Tag: lartë

Nga grumbullimi i pasurisë dhe lehtësimet tatimore për miliarderët te puna e papaguar e kujdesit dhe dëmet klimatike, Raporti Botëror i Pabarazisë përshkruan një pamje të një rendi ekonomik të anuar drejt një pakice të vogël ultra të pasur.

Një Raport i ri Botëror mbi Pabarazinë paralajmëron se më pak se 60,000 nga njerëzit më të pasur në botë – mjaftueshëm për të mbushur një stadium futbolli – zotërojnë më shumë pasuri sesa gjysma e të gjithë botës së bashku.

Raporti nxjerr në pah boshllëqet ekstreme në të ardhura dhe pasuri, të cilat përkthehen në shpërndarje të pabarabartë të pushtetit politik, me një elitë globale që arrin në 0.001% të popullsisë që është tre herë më e pasur se 50% e poshtme.

Në kontrast të plotë me pasurinë dhe pushtetin e tyre, shtresa e lartë “kontribuon në mënyrë disproporcionale pak në financat publike. Normat efektive të taksave rriten për pjesën më të madhe të popullsisë, por bien ndjeshëm për miliarderët dhe qindra milionerët”.

Për ta vënë këtë në kontekst, punëtorët e klasës së mesme me një pagë të lartë profesionale, si mjekët, mësuesit dhe inxhinierët, paguajnë një pjesë më të lartë të të ardhurave të tyre në taksa sesa një miliarder, pasuria e të cilit bazohet në strukturat jashtë vendit ose fitimet kapitale.

“Kjo jo vetëm që minon drejtësinë tatimore; por i privon shoqëritë nga burimet e nevojshme për arsim, kujdes shëndetësor dhe veprime klimatike”, vazhdoi raporti.

Gratë punojnë më shumë, burrat xhepin më shumë paga

Ndërsa njerëzimi mund të jetë duke punuar më pak orë në përgjithësi, burrat kanë përfituar më shumë nga reduktimet në punën formale, ndërsa ngarkesa totale e punës së grave mbetet e lartë.

“Kjo shpërndarje e pabarabartë e kohës është një nga demonstrimet më të qarta se progresi në kushtet e punës nuk është përkthyer automatikisht në barazi gjinore”, thuhet në raport.

Nëse orët e punës zbulojnë një dimension të pabarazisë, pjesët e të ardhurave nga puna japin një tjetër. Këto të dhëna tregojnë se sa nga të ardhurat totale të gjeneruara nga puna në një vend ose rajon shkojnë për gratë dhe si ka ndryshuar kjo pjesë me kalimin e kohës.

“Pavarësisht progresit, gratë mbeten larg arritjes së barazisë në të gjitha rajonet e botës. Globalisht, gratë fitojnë vetëm rreth një të tretën e të ardhurave totale nga puna sot… asnjë rajon në botë nuk ka arritur një ekuilibër 50-50 midis burrave dhe grave”, vazhdoi raporti.

Boshllëqet janë veçanërisht të theksuara në Azinë Jugore, Lindjen e Mesme dhe pjesë të Afrikës, ku gratë kanë më pak se një të katërtën e të gjitha të ardhurave nga puna.

Fajësoni pronarët e kompanive, jo njerëzit, për ndryshimet klimatike

Kontributi i pabarabartë i vendeve të pasura dhe të varfra në ndryshimet klimatike është një nga manifestimet më të habitshme të pabarazisë globale.

Në nivel ndërkombëtar, gjurma mesatare e karbonit e grupit 10% të të ardhurave më të larta në Shtetet e Bashkuara – e matur nga emetimet e lidhura me konsumin e tyre – është më shumë se dyzet herë më e madhe se ajo e 10% të të ardhurave më të larta në vende si Nigeria.

Një person në grupin global me 1% të të ardhurave më të larta lëshon, mesatarisht, rreth shtatëdhjetë e pesë herë më shumë karbon në vit sesa dikush në 50% të varfër.

Shumica e vlerësimeve të emetimeve tradicionalisht ia atribuojnë gazrat serrë konsumatorëve përfundimtarë të mallrave dhe shërbimeve.

“Kjo qasje e ‘bazuar në konsum’ nxjerr në pah ndryshimet në stilin e jetës dhe modelet e konsumit. Megjithatë, ajo anashkalon një tjetër dimension kritik të përgjegjësisë: pronësinë e kapitalit”, theksonte raporti.

Njerëzit e zakonshëm nuk mund ta ndryshojnë lehtë atë që blejnë — buxhetet e tyre janë të ngushta, nuk kanë të gjithë informacionin e nevojshëm për të marrë vendimet e duhura, ose thjesht mund të mos kenë mundësi më të gjelbra në dispozicion.

Në të kundërt, njerëzit që zotërojnë fabrika, kompani energjie dhe asete të tjera të mëdha zgjedhin se ku investohen paratë dhe përfitojnë personalisht kur industritë me ndotje të lartë ecin mirë.

“Prandaj, një qasje e bazuar në pronësi ia cakton emetimet nga prodhimi atyre që zotërojnë kapitalin përkatës. Sipas këtij kuadri, një individi që zotëron 50% të kapitalit të një kompanie i atribuohet 50% e emetimeve të asaj firme, qoftë drejtpërdrejt apo nëpërmjet ndërmjetësve siç janë fondet e investimeve”, argumentonte raporti.

Në Francë, Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara, gjurma e karbonit e 10% më të pasurve është tre deri në pesë herë më e lartë kur përfshihen edhe emetimet e bazuara në pronësi private.

Në Shtetet e Bashkuara, 10% e të pasurve në krye përbëjnë 24% të emetimeve të bazuara në konsum, por 72% të emetimeve të bazuara në pronësi.

Në shkallë globale, kontrasti është edhe më i mprehtë. 1% e popullsisë më të pasur përbën 41% të të gjitha emetimeve të gazrave serrë sipas kontabilitetit të bazuar në pronësi, krahasuar me 15% sipas qasjes së konsumit.

Fati favorizon…të fuqishmit politikisht?

Raporti argumenton se sistemi monetar dhe financiar ndërkombëtar është i vendosur strukturisht për të favorizuar vendet e pasura dhe për të shteruar burimet nga ato më të varfra.

“Pak vende të privilegjuara kanë avantazhin e marrjes së huave me çmim të lirë dhe investimit në asete relativisht më fitimprurëse… ky avantazh u përshkrua për herë të parë në vitet 1960 si ‘privilegji i tepruar’ i Shteteve të Bashkuara”, shpjegoi raporti, duke theksuar se nuk ishte rezultat i “investimeve veçanërisht të shkathëta, por i rolit qendror të dollarit”.

Provat e reja tregojnë se kjo nuk është më vetëm një veçori e SHBA-së.

Evropa, Japonia dhe ekonomi të tjera të përparuara tani gëzojnë një lloj marrëveshjeje të ngjashme, ndërsa vendet në zhvillim dhe ato me të ardhura të ulëta janë në pozicion të kundërt. Kjo përfshin pagesën e interesave të larta për borxhet e tyre, mbajtjen e rezervave me rendiment të ulët dhe transferimin e të ardhurave jashtë vendit çdo vit.

20% e vendeve më të pasura regjistrojnë sistematikisht “rendimente të tepërta” pozitive në pozicionet e tyre të huaja, ekuivalente me rreth 1% të PBB-së së tyre të kombinuar.

Në të kundërt, 80% e vendeve me nivelin më të ulët të jetesës janë debitorë neto të vazhdueshëm dhe përballen me rendimente negative të tepërta prej rreth 2% të PBB-së së tyre. Në disa rajone më të varfra, paratë që rrjedhin në pagesa të të ardhurave neto drejt vendeve më të pasura mund të tejkalojnë atë që qeveritë shpenzojnë për shëndetësinë.

Kjo do të thotë që financat globale veprojnë si një taksë e qetë dhe e vazhdueshme mbi zhvillimin e vendeve më të varfra dhe fondet që mund të shkojnë në shkolla, spitale ose infrastrukturë përdoren në vend të kësaj për të shërbyer asetet e vendeve të pasura.

Çështja thelbësore është se raporti argumenton se ky model nuk është rezultat natyror i tregjeve të lira, por rezultat i dizajnit politik dhe institucional.

Të marra së bashku, raporti arrin në përfundimin se sistemi aktual global riprodhon pabarazinë midis vendeve në një mënyrë që i bën jehonë, në një formë më delikate, modeleve të vjetra të nxjerrjes koloniale./ Euronews – Syri.Net