Zyrtarët amerikanë dhe rusë thuhet se kanë hartuar një plan të ri për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy do të takohet me zyrtarë të lartë të Pentagonit në Kiev të enjten.
Por çfarë përmbajnë propozimet e reja?
Detajet e plota nuk janë të qarta, por parimet kryesore të marrëveshjes 28-pikëshe – të raportuara së pari nga Axios , FT dhe New York Times – besohet se përfshijnë një kërkesë që Ukraina t’ia lëshojë Rusisë pjesën tjetër të rajonit lindor të Donbasit të pushtuar nga Rusia, të përgjysmojë forcat e saj të armatosura dhe të zvogëlojë ose braktisë plotësisht lloje të caktuara të armatimeve, veçanërisht raketat me rreze të gjatë veprimi që mund të godasin objektiva në Rusi.
Kjo do të thoshte që Ukraina do t’ia dorëzonte vullnetarisht Rusisë zonat e territorit të saj, të cilat Moska nuk ka qenë në gjendje t’i marrë me forcë.
Gjithashtu, pritet që Kievi të bjerë dakord për reduktimin ose ndërprerjen e ndihmës ushtarake amerikane, veçanërisht, dhe çdo vendosje e ardhshme e trupave perëndimore në Ukrainë – siç parashikohet nga Koalicioni i të Vullnetshmëve i udhëhequr nga franko-britanikët – gjithashtu do të ndalohet.
Në politikat kulturore, marrëveshja thuhet se kërkon që Ukraina të njohë rusishten si gjuhë zyrtare shtetërore dhe t’i japë status formal Kishës Ortodokse Ruse, duke shkaktuar shqetësime të mëtejshme në lidhje me përpjekjet e zvarritura për të rusifikuar vendin.
Si pjesë e marrëveshjes, Ukraina dhe Evropa mund të merrnin disa garanci sigurie nga SHBA-ja kundër agresionit të ardhshëm rus, megjithëse nuk u raportuan detaje se çfarë mund të përfshinin ato.
SHBA-të ishin nënshkruese të memorandumit të Budapestit të vitit 1994 mbi sigurinë e Ukrainës, i cili më vonë u shkel nga Rusia, dhe nuk është menjëherë e qartë se si propozimi i ri do të mbronte nga një skenar i ngjashëm në të ardhmen.
Propozimi duket se përsërit kërkesat maksimaliste të Moskës, shkel shumë vija të kuqe ukrainase dhe do të kërkonte një kthesë poshtëruese nga Zelenskyy, i cili më parë e bëri të qartë se heqja dorë nga territori do të ishte e papranueshme për administratën e tij.
Gjithashtu, ka të ngjarë të konsiderohet e papranueshme për aleatët evropianë të Ukrainës, të cilët kanë këmbëngulur prej kohësh që atyre duhet t’u jepet një rol në bisedimet e paqes, duke pasur parasysh implikimet më të gjera të marrëveshjes për sigurinë e kontinentit, veçanërisht në krahun lindor të NATO-s.
Plani thuhet se është hartuar nga zyrtarë rusë dhe amerikanë, përfshirë kreun me ndikim të fondit sovran të pasurisë së Rusisë, Kirill Dmitriev, i cili ka qenë i përfshirë në bisedimet e mëparshme mbi Ukrainën dhe dihet se është në kontakt me të dërguarin special të SHBA-së, Steve Witkoff.
Kur plani u raportua për herë të parë nga Axios, Witkoff postoi në X poshtë një postimi nga gazetari që zbuloi historinë, duke dërguar atë që dukej se ishte menduar si një mesazh privat dhe që u fshi shpejt, duke thënë: “Ai duhet ta ketë marrë këtë nga K.”
Asnjë zyrtar amerikan nuk e ka konfirmuar zyrtarisht përmbajtjen e planit deri më tani, me zëvendësshefin e stafit të Shtëpisë së Bardhë, Stephen Miller, i cili u tha gazetarëve se nuk kishte lajme ose njoftime për të bërë mbi këtë temë.
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, lëshoi një përgjigje të çuditshme ndaj spekulimeve të tërbuara gjatë natës, duke thënë vetëm se “përfundimi i një lufte komplekse dhe vdekjeprurëse si ajo në Ukrainë, kërkon një shkëmbim të gjerë idesh serioze dhe realiste”.
“Arritja e një paqeje të qëndrueshme do të kërkojë që të dyja palët të bien dakord për lëshime të vështira, por të domosdoshme. Kjo është arsyeja pse ne po zhvillojmë dhe do të vazhdojmë të zhvillojmë një listë idesh të mundshme për t’i dhënë fund kësaj lufte, bazuar në kontributin nga të dyja palët e këtij konflikti”, tha ai në X./ The Guardian.