Lajmidites.com

Tag: ëndrrat

  • Pse disa njerëz ëndërrojnë bardh e zi

    Nëse ëndrrat tuaja janë zakonisht një spektakël me ngjyra të plota, një kalim i papritur në bardh e zi mund të sinjalizojë një aktivitet të pazakontë emocional në prapaskenë. Mund të ketë disa shpjegime për shfaqjen e papritur të ëndrrave tuaja bardh e zi, por së pari përjashtoni ndikimet e dukshme si p.sh. maratonën televizive të filmave të vjetër.

    Nëse nuk keni parë përsëritje të “Birds” dhe “Psycho”, ndoshta problemi është diçka në psikikën tuaj.

    Mungesa e emocioneve

    Skemat e buta të ngjyrave mund të tregojnë një “mungesë të pjesëmarrjes emocionale në gjumë”. Kjo mund të nënkuptojë se ju ndiheni të privuar nga e drejta e të drejtës dhe të paaftë për të ndarë ndjenjat tuaja të vërteta me njerëzit në jetën tuaj.

    Frika nga ndjenja

    Mund të jetë gjithashtu një frikë nga ajo që po ndjeni – veçanërisht nëse keni luftuar me një problem emocional për një kohë të gjatë dhe nuk mund të gjeni një zgjidhje.

    Kur po përpiqeni t’i mbijetoni një periudhe trazirash emocionale, shkruajnë ekspertët, nënndërgjegjja juaj mund të përpiqet t’ju japë “pushim” duke reduktuar ngopjen e ëndrrave tuaja.

    Ju duhet një pushim

    Nëse ëndrra juaj bardh e zi përbëhet nga një sërë ngjarjesh të përditshme ose nëse elementët e ëndrrës përsëriten, është një tregues tjetër që mendja juaj po përpiqet t’ju japë kohë për t’u çlodhur dhe për të mos u shqetësuar.

    Megjithatë, nëse ëndrrat tuaja janë konfuze dhe shqetësuese, por ende bardh e zi, diçka tjetër mund të ndodhë.

    Shqetësime të fshehura

    Ëndrrat që përfshijnë ngjarje të shkurtra ose ju tregojnë ngjarjet e së kaluarës me detaje të pjesshme mund të sinjalizojnë shqetësime të fshehura për një situatë që keni shpresuar se është zgjidhur.

    Këto ëndrra mund të përpiqen t’ju ndihmojnë të kuptoni “historinë e vërtetë” ose të vazhdoni të hetoni sjelljen e dyshimtë të dikujt. Është një shenjë që ju nuk keni një pamje mjaft të qartë të personit ose ngjarjes në jetën tuaj.

    Mungesa e kontrollit

    Gjatë periudhave sfiduese ose ndryshimeve të jetës, mund të sinjalizojë gjithashtu mungesë kontrolli.

    Aksidenti ju ndjek vazhdimisht, planet anulohen ose një person në jetën tuaj manipulohet – në çdo rast, kjo mungesë kontrolli reflektohet në ëndrrën tuaj të mërzitshme dhe të zymtë.

    Degë të ulëta

    Ose mund të zbulojë një ndjenjë dekurajimi pas “heqjes dorë” në rrugën e jetës, veçanërisht në çështjet e dashurisë apo karrierës.

    Nëse jeni dakord për më pak se sa meritoni, ajo ëndërr bardh e zi mund të jetë një shenjë paralajmëruese dhe një thirrje për veprim: dëgjimi i intuitës mund t’ju shpëtojë nga një jetë e mërzitshme.

  • A ndryshojnë ëndrrat tona teksa plakemi?

    A ndryshojnë ëndrrat tona teksa plakemi?

    Mund të supozojmë se fëmijët shohin makthe me përbindësha nën shtrat, ndërsa të rriturit ëndërrojnë ngjarje stresuese si afatet. Por a ka vërtet prova shkencore që tregojnë se ëndrrat ndryshojnë me moshën?

    Edhe pse ka mekanizma të besueshëm që shpjegojnë se si plakja mund të ndikojë në ndryshimin e ëndrrave me kalimin e kohës, shumë pak kërkime e kanë shqyrtuar këtë temë.

    “Ëndërrimi varet nga sistemet nervore të përfshira në imagjinatë, kujtesë dhe emocione, të gjitha këto zhvillohen dhe riorganizohen me moshën,” tha për Live Science dr. Giulio Bernardi, drejtues i grupit të kërkimit SPACE (Sleep, Plasticity, and Conscious Experience) në Shkollën IMT për Studime të Avancuara Lucca në Itali. Megjithatë, “çuditërisht pak studime kanë shqyrtuar në mënyrë sistematike se si ëndrrat ndryshojnë nëpër fazat e jetës.”

    Studimet që e kanë hetuar këtë kanë treguar se njerëzit priren t’i raportojnë ëndrrat ndryshe në etapa të ndryshme të jetës. Ndërsa ëndërrimtarët e rinj i shohin dhe i përjetojnë më gjallërisht, njerëzit më të moshuar raportojnë situata më të ndërlikuara dhe më pak emocionale.

    Një nga shpjegimet më të thjeshta dhe më të zakonshme për mënyrën se si përshtaten dhe evoluojnë ëndrrat tona quhet “hipoteza e vazhdimësisë”, e propozuar për herë të parë në vitin 1971.

    Sipas kësaj teorie, ëndrrat tona priren të pasqyrojnë atë që po përjetojmë në jetën zgjuar, nëse jemi në pushime, mund të shohim diell e rërë kur flemë, por nëse jemi të shqetësuar për punën, mund të ‘transportohemi’ sërish në zyrë. Por në fund, paralelet mes gjumit dhe realitetit thonë shumë pak për arsyen se pse ëndrrat tona mund të ndryshojnë teksa rritemi.

    “Ndryshimet në ëndërrim gjatë jetës pasqyrojnë ndërveprimin e ndërlikuar mes zhvillimit të trurit, arkitekturës së gjumit dhe pjekurisë njohëse-emocionale,” tha Bernardi. Gjithçka, nga kujtesa te cilësia e gjumit, ndikon në mënyrën se si i përjetojmë ëndrrat dhe pasojat e tyre: “Këta faktorë përcaktojnë jo vetëm sa gjallërisht krijohen ëndrrat gjatë gjumit, por edhe sa të mundshme janë të mbahen mend kur zgjohemi.”

    Si ndryshojnë ëndrrat me moshën

    Kërkimi themelor mbi ëndrrat e fëmijëve u krye nga studiuesi i gjumit David Foulkes, nga vitet 1970 deri në vitet 1990. Sipas tij, ëndrrat e fëmijëve priren të jenë të thjeshta, ato përfshijnë kafshë, objekte statike dhe ndërveprime të thjeshta. (Megjithatë, kërkimi mbi ëndrrat e fëmijëve është i vështirë, sepse rezultatet varen nga aftësia e fëmijës për të kuptuar çfarë është ëndrra dhe si ta tregojë atë.)

    Në adoleshencë, ëndrrat bëhen më të shpeshta dhe më të gjalla, duke pasqyruar ndryshimet e shumta që përjetojmë në jetë. Adoleshentët më të vegjël raportojnë ëndrra rreth rënies, ndjekjes dhe përballjes me përbindësha ose kafshë, ndërsa të rinjtë më të rritur ëndërrojnë më shumë rreth stresit të shkollës dhe marrëdhënieve të reja.

    Në jetën e rritur, ëndrrat zakonisht bëhen më të zakonshme e më pak dramatike. Një studim zbuloi se të rriturit dhe të moshuarit shohin shpesh ëndrra ku mbërrijnë diku me vonesë ose ku “përpiqen vazhdimisht të bëjnë diçka”, më shpesh se grupmoshat e tjera. Ëndrrat e çuditshme dhe makthet vazhdojnë të shfaqen, por agresiviteti i adoleshencës venitet, ndërsa kompleksiteti i ëndrrave fillon të pasqyrojë edhe më shumë jetën e zgjuar.

    Studimet tregojnë se në pleqëri, njerëzit nuk raportojnë aq shumë ëndrra. Shumë përjetojnë edhe “ëndrra të bardha”, ku mbajnë mend që kanë parë një ëndërr, por nuk rikujtojnë çfarë ka ndodhur. Në pjesë, kjo shpjegohet nga cilësia më e dobët e gjumit te të moshuarit, por një pjesë tjetër lidhet me aftësinë për të kujtuar saktë dhe përshkruar përvojën e ëndrrës, një aftësi që ndryshon me moshën.

    “Ëndërrimi përkufizohet si përvoja subjektive që ndodh gjatë gjumit,” tha për Live Science Michael Schredl, drejtues i laboratorit të gjumit në Institutin Qendror të Shëndetit Mendor në Gjermani. “Ajo që marrim ne është vetëm ëndrra ose rrëfimi i ëndrrës, pra rikujtimi i asaj që ka ndodhur në gjumë.”

    Në fund të jetës, dhe gjatë procesit të vdekjes, njerëzit shpesh raportojnë se shohin të afërm të ndjerë dhe vizione të mbledhjes së gjërave e përgatitjes për një udhëtim në ëndrrat e tyre. Studimet mbi pacientët në azil kanë treguar se këto ëndrra janë shpesh qetësuese dhe u japin njerëzve paqe, duke pasqyruar reflektimin që shfaqet zakonisht në fund të jetës. / Live Science – Syri.net

  • Mjekët dhe neuroshkencëtarët shpjeguan se çfarë ndodh në tru kur shohim ëndrra të këqija

    Mjekët dhe neuroshkencëtarët shpjeguan se çfarë ndodh në tru kur shohim ëndrra të këqija

    Një ëndërr e keqe nuk është vetëm një “projeksion” emocional i ditës, por rezultat i proceseve konkrete në tru.

    Kur zgjoheni pas një nate në të cilën keni ëndërruar diçka shqetësuese, një situatë në të cilën keni ikur, keni humbur të dashurit ose keni qenë plotësisht të pafuqishëm, është normale të pyesni veten: çfarë do të thoshte dhe pse keni ëndërruar një ngjarje ose njerëz të caktuar? Dhe më e rëndësishmja, çfarë po ndodh vërtet në trurin tuaj ndërsa po shihni një ëndërr të keqe ?

    Ekspertët e gjumit dhe neuroshkencës shpjegojnë se një ëndërr e keqe nuk është vetëm një “projeksion” emocional i ditës, por rezultat i proceseve shumë specifike në tru – ndryshime në aktivitetet e rajoneve të ndryshme të trurit, çekuilibër në neurotransmetues dhe cilësi e shqetësuar e gjumit.

    Faza e gjumit në të cilën shfaqen ëndrra të këqija

    Shumica e ëndrrave të gjalla, përfshirë edhe ankthet e këqija, ndodhin gjatë gjumit REM (Lëvizje e Shpejtë e Syve). Në atë fazë, pulsi, frymëmarrja dhe qarkullimi i gjakut përshpejtohen dhe truri shfaq aktivitet elektrik të ngjashëm me gjendjen e mendjes së zgjuar, sipas një studimi të Harvardit.

    Gjatë gjumit REM, aktivizohen strukturat në tru që i përkasin të ashtuquajturit “rrjet kryesor”, një rrjet i lidhur me proceset e brendshme mendore si të menduarit, të kujtuarit dhe përpunimi emocional. Pikërisht në fazat e mëvonshme REM, kur ciklet e gjumit REM zgjaten, ndodhin më shpesh ankthet.

    Cilat pjesë të trurit “funksionojnë” gjatë ëndrrave të këqija

    Një nga lojtarët kryesorë është amigdala – një strukturë e vogël në tru që është qendra e reaksioneve emocionale, veçanërisht frikës dhe pasigurisë. Gjatë një makthi, ajo bëhet tepër aktive, ndërsa pjesët e korteksit prefrontal që duhet të vlerësojnë “qetësisht” situatën dhe të rregullojnë emocionet, kanë një ndikim të dobësuar.

    Përveç kësaj, nivelet neurokimike ndryshojnë: në ëndrrat e këqija ose ankthet, janë vërejtur nivele më të larta të hormoneve të stresit – siç është kortizoli, dhe aktivizim i shtuar i sistemit nervor simpatik, i cili na përgatit për përgjigjen “lufto ose ik”.

    Pse “shkaktohen” ëndrrat e këqija?

    Ëndrrat e këqija mund të shkaktohen nga një numër faktorësh: stresi, trauma, mungesa e gjumit, sëmundja ose një çrregullim i gjumit.

    Gjatë gjumit, truri jo vetëm që “përpunon” informacionin e ditës, por edhe konsolidon kujtimet, filtron dhe lidh të dhënat e reja me të vjetrat. Kur ky proces çrregullohet, për shembull për shkak të gjumit të pamjaftueshëm, probabiliteti i ëndrrave të këqija rritet.

    Neuroshkencëtarët në Universitetin Shtetëror të Penn po punojnë aktualisht për të hetuar mekanizmat e maktheve duke ndjekur ndryshimet në amigdalë dhe korteksin prefrontal tek njerëzit dhe kafshët për të kuptuar më mirë pse ndodhin ëndrra të tilla.

    Çfarë rëndësie kanë ëndrrat e këqija për trurin?

    Edhe pse ëndrrat e këqija shpesh perceptohen si të padëshiruara dhe traumatike, ekspertët besojnë se ato mund të kenë një funksion adaptues: ato ndihmojnë trurin të “përpunojë” emocionet e vështira, t’i integrojë ato dhe në një farë mënyre të zvogëlojë ndikimin e tyre.

    Megjithatë, kur ankthet janë të shpeshta dhe intensive, ato mund të jenë një tregues i çrregullimeve të gjumit ose problemeve mendore në të ardhmen. Studimet tregojnë një lidhje midis ëndrrave të këqija të përsëritura dhe, për shembull, ankthit ose depresionit.

    Çfarë do të thotë për ju nëse keni parë një ëndërr të keqe

    Nëse keni parë një ëndërr shqetësuese mbrëmë, ja çfarë ka ndodhur në trurin tuaj:

    Amigdala juaj ndoshta është aktivizuar, duke shkaktuar një përgjigje emocionale ndërsa ishit në gjumin REM.

    Në të njëjtën kohë, rajoni prefrontal i trurit që supozohet të “qetësojë sistemin” ishte më pak efektiv, prandaj mund ta interpretonit ëndrrën si reale dhe traumatike.

    Në sfond, truri po përpiqej të konsolidonte kujtimet dhe të përpunonte emocionet, por procesi u ndërpre, ndoshta sepse nuk flinit mjaftueshëm dhe me cilësi të lartë.

    Si rezultat, u zgjuat me një ndjesi shqetësimi të fortë, zemra ju rrihte fort, mund të jeni ndjerë të çorientuar ose në ankth.

    Si të parandaloni që ëndrrat e këqija të bëhen të shpeshta

    Edhe pse nuk mund t’i kontrollojmë plotësisht ëndrrat që do të shohim, ka hapa që mund të ndihmojnë:

    Bëni gjumë të mjaftueshëm dhe cilësor. Faza REM zgjat më shumë në orët e vona të gjumit, kështu që të shkosh në shtrat më herët mund të ndihmojë.

    Kujdesuni për zakonet e rregullta të gjumit: krijoni një dhomë të qetë dhe të errët, shmangni ushqimet e rënda dhe kafeinën afër kohës së gjumit.

    Nëse jeni të ekspozuar ndaj shumë stresit ose traumës, mbështetja profesionale mund të ndihmojë në uljen e frekuencës së ëndrrave shqetësuese.

    Gjumi i keq shpesh nuk është thjesht “zgjedhje e keqe e shtratit” ose “një film shumë emocionues para gjumit”. Është një sinjal se truri juaj ka qenë aktiv në një nivel përtej përpunimit të zakonshëm të ditës dhe se ka nevojë për vëmendjen tuaj.

    Nëse ëndrrat e këqija përsëriten, merrni në konsideratë ndryshimin e zakoneve tuaja dhe, nëse është e nevojshme, kërkoni ndihmë profesionale.

  • A janë ëndrrat tona bardh e zi apo me ngjyra: Ja çfarë thotë shkenca

    A janë ëndrrat tona bardh e zi apo me ngjyra: Ja çfarë thotë shkenca

    Ne ëndërrojmë çdo natë, por shumicën e kohës nuk i mbajmë mend ëndrrat tona.

    Ndonjëherë në mëngjes mund të kujtojmë qartë imazhe dhe ngjarje nga ëndrra , ndërsa të nesërmen përpiqemi të kapim vetëm pjesë të paqarta.

    Megjithatë, lind pyetja – cilat janë ëndrrat tona sipas ngjyrës? A ëndërrojnë shumica e njerëzve me ngjyra apo bardh e zi?

    Shumë mund të habiten kur të mësojnë se kjo është në fakt një pyetje për të cilën shkencëtarët kanë kohë që nuk janë dakord. Hulumtimet bashkëkohore tregojnë se televizioni dhe filmat kanë një ndikim të madh në mënyrën se si i përjetojmë ëndrrat dhe sa prej tyre mund të kujtojmë kur zgjohemi, raporton rts.rs.

    Bardh e zi apo me ngjyra – si janë ëndrrat

    “Meqenëse jemi mësuar të ngjyrosim median, mendojmë se ëndrrat janë të ngjashme me shikimin e një filmi ose diçkaje tjetër në YouTube. Kjo përmbajtje është me ngjyra, kështu që supozojmë se ëndrrat janë të tilla”, tha për Live Science Eric Schwitzgebel, një profesor filozofie në Universitetin e Kalifornisë, Riverside .

    Por nuk ishte gjithmonë kështu. Deri në vitet 1960, studiuesit mendonin se njerëzit kryesisht ëndërronin bardh e zi, dhe anketat e mbështetën këtë supozim.

    Në një studim më të vogël të vitit 1942, të kryer me 277 studentë kolegji, deri në 70.7 përqind e të anketuarve deklaruan se rrallë ose kurrë nuk shohin ngjyra në ëndrrat e tyre.

    Pothuajse 60 vjet më vonë, Schwitzgebel i bëri të njëjtat pyetje një grupi prej 124 studentësh dhe rezultatet ndryshuan në mënyrë dramatike. Në një anketë të kohëve të fundit, më pak se 20 përqind e studentëve të kolegjit thanë se rrallë ose kurrë nuk shohin ëndrra me ngjyra.

    Studimet e fundit kanë dhënë rezultate të ngjashme. Studiuesit vunë re një model interesant – njerëzit e lindur para ardhjes së televizionit dhe filmave me ngjyra kishin shumë më tepër gjasa të raportonin se kishin ëndrra monokromatike (bardh e zi) sesa ata të lindur më vonë. Kjo tregon se mënyra se si i interpretojmë ëndrrat tona varet edhe nga llojet e mediave që konsumojmë.

    Sigurisht, argëtimi nuk është i vetmi faktor. Shumë nga ato që mbajmë mend nga ëndrrat tona të natës varen nga saktësia e kujtesës dhe nga detajet që janë më të ngulitura në vetëdijen tonë.

    “Ëndrrat përcaktohen si përvoja subjektive gjatë gjumit dhe e vetmja mënyrë për t’i aksesuar ato është nëse personi i kujton ato pasi zgjohet.

    Pyetja kryesore është: Sa të mirë jeni në të vërtetë në kujtesën e gjërave?”, tha Michael Schredl, drejtor i laboratorit të studimit të gjumit në Institutin Qendror për Shëndetin Mendor në Gjermani.

    Ashtu si në gjendjen zgjuese, ngjyrat e objekteve mund të harrohen lehtësisht nëse priten. Për shembull, një banane e verdhë në ëndërr nuk ka gjasa të lërë një përshtypje të veçantë.

    “Nuk mendon për të dhe është e vështirë ta mbash mend. Por nëse në ëndrrën tënde shfaqet një banane rozë neoni, ndoshta do të të ngelet në kujtesë”, tha Schradl.

    Për më tepër, nëse një ngjyrë e caktuar ka një kuptim personal për një person, ai ka më shumë të ngjarë ta kujtojë atë.

    “Nëse një ngjyrë ka një kuptim specifik për një person në jetën e tij të përditshme, atëherë ajo ngjyrë mund të tregojë diçka. Nuk ka të bëjë me vetë ngjyrën, por me mënyrën se si ajo ndikon te personi”, shtoi Schradl.

    Megjithatë, Schwitzgebel beson se pyetja nëse ëndërrojmë me ngjyra apo bardh e zi mund të jetë e gabuar. Kur imagjinojmë një skenë ku ngjyrat nuk kanë rëndësi, imazhi mendor nuk ka pse të jetë bardh e zi ose me ngjyra. Mund të jetë i paqartë dhe i paqartë.

    Është gjithashtu e mundur që ajo që kujtojmë në mëngjes të mos jetë saktësisht e njëjtë me imazhin që pamë ndërsa ëndërronim, por që ajo të jetë formuar më shumë nga supozimet sesa nga kujtesa reale.

    Ai thotë se ëndrrat mund të mos jenë aq vizuale dhe kinematografike sa mendojmë. Në vend të kësaj, është e mundur që kultura jonë mediatike të formësojë mënyrën se si i kujtojmë ato.

    «Shumë njerëz nuk mund ta kuptojnë se çfarë do të thoshte që përvoja e ëndrrës të mos ishte as me ngjyra dhe as bardh e zi», përfundoi ai.

  • “Ide te medha, shpresa dhe ëndrrat qe nuk…”/ Parashikimi i plote nga Meri Shehu

    “Ide te medha, shpresa dhe ëndrrat qe nuk…”/ Parashikimi i plote nga Meri Shehu

    Fati mund te buzeqeshe por mund edhe te zhgenjeje ne varesi te asaj cfare zgjidhni te besoni dhe si e perdorni fuqine tuaj te brendshme.
    Kujdes me fjalet e bukura qe nuk kane rrenje, dhe me endrrat qe duken me te ndritshme sesa realiteti. Ka me shume per te pare dhe me shume per te kuptuar.
    🔹DashiNje ndarje e brendshme po rritet, mes asaj qe jeni dhe atyre qe ju duan ndryshe. Nese nuk vendosni ju kufijte, do i vendose fati per ju.
    🔹DemiPo mbytni shpirtin ne detyra. Lodhja eshte paralajmerim. Jo gjithcka qe duket sikur shkelqen eshte flori.BinjaketTundimi per te jetuar fort ju terheq. Por pasionet e pakontrolluara shkruajne pasoja te heshtura.
    🔹GaforrjaPo mbani shtepine mbi supe, por zemra kerkon fluturim. Mos i neglizhoni endrrat, ato nuk presin pergjithmone.
    🔹LuaniZeri juaj ka fuqi por vetem autenticiteti ju shpeton. Ndihuni vetvetja, jo dikush qe perpiqet te tregoje me shume seç eshte.
    🔹VirgjereshaPo jepni shume ne emer te “bashke”. Po harroni veten. Kush nuk mbron vleren e tij, behet loder e te tjereve.
    🔹PeshorjaDrita bie mbi ju, por edhe hija zgjatet. Zgjedhja sot ndikon me shume se mendoni. Kujdes cfare lejoni te rritet brenda jush.
    🔹AkrepiIde te medha, shpresa pa baze. Endrrat qe nuk mbillen, thahen. Degjoni heshtjen, ajo ju therret ne drejtimin e duhur.
    🔹ShigjetariNdjenjat bejne zhurme, por e verteta fshihet ne qetesi. Mos lejoni qe deshirat t’ju verbojne. Ka dicka me thelle qe kerkon vemendjen tuaj.
    🔹BricjapiPesha e pergjegjesive po perkul rrugen tuaj. Nuk eshte dobesi te ndalni. Forca vjen kur pranoni kufijte.
    🔹UjoriHorizonti ju fton, por toka ju mban. Fluturimi kerkon disipline. Kush iken pa drejtim, nuk arrin askund.
    🔹PeshqitPo jepni zemer dhe ndoshta me shume sec duhet. Barazia nuk eshte ndjenje, eshte energji. Kujdes ku e lini.

  • Duke vdekur ngadalë

    Duke vdekur ngadalë

    Poezi nga Xhevdet Bajraj

    Isha i shtrirë si trevjeçarnë livadhin pranë shtëpisë në Banjë(herë të Malishevës e herë të Therandës)kur i pashë për herë të parëretë e stërmëdhatë bardhaqë po lëviznin në qielldhe na kërcënonin të na përpijnëe të vazhdojnë me ne tutjeapo së paku të bien mbi nembi shtëpinë tonë që e kishim me qiradhe të na rrafshojnë me tokëIshte frika ime e parëe madheqë ma fshive me buzëqeshjeduke më shpjeguar që ato sjellin paqeato ua shuajnë etjen luleve e grunajavezogjve dhe kafshëvetokës

    Frikën e dytë të madhe e përjetovaderisa isha katër vjeçpo ashtu në fshatin Banjëkur një ushtar gjermannën qiellin e hapurnga ekrani i autokinemasënga të gjithë të pranishmit atymë kishte zgjedhur muapër të ma drejtuar automatikun

    Filmi është si ëndërr e keqe më themos e lejo zogun e zi të zhgjëndrrëstë ndërtojë çerdhebrenda kafazit tënd të gjoksitas mbi supse do të ushqehej me ëndrrat tuaqë do të duhej të të hapnin shtigjekah e ardhmjaMos lejo të vdesin ëndrrat e bukurase kur ato vdesinnuk shkojnë në parajsëdhe pa ëndrrat tuati nuk do të jesh tipor hija jote e dënuar të jetojpa shpirtnë shkallët e pendimit që nuk do ta çojnë lartpor do ta zbresin në honin e përroit të vdekurqë i vdekur ngutetdrejt detitpo ashtu të vdekur

    Kur i bëra gjashtë vjetiu gëzova çarshisë së Rahovecitkinemasëbibliotekëslibrarisërrushit të Rahovecit iu gëzovadhe derisa më merreshin mendtë nga bukurianë prehrin tënd mbolla ëndrrapastaj e blejtë një vresht me babanëdhe e ndërtuat një shtëpiunë nuk munda të kontribuoja në atë moshëpërveç që e stolisa shtëpinë nga brenda me librae nga jashtëe mbulova me pëllumba të butëqë shkonin aq bukur me lulet e tua

    Kur i mbusha të shtatëmbëdhjetatnjë bajloz i zi doli nga balta e Rahovecitmë kafshoi në shpirtdhe dita e nesërme me kësulë të vdekjes mbi kokëe me kosë në duarmë pristenë shtegun ku kalonte dielli para se të lindteIshte natë e gjatëe gjatë sa lufta

    Mos lejo që të tjerët të jetojnëtë ushqehentë majmennga frika jotese të nxjerrin nga shtëpianga lëkura jote të nxjerrindili errësirës përparadhe kafshojeashtu si e kafshon kafsha e lidhurlitarinse zemra kur të zvogëlohet nga frikamërdhinMëso se poezia është mënyra më e mirëpër t’u përballur me jetëndhe nëse dikush duhet të të vrasle të jetë kjo metafora jotee dalë nga një imazh i gjallë i ytii realizuar në mënyrë të përsosur

    Dikur më lindën fëmijëtLibratlindi apartheidierdhi lufta që kurrë nuk mbaroiGjeneralët e rrejshëmfilluan të jetojnë në librat e historisë sonëqë i shkruajnë me jetët e të rënëvedhe gjakun tonë të përgjumurPak para se të vdesësh më thenëse do të mbijetosh biri imatëherë duhet të luftosh me gjithçka kese tek e funditnuk ka më vend në varreA po e sheh këtë burrëduke vrapuar për në askundme fëmijën e tij të vrarë në duarnjë herë ishin të varrosurpor nuk i mbajti varritash po kërkon varr të ripër veten dhe për fëmijën e tijnë KosovëSe edhe Kosovën e kanë qëlluar me granatame bomba me plumba me thikakrimbat e bardhë të mishitnxjerrin kokën nga plagët e sajpor ajo nuk ka forcë për të jetuare as për të vdekur nuk ka forcëTë rënët në luftëjanë të fundit të llojit tonëqë vdiqën si njerëzKëtyre që kanë mbeturvetëm gjuha u është rriturduke u stërvitur çdo ditëpër të lëpirëçdo gjë që nuk lëpihet te tjetripërveç nëse je mizë e kalit

    Nënëe kam parë një lis të vdekurnjë ujk të vdekurnjë zog të vdekurnjë lumë të vdekurnjë qiell të vdekurpërveç dy-tri dashurive të vdekuraqë akoma më dhembin shumëedhe ty e babanë të vdekurveç vdekja ime është tmerrësisht e gjallëdhe po më afrohet ngadalë

    “Kafe me nënën”, Armagedoni. / KultPlus.com

  • “Mes gjumit dhe zgjimit”: Bethlem Museum of the Mind hap ekspozitë mbi ëndrrat e pacientëve të spitalit

    “Mes gjumit dhe zgjimit”: Bethlem Museum of the Mind hap ekspozitë mbi ëndrrat e pacientëve të spitalit

    Në Bethlem Museum of the Mind, i vendosur në ambientet e spitalit të njohur psikiatrik Bethlem, është hapur ekspozita “Between Sleeping and Waking: Hospital Dreams and Visitations”, që sjell në vëmendje vizionet dhe ëndrrat e pacientëve në orët e turbullta mes gjumit dhe zgjimit.

    Ekspozita zbulon një botë intime, shpeshherë të frikshme por edhe të njohur, të përjetuar nga pacientët në periudha ankthi, frike apo kurioziteti. Në punimet e ekspozuara shfaqen motive të përsëritura që shumë vizitorë mund t’i njohin nga ëndrrat e tyre: ndjesia e insekteve që shëtisin mbi lëkurë, përjetimi i fluturimit mbi shtrat, përpjekja për të kaluar mes perdeve drejt dritës, raporton Observe.co.uk

    Ndër artistët e përfaqësuar janë figura të njohura si Charlotte Johnson Wahl (nëna e Boris Johnson), e cila paraqet duar të shtrira për ndihmë, George Harding, Madge Gill, si dhe kanadezi William Kurelek, i cili krijoi veprën e famshme The Maze, një eksplorim vizual i labirinteve të mendjes së tij.

    Ekspozita përfshin gjithashtu ditarët e ëndrrave të psikiatrit Dr. Edward Hare, mbajtur për dekada deri në vitet 1990, si dhe vepra historike si vizatimi i Jonathan Martin nga vitet 1830, ku Londra shfaqet duke u përpirë nga flakët.

    Ky koleksion sjell pyetje të vazhdueshme mbi lidhjen mes artit, çrregullimeve mendore dhe perceptimit të realitetit, duke i afruar vizitorët me përjetimet më të thella e të ndjeshme të pacientëve që jetuan mes ëndrrës, ankthit dhe vizionit./KultPlus.com

  • Jessie J: Kanceri më shtyu të ndjek ëndrrat e lëna pezull

    Jessie J: Kanceri më shtyu të ndjek ëndrrat e lëna pezull

    Këngëtarja britanike Jessie J ka treguar se diagnoza me kancer të gjirit i ka ndryshuar tërësisht perspektivën për jetën, duke e shtyrë të realizojë ëndrrat dhe projektet që gjithmonë i kishte lënë pezull. Artistja 37-vjeçare iu nënshtrua në qershor një mastektomie të plotë pasi mjekët zbuluan sëmundjen në fazë të hershme dhe aktualisht është në proces rikuperimi.
    Në një video të publikuar në Instagram, ajo rrëfeu disa nga synimet e saj të reja:
    “Dua të shkruaj libra. Të bëj një album për fëmijë. T’i heq të gjitha tatuazhet. Të marr familjen time me pushime. Dua të mësoj të ngas biçikletën. Do të kisha dashur të mësoj edhe një gjuhë të huaj, por e di që s’ka për të ndodhur. Dua gjithashtu të gjej trajtimin e duhur për ADHD dhe OCD”.
    Jessie shtoi:
    “Kur kalon nëpër diçka të tillë, njerëzit thonë ‘je ndryshuar’. Por në fakt unë këto mendime i kam pasur gjithmonë. Thjesht kanceri të bën të veprosh, sepse kupton se jeta është e shkurtër. Dhe unë dua t’i bëj tani”.
    Pak kohë më parë, ajo ndau edhe momentin e vështirë pas operacionit:
    “Mami po më masazhon gjoksin sepse unë s’mund t’i prek plagët. Fillova të qaja dhe thashë ‘Nuk mund ta besoj që më ka ndodhur mua kjo’. Ajo më tha ‘Do doja të isha unë në vendin tënd’ dhe ne të dyja shpërthyem në lot… jam e lumtur që nuk është ajo,” tregoi Jessie në një intervistë për The Sunday Times.
    Mjekët i kishin thënë se falë zbulimit të hershëm nuk do t’i duhej as radioterapi apo kimioterapi, por për shkak të madhësisë së tumorit iu desh të kryente një mastektomi të plotë.
    Në një postim të gjatë në Instagram, Jessie sqaroi se nuk do të lejojë që operacionet apo problemet shëndetësore ta ndalin si nënë dhe artiste:
    “Mund të pushoj, të kujdesem për djalin dhe të publikoj muzikë të re. Kam 18 vite që lashë pas një label të madh, pikërisht që të mos frikësohem të shkruaj rregullat e mia dhe ta përshtas jetën me shëndetin tim. Një tjetër operacion më pret këtë vit por unë mund ta përballoj. Po rris një fëmijë të vogël, mund ta bëj. Po sjell muzikë të re, mund ta bëj”.
    Jessie shtoi gjithashtu:
    “Jeta kurrë nuk është e përsosur. Ka ulje-ngritje dhe thjesht duhet të vazhdojmë të jetojmë mes tyre. Kështu jam unë sot – duke jetuar dhe dua që ju të keni muzikën time.”.

  • Profecia e librit që tronditi Azinë, ëndrrat e shkrimtares japoneze parashikuan dy tërmete në Paqësor

    Profecia e librit që tronditi Azinë, ëndrrat e shkrimtares japoneze parashikuan dy tërmete në Paqësor

    Të mërkurën, një cunami i fuqishëm u përhap nëpër Oqeanin Paqësor, duke shkaktuar alarm global.

    Ndërkohë, në Kinë, mbi një milion njerëz kërkonin online fjalën “profeci”, të nxitur nga një manga japoneze e vitit 1999 që, sipas disa besimeve, kishte parashikuar ngjarjen.
    Manga titullohet “E Ardhmja që Pashë” dhe është krijuar nga artistja Ryo Tatsuki. Në të, ajo përshkruan ëndrrat e saj që ngjajnë me ngjarje reale. Libri paralajmëronte për një katastrofë në mars 2011, e cila përkoi me tërmetin dhe cunamin shkatërrues në rajonin Tohoku të Japonisë. Në versionin e vitit 2021, ajo përmend një tjetër tërmet të madh që do të ndodhte në korrik 2025.
    Ndërsa kjo datë afrohej, në rrjetet sociale në Azi u përhapën teori dhe meme, duke nxitur panik. Shumë turistë, sidomos nga Kina dhe Hong Kongu, anuluan udhëtimet në Japoni, duke iu referuar parashikimit të Tatsukit dhe paralajmërimeve nga fallxhorë të tjerë.
    Pas tërmetit të fundit, i cili shkaktoi cunami të vogël dhe dëme minimale, disa ndihen më të qetë, por të tjerë mbeten të shqetësuar. Një vajzë 25-vjeçare nga Kina tha se anuloi udhëtimin e saj për në Japoni sepse kishte frikë për jetën e saj. Ajo shtoi se nuk planifikon të udhëtojë atje për pjesën e mbetur të vitit.
    Edhe pse nuk ka prova shkencore që tërmetet mund të parashikohen, manga e Tatsukit ka bërë bujë. Ajo ka pasur ndjekës besnikë që nga botimi i parë, dhe popullariteti i saj u rrit veçanërisht pas ngjarjeve të vitit 2011. Disa besojnë se ajo kishte parashikuar edhe vdekjen e Princeshës Diana dhe këngëtarit Freddie Mercury, ndonëse skeptikët i konsiderojnë vizionet e saj shumë të paqarta për t’u marrë seriozisht.
    Shkencëtarët paralajmërojnë se nuk ka mënyrë të saktë për të parashikuar një tërmet. Vetë Tatsuki ka thënë në intervista që njerëzit nuk duhet të ndikohen shumë nga ëndrrat e saj, por kjo nuk e ka ndalur përhapjen e spekulimeve.
    Frika ndaj “tërmetit të madh” është gjithmonë e pranishme në Japoni, një vend që ndodhet në “Unazën e Zjarrit”, një zonë me aktivitet të lartë sizmik. Qeveria japoneze ka paralajmëruar për mundësinë që një tërmet i fuqishëm të godasë Brazdën Nankai në 30 vitet e ardhshme – një zonë që ka prodhuar tërmete shkatërruese në të kaluarën.
    Autoritetet japoneze kanë zhvilluar një sistem të avancuar paralajmërimi dhe janë të përgatitura për evakuime masive. Këtë javë, më shumë se dy milionë njerëz u urdhëruan të zhvendosen në zona më të larta, ndonëse fatmirësisht nuk pati pasoja të mëdha.
    Megjithëse tërmeti i fundit nuk përputhej me parashikimin e saktë të mangës, ndikimi i saj ka qenë real, duke rritur vetëdijen për përgatitje ndaj katastrofave.
    Në rrjetet sociale kineze, shumë përdorues e konsideruan “profecinë” si një kujtesë të rëndësishme për t’u përgatitur më mirë dhe për të marrë masat e duhura.
     

    Top Channel

  • Ëndrrat: Pse ndodhin dhe çfarë nënkuptojnë ato

    Ëndrrat: Pse ndodhin dhe çfarë nënkuptojnë ato

    Ëndrrat janë një nga aspektet më interesante dhe misterioze të gjumit. Që kur Sigmund Freud ndihmoi në tërheqjen e vëmendjes ndaj rëndësisë së mundshme të ëndrrave në fund të shekullit të 19-të, kërkime të konsiderueshme kanë punuar për të zbuluar si neuroshkencën ashtu edhe psikologjinë e ëndrrave.

    Pavarësisht kësaj njohurie shkencore në përparim, ka shumë gjëra që mbeten të panjohura si për gjumin ashtu edhe për ëndrrat. Edhe pyetja më themelore – pse ëndërrojmë ? – është ende subjekt i një debati të rëndësishëm.

    Ndërsa të gjithë ëndërrojnë, përmbajtja e ëndrrave dhe efekti i tyre në gjumë mund të ndryshojnë në mënyrë dramatike nga personi në person. Edhe pse nuk ka një shpjegim të thjeshtë për kuptimin dhe qëllimin e ëndrrave, është e dobishme të kuptohen bazat e ëndrrave, ndikimi i mundshëm i anktheve të këqija dhe hapat që mund të ndërmerrni për të fjetur më mirë me ëndrra të ëmbla.

    Çfarë janë ëndrrat?Ëndrrat janë imazhe, mendime ose ndjenja që ndodhin gjatë gjumit. Imazhet vizuale janë më të zakonshmet, por ëndrrat mund të përfshijnë të gjitha shqisat. Disa njerëz ëndërrojnë me ngjyra ndërsa të tjerët ëndërrojnë bardh e zi, dhe njerëzit që janë të verbër kanë tendencë të kenë më shumë komponentë ëndrrash që lidhen me tingullin, shijen dhe aromën.

    Studimet kanë zbuluar lloje të ndryshme të përmbajtjes së ëndrrave, por disa karakteristika tipike të ëndërrimit përfshijnë:

    – Perspektivë në vetën e parë.– Është e pavullnetshme.– Përmbajtja mund të jetë e palogjikshme ose edhe jo koherente.– Përmbajtja përfshin njerëz të tjerë që bashkëveprojnë me ëndërrimtarin dhe me njëri-tjetrin.– Ajo provokon emocione të forta.– Elemente të jetës së zgjuar përfshihen në përmbajtje.– Edhe pse këto karakteristika nuk janë universale, ato gjenden të paktën deri diku në shumicën e ëndrrave normale.

    Debati vazhdon midis ekspertëve të gjumit rreth pse ëndërrojmë. Teori të ndryshme rreth qëllimit të ëndërrimit përfshi:

    – Ndërtimi i kujtesës: Ëndërrimi është shoqëruar me konsolidimin e kujtesës, gjë që sugjeron që ëndërrimi mund të shërbejë për një funksion të rëndësishëm njohës të forcimit të kujtesës dhe kujtesës informative.– Përpunimi i emocioneve: Aftësia për t’u angazhuar dhe për të praktikuar ndjenjat në kontekste të ndryshme të imagjinuara mund të jetë pjesë e metodës së trurit për menaxhimin e emocioneve.– Mirëmbajtja mendore: Periudhat e ëndërrimit mund të jenë mënyra e trurit për të “drejtuar”, duke pastruar informacionin e pjesshëm, të gabuar ose të panevojshëm.– Ripërsëritje e menjëhershme: Përmbajtja e ëndrrës mund të jetë një formë e ripërsëritjes së menjëhershme të shtrembëruar në të cilën rishikohen dhe analizohen ngjarjet e fundit.– Aktiviteti i rastësishëm i trurit: Ky këndvështrim pohon se ëndërrimi është thjesht një nënprodukt i gjumit që nuk ka asnjë qëllim apo kuptim thelbësor.

    Ekspertët në fushat e neuroshkencës dhe psikologjisë vazhdojnë të kryejnë eksperimente për të zbuluar se çfarë po ndodh në tru gjatë gjumit, por edhe me kërkime të vazhdueshme, mund të jetë e pamundur të vërtetohet në mënyrë përfundimtare ndonjë teori përse ëndërrojmë.

    Kur ëndërrojmë?Mesatarisht, shumica e njerëzve ëndërrojnë për rreth dy orë në natë. Ëndërrimi mund të ndodhë gjatë çdo faze të gjumit, por ëndrrat janë më të frytshmet dhe intensivet gjatë fazës së lëvizjes së shpejtë të syve (REM).

    Gjatë fazës së gjumit REM, aktiviteti i trurit rritet ndjeshëm krahasuar me fazat jo-REM, gjë që ndihmon në shpjegimin e llojeve të dallueshme të ëndërrimit gjatë këtyre fazave. Ëndrrat gjatë gjumit REM janë zakonisht më të gjalla, fantastike dhe/ose të çuditshme edhe pse mund të përfshijnë elementë të jetës së zgjuar. Në të kundërt, ëndrrat jo-REM kanë tendencë të përfshijnë përmbajtje më koherente që përfshin mendime ose kujtime të bazuara në një kohë dhe vend specifik.

    Gjumi REM nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë gjatë natës. Pjesa më e madhe e gjumit REM ndodh gjatë gjysmës së dytë të një periudhe normale gjumi, që do të thotë se ëndërrimi tenton të përqendrohet në orët para zgjimit.

    A kanë kuptim ëndrrat?Mënyra se si interpretohen ëndrrat dhe nëse ato kanë ndonjë kuptim, janë çështje mjaft polemikash. Ndërsa disa psikologë kanë argumentuar se ëndrrat ofrojnë një pasqyrë të psikikës ose jetës së përditshme të një personi, të tjerë e konsiderojnë përmbajtjen e tyre shumë të paqëndrueshme ose konfuze për të dhënë kuptim të besueshëm.

    Pothuajse të gjithë ekspertët pranojnë se ëndrrat mund të përfshijnë përmbajtje që lidhet me përvojat e zgjimit, megjithëse përmbajtja mund të ndryshohet ose të keqinterpretohet. Për shembull, në përshkrimin e ëndrrave, njerëzit shpesh i referohen njerëzve që i njohin qartë edhe nëse pamja e tyre është e shtrembëruar në ëndërr.

    Cilat janë llojet e ëndrrave?Ëndrrat mund të marrin shumë forma të ndryshme. Ëndrrat e qarta (Lucid dreams) ndodhin kur një person është në ëndërr ndërsa është aktivisht i vetëdijshëm se po ëndërron. Ëndrrat e gjalla (Vivid dreams) përfshijnë përmbajtje ëndrrash veçanërisht realiste ose të qarta. Ëndrrat e këqija përbëhen nga përmbajtje shqetësuese. Ëndrrat e përsëritura përfshijnë të njëjtat imazhe që përsëriten në ëndrra të shumta me kalimin e kohës.

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    Interesant apo jo/ “Bën kaq nxehtë, sa Toka rrotullohet më ngadalë…”