Lajmidites.com

Tag: gjethe

  • “Shtëpia me Gjethe”, kujtesa e heshtur e dhunës së diktaturës (video)

    “Shtëpia me Gjethe”, kujtesa e heshtur e dhunës së diktaturës (video)

    Në zemër të Tiranës, pas dyerve të një shtëpie të zakonshme, fshihet një histori tronditëse e së shkuarës tonë, jo fort të largët. Muzeu “Shtëpia me Gjethe” nuk është thjesht një shtëpi, është një dëshmi e kohës së errët të regjimit komunist, një vend ku kujtimet dhe artefaktet e një periudhe të dhimbshme rrëfejnë dhunë dhe dhimbje, vrasje dhe tortura të shtetit ndaj qytetarëve të vet. Duke ecur nga dhoma në dhomë, shikuesi udhëton përmes historive të atyre që janë pushkatuar apo dënuar për bindje të ndryshme politike. Dosjet e persekutorëve, regjistrimet e përgjimeve dhe listat e emrave të të dënuarve që japin një pasqyrë të qartë të mekanizmave të frikës dhe kontrollit që sundonin çdo aspekt të jetës së qytetarëve. Në dhomat e muzeut ndodhen gjithashtu artefakte autentike, objekte të përditshme, dokumente të fshehta dhe pajisje të përdorura nga sigurimi. Çdo objekt flet për një kohë kur liria ishte e ndaluar dhe çdo hap brenda muzeut ndjen barrën e historisë.“Shtëpia me Gjethe” nuk është vetëm një vend kujtese, është një thirrje për reflektim, për të mos harruar dhe për të kuptuar se çfarë ka kushtuar liria. Çdo dhomë, çdo dosje, çdo artefakt është një pjesë e mozaikut të së shkuarës që duhet mbajtur gjallë./gazetatema

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    19 FILMA IKONË TË ISH-KINOSTUDIOS “SHQIPËRIA E RE” TË RESTAURUARA NË 4K (VIDEO)

  • Gjashtë ushqimet që nuk duhet të mungojnë nga dieta juaj, ja çfarë sugjerohet të konsumoni gjatë stinës së vjeshtës

    Gjashtë ushqimet që nuk duhet të mungojnë nga dieta juaj, ja çfarë sugjerohet të konsumoni gjatë stinës së vjeshtës

    Produktet të cilat janë të stinës janë më të shëndetshme, kanë aromë të pasur dhe zakonisht janë më të lira. Kjo sepse frutat dhe perimet rriten më lehtë në stinën e tyre.
    Ushqimet më të mira të vjeshtës renditur nga nutricionistët:

    1. Mollët

    Mollët janë fryti i markës tregtare të vjeshtës. Mollët janë të pasura me fibra të tretshme dhe vitaminë C, kështu që janë perfekte edhe për vakte gjatë lëvizjes.

    2. Dardha

    Ju nuk mund t’i shoqëroni gjithnjë dardhat me vjeshtën. Por pa marrë parasysh llojin, zgjidhni dardhat tuaja ndërsa ato janë akoma të forta, më pas lërini të piqen. “Ata piqen nga lart poshtë, kështu që ju e dini kur ato janë të pjekura pasi pjesa e kërcellit zbutet.

    Dardhat janë një ushqim hidrofilik, që do të thotë se përmbajnë shumë ujë dhe ju ngopin shpejt.

    3. Rrushi

    Rrushi mburret me aromën më të mirë në vjeshtë, kur mund t’i shijoni të freskëta nga hardhia. Në vjeshtë rrushi përfshin varietete që nuk mund t’i merrni në stinë të tjera të vitit. Rrushi është një burim i mirë i vitaminës K, vitaminës C, antioksidantëve dhe resveratrolit, një përbërje anti-inflamatore që ndihmon që lëkura juaj të duket e re.

    4. Hurmë

    Hurmat janë një frut i verdhë i artë i mbushur me vitamina, minerale dhe antioksidantë. Ato duken të ngjashme me domatet e vogla të verdha-portokalli dhe ato kanë të njëjtat përbërës mbrojtës, të tillë si beta-karoteni dhe likopeni.

    5. Zarzavate me gjethe

    Vjeshta është në të vërtetë një nga momentet më të mira për të shijuar zarzavate me gjethe, ironike pasi çdo gjethe tjetër po bëhet e verdhë, e kuqe dhe kafe për sa i përket larmisë dhe aromës së saj. Zarzavatet me gjethe jeshile të vjeshtës janë një burim i shkëlqyeshëm i vitaminës K, vitaminës A, vitaminës C, fibrave dhe manganit.

    6. Boronica

    Boronicat janë në sezon vetëm për një kohë të shkurtër, në të vërtetë nuk do t’i gjeni të freskëta në asnjë kohë tjetër. Produkti kryesor i festave është i pasur me fitonutrientë dhe është një burim i mirë i vitaminës C, fibrave dietike dhe manganit.

  • Ushqimet më të mira që duhet të konsumoni gjatë vjeshtës

    Ushqimet më të mira që duhet të konsumoni gjatë vjeshtës

    Produktet të cilat janë të stinës janë më të shëndetshme, kanë aromë të pasur dhe zakonisht janë më të lira. Kjo sepse frutat dhe perimet rriten më lehtë në stinën e tyre.
    Ushqimet më të mira të vjeshtës renditur nga nutricionistët:

    1. Mollët

    Mollët janë fryti i markës tregtare të vjeshtës. Mollët janë të pasura me fibra të tretshme dhe vitaminë C, kështu që janë perfekte edhe për vakte gjatë lëvizjes.

    2. Dardha

    Ju nuk mund t’i shoqëroni gjithnjë dardhat me vjeshtën. Por pa marrë parasysh llojin, zgjidhni dardhat tuaja ndërsa ato janë akoma të forta, më pas lërini të piqen. “Ata piqen nga lart poshtë, kështu që ju e dini kur ato janë të pjekura pasi pjesa e kërcellit zbutet.

    Dardhat janë një ushqim hidrofilik, që do të thotë se përmbajnë shumë ujë dhe ju ngopin shpejt.

    3. Rrushi

    Rrushi mburret me aromën më të mirë në vjeshtë, kur mund t’i shijoni të freskëta nga hardhia. Në vjeshtë rrushi përfshin varietete që nuk mund t’i merrni në stinë të tjera të vitit. Rrushi është një burim i mirë i vitaminës K, vitaminës C, antioksidantëve dhe resveratrolit, një përbërje anti-inflamatore që ndihmon që lëkura juaj të duket e re.

    4. Hurmë

    Hurmat janë një frut i verdhë i artë i mbushur me vitamina, minerale dhe antioksidantë. Ato duken të ngjashme me domatet e vogla të verdha-portokalli dhe ato kanë të njëjtat përbërës mbrojtës, të tillë si beta-karoteni dhe likopeni.

    5. Zarzavate me gjethe

    Vjeshta është në të vërtetë një nga momentet më të mira për të shijuar zarzavate me gjethe, ironike pasi çdo gjethe tjetër po bëhet e verdhë, e kuqe dhe kafe për sa i përket larmisë dhe aromës së saj. Zarzavatet me gjethe jeshile të vjeshtës janë një burim i shkëlqyeshëm i vitaminës K, vitaminës A, vitaminës C, fibrave dhe manganit.

    6. Boronica

    Boronicat janë në sezon vetëm për një kohë të shkurtër, në të vërtetë nuk do t’i gjeni të freskëta në asnjë kohë tjetër. Produkti kryesor i festave është i pasur me fitonutrientë dhe është një burim i mirë i vitaminës C, fibrave dietike dhe manganit.

  • “Fraktura 2025”, ekspozita në muzeun “Shtëpia me Gjethe”

    “Fraktura 2025”, ekspozita në muzeun “Shtëpia me Gjethe”

    “Fraktura 2025” është ekspozita e sapoçelur në Muzeun Kombëtar të Përgjimeve “Shtëpia me Gjethe”, aty ku janë mbajtur peng shumë shpirtra të lirë.

    Nëpërmjet elementeve të ndryshme artistike përshkruhet si frakturat e krijuara prej ideologjive nuk mund të anashkalohen, përkundrazi, ato duhet të analizohen. Me materiale audio-vizuale, objekte të ripërdorura e performanca, çdo cep i muzeut bëhet një pikë takimi midis historisë dhe artit.
    E kururar nga Elton Koritari, “Fraktura”, që rikthehet në një edicion të ri pas ndërhyrjes artistike në ish-burgun kamp të Spaçit, është një reflektim mbi kontrollin, manipulimin, vëzhgimin dhe censurën, por edhe mbi qëndresën, kujtesën dhe refleksionet mbi të tashmen.
    Për herë të parë, në Muzeun “Shtëpia me Gjethe”, u promovua edhe Guida e Familjes, një udhëtim interaktiv dhe tërheqës i projektuar për fëmijë dhe familje për të eksploruar Muzeun, historinë e diktaturës shqiptare dhe për të reflektuar mbi të Drejtat e Njeriut.
     

    Top Channel

  • Si të përdorni gjethet e fikut si shurup

    Si të përdorni gjethet e fikut si shurup

    Nëse jeni me fat që keni një fik që rritet në oborrin tuaj, përdorni çdo pjesë të tij sepse gjethet mund të bëhen eliksiri juaj i ri natyror i shëndetit dhe ëmbëlsuesi i shëndetshëm.
    Shfrytëzoni potencialin e plotë të këtij thesari mesdhetar!
    Për çfarë është e mirë një gjethe fiku?

    – Ul trigliceridet
    – Ndihmon në rregullimin e presionit të gjakut
    – Mund të kontribuojë në parandalimin e diabetit
    – Ka efekt anti-inflamator dhe antioksidues
    Dhe gjëja më e mirë? Mund të bëni një shurup shtëpiak nga fiqtë që jo vetëm është i shëndetshëm, por ka edhe një shije të parezistueshme, shumë thonë se i ngjan kokosit ose vaniljes!
    Recetë për shurupin e gjetheve të fikut në shtëpi
    Përbërësit:
    – 2 grushte gjethe fiku të freskëta
    – Ujë
    – Sheqer kafe (ose ëmbëlsues natyral sipas dëshirës)
    Përgatitja:
    Lani gjethet dhe ziejini në ujë (rreth 1 litër) derisa të lëshojnë një ngjyrë të errët. Kullojeni lëngun dhe shtoni sheqer sipas dëshirës.
    Gatuajini derisa të merrni një strukturë shurupi. Hidheni në kavanoza ose shishe të sterilizuara dhe ruajini në frigorifer.
    Përdorni shurupin si më poshtë:
    – Ëmbëlsues natyral për kafe dhe çaj
    – Sipërfaqe për petulla, bollgur, kos ose ëmbëlsira
    – Shtesë në smoothie dhe ëmbëlsira
    Recetë për çajin e gjetheve të fikut
    Mblidhni gjethet e reja të fikut pa kërcejtë nga të cilët rrjedh lëngu i qumështit. Lajini dhe lërini të thahen në hije. Kur të thahen, shtypini në një kavanoz. Për të bërë çajin, vendosni 2 lugë çaji gjethe të thata në një filxhan me ujë të valë, lërini të qëndrojnë për 15 minuta, pastaj hiqeni nga zjarri dhe kullojini. Pijeni në mëngjes me mëngjesin. Ky çaj ndihmon në rregullimin e niveleve të insulinës, triglicerideve dhe kolesterolit në gjak.

  • Mentja – Bima me efekte terapeutike të provura shkencërisht

    Mentja – Bima me efekte terapeutike të provura shkencërisht

    Një gjethe e vogël, një ndikim i madh – zbuloni si kjo bimë e lashtë ndihmon trupin dhe mendjen në mënyrë të sigurt, natyrale dhe të mbështetur nga shkenca.

    Mentja (Mentha piperita) është një nga bimët më të vjetra mjekësore që përdoret si në mjekësinë popullore, ashtu edhe në atë moderne. Përbërësi kryesor aktiv i saj, mentoli, ka efekte të provuara shkencërisht në sistemin nervor, tretës dhe respirator.

    Ja si mund ta përdorni menten në mënyrë të sigurt dhe efektive:
    1.⁠ ⁠Për dhimbjet e kokës

    Studimet klinike kanë treguar se aplikimi lokal i vajit esencial të mentes (1–2 pika të përziera me një vaj bazë si vaji i bajames ose jojobas) në tëmtha, ballë dhe qafë redukton ndjeshëm dhimbjen e kokës tensionale për 15-30 minuta.

    Efekti vjen nga veprimi ftohës i mentolit mbi receptorët e temperaturës në lëkurë, që ndihmon në relaksim dhe ulje të ndjesisë së dhimbjes.

    2.⁠ ⁠Për problemet me tretjen

    Çaji me mente, sidomos pas vakteve të rënda, ndihmon në:

    Relaksimin e muskujve të zorrëve
    Uljen e fryrjes (bloating)
    Zbutjen e spazmave në rast të sindromës së zorrës së irrituar (IBS)

    Një analizë e vitit 2019 mbi 12 studime të ndryshme tregoi se vajrat e kapsuluara të mentes ndihmojnë në qetësimin e simptomave të IBS tek shumica e pacientëve.

    3.⁠ ⁠Për sinuset dhe rrugët e frymëmarrjes

    Mentoli vepron si dekongestant natyral dhe ndihmon në hapjen e rrugëve të frymëmarrjes.

    Mund ta përdorni:

    Duke shtuar 5 pika vaj esencial menteje në një tas me ujë të nxehtë dhe të thithni avujt për 5-10 minuta
    Me çaj të nxehtë me gjethe mente, që lëshon avull dhe relakson sinuset

    4.⁠ ⁠Për përqendrim dhe energji

    Studime të vogla neurologjike kanë treguar që aroma e mentes përmirëson kujtesën afatshkurtër dhe rrit nivelin e përqendrimit, falë efektit stimulues të mentolit në tru.

    5.⁠ ⁠Për lëkurën dhe aromaterapinë

    Përdoret për të freskuar lëkurën pas diellit, si përbërës në kremra pas ekspozimit ndaj diellit
    Në aromaterapi, ul stresin dhe ndihmon në qetësimin e sistemit nervor

    Kur duhet shmangur mentja?

    Edhe pse natyrale, mentja nuk është për të gjithë dhe ka raste kur duhet përdorur me kujdes ose shmangur fare:

    1.⁠ ⁠Tek foshnjat dhe fëmijët nën 5 vjeç

    Mentoli mund të shkaktojë ngushtim të rrugëve të frymëmarrjes. Mos përdorni vaj menteje në mënyrë topike apo me avull tek të vegjlit.

    2.⁠ ⁠Tek personat me refluks gastroezofageal (GERD)

    Mentja relakson sfinkterin e ezofagut, duke e bërë më të lehtë kthimin e acidit në stomak. Mund të përkeqësojë djegien e stomakut.

    3.⁠ ⁠Tek ata që marrin medikamente specifike

    Mentja mund të ndërveprojë me barna si:

    Antacidet
    Barnat për presionin e gjakut
    Imunosupresantët

    Gjithmonë konsultohuni me mjekun nëse merrni trajtime të tjera mjekësore.
    Në një kohë kur kërkojmë zgjidhje komplekse për çdo shqetësim, ndonjëherë mjafton të kthejmë sytë nga një gjethe e vogël, si ajo e mentes. Aty ku ka aromë freskie, shpesh fshihet dhe shërimi.

  • “Shtëpia me Gjethe” publikon katalogun “Mbresa”

    “Shtëpia me Gjethe” publikon katalogun “Mbresa”

    Muzeu Kombëtar “Shtëpia me Gjethe” njoftoi sot se ka dalë nga shtypi katalogu “Mbresa”.

    Katalogu “Mbresa” përmban një përzgjedhje të punimeve të realizuara nga nxënësit e shkollave të mesme që morën pjesë në programin edukativ “Mbresa”, të hartuar dhe vënë në jetë nga Muzeu Kombëtar i Përgjimeve “Shtëpia me Gjethe” në kuadër të programit të Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit “Edukimi mbi dhe përmes Kulturës”.

    Projekti synon të nxisë shprehjen e mendimit dhe të ndjenjave mbi të kaluarën komuniste nga brezi i ri, në formë artistike, duke pasur si burim frymëzimi vizitën në Muzeun “Shtëpia me Gjethe”./KultPlus.com

  • Picanja, muzika me gjethe

    Picanja, muzika me gjethe

    Muzika me gjethe bën pjesë në zhanrin e pasur të instrumenteve aerofone. Gjethi prodhon melodinë përmes dridhjes së ajrit. Ky instrument muzikor quhet “picanjë”. Picanjat mund të bëhen nga fletë bari të gjëra dhe të trasha, me gjethe të mprehta misri të lagur të futura në mënyrë vertikale mes dy gishtave të mëdhenj. Tingulli prodhohet duke fryrë ajrin përgjatë majës së mprehtë të “picanjës”. Edhe gjethet e pemëve të tjera mund të përdoren për picanjë.

    Disa fshatarë e palosin gjethen më dysh ose e rrotullojnë për të formuar një gjysmë-rreth, e vendosin në gojë dhe “kërcasin” me të duke prodhuar një larmi tingujsh cicërime. Disa mjeshtër të folklorit dinë si të nxjerrin gjithfarësoj tingujsh nga gjethe të specieve të ndryshme, si ahu, gorica dhe arra, duke e mbajtur gjethen nga skajet dhe duke e mbajtur të qëndrueshme në tension të barabartë, pastaj duke fryrë ajrin mbi majën e saj. Lartësia e tingullit ndryshon sipas tensionit të gjethes dhe sipas presionit të frymës. Gjethi shermashek (hedera – bimo kacavjerrëse) është përdorur dikur si një nga veglat muzikore të ahengut shkodran. Sot, gjethi përdoret kryesisht në viset veriore dhe verilindore malore, transmeton KultPlus.

    Në krahinën e Dukagjinit, gjethi i pemës, ose siç quhet ndryshe lepushtër, ka pasur një histori të gjatë tradicionale si instrument, duke shoqëruar këngët e barinjve, këngët malësore, vallet popullore solo me fyell, lahutë ose zymare. Në muzikë, ky instrument i hollë dhe i veçantë bën pjesë në familjen e instrumenteve frymorë (me erë).

    Gjethi i arrës ose ai i ahut është zakonisht më i përshtatshëm si instrument, zakonisht një gjethe e drejtë, pa dhëmbëza dhe e zakonshme.

    Një tipar dallues i këtij instrumenti natyral si kallam i hollë është tingulli i tij, që nuk mund të imitohet nga asnjë instrument tjetër. Përveç motiveve këngësore, muzika me gjethe ka imituar edhe cicërima të ndryshme zogjsh. Një tjetër veçori është se nuk ka një regjistër të veçantë si instrumentet e tjera, përfshirë zymaren, fyellin apo lahutën, prandaj lejon të luhet në çdo lloj regjistri muzikor./KultPlus.com

  • Muzeu “Shtëpia me gjethe”, projekt të ri dedikuar fëmijëve

    Muzeu “Shtëpia me gjethe”, projekt të ri dedikuar fëmijëve

    Vizitat e fëmijëve në Muzeun Kombëtar të Përgjimit “Shtëpia me gjethe”, janë të shpeshta. Këto vizita edukative shpesh organizohen nga shkollat apo kampet verore.

    Në kuadër të edukimit të fëmijëve, ky muze organizoi një workshop dhe punëtori didaktike dedikuar të vegjëlve.

    “Shtëpia me gjethe” ka përgatitur gjithashtu edhe “Guidën e Artit të Familjes” që është një udhëtim interaktiv dhe tërheqës i projektuar për fëmijë dhe familje për të eksploruar muzeun, historinë e diktaturës shqiptare dhe për të reflektuar së bashku mbi të drejtat e njeriut.

    Projekti ka si personazh qendror Mian, një vajzë nga e tashmja që udhëton prapa në vitin 1983 dhe takon dy bashkëmoshatarë shumë të ndryshëm: Arbërin, të frikësuar por të vetëdijshëm dhe Besnikun, një mbështetës të vendosur të regjimit, të formësuar nga propaganda.

    Përmes lojërave, videove të animuara, pyetjeve të drejtuara dhe një shtegu reflektimi në natyrë, vizitorët e vegjël ftohen të zbulojnë historinë, propagandën dhe viktimat e regjimit, për të kuptuar se sa të rëndësishme janë të drejtat themelore, edhe sot.

    Ky projekt dedikuar fëmijëve do të jetë në dispozicion në Muzeun e Gjetheve duke filluar nga tetori 2025.  Projekti mbështetet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit dhe është i përshtatshëm për fëmijë të moshës mbi 6 vjeç./atsh/KultPlus.com

  • “Këputa një gjethe dafine”, këngë e paharruar nga Gaqo Çako (teksti dhe kënga)

    “Këputa një gjethe dafine”, këngë e paharruar nga Gaqo Çako (teksti dhe kënga)

    Ju ftojmë të ndiqni këngën “Këputa një gjethe dafine”, interpretuar nga Gaqo Çako. Me muzikë të Limos Dizdarit dhe tekst të Xhevahir Spahiut, kënga u shpall fituese e Festivalit të Këngës në RTSH, në edicionin e 17-të, viti 1978.

    Këputa një gjethe dafine

    Degën e dafinës e lëkundiKrahu i një zogu në agim,Me një gjethe në buzë unë fërshëllenjaKëngët që i zgjonte vetë pranvera.

    Nën qiellin tonë, prej gjakut tonë bleron ti,Jo, nuk bleron, por lulëzon, në çdo stinë,Ne deshëm vetëm të lulëzonte kudo jeta,Të katër stinët t’i kish’ gjithmonë ajo të blerta.

    Ne si dhuratë lavdinë në jetën tonë s’e duam,Nga gjaku i luftës nga djers’ e ballit ato lulëzuanNë ditë me diell në kohë kur vetëtinë,Ti rritesh, rritesh, lulëzon ti. Blerimi yt –blerim rinor që flet për historinë,Dafinë e bukur-o, kurorë e thurur për lirinë!E veshur me blerime kjo tokë,Agimet pret, vetë agimet i zgjon.Degën e dafinës e lëkundiFllad i veriut, erë e jugut.Ditët i përcjellin njëra-tjetrës.Diellin e pranverave të jetës.

    Tenori Gaqo Çako, Artist i Popullit, është i rreshtuar në mesin e emrave të mëdhenj të muzikës shqiptare.

    Midis viteve 1957 dhe 1961 ai studioi në konservatorin “Çajkovski” të Moskës nën drejtimin e pedagoges Anna Soloviova. Pas kthimit në Shqipëri më 1961 ai u emërua tenor i përhershëm i Teatrit të Operës dhe Baletit të Tiranës, ku këndoi shumë nga rolet e para të repertorit operistik, duke u bërë kështu tenori kryesor për tri dekada me radhë. Përvoja dhe karriera e tij mjaft e pasur në operat “Traviata”, “Bohema”, “Rigoleto”, “Norma”, etj, si dhe operat shqiptare “Mrika” e Prenk Jakovës, “Lulja e kujtimit” e Kristo Konos, “Pranvera” e Tish Daisë, “Heroina” e Vangjo Novës, “Skënderbeu” i Prenk Jakovës e “Skënderbeu” i Abdulla Grimcit, “Komisari” i Nikolla Zoraqit, “Zgjimi” i Tonin Harapit, “Toka e jonë” e Pjetër Gacit, etj, e bëjnë atë me një karrierë të shkëlqyer. E përgatiti: A. S.- ObserverKult

    ____________________

    Kliko edhe:

    “LEHT’ E LEHT’ PËRQARK, GLOBI RROTULLOHET”, KUR ADOLESHENTËT FITUAN FESTIVALIN (TEKSTI DHE KËNGA)

    Ishte dhjetori i vitit të largët 1969 kur në skenën e edicionit të 8-të të Festivalit të Këngës së RTSH-së u ngjitën dy adoleshentë.

    Ishin këta David Tukiçi dhe Rozeta Doraci, të cilët u paraqitën me këngën: “Dhuratë për ditëlindje”.

    Me muzikë të Nikolla Zoraqit dhe tekst të Fatos Arapit, ishte pikërisht kjo kënga që fitoi këtë edicion të festivalit.

    Kishte prej atyre që mendonin që kënga që fliste për “Internacionalizimin proletar”, e që u këndua nga Tukiçi dhe Doraci do t’kishte qenë më e përshtatshme për festivalin e fëmijëve.

    ObserverKult ju sjell tekstin dhe videon e këngës.

    Dhuratë për ditëlindje

    Në përvjetor të ditëlindjes tëndeke plot dhurata…

    Tekstin e plotë e gjeni KËTU.

    ObserverKult