Ekspertët theksojnë se lidhja midis ADHD-së dhe çrregullimeve të të ngrënit është komplekse, por tepër e rëndësishme për t’u kuptuar.
Çrregullimi i mungesës së vëmendjes dhe hiperaktivitetit (ADHD) nuk ndikon vetëm në përqendrim e sjellje, por shpesh edhe në mënyrën se si individët ushqehen. Disa fëmijë me këtë diagnozë kanë prirje të hanë më shumë se zakonisht, ndërsa të tjerë harrojnë të hanë për shkak të shpërqendrimit të vazhdueshëm, raporton Index.hr.
Sipas HuffPost, hulumtimet tregojnë se fëmijët dhe adoleshentët me ADHD kanë rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar çrregullime të të ngrënit. Një studim tregon se adoleshentët me ADHD kanë 41% më shumë gjasa të zhvillojnë probleme të tilla, ndërsa një tjetër vlerëson se deri në 20% e fëmijëve me këtë diagnozë përballen me forma si anoreksia, bulimia apo ngrënia kompulsive.
Ekspertja e fushës, Dr. Gillian Lampert, shpjegon se mekanizmi i lidhjes midis ADHD-së dhe çrregullimeve të të ngrënit ende nuk është kuptuar plotësisht. Ajo thekson se impulsiviteti, ndryshimet në ritmin cirkadian dhe efektet e ilaçeve në oreks janë ndër faktorët kryesorë.
Shenjat që prindërit duhet t’i vëzhgojnë
Sipas Dr. Lampert, disa modele sjelljeje mund të jenë paralajmëruese:
• Të hash shumë shpejt;
• Ndjenja e humbjes së kontrollit mbi ushqimin;
• Të hash edhe kur je ngopur ose vetëm sepse ushqimi është pranë;
• Anashkalimi i vakteve gjatë ditës dhe ngrënia e tepërt natën;
• Ndryshime të papritura në peshë, pa lidhje me rritjen.
Si mund ta ndihmojnë prindërit fëmijën?
Ekspertët rekomandojnë krijimin e një rutine të qetë ushqimi, pa shpërqendrime si televizori apo telefoni. Fëmijët duhet të mësojnë të dallojnë ndjenjat e urisë dhe ngopjes. Pyetje të thjeshta si “Sa i uritur je tani?” apo “Sa i ngopur ndihesh?” mund t’i ndihmojnë ata të ndërgjegjësohen për sinjalet e trupit.
Dr. Lampert sugjeron që prindërit t’u japin fëmijëve lirinë të vendosin vetë sa ushqim duan, duke vendosur vaktet në qendër të tryezës për të shmangur presionin. Kjo qasje, sipas saj, forcon aftësinë e vetërregullimit dhe ul rrezikun e sjelljeve impulsive.
Roli i gjumit dhe aktivitetit fizik
Gjumi cilësor dhe aktiviteti i rregullt fizik janë thelbësorë për balancimin e oreksit. Fëmijët midis 5 dhe 18 vjeç duhet të kryejnë të paktën 60 minuta aktivitet në ditë. Lodhja, qëndrimi i gjatë ulur apo mungesa e gjumit mund të ndryshojnë oreksin dhe të nxisin dëshirën për ushqime të pashëndetshme.
Kur ndikojnë ilaçet në oreks?
Në rastet kur fëmijët marrin ilaçe për ADHD, prindërit duhet të planifikojnë vaktet në mënyrë që të shmangin ngrënien e tepërt kur efekti i ilaçit të bjerë. Ushqimet e shëndetshme si frutat, arrat dhe kosi rekomandohen për darkë, ndërsa aktivitetet si shëtitjet apo leximet ndihmojnë në kontrollin e dëshirës për ushqim.
Ekspertët theksojnë se qasja e butë, e qëndrueshme dhe e vetëdijshme ndaj zakoneve ushqimore është mënyra më e mirë për të mbështetur fëmijët me ADHD dhe për të parandaluar zhvillimin e çrregullimeve të të ngrënit.