtetë plaken më ngadalë. Për të konfirmuar lidhjen midis shumëgjuhësisë dhe plakjes më të ngadaltë, ekipi i hulumtimit mori parasysh edhe faktorë të tjerë që ndikojnë në plakje, siç janë arsimi, aktiviteti fizik dhe ndikimet sociale.
Të dhëna shëndetësore nga 27 vende evropianeStudimi konfirmon atë që është supozuar prej kohësh në kërkimet mbi plakjen. Ky është edhe mendimi i Sekretarit të Përgjithshëm të Shoqërisë Gjermanepër Neurologji, Peter Berlit, i cili i tha dpa: “Ky studim konfirmon studimet e tjera më të vogla, që kanë treguar se shumëgjuhësia përbën qartë një faktor mbrojtës kundër demencës.”
Studimi i ri u krye në Trinity College Dublindhe u botua në revistën Nature Aging. Ekipi kërkimor i Agustín Ibanez analizoi të dhënat shëndetësore nga më shumë se 86.000 njerëz nga 27 vendet e BE-së.
Shkencëtarët ishin të interesuar nëse procesi i plakjes tek njerëzit shumëgjuhëshndryshonte në mënyrë të matshme nga ai i atyre që flisnin një gjuhë. Për secilin person, ata llogaritën të ashtuquajturën “moshë bio-sjelljeje” – një masë që tregon se sa shumë funksione fizike, mendore dhe sociale kanë ndryshuar tashmë.
Rezultatet treguan se njerëzit që përdorin rregullisht shumë gjuhë tregojnë shenja të plakjes së përshpejtuar dukshëm më rrallë. Kjo marrëdhënie mbeti e qëndrueshme edhe kur u morën në konsideratë faktorë të tjerë, siç janë arsimi, të ardhurat ose cilësia e ajrit.
Sa më shumë gjuhë, aq më i madh efektiËshtë veçanërisht interesante që efekti mbrojtës varet nga “doza”. Kështu, njerëzit që flasin dy ose më shumë gjuhë plaken dukshëm më ngadalë se ata që flasin vetëm një gjuhë.
Se si saktësisht shumëgjuhësiae bën trupin më rezistent ndaj plakjes ende nuk është plotësisht e qartë. Studiuesit mendojnë se “ndërrimi” i vazhdueshëm midis gjuhëve është një lloj “trajnimi i trurit” që mban aktive rrjetet e rëndësishme njohëse. Sipas ekipit të hulumtimit, kjo forcon rezervën tonë njohëse – aftësinëe trurit për t’u mbrojtur nga dëmtimet, për shembull në pleqëri.
Megjithatë, pyetja mbetet, në cilën pikë ndikon shumëgjuhësia në plakje?
Michael Wagner, një profesor në Universitetin e Bonit, dy vjet më parë në një studim me kolegen Elizabeth Kuhn gjeti prova të efektit mbrojtës të shumëgjuhësisë. Ai theksoi në një intervistë: “Ata që pas daljes në pension fillojnë ndonjë kurs për të mbrojtur veten nga demenca – ndoshta nuk do të kenë sukses.” Në atë pikë, thotë ai, është ndoshta tepër vonë. Por në çdo rast, është e dobishme për të moshuarit të vazhdojnë të përdorin gjuhët që kanë mësuar më parë dhe të mbeten mendërisht dhe fizikisht aktivë.
Në studimet e ardhshme, ekipi kërkimore planifikojnë të shqyrtojë më në detaje se kur dhe si shumëgjuhësia ndikon në plakje – dhe nëse varet nga mosha në të cilën është mësuar gjuha, apo nga niveli i aftësisë në secilën gjuhë.
/DWTop Channel
-
Analiza e re e ADN-së së Hitlerit zbulon se ai kishte një çrregullim të rrallë seksual
Analiza e re e ADN- së së Adolf Hitlerit ka zbuluar se udhëheqësi nazist ka të ngjarë të ketë vuajtur nga një çrregullim i rrallë gjenetik që pengon përfundimin e plotë të pubertetit, ndërkohë që hedh poshtë edhe mitin e vjetër të origjinës së tij hebraike, raporton Sky News. Një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh dhe historianësh thonë në analizën e tyre se Hitleri ka shumë të ngjarë të ketë pasur sindromën Kallmann, një gjendje që ndikon në zhvillimin seksual.
Thashethemet për anomalitë seksuale të Hitlerit kanë qarkulluar që nga Lufta e Parë Botërore, kur ai dyshohet se u tall nga ushtarët e tjerë. Një studim i ri ofron një kornizë të mundshme shkencore për këto histori. Analiza zbuloi një pakësim të gjenit PROK2, i cili luan një rol të rëndësishëm në zhvillimin e organeve gjenitale. Një mangësi në këtë gjen shoqërohet me nivele më të ulëta të testosteronit dhe mund të çojë në një gjendje të njohur si mikropenis.
Profesoresha Turi King , gjenetistja kryesore në studim, e cila më parë identifikoi mbetjet e Mbretit Richard III , pranoi për Sky News: “Nëse do të më kishit thënë disa vite më parë se do të flisja për organet gjenitale të Hitlerit, nuk do ta kisha besuar kurrë.”
ADN-ja e analizuar në studim erdhi nga një divan i njollosur me gjak i gjetur në bunkerin e Hitlerit. Pas rënies së regjimit nazist, koloneli Roswell P. Rosengren , oficer i komunikimit për gjeneralin Dwight D. Eisenhower , preu një copë pëlhure dhe e mori në shtëpi. Mostra u mbajt në një kasafortë për dekada dhe më vonë iu shit Muzeut të Historisë së Gettysburgut, nga ku përfundimisht gjeti rrugën për te shkencëtarët.
Profesor King pranon se kishte dyshime përpara se të pranonte të testonte ADN-në e Hitlerit, por vendosi që ai nuk duhet të ishte përjashtim sepse mijëra mbetje të tjera arkeologjike i ishin nënshtruar tashmë të njëjtës procedurë. “Pse duhet të jetë ndryshe Hitleri?” pyeti ajo. “Pse të mos e përpunojmë atë? Kjo do ta vendoste atë në një piedestal.”
Ajo shtoi se gjetjet e ekipit ofrojnë informacione shtesë për të kuptuar një nga figurat më të studiuara në histori. Zbulimi gjithashtu ofron një shpjegim të mundshëm për origjinën e këngës britanike të luftës “Hitler Has Only Got One Ball”, e cila shërbeu si një formë talljeje ndaj udhëheqjes gjermane.
Hulumtimi zbuloi gjithashtu se Hitleri kishte një rrezik të lartë poligjenik, një masë që krahason ADN-në e një personi me gjenetikën e popullatës së përgjithshme, për çrregullime të tilla si autizmi, skizofrenia dhe çrregullimi bipolar. Pavarësisht rezultateve interesante, ekspertët e përfshirë në studim paralajmërojnë se gjetje të tilla nuk duhet të përdoren si shpjegimi i vetëm për veprimet e Hitlerit. “Gjenetika është vetëm një pjesë e imazhit të personalitetit tuaj”, tha profesor King.
Ajo kujtoi rrethanat e vështira familjare dhe të jetës që e formësuan edhe Hitlerin: një baba alkoolik që e rrihte, vdekja e katër ose pesë vëllezërve e motrave, humbja e nënës së tij dhe përvoja të shumta të pafavorshme jetësore, si dhe kontekstin shoqëror dhe historik në të cilin ai jetoi.
Profesori Sir Simon Baron-Cohen , një ekspert i autizmit, theksoi se sjellja e Hitlerit nuk mund të reduktohet në gjetje gjenetike: “Autizmi është një aftësi e kufizuar dhe një ndryshim; ka të bëjë me vështirësitë në marrëdhëniet shoqërore dhe komunikimin. Shumica e njerëzve autikë nuk bëjnë vepra të këqija. Duhet ta mbajmë mend këtë në mënyrë që të mos ketë perceptim të shtrembëruar.”
Një paralajmërim i ngjashëm u shpreh nga Profesor Thomas Weber i Universitetit të Aberdeenit, i cili paralajmëroi për rreziqet e një interpretimi reduksionist të fenomeneve historike përmes prizmit të ADN-së. “Isha i shqetësuar për dëmin që mund të shkaktonte analiza e ADN-së së tij… Megjithatë, tani që ADN-ja e Hitlerit është analizuar, do të ishte gabim, madje joetik, të përpiqeshim ta fusnim xhindin përsëri në shishe dhe të injoronim rezultatet”, tha ai. -
Pas plaçkitjes vjen tallja/ Qeveria do bëjë studim fizibiliteti për inceneratorin e Elbasanit
Pasi pagoi 26 milionë euro për koncesionin e inceneratorit të Elbasanit, qeveria tani do të shpenzojë para të tjera për të bërë studim fizibiliteti nëse inceneratori i ndërtuar vlen apo jo. Lajmin e ka bërë publik ministri i Mjedisit, Sofjan Jaupaj në komisionet parlamentare.
“Ministrisë së Mjedisit nëpërmjet Qeverisë Franceze i është alokuar një financim për të bërë studimin e fizibilitetit dhe vlerësuar edhe impiantin e trajtimit të mbetjeve të qarkut Elbasan. Për të parë gjithë elementet teknikë që përmenden edhe nga kompania e menaxhimit të këtij impiantit, në mënyrë pastaj që të dali me një rezultat final sa i takon edhe mbështetjes financiare për elementin e riparimit. Ky studim do të fillojë në janar dhe do të bëhet edhe nëpërmjet vizitave dhe inspektimeve në terren për këtë element”, përgjigjet ministri Jaupaj.
Inceneratori i Elbasanit u ndërtua i pari në sagën trefishe të aferës së madhe korruptive të inceneratorëve. Ai kaloi në pronësi të Bashkisë në vitin 2021, por që nga ajo nuk ka punuar asnjë ditë. Kjo pasi koncesionari Albtek Energy ndërtoi një rrangallë difektoze të ansembluar me copa vjeturinash të viteve 60 të gjetura nëpër Europë.
Por pas realizimit të plaçkitjes, tani ka ardhur koha e talljes. Pasi paguan qindra milionë euro, Shqiptarët do të paguajnë para të tjera, jo vetëm për studime, por edhe për të gjetur një zgjidhje të re për plehrat./KAPITALI
-
Të folurit e më shumë se një gjuhe, ngadalëson procesin e plakjes
Njerëzit që flasin rregullisht disa gjuhë plaken mesatarisht më ngadalë, zbuloi një studim që përdori të dhëna nga më shumë se 86,000 të rritur në 27 vende evropiane.
Botuar në revistën Nature Aging, një ekip ndërkombëtar i udhëhequr nga Agustin Ibañez i Trinity College Dublin përputhi moshat kronologjike të pjesëmarrësve me të dhëna biologjike dhe masa sjelljeje, duke përfshirë shëndetin, formën fizike, stilin e jetës dhe aktivitetin shoqëror.
Pastaj ata llogaritën nëse individët ishin biologjikisht më të rinj, apo më të vjetër se mosha e tyre kronologjike. Pjesëmarrësit ishin të moshës midis 50 dhe 90 vjeç.
Njerëzit shumëgjuhësh kishin një gjasë dukshëm më të ulët për plakje të përshpejtuar sesa ata që flisnin vetëm një gjuhë.
Për më tepër, efekti nuk ndalet vetëm në dy gjuhë, dhe çdo gjuhë shtesë e forcon efektin mbrojtës, zbuluan studiuesit.
Peter Berlit, sekretar i përgjithshëm i Shoqërisë Gjermane për Neurologji (DGN) dhe jo i përfshirë në studim, tha se hulumtimi tregon gjithashtu për mbrojtje kundër demencës.
“Ky studim konfirmon studime më të vogla vëzhguese që kanë treguar se shumë-gjuhësia duket të jetë një faktor mbrojtës kundër demencës.”
Ndërsa në studim nuk u përfshi asnjë person me demencë, ai tha se kishte indikacione të rëndësishme të mekanizmave që mund të zvogëlojnë rrezikun e rënies njohëse në moshë të shtyrë.
“Rezistenca ndaj rënies njohëse në fakt rritet duke përdorur gjuhë të shumta.”
Më shumë gjuhë, efekt më i fortë
Studiuesit ia atribuojnë këtë efekt të ashtuquajturës rezervë njohëse. “Shumë-gjuhësia duket të jetë një pengesë në tru”, shpjegoi Berlit. “Njerëzit që flasin disa gjuhë kanë më shumë kujtesë për të përdorur në pleqëri.”
Sfida tani, thonë neuroshkencëtarët Jason Rothman dhe Federico Gallo të Universitetit të Lancaster në një koment mbi studimin, është të kuptohen mekanizmat e këtij efekti dhe t’i përkthehen ato në strategji për plakje të shëndetshme.
Ata thonë se shumë-gjuhësia mund të jetë një levë me kosto efektive për shëndetin publik, potencialisht po aq e rëndësishme sa programet që promovojnë aktivitetin fizik ose ndërprerjen e pirjes së duhanit.
Gjuha si parandalim i demencës
Berlit e përshkroi atë gjithashtu si një mundësi efektive parandaluese. “Mësimi i një gjuhe të re është një rekomandim i thjeshtë dhe shumë efektiv për parandalimin e demencës. Është një masë e politikës shëndetësore që kushdo mund ta zbatojë.”
Studiuesit tani planifikojnë të hetojnë nëse të mësuarit e gjuhëve të reja në jetën e mëvonshme ka të njëjtin efekt mbrojtës si shumë-gjuhësia gjatë gjithë jetës.
“Studimet e ardhshme duhet të bëjnë dallimin midis gjuhëve të mësuara në fëmijëri dhe atyre të mësuara në pleqëri. Unë besoj se të dyja janë efektive, por kjo ende duhet të provohet”, tha Berlit.
Hulumtimi vjen në një kohë kur inteligjenca artificiale ka filluar të minojë vlerën e shumë-gjuhësisë në disa fusha, me softuerë që janë më të mirë se kurrë në përkthimin midis gjuhës së folur dhe asaj të shkruar në kohë reale./ DPA News.
-
E dije? Alkooli të bën që të flasësh më mirë një gjuhë të huaj
Një studim i bërë së fundmi ka zbuluar një lidhje interesante mes alkoolit dhe mes aftësisë për të folur gjuhë të huaja. Sipas hulumtimit, konsumimi i alkoolit në sasi të moderuara mund të përmirësojë rrjedhshmërinë dhe shqiptimin e një gjuhe të huaj, duke i ndihmuar individët të flasin më lirë dhe me më shumë besim.
Shkencëtarët që e kanë kryer këtë studim thonë se efekti pozitiv është kryesisht i lidhur me uljen e ankthit social, duke lejuar individët të shprehen më natyrshëm dhe të ndihen më të sigurt në komunikim. Megjithatë, ata nënvizojnë se ky përmirësim është i kufizuar vetëm në mënyrën e shprehjes dhe rrjedhshmërinë e fjalëve, por nuk ka ndikim në zgjerimin e fjalorit apo përvetësimin e kuptimit të gjuhës.
Në anën tjetër, studiuesit paralajmërojnë se kjo mund të ndodhë vetëm në nivele të ulëta ose mesatare të konsumit të alkoolit. Konsumi i tepruar ka efekt të kundërt, duke dëmtuar aftësitë kognitive dhe duke e bërë më të vështirë komunikimin.
Kjo gjetje ofron një perspektivë të re mbi lidhjen mes besimit dhe performancës në gjuhë, duke sugjeruar se një gotë verë mund të ndihmojë në lehtësimin e bisedave në një gjuhë të huaj. Por, si gjithmonë, maturia është çelësi!
-
Studim i ri: Konsumimi i djathit lidhet me rrezik më të ulët të demencës
Një studim i fundit nga Japonia ka zbuluar se njerëzit që konsumojnë rregullisht djathë kanë 24 për qind më pak gjasa të zhvillojnë demencë gjatë një periudhe trevjeçare, krahasuar me ata që nuk e konsumojnë këtë produkt.
Studiuesit analizuan të dhënat e rreth 8,000 të rriturve mbi 65 vjeç, duke krahasuar ata që hanin djathë të paktën një herë në javë me ata që rrallë ose kurrë nuk e bënin. Sipas rezultateve, të botuara në revistën Nutrients, vetëm 3.4 për qind e konsumatorëve të djathit u diagnostikuan me demencë, krahasuar me 4.45 për qind të atyre që nuk e hanin.
Edhe pse ndryshimi duket i vogël – rreth 10 raste më pak për çdo 1,000 persona – studiuesit thonë se ai përfaqëson një ndikim të rëndësishëm në nivel popullate.
Ekspertët besojnë se përfitimet mund të lidhen me përmbajtjen ushqyese të djathit. Ai është i pasur me proteina, aminoacide esenciale dhe vitaminë K2, të cilat ndihmojnë mirëmbajtjen e neuroneve dhe shëndetin vaskular. Për më tepër, produktet e fermentuara si djathi mund të ndikojnë pozitivisht në inflamacionin dhe komunikimin mes zorrës dhe trurit, faktorë të rëndësishëm në shëndetin njohës.
Megjithatë, autorët paralajmërojnë se ky është një studim vëzhgues, që tregon vetëm një lidhje – jo shkak e pasojë. Faktorë të tjerë, si stili i jetesës, gjenetika dhe lloji i djathit, mund të ndikojnë gjithashtu.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, mbi 50 milionë njerëz jetonin me demencë në vitin 2021, dhe kjo shifër pritet të trefishohet deri në vitin 2050.
Në përfundim: Edhe pse djathi nuk është “ilaç” kundër demencës, konsumimi i moderuar i tij mund të jetë një pjesë e dobishme e një diete të shëndetshme për tru.