Në një seancë dëgjimore të mbajtur në Komisionin e Posaçëm Parlamentar, kandidatët për anëtarë të Komisionit Rregullator të Zgjedhjeve paraqitën platformat e tyre dhe iu përgjigjen pyetjeve të deputetëve, duke nxjerrë në pah sfidat dhe tensionet që kanë shoqëruar funksionimin e këtij institucioni kyç për demokracinë në vend.
Debatet u përqendruan në çështje si efikasiteti i vendimmarrjes, pavarësia nga ndikimet politike, marrëdhëniet mes strukturave të ndryshme të KQZ-së dhe roli i gjykatave në procesin zgjedhor. Kryetarja në detyrë, Iliriana Nano, e cila rikandidon për një mandat të dytë, bëri një bilanc pozitiv të punës pesëvjeçare, duke theksuar se mbi 95% e vendimeve ishin marrë me konsensus të plotë (5-0).
Ajo e cilësoi këtë si një dëshmi të funksionimit të mirë të formulës aktuale, pavarësisht vështirësive. Znj. Nano pranoi se ka pasur sfida, veçanërisht në raport me ndërhyrjet e Kolegjit të Posaçëm të Apelimit (KAS) dhe gjykatave, të cilat në disa raste, sipas saj, kanë marrë atribute normative që i takojnë rregullatorit. Ajo sugjeroi se Reforma Zgjedhore duhet të adresojë harmonizimin e kompetencave mes tre organeve të KQZ-së (Rregullatori, Komisioneri Shtetëror dhe KAS) për të shmangur mbivendosjet dhe paqartësitë.
Nga ana tjetër, seanca u nxeh gjatë dëshmisë së anëtares aktuale, Hegla Vukaj, e cila gjithashtu kërkon një mandat të ri. Kryetari i komisionit, Damian Gjiknuri, e vuri në vështirësi duke e pyetur për raste specifike ku vendime të bazuara në ‘aritmetikë të thjeshtë’ ishin bllokuar nga vota e saj kundër. Znj. Vukaj u mbrojt duke argumentuar se veprimet e saj ishin bazuar rreptësisht në parimin e ligjshmërisë dhe integritetit profesional. Ajo përmendi si shembull çështjen e votës së diasporës, ku sipas saj, aktet e miratuara nga Rregullatori nuk u zbatuan korrektësisht nga administrata, çka e detyroi atë të votonte kundër.
Ky shkëmbim vuri në dukje një përplasje filozofish brenda komisionit: atë të pragmatizmit për të çuar proceset përpara dhe atë të respektimit strikt të procedurave, edhe me koston e bllokimit. Deputetët e tjerë ngritën shqetësime për autonominë e Rregullatorit nga Komisioneri Shtetëror dhe për nevojën që ky organ të jetë më proaktiv dhe vetëfunksionues, pa u varur nga iniciativat e administratës.
U diskutua gjithashtu mekanizmi i vendimmarrjes me shumicë të cilësuar (4 nga 5 vota), i cili, ndonëse i konceptuar si garanci për përfshirjen e opozitës, në praktikë është parë edhe si një mjet i mundshëm për bllokim politik.
Në përfundim, seanca dëgjimore shërbeu si një pasqyrë e kompleksitetit të administrimit zgjedhor në Shqipëri, duke rikonfirmuar nevojën urgjente për një reformë zgjedhore gjithëpërfshirëse që të qartësojë rolet, të forcojë pavarësinë dhe të garantojë efikasitetin e institucioneve përgjegjëse për shtyllën kryesore të demokracisë.