Shumë vende evropiane po marrin masa të ashpra kundër dhunës direkte dhe indirekte ndaj grave. Në BE, gratë vriten pothuajse dy herë më shpesh se burrat kur autori i krimit është partneri ose anëtari i familjes.
Shifrat e fundit nga Eurostat tregojnë një shkallë prej 4.1 grash të vrara për milion banorë, krahasuar me 2.2 burra.
Letonia raportoi vazhdimisht shkallën më të lartë të vrasjeve të grave në të gjithë bllokun si në vitin 2022 ashtu edhe në vitin 2023 — rreth 17 gra për çdo një milion njerëz — zbuloi një analizë e mëtejshme nga Europe in Motion.
Lituania fqinje kishte shkallën e dytë më të lartë në të dy vitet, me 10 gra për çdo një milion banorë, e ndjekur nga Austria me gati pesë në vitin 2022 dhe 2023.
Cili kontinent raporton shkallën më të lartë të vrasjeve të grave?
Përveç Maltës, normat më të ulëta të BE-së u gjetën në Greqi (1.8 në 2022 dhe 2023), Spanjë (2 në 2023 dhe 2.1 në 2022) dhe Holandë (2.3 në 2023 dhe 2.4 në 2022).
Gjatë dekadës së fundit, numri i vrasjeve të tilla ka mbetur relativisht i qëndrueshëm në BE, me një kulm në vitin 2022, kur u vranë 4.4 gra për një milion njerëz.
Globalisht, Afrika shquhet si kontinenti me shkallën më të lartë të femicideve — 30 për milion banorë — dhe numrin më të madh absolut të viktimave: rreth 22,600 në vitin 2024, sipas Kombeve të Bashkuara (OKB).
Amerika dhe Oqeania regjistruan gjithashtu shkallë të lartë të femicideve të lidhura me familjen ose partnerin në vitin 2024 (përkatësisht 15 dhe 14 për milion), ndërsa shkallët ishin më të ulëta në Azi (7) dhe në kontinentin më të gjerë evropian (5).
Dhuna indirekte/ Çfarë është ajo dhe cilat vende po përpiqen ta luftojnë atë?
Në përgjigje të presionit publik dhe rritjes së ndërgjegjësimit, disa vende evropiane kohët e fundit kanë propozuar ose futur ligje më të ashpra për të luftuar dhunën ndaj grave – duke përfshirë Francën, Spanjën dhe Italinë.
Javën e kaluar, Roma miratoi një ligj që parashikon burgim të përjetshëm kur vrasja e grave vjen si pasojë, për shembull, e refuzimit të një gruaje për t’u angazhuar në një marrëdhënie ose për të pranuar kufizime në lirinë e saj personale.
Një ditë më parë, pas një jave të shënuar nga katër vrasje të grave , deputetët francezë propozuan një projektligj me mbi 50 masa të reja për të luftuar dhunën në familje. Franca raportoi një rritje prej 11% të sulmeve vdekjeprurëse kundër grave midis viteve 2023 dhe 2024.
Ministrja e Barazisë Gjinore e vendit, Aurore Bergé, tha se legjislacioni i ri, përveç mbrojtjes së grave nga dhuna fizike, duhet t’i mbrojë ato edhe nga llojet e tjera të kontrollit, si mbyllja e llogarive bankare, gjurmimi GPS dhe përndjekja online.
Qeveria e Spanjës bëri një veprim të ngjashëm në shtator me një projektligj që synonte kodifikimin e të ashtuquajturës dhunë indirekte me bazë gjinore; me fjalë të tjera, akte keqdashëse të kryera për të kontrolluar ose frikësuar viktimën.
Ndryshimet e propozuara do të sjellin dënime me burg deri në tre vjet.
Më parë, në vitin 2023, Kroacia dhe Belgjika gjithashtu ndryshuan legjislacionin e tyre për të njohur zyrtarisht dhunën me bazë gjinore.
Si ndryshon ‘femicidi’ nga vrasja konvencionale?
Në Ditën Ndërkombëtare për Eliminimin e Dhunës ndaj Grave, më 25 nëntor, OKB-ja i quajti sulme të tilla ndaj grave një “epidemi globale”.
Organizata tha se vitin e kaluar, “çdo 10 minuta, partnerët dhe anëtarët e familjes vrisnin qëllimisht një grua”.
Sipas OKB-së, gratë dhe vajzat kanë më shumë gjasa të vriten nga dikush që njohin: 60% e autorëve të femicideve në vitin 2024 ishin partnerë intimë ose anëtarë të familjes, duke përfshirë edhe të afërm të zgjeruar si xhaxhallarët.
Shkalla e krizës në vitet e fundit nxiti krijimin e një kategorie të veçantë për vrasje të tilla: “femicid”, e cila përcaktohet nga OKB-ja si një vrasje e qëllimshme e nxitur nga faktorë të lidhur me gjininë: për shembull, “marrëdhënie të pabarabarta pushteti, stereotipe gjinore ose norma të dëmshme shoqërore” të cilat mund t’i vënë gratë në një pozicion më të cenueshëm.









