“Dritë dhe Errësirë: Evropa e errët mesjetare dhe lulëzimi në Lindjen e Mesme gjatë periudhës islame
Në historiografinë perëndimore, periudha e Mesjetës shpesh është portretizuar si një epokë e errët, e karakterizuar nga rënia e qytetërimit romak dhe stagnimi intelektual. Në kontrast, Lindja e Mesme gjatë periudhës islame (shek. 8–13) ka njohur një lulëzim të jashtëzakonshëm në shkencë, filozofi dhe kulturë. Ky artikull synon të ofrojë një krahasim akademik të këtyre […]
Gjykata e Stambollit me precedent historik, burri paguan pension për dy macet pas divorcit
Një rast divorci në Stamboll përfundoi me një marrëveshje të pazakontë: ish-bashkëshorti do të paguajë një pension periodik për dy macet e familjes. Një vendim që ka hapur debat mbi rolin e kafshëve shtëpiake në ligjin turk. Divorci “me konsensus”, por me një detaj të veçantë Çifti turk u nda pas 2 vitesh martesë dhe […]
Përveç se të shijshme, gështenjat vijnë me përfitime shëndetësore
Gështenjat janë ushqim ideal gjatë kësaj periudhe dhe përveç se janë shumë të shijshme ato janë edhe shumë të shëndetshme. Ato janë të pasura me vitaminë C — gjysmë filxhani gështenja të freskëta sigurojnë rreth 35–45% të nevojës ditore për këtë vitaminë. Kur i zieni ose i piqni, ato humbasin pak vitaminë C, por prapë […]
“Vallja e Kuretëve”, “Vallja e Shpatave” nga relievi i vitit 100 pas Krishtit në tablonë e kroatit Paja Jovanoviç
Nga Albert Vataj Në një postim të saj në rrjetet sociale, studiuesja Shqipe Hoxha ka sjellë në vëmendje një reliev të rrallë të shekullit I pas Krishtit, të titulluar “Vallja e Kuretëve”. Në interpretimin e saj, emërtimi KU-Retë bart një kuptim poetik e simbolik: “populli që ka jetuar në lartësi, atje ku malet puqen me […]
Karrierat kr’iminale të 10 bosëve që shënuan historinë e mafias në Itali dhe Amerikë
Kanë qenë të shumtë bosët që, ashtu si Salvatore Riina, kanë krijuar kupola mafioze, por pak kanë arritur të godasin në zemër institucionet, siç bëri ai. Revista italiane “Focus” sjell një listë të bosëve që shkruan historinë e përgjakur të mafias, nga Italia në Amerikë. SALVATORE RIINA: MË MIZORI Mbi bosin e Palermos rëndojnë shumë […]
Prejardhja e Vasojeviqëve dhe procesi i formimit të identitetit të tyre etnik
Sipas përshkrimit që jep Ilija M. Jelić, fisi i Vasojeviqëve përfaqëson “plemen najveće crnogorsko-brdsko” — fisin më të madh malazez-malor, i cili është vendosur në pjesën lindore të Malit të Zi, në Lievë Rijeka, dhe në të dy anët e lumit Lim, deri te përroi i Lješnicës. Ky territor përkon me hapësirën etnografike që përfshin […]
Kur u shpikën syzet?
Nëse nuk marrim parasysh legjendat që ia atribuojnë meritën kinezëve apo indianëve, syzet me siguri janë shpikur në Venecia gjatë viteve 1200, shkruan revista shkencore italiane focus.it. Në manastirin e Santa Katerinas në Pizë thuhet se frati domenikan Alesandro dela Spina (vdiq më 1313) “ribëri dhe bëri të njohur shpikjen e syzeve, të cilat dikush […]
Pse ishte enciklopedi kombëtare Xhemail Abria?
Xhemail Abria (1830-1908) është enciklopedi e urtisë popullore dhe kombëtare. Ai tërë jetën ia kushtoi pajtimit dhe pleqërimit në odat e burrave të kohës. Kishte marrë pjesë edhe në tubime kombëtare për luftëra, shpëtim të popullit dhe liri. Ai ishte edhe parashikues, sepse thoshte se do të shkojë, të paktën, edhe një shekull që ky […]
Ndryshimi i orës ndikon seriozisht në shëndet: i gjithë organizmi vuan – ja cilat janë pasojat
Kur ora zhvendoset, trupi e ndien i pari: prishen gjumi, hormonet dhe ekuilibri i organizmit Ekspertët e shëndetit paralajmërojnë se ndryshimi i orës dy herë në vit, në pranverë dhe në vjeshtë, ka ndikim të dukshëm negativ në organizmin e njeriut, pasi trupi duhet të përshtatet me ndryshime që çrregullojnë ritmin cirkadian (ritmin biologjik ditor). Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), […]
Shumica në Kosovë e përdorin fjalën “kerr” për veturën – por a e dini nga e ka prejardhjen kjo fjalë?
Në përditshmërinë e të folurit në Kosovë, pothuajse secili prej nesh e ka dëgjuar shprehjen: “Hajde me kerr!”, “Kerri s’po ndizet!” apo “Ai kerri i vjetër mezi po ecë!”. Fjala “kerr” është bërë pjesë e gjuhës së përditshme, sidomos për t’iu referuar veturës ose makinës. Por pak kush e di se kjo fjalë ka një […]