Danimarka po e rishqyrton ndalimin e saj 40-vjeçar të energjisë bërthamore, në një ndryshim të madh politikash për vendin e përqendruar kryesisht në burime të rinovueshme.
Qeveria daneze do të analizojë përfitimet e mundshme të një brezi të ri të teknologjive të energjisë bërthamore, pas ndalimit të reaktorëve tradicionalë bërthamorë në vitin 1985, tha ministri i saj i energjisë.
Vendi skandinav është një nga tregjet e energjisë më të pasura me burime të rinovueshme në Evropë dhe është shtëpia e Ørsted, kompanisë më të madhe të energjisë së erës në det të hapur në botë. Më shumë se 80% e energjisë elektrike të saj gjenerohet nga burimet e rinovueshme, duke përfshirë erën, biokarburantet dhe energjinë diellore, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë.
Por Danimarka mund të fillojë të investojë edhe në reaktorë modularë bërthamorë, sugjeroi Lars Aagaard, ministri i energjisë dhe klimës.
Aagaard i tha gazetës daneze Politiken: “Mund të shohim se ka një zhvillim në proces me teknologjitë e reja të energjisë bërthamore – reaktorë të vegjël modularë. Por nuk mjafton që ato kanë potencial. Gjithashtu duhet të dimë se çfarë do të thotë për shoqërinë daneze, nëse duam t’i mundësojmë këto teknologji.”
Vendimi i vendit për të rishqyrtuar energjinë bërthamore ka dalë në pah, ndërsa interesi për dizajnet e reja të reaktorëve bërthamorë është rritur në të gjithë Evropën, së bashku me planet për të zgjatur jetëgjatësinë e reaktorëve ekzistues të kontinentit.
Ish-kryeministri i Danimarkës, Anders Fogh Rasmussen, i tha gazetës Financial Times të mërkurën se mbështet heqjen e ndalimit “qesharak” të energjisë bërthamore.
“Energjia e erës dhe diellit janë të mira për sa kohë që ke erë dhe diell. Por duhet të kesh një ngarkesë bazë jo-fosile dhe është qesharake të përjashtosh energjinë bërthamore paraprakisht. Mendoj se ky është një proces [nga qeveria] drejt heqjes së ndalimit”, tha ai.
Interesi i ripërtërirë evropian për energjinë bërthamore është pjesërisht për shkak të një rritjeje të pritur të kërkesës për energji elektrike me karbon të ulët për të dekarbonizuar transportin, industrinë dhe ngrohjen e shtëpive në dekadat e ardhshme.
Zhvilluesit e dizenjove të reaktorëve të vegjël modularë, të cilët mund të ndërtohen në fabrika dhe të montohen në vend, kanë premtuar kosto më të ulëta dhe kohë më të shkurtër ndërtimi sesa reaktorët tradicionalë në shkallë të gjerë.
Energjia bërthamore ka fituar gjithashtu mbështetjen e kompanive të teknologjisë, përfshirë Google, të cilat janë të interesuara në përdorimin e reaktorëve të vegjël modularë bërthamorë për të furnizuar qendrat e tyre të të dhënave që konsumojnë shumë energji me energji elektrike të vazhdueshme 24-orëshe.
Spanja, e konsideruar gjerësisht si anti-bërthamore, kuptohet se po rishqyrton planet për të mbyllur shtatë reaktorët e saj bërthamorë në dekadën e ardhshme, pas një ndërprerjeje masive të energjisë elektrike në të gjithë gadishullin Iberik, muajin e kaluar.
Në Gjermani, e cila ndaloi energjinë bërthamore në vitin 2022, debati nëse duhet të rifillojë reaktorët e saj, është rindezur pas ndërprerjes së importeve të gazit rus atë vit, e cila nënvizoi varësinë e saj të madhe nga termocentralet me gaz.
Ndërkohë, Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Belgjika kanë rënë dakord të zgjasin jetëgjatësinë e reaktorëve bërthamorë ekzistues, për të ndihmuar në përmbushjen e kërkesës në rritje për energji elektrike me karbon të ulët dhe për të dekarbonizuar ekonomitë e tyre.
Franca shpreson të ndërtojë gjashtë reaktorë të tjerë për të rigjallëruar flotën e saj të vjetër dhe në fund të vitit të kaluar lidhi reaktorin bërthamor Flamanville 3 me rrjetin e saj, shtesa e parë në rrjetin e saj të energjisë bërthamore në 25 vjet.
Mbretëria e Bashkuar po ndërton centralin bërthamor Hinkley Point C në Somerset të Anglisë dhe pret të përcaktojë plane për të zhvilluar reaktorë të vegjël modularë në muajt e ardhshëm, së bashku me vendimin nëse do të investojë në projektin bërthamor të SizeWell C, i cili është në vështirësi.
Në Danimarkë, Ørsted ka hasur vështirësi përballë inflacionit të lartë, ndërprerjes së zinxhirit të furnizimit dhe normave më të larta të interesit, duke e detyruar atë të shkurtojë vende pune dhe të vonojë ose anulojë projektet. Javën e kaluar, ajo anuloi një nga parqet eolike më të mëdha në det të hapur të Mbretërisë së Bashkuar, Hornsea 4, pranë bregdetit Yorkshire, duke thënë se kostot në rritje nënkuptonin se nuk kishte më kuptim ekonomik./ The Guardian.