Nga Julia Vrapi
Shqiptarët, kudo ku ndodhen festuan 113-vjetorin e shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Më 28 nëntor 1912, Ismail Qemali shpalli Pavarësinë e Shqipërisë. Shpalljes së Pavarësisë përbën një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar. Një ditë më parë një sërë aktivitetesh u zhvilluan në vendin tonë dhe 28 Nëntori për të gjithë shqiptarët kudo ndodhen njihet dhe si Dita e Flamurit. Profesori dhe studiuesi Gazmend Leka shpreh një reflektim të thellë mbi 28 Nëntorin, duke theksuar se kjo ditë, përtej ngjarjeve protokollare, është në thelb festa e shqiptarëve të thjeshtë, të cilët e mbajnë gjallë krenarinë për atdheun. Piktori Gazmend Leka profesor në Universitetin e Arteve në Tiranë, që edhe më parë ka sjellë në vëmendje rëndësinë e shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 28 Nëntor të vitit 1912, e quan atë një festë të rilindjes së kombit shqiptar.
Profesori Gazmend Leka thekson rëndësinë historike të kësaj dite, e cila përbën një gur kilometrik në memorien e kombit shqiptar dhe të shqiptarëve kudo. Profesor Leka nënvizon se 28 Nëntori shënon jo vetëm një ngjarje të rëndësishme për vendin tonë, por një rikthim të identitetit dhe shpirtit kombëtar, pas shekujsh harrese dhe indiference ndaj vlerave që na përkasin. Ai tërheq vëmendjen, duke rikujtuar se shumë kombe kanë pasur kujdes për ruajtjen e memorieve të tyre historike. “28 Nëntor, Dita e Flamurit. Sot kujtojmë një nga ditët më me diell të Shqipërisë e të shqiptarisë. Është festë dhe festë shumë e re për një komb të stërlashtë. Nuk është festë lindjeje, por festë rilindjeje, sepse ditën e lindjes nuk e mbajmë mend. Askush nuk e ka ende ndriçimin ta kujtojë. Ditë si kjo e jona rrinë si gurë kilometrikë në memorien historike të kombeve.
Ngrijnë si gurë sinori që përcaktojnë kufijtë shpirtërorë të popujve. Shumë kombe i kanë shënuar këto sinore me moshë disa mijëra vjeçare. Ne nuk e patëm këtë kujdes. Qemë të pavëmendshëm, indiferentë e naivë të pandreqshëm; mendonim se të tjerët do të na e dinin e do të na e njihnin, por nuk ndodhi kështu. Gabuam, siç gabojmë shpeshherë. Shekuj të tërë mbetëm pa festë. Mbetëm pa të, deri ditën kur rrezikuam të humbnim pa nam e nishan”, shprehet profesor Gazmend Leka.
Një ditë në kujtesë
Pavarësia e Shqipërisë e shpallur nga Ismail Qemali më 28 nëntor të vitit 1912, shënon një moment historik në rrugën e kombit shqiptar drejt lirisë. Shpallja e Pavarësisë dhe ngritja e flamurit kombëtar në Vlorë, ishte një fitore e madhe e shqiptarëve. Por profesor Gazmend Leka thekson Nëntorin si një shenjë të ringjalljes kombëtare, një moment i mbushur me ngjyra kuqezi, që simbolizon krenarinë dhe pavarësinë e vendit tonë. “E ndërsa po treteshim ngadalë e pa u vënë re, u kujtuam se po humbnim bukën, kripën dhe zemrën. Po tretej gjuha e gjaku. Shenjuam me të kuqe në kalendar një ditë fort të ndritshme. E mbollëm të kuqe midis të zezave. Mbollëm kuq e zi. Mbollëm një ditë plot cilësi, në kujtesë për Nëntorin e Kastriotit dhe Nëntorin e Rilindjes. Kryefestë e mbjellë me festa- festë mëvetësie, festë identiteti, festë kuq e zije dhe festë ringjalljeje.
E ngjeshëm me zemër, me mendje dhe me pendesën tonë. U penduam thellë që nuk mbanim mend ditëlindjen e Atit dhe të Mëmës, ditëlindjen e atdhe-mëmëdheut tonë. Perëndia na i paskësh dhënë të gjitha dhe ne nuk kishim memorie: Diell e Hënë të plotë e të pastër, qiell me shpezë, det plot me gjallesa, male Shqipërie dhe lisa të gjatë, bregore bukuroshe e lumenj të kulluar. Nëntokën na e mbolli me farëza mineralesh si për natë shtatzënie. E nuk do të ishte turp për ne t’ia dorëzonim ditën e fundit të gjyqit me Diell e Hënë të mbuluar nga pluhuri, qiellin me klitha, pasthirma e fjalë të ndyra adoleshentësh të përziera me zhurma gjeneratorësh, det të vdekur pa peshq, të vrarë nga dinamiti e me kufoma në ikje si prej një mallkimi; fusha shterpë e ujëra që nuk bëjnë dritë! Apo ndoshta nuk do t’ia dorëzojmë fare këtë tokë, duke mos e njohur për pronar?”
Dhe përsëri, Atë e gjykojnë dhe i hedhin faj që na nguli në një truall të “nemur”, ku të gjithë pyesin: “A do të bëhet Shqipëria?”, e askush nuk di të thotë: “A do ta bëjmë?”. Edhe më i miri mes nesh do të përbuzte politikën diletante të politikanëve para se t’ia mbathte nga sytë këmbët, nga Sodoma drejt Gomorrës, duke kthyer kokën pas për të mbetur kolonë kripe prej Loti. Po të urtët? Të urtët rrinë urtë dhe agjërojnë intelektualisht, duke shoqëruar festën”, shprehet profesor Gazmend Leka.
28 Nëntori festa e shqiptarëve
Profesori dhe studiuesi Gazmend Leka shprehet se 28 Nëntori fillimisht është festa e shqiptarit. Festimi i këtij momenti sipas tij, është për ata që, pa zhurmë, e duan Shqipërinë. “28 Nëntori është Pashka e Bajrami i shqiptarisë, sepse shqiptaria është fe më vete me ritet e saj. Është dita e lutjes së madhe kombëtare. Është dita e agjërimit të madh kombëtar. Është dita e shenjtë e të shenjtëve, ku hyn zbathur një herë në vit e merret takim me Ndërgjegjen Kombëtare. Është ditë e ngjyer kuq e zi. 28 Nëntori vërtetë është festë e sallës së Presidencës, plot me politikanë e ambasadorë, por fillimisht është festa e shqiptarit që nuk pështyn as në të majtë e as në të djathtë, me frikën se mos lëndojë vëllanë në krah. Është festa e atij që digjet në heshtje e pa bujë për dheun, gjuhën dhe kuq e zinë; e atij që nuk sheh me bisht të syrit se kush e sjell flinë më të madhe te altari i sakrificës, por vdes- vdes si një dëshmor.
“Rroftë feja e shqiptarëve, shqiptaria!”, shprehet Gazmend Leka profesor në Universitetin e Arteve. Në aktivitetin e tij Gazmend Leka është një piktor i vlerësuar me krijimtarinë e tij në vendin tonë dhe me ekspozita që ka hapur herë pas here për publikun. Disa nga veprat e piktorit Gazmend Leka janë pjesë e koleksionit të Galerisë Kombëtare të Arteve. Vepra të tij janë shpërndare edhe në koleksione private në Shqipëri, Amerikë, Francë, Zvicër, Itali, Gjermani, Holandë, Spanjë, Kanada, etj. “Magjia e vizatimit” me punët e piktorit Gazmend Leka ishte edhe një ndër ekspozitat e reja në Tiranë këtë sezon vjeshte.