Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, dhe Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, marrin pjesë në një takim në Zyrën Ovale të Shtëpisë së Bardhë në Uashington, DC, më 18 gusht 2025. Mandel Ngan/AFP/Getty Images/File
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, ka këmbëngulur se një plan i propozuar me 28 pika për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, i cili është parë gjerësisht si i favorshëm për Rusinë, është “shkruar nga SHBA-të”.
Kjo vjen pasi një grup senatorësh thanë se Rubio u kishte thënë se drafti, të cilin ai e përshkroi si një “listë dëshirash” ruse, nuk pasqyronte qëndrimin e Uashingtonit.
Rubio më vonë u distancua nga këto pretendime dhe tha se plani erdhi nga SHBA-ja dhe ishte “bazuar në kontributin” si nga Rusia ashtu edhe nga Ukraina.
Ndërhyrja e tij erdhi ndërsa ai fluturoi për në Gjenevë të Zvicrës për bisedime me zyrtarët e sigurisë ukrainas dhe evropianë mbi planin, të cilin Presidenti i SHBA-së Donald Trump i ka bërë thirrje Kievit që ta pranojë shpejt.
Aleatët e Ukrainës në Evropë kanë kundërshtuar dispozitat kryesore në draft, i cili nuk është bërë publik, por detajet e të cilit janë zbuluar gjerësisht .
Ai përfshin Ukrainën që pranon të tërheqë trupat nga zonat lindore të cilat Rusia nuk ka qenë në gjendje t’i marrë me forcë, si dhe të kufizojë madhësinë e forcave të saj të armatosura.
Të shtunën, senatori republikan Mike Rounds tha se Rubio i kishte thënë një grupi ligjvënësish se projektplani nuk ishte politikë e SHBA-së.
Duke folur në Forumin e Sigurisë në Halifax, ai tha: “Ajo që [Rubio] na tha ishte se ky nuk ishte propozimi amerikan.”
Rounds tha se ishte siguruar se plani iu prezantua Steve Witkoff, i cili vepron si i dërguari diplomatik i Trump për jashtë vendit, nga “dikush… që përfaqëson Rusinë”. Senatori vazhdoi: “Nuk është rekomandimi ynë. Nuk është plani ynë i paqes.”
Menjëherë pas kësaj, zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Tommy Pigott, tha se rrëfimi i Rounds për bisedën e tij me Rubion ishte “krejtësisht i rremë”.
Duke shkruar për X, ai tha: “Siç e kanë pohuar vazhdimisht Sekretari Rubio dhe e gjithë Administrata, ky plan është hartuar nga Shtetet e Bashkuara, me kontributin e rusëve dhe ukrainasve.”
Rubio më pas postoi vetë në rrjetet sociale, duke thënë: “Propozimi i paqes u hartua nga SHBA-të. Ai bazohet në kontributin nga pala ruse. Por bazohet gjithashtu në kontributin e mëparshëm dhe të vazhdueshëm nga Ukraina.”
Të shtunën, Trump – i cili e ka bërë sigurimin e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund konfliktit një qëllim qendror të politikës së jashtme gjatë mandatit të tij të dytë – tha se plani nuk përfaqësonte një “ofertë përfundimtare” për Ukrainën, pasi më parë kishte thënë se Presidenti Volodymyr Zelensky “do të duhet” ta miratojë atë.
Kur u publikuan për herë të parë detajet e planit 28-pikësh, Zelensky paralajmëroi se vendi i tij po përballej me “një nga momentet më të vështira në historinë tonë” për shkak të presionit të SHBA-së për ta pranuar atë, ndërsa Presidenti rus Vladimir Putin tha se ai mund të formonte “bazën” e një marrëveshjeje.
Trump më parë i dha Ukrainës afat deri të enjten për të miratuar propozimin, megjithëse tha se afati mund të zgjatet nëse bisedimet përparojnë.
Si Rubio ashtu edhe Witkoff do të marrin pjesë në takimin e Gjenevës të dielën së bashku me zyrtarë të sigurisë nga Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, si dhe Ukraina.
Aleatët e Ukrainës tashmë e kanë kundërshtuar publikisht planin, duke thënë në një deklaratë të përbashkët të lëshuar në samitin e G20 në Afrikën e Jugut se “do ta linte Ukrainën të cenueshme ndaj sulmeve”.
Thuhej se plani kishte elementë “thelbësorë për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”, por do të “kërkonte punë shtesë”, duke përmendur shqetësime mbi ndryshimet kufitare dhe kufizimet në ushtrinë e Ukrainës.
Deklarata u nënshkrua nga udhëheqësit e Kanadasë, Finlandës, Francës, Irlandës, Italisë, Japonisë, Holandës, Spanjës, Mbretërisë së Bashkuar, Gjermanisë dhe Norvegjisë. Dy zyrtarë të lartë të BE-së ishin gjithashtu midis nënshkruesve.
Duke folur në tubimin në Johanesburg, presidenti francez Emmanuel Macron tha se plani “nuk mund të jetë thjesht një propozim amerikan”, duke shtuar se çdo marrëveshje duhet të garantojë edhe sigurinë për “të gjithë evropianët”.
Kancelari gjerman Friedrich Merz tha se “jemi ende shumë larg një rezultati të mirë për të gjithë”.
Ndërkohë, Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Sir Keir Starmer, foli me Zelenskyn dhe Trumpin të shtunën. Numri 10 tha se ai e informoi presidentin amerikan mbi bisedimet evropiane rreth planit.
Rusia nisi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022, pas së cilës Ukraina u bë shumë e varur nga armët e prodhuara në SHBA.
Në formën e tij aktuale, plani parashikon tërheqjen e trupave ukrainase nga pjesa e rajonit lindor të Donetskut që ata aktualisht e kontrollojnë, dhe kontrollin de facto rus të Donetskut, si dhe rajonin fqinj të Luhanskut dhe gadishullin jugor të Krimesë të aneksuar nga Rusia në vitin 2014.
Plani përfshin gjithashtu ngrirjen e kufijve të rajoneve jugore të Khersonit dhe Zaporizhzhisë në Ukrainë përgjatë vijave aktuale të betejës. Të dy rajonet janë pjesërisht të pushtuara nga Rusia.
Kievi do të merrte “garanci të besueshme sigurie”, thuhet në plan, megjithëse nuk janë dhënë detaje. Dokumenti thotë se “pritet” që Rusia të mos pushtojë fqinjët e saj dhe NATO të mos zgjerohet më tej.
Të shtunën, Zelensky njoftoi se kreu i zyrës së tij, Andriy Yermak, do të drejtonte ekipin negociator të Ukrainës për bisedimet e ardhshme mbi një marrëveshje paqeje, përfshirë çdo marrëveshje që mund të përfshijë Rusinë.
“Përfaqësuesit tanë e dinë se si t’i mbrojnë interesat kombëtare të Ukrainës dhe saktësisht se çfarë duhet bërë për të parandaluar Rusinë të nisë një pushtim të tretë, një tjetër sulm kundër Ukrainës”, tha presidenti në një deklaratë video të postuar në mediat sociale.
BBC/Koha Jonë