Lajmidites.com

Tag: demenca

  • Demenca/ Humbja e dëgjimit mund të jetë një shenjë paralajmëruese

    Demenca/ Humbja e dëgjimit mund të jetë një shenjë paralajmëruese

    Sipas një studimi të realizuar nga Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health në Baltimore, një çrregullim i veçantë siç është humbja e dëgjimit, mund të përbëjë një sinjal paralajmërues për demencën. Studiuesit kanë zbuluar se në 32% të rasteve, humbja e dëgjimit e konfirmuar përmes testimeve audiometrike lidhet me një rrezik më të lartë për zhvillimin e demencës.

    Demenca prek mbi 55 milionë njerëz në mbarë botën dhe, si me të gjitha sëmundjet neurodegjenerative, diagnostikimi i hershëm është thelbësor për të garantuar një cilësi më të mirë të jetës dhe për të mundësuar ndërhyrje më efektive.

    Lidhja mes dëgjimit dhe trurit

    Sipas doktor Jason Smith, autor kryesor i studimit, “Trajtimi i humbjes së dëgjimit mund të vonojë ose madje të parandalojë një përqindje të konsiderueshme të rasteve të demencës në popullatë.”

    Studiuesit shpjegojnë se humbja e dëgjimit mund të shkaktojë ndryshime në zonat e trurit të lidhura me vëmendjen dhe funksionet ekzekutive, si korteksi ballor dhe lobi temporal, zona këto që ndikohen rëndë edhe nga vetë demenca.

    Në përputhje me këtë teori, neurologu Steven Allder shpjegon për Medical News Today se humbja e dëgjimit mund të rrisë rrezikun për demencë sepse:

    “Redukton stimulimin dëgjimor që merr truri. Kjo ulje ndikon në izolimin social, në angazhim më të vogël njohës dhe në ndryshime strukturore në tru me kalimin e kohës. Kur dëgjimi dëmtohet, truri detyrohet të përdorë burime shtesë për të përpunuar informacionin e munguar, duke lënë më pak kapacitet për memorien dhe funksionet e tjera njohëse.”

    Të dhënat nga studimi

    Studimi përfshiu persona të moshës 66 deri në 90 vjeç (mosha mesatare 74.9 vjeç), të cilët nuk kishin shenja të demencës në fillim. Ata u ndoqën për 8 vite dhe gjatë kësaj periudhe:

    Dy të tretat e pjesëmarrësve kishin humbje të konsiderueshme të dëgjimit.

    Një pjesë e tyre mori diagnostikimin me demencë gjatë kohës së studimit.

    Bazuar në analizat statistikore, 32% e rasteve të demencës mund të ishin shmangur nëse humbja e dëgjimit do të ishte parandaluar ose trajtuar në kohë.

    Kjo nuk do të thotë se 32% e personave me humbje dëgjimi do të zhvillojnë domosdoshmërisht demencë, por nënvizon rëndësinë e madhe që ka diagnostikimi dhe ndërhyrja e hershme, si pjesë e një strategjie parandaluese globale ndaj sëmundjeve neurodegjenerative.

  • Shumë i ri për demencë? Gjashtë shenja paralajmëruese para moshës 65 vjeç

    Shumë i ri për demencë? Gjashtë shenja paralajmëruese para moshës 65 vjeç

    Shumë njerëz e lidhin demencën me pleqërinë, por fillimi i demencës, simptoma që shfaqen para moshës 65 vjeç, po bëhet gjithnjë e më e zakonshme. Në Mbretërinë e Bashkuar, rastet janë rritur me 69% gjatë dhjetëvjeçarit të fundit, me pothuajse 80,000 persona nën moshën 65 vjeç të diagnostikuar deri në vitin 2022. Edhe pse ende është e rrallë (rreth 7% e rasteve totale të demencës), shpesh anashkalohet te individët më të rinj.

    “Shumica e njerëzve nuk mendojnë se demenca është e mundur në një moshë më të re,” thotë profesorja Jan Oyebode nga Universiteti i Bradford-it. Alzheimer-i është forma më e zakonshme te të moshuarit, por personat më të rinj kanë më shumë gjasa të preken nga forma më të rralla si demenca frontotemporale ose afazia progresive primare, të cilat shfaqen me simptoma të ndryshme në fillim, jo domosdoshmërisht me humbje të kujtesës.

    Prof. Oyebode ndan disa shembuj se si mund të duket kjo: dikush që kap një tigan të nxehtë pa doreza për shkak të mungesës së kontrollit të impulseve, ose që ndihet jashtëzakonisht i lumtur nga dritat që vezullojnë. Sjellje të tilla mund të keqinterpretohen si ndryshime karakteri, duke çuar në prishje të marrëdhënieve përpara se të vendoset një diagnozë.

    Këtu janë gjashtë shenja paralajmëruese të hershme të demencës te personat nën 65 vjeç:

    1. Ndryshime në Shikim

    Atrofia kortikale posteriore (PCA), një formë demence që shfaqet shpesh në të 50-at, prek zonat e përpunimit vizual të trurit. Simptomat përfshijnë vështirësi në lexim, gjykimin e distancave dhe perceptimin e thellësisë. Shpesh, njerëzit shkojnë te okulisti fillimisht, pa e kuptuar se problemi vjen nga truri, jo nga sytë.

    Përshtatje të thjeshta në shtëpi, si ndriçimi i mirë dhe shmangia e dyshemeve me motive të ngatërruara, mund të ndihmojnë ata me PCA të jetojnë në mënyrë të pavarur.

    2. Ndryshime të personalitetit

    Demenca frontotemporale (FTD), e cila mund të fillojë në të 40-at ose 50-at, prek lobet frontale dhe temporale të trurit. Varianti i sjelljes së FTD mund të shkaktojë humbje të empatisë, mungesë kontrolli të impulseve dhe çlirimin e sjelljeve, që për të tjerët duket si një ndryshim i madh i personalitetit.

    Kjo shpesh krijon tensione në marrëdhëniet personale. Grupe mbështetëse si Rare Dementia Support mund të ofrojnë këshilla dhe lidhje të vlefshme për familjet që përballen me këto simptoma.

    3. Vështirësi në gjuhë

    Afazia progresive jo e rrjedhshme, një formë e demencës frontotemporale, prek qendrat e gjuhës në tru, duke e bërë të vështirë gjetjen ose rikujtimin e fjalëve. Demenca semantike ndikon gjithashtu në kuptimin e fjalëve.

    Terapia e specializuar e të folurit dhe gjuhës mund të ndihmojë në komunikim, me strategji të ndryshme sipas llojit të veçantë të afazisë.

    4. Çorientim në vende të reja

    Edhe pse Alzheimer-i është më pak i zakonshëm në rastet me fillim të hershëm, ai sërish ndodh. Një shenjë mund të jetë hutimi gjatë udhëtimeve, si për shembull, vështirësi për të gjetur rrugën në një hotel, ndonëse funksionon mirë në shtëpi.

    Në mjedise të panjohura, ndihmojnë gjërat e njohura dhe rutina: marrja me vete e objekteve personale, përdorimi i orareve të parashikueshme dhe komunikimi i qetë e i qartë mund të reduktojnë çorientimin.

    5. Vështirësi në mësimin e gjërave të reja

    Vështirësia për të kuptuar sisteme të reja apo detyra në punë mund të duken si pjesë normale e plakjes, por nëse vazhdojnë, mund të jenë shenjë e rënies njohëse. Prof. Oyebode thekson se njerëzit shpesh fajësojnë stresin apo mungesën e aftësive teknologjike, duke anashkaluar simptomat e para të Alzheimer-it.

    Një teknikë e dobishme është “rikujtimi i shpërndarë”, përsëritja e detyrave në intervale të rritura (p.sh., pas 20 sekondash, pastaj 40, pastaj 80) për të forcuar kujtesën dhe mësimin.

    6. Humbjet e kujtesës

    Problemet me kujtesën afatshkurtër, si harrimi i bisedave, emrave apo ngjarjeve të fundit, janë një simptomë klasike e demencës, por te njerëzit më të rinj mund të anashkalohen duke u interpretuar si lodhje apo ndryshime hormonale.

    Megjithatë, ekzistojnë mënyra për të mbështetur kujtesën edhe pas vendosjes së diagnozës. Përdorimi i disa mënyrave për të përvetësuar informacionin, si për shembull ta shkruash dhe ta thuash me zë një numër telefoni, mund të përmirësojë ruajtjen e tij në kujtesë. / The Telegraph – Syri.net

  • Të moshuarit që përdorin teknologjinë rrezikohen më pak nga demenca

    Të moshuarit që përdorin teknologjinë rrezikohen më pak nga demenca

    Përdorimi i teknologjive redukton rreziqet për humbjen e funksioneve të trurit. Përtej gjithë problematikave që mund të sjellin, duket se ndikojnë tek truri i njeriut pozitivisht përsa i përket ruajtjes se kapaciteteve, një mënyrë të ushtruari.

    Nga studimi i fundit rezulton se të moshuarit sot, të cilët kanë patur ndërveprim me teknologjitë dixhitale kanë -58% prekje të shëndetit nervor. Aktivitetet e mendjes si ideim, të kuptuarit, mendimi inteligjent, komunikimi, të qenit ndërveprues, të gjitha ndikojnë dhe kanë ndikuar, sot me fakte, tek mosprekja e sëmundjeve të moshë si demenca, Alzheimer, etj.

    Kërkuesit e universiteteve të Texas dhe Baylor në SHBA nisën projektin për të revizionuar te dhënat shëndetsore të rreth 500 mijë personave, me qëllim verfikimin e efekteve neuorlogjike aftagjata në mënyrën e re të të jetuarit, duke ju referuar 20 viteve të fundit. Në raport nënvizohet se një koherencë e tille në statistika është rezultat i rrallë në shkencë, pavarësisht edhe parametrave të marrë në konsideratë, si dallimet në edukim, socio-ekonomike e shëndetësore.

    Konkluzioni është që teknoloogjia e mban trurin aktiv, dhe ul në mënyrë drastike rreziqet për tu prekur nga sëmundje apo shqetësime të lidhura me të.

  • 7 Zakone të Thjeshta që Ndihmojnë në Uljen e Demencës Tek Gratë

    7 Zakone të Thjeshta që Ndihmojnë në Uljen e Demencës Tek Gratë

    Sipas një kërkimi të ri në të cilin AgroWeb.org mbështetet, gratë mund të ulin rrezikun e zhvillimit të demencës, nëse ndjekin shtatë zakone të shëndetshme

    Për të arritur këtë përfundim, studiuesëve iu deshën 20 vjet mbikqyrje të një grupi të konsiderueshëm grash.
    Më poshtë AgroWeb.org ju njeh me shtatë zakonet e shëndeteshme që studiuesit këshillojnë që gratë të ndjekin për të reduktuar rrezikun e demencës.
    Çfarë është demenca?
    Demenca është një rënie e përgjithshme e aftësisë njohëse, që zakonisht ndikon në kujtesën afatshkurtër (të mësuarit/kujtuarit e informacionit të ri) dhe në aftësitë ekzekutive (organizimi, vendimmarrja) etj.
    Ajo zakonisht ndikon në aftësinë e një personi për të qenë plotësisht i pavarur
    Gratë përbëjnë rreth dy të tretat e njerëzve me demencë, duke përfshirë sëmundjen e Alzheimerit, sipas një raporti të vitit 2021 të cilit AgroWeb.org i referohet.
    Një arsye është se gratë jetojnë më gjatë se burrat dhe demenca zakonisht shfaqet pas moshës 80 vjeç.
    Demenca është e lidhur me depresionin dhe më shumë gra vuajnë nga depresioni sesa burrat.
    Njerëzit që kryejnë stërvitje fizike kanë më pak gjasa të zhvillojnë demencë dhe gratë ushtrohen më pak se burrat.
    Kur gratë zhvillojnë demencë, ato bien më shpejt se burrat. Prandaj, mund të kenë një sëmundje më të rëndë.
    Demenca ndodh kur neuronet në tru ndalojnë së punuari ose ndërveprojnë me qelizat e tjera të trurit.
    Të gjithë humbasin disa neurone ndërsa plaken, por njerëzit me demencë kanë një humbje më të madhe.
    7 zakonet e jetesës së shëndetshme

    Të jesh aktiv.
    Të ushqehesh mirë.
    Ruajtja e një peshe të shëndetshme
    Të mos konsumosh duhan.
    Ruajtja e presionit të shëndetshëm të gjakut.
    Kontrolli i kolesterolit.
    Ruajtja e niveleve të sheqerit në gjak;

    Lajmi i mirë është se edhe nëse keni një rezultat të mirë në një ose dy nga pikat e përmenduara më sipër, ju sërisht mund merrni disa përfitime. Çdo ndryshim përmirëson gradualisht shëndetin tuaj. Dhe sa më herët të bëni ndryshimet e nevojshme në favor të shëndeti tuaj, aq më mirë do të jetë për ju. /AgroWeb.org

  • Shtatë zakone të thjeshta që ndihmojnë në uljen e demencës tek gratë

    Shtatë zakone të thjeshta që ndihmojnë në uljen e demencës tek gratë

    Sipas një kërkimi të ri në të cilin AgroWeb.org mbështetet, gratë mund të ulin rrezikun e zhvillimit të demencës, nëse ndjekin shtatë zakone të shëndetshme
    Për të arritur këtë përfundim, studiuesëve iu deshën 20 vjet mbikqyrje të një grupi të konsiderueshëm grash.
    Më poshtë AgroWeb.org ju njeh me shtatë zakonet e shëndeteshme që studiuesit këshillojnë që gratë të ndjekin për të reduktuar rrezikun e demencës.
     
    Çfarë është demenca?
    Demenca është një rënie e përgjithshme e aftësisë njohëse, që zakonisht ndikon në kujtesën afatshkurtër (të mësuarit/kujtuarit e informacionit të ri) dhe në aftësitë ekzekutive (organizimi, vendimmarrja) etj.
    Ajo zakonisht ndikon në aftësinë e një personi për të qenë plotësisht i pavarur
    Gratë përbëjnë rreth dy të tretat e njerëzve me demencë, duke përfshirë sëmundjen e Alzheimerit, sipas një raporti të vitit 2021 të cilit AgroWeb.org i referohet.
    Një arsye është se gratë jetojnë më gjatë se burrat dhe demenca zakonisht shfaqet pas moshës 80 vjeç.
    Njerëzit që kryejnë stërvitje fizike kanë më pak gjasa të zhvillojnë demencë dhe gratë ushtrohen më pak se burrat.
     
    Kur gratë zhvillojnë demencë, ato bien më shpejt se burrat. Prandaj, mund të kenë një sëmundje më të rëndë.
     
    Demenca ndodh kur neuronet në tru ndalojnë së punuari ose ndërveprojnë me qelizat e tjera të trurit.
     
    Të gjithë humbasin disa neurone ndërsa plaken, por njerëzit me demencë kanë një humbje më të madhe.
     
    7 zakonet e jetesës së shëndetshme
    Të jesh aktiv.
    Të ushqehesh mirë.
    Ruajtja e një peshe të shëndetshme
    Të mos konsumosh duhan.
    Ruajtja e presionit të shëndetshëm të gjakut.
    Kontrolli i kolesterolit.
    Ruajtja e niveleve të sheqerit në gjak;
    Lajmi i mirë është se edhe nëse keni një rezultat të mirë në një ose dy nga pikat e përmenduara më sipër, ju sërisht mund merrni disa përfitime. Çdo ndryshim përmirëson gradualisht shëndetin tuaj. Dhe sa më herët të bëni ndryshimet e nevojshme në favor të shëndeti tuaj, aq më mirë do të jetë për ju. /AgroWeb.org