Bota E Shtunë, 22 Nëntor 2025 16:54
Aleatët e Ukrainës kanë shprehur shqetësime serioze në lidhje me një plan amerikan për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, duke deklaruar se propozimet paraprake përbëjnë “një bazë që do të kërkojë punë shtesë”. Në një deklaratë të përbashkët gjatë samitit të G20 në Afrikën e Jugut, ata pranuan se plani “përfshin elemente të rëndësishme që do të jenë thelbësore për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”, por theksuan shqetësimet mbi kufijtë dhe kufizimet në forcat e armatosura të Ukrainës.
Deklarata e së shtunës u nënshkrua nga udhëheqësit e Kanadasë, Finlandës, Francës, Irlandës, Italisë, Japonisë, Holandës, Spanjës, Mbretërisë së Bashkuar, Gjermanisë dhe Norvegjisë, si dhe nga dy zyrtarë të lartë të BE-së. “Ne jemi të qartë mbi parimin se kufijtë nuk duhet të ndryshohen me forcë,” thuhet në deklaratë. “Jemi gjithashtu të shqetësuar nga kufizimet e propozuara për forcat e armatosura të Ukrainës, të cilat do ta linin Ukrainën të cenueshme ndaj sulmeve të ardhshme.”
Ky zhvillim vjen një ditë pasi Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky paralajmëroi se Kievi përballet me “një nga momentet më të vështira në historinë tonë” për shkak të presionit për të pranuar planin, detajet e të cilit konsiderohen të favorshme për Moskën. Presidenti amerikan Donald Trump i ka dhënë Ukrainës afat deri më 27 nëntor për të pranuar planin prej 28 pikash, ndërsa Presidenti rus Vladimir Putin tha se ai mund të ishte “baza” për një marrëveshje.
Plani amerikan i paqes, i zbuluar gjerësisht në media, propozon tërheqjen e trupave ukrainase nga pjesa e rajonit lindor të Donetskut që ata kontrollojnë aktualisht, si dhe kontrollin de fakto rus mbi Donetskun, rajonin fqinj të Luhanskut dhe gadishullin jugor të Krimesë, të aneksuar nga Rusia në vitin 2014. Plani gjithashtu përfshin ngrirjen e kufijve të rajoneve jugore të Ukrainës, Kherson dhe Zaporizhzhia, përgjatë vijave aktuale të betejës, të dyja të pushtuara pjesërisht nga Rusia.
Drafti amerikan do të kufizonte gjithashtu ushtrinë e Ukrainës në 600,000 personel, ndërsa avionët luftarakë evropianë do të stacionoheshin në Poloninë fqinje. Plani thotë se Kievi do të merrte “garanci të besueshme sigurie”, megjithëse nuk janë dhënë detaje. Sipas dokumentit, “pritet” që Rusia të mos pushtojë fqinjët e saj dhe NATO të mos zgjerohet më tej. Plani sugjeron gjithashtu se Rusia do të “riintegrohet në ekonominë globale” përmes heqjes së sanksioneve dhe ftesës për t’u ribashkuar me grupin G7, duke e bërë atë përsëri G8.
Presidenti Putin konfirmoi të premten se Moska e kishte marrë planin amerikan, por tha se ai nuk ishte diskutuar në detaje me Kremlinin. Ai shtoi se Moska ishte e gatshme të “tregonte fleksibilitet”, por ishte gjithashtu e përgatitur të vazhdonte luftën. Rusia nisi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022 dhe muajt e fundit trupat e saj kanë avancuar ngadalë në juglindje të vendit.
Propozimi amerikan sinjalizon një ndryshim rrënjësor në politikën e jashtme, duke favorizuar një zgjidhje të shpejtë ndaj parimit të integritetit territorial. Kjo qasje jo vetëm që vë në provë unitetin perëndimor, por mund të krijojë një precedent të rrezikshëm për zgjidhjen e konflikteve të ardhshme.