Nga Alba Kepi/
Konkluzionet e avokatit të përgjithshëm të Gjykatës Evropiane të Luksemburgut mbi dy azilantë që u është refuzuar kërkesa e qëndrimit të tyre në Itali e u transferuan në Shqipëri.
Çështjet C-758/24 e C-759/24
E RËNDËSISHME: Përfundimet e Avokatit të Përgjithshëm të Luksemburgut nuk janë të detyrueshme për Gjykatën e Drejtësisë. Detyra e avokatit të përgjithshëm konsiston në propozimin e Gjykatës, në pavarësi të plotë, të një zgjidhje ligjore për çështjen për të cilën ajo është caktuar. Gjyqtarët e Gjykatës tani fillojnë diskutimet për këtë çështje. Dënimi do të shprehet në një datë të mëvonshme.
E RËNDËSISHME: Vendimi paraprak lejon gjyqtarët e Shteteve Anëtare, në kontekstin e një mosmarrëveshjeje të të cilit i janë drejtuar, të konsultohen me Gjykatën në lidhje me interpretimin e ligjit të Unionit ose vlefshmërinë e akti i Unionit. Gjykata nuk e zgjidh mosmarrëveshjen kombëtare. I takon gjyqtarit kombëtar të zgjidhë çështjen në përputhje me vendimin e Gjykatës. Ky vendim është po aq i detyrueshëm edhe për gjyqtarët e tjerë kombëtarë të cilëve u takon të përballen me një problem të ngjashëm.
Avokati;
Mbrojtja ndërkombëtare: sipas Avokatit të Përgjithshëm Richard de la Tour, një Shtet Anëtar mund të përcaktojë vende të sigurta të origjinës me anë të një akti legjislativ dhe duhet të zbulojë burimet për qëllime të shqyrtimit gjyqësor të informacionit mbi të cilin bazohet ky emërtim.
Çdo vend anëtar mund të caktojë një vend të tretë si vend të sigurt të origjinës me anë të një akti legjislativ. Megjithatë, gjyqtari kombëtar i thirrur për të shqyrtuar një ankim kundër refuzimit të një kërkese për mbrojtje ndërkombëtare duhet të ketë, në kontekstin e shqyrtimit të legjitimitetit të atij akti, burimet e informacionit që shërbyen si bazë për këtë përcaktim.
Shteti anëtar mundet gjithashtu, në kushte të caktuara, t’i japë statusin e një vendi të tretë, një vendi të tretë origjinë të sigurt, duke identifikuar kategori të kufizuara njerëzish që mund të ekspozohen atje rrezikun e persekutimit ose shkeljeve të rënda.
Në përputhje me Direktivën 2013/32 2, Shtetet Anëtare mund të përshpejtojnë shqyrtimin e kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare dhe të kryejë procedurën në kufi nëse kërkesa të tilla vijnë nga shtetas të vendeve që beson se ato ofrojnë mbrojtje të mjaftueshme.
Në Itali, përcaktimi i këtyre vendeve të treta si vende të sigurta të origjinë bëhet me një akt legjislativ të vitit 2024.
Pikërisht në këtë kuadër dy shtetas Bangladesh janë transferuar në një qendër paraburgimi të përkohshëm në Shqipëri nga aplikimi i protokollit Itali-Shqipëri , kanë paraqitur kërkesë për mbrojtje ndërkombëtare.
Kërkesa e tyre është shqyrtuar sipas procedurës së përshpejtuar në kufi nga autoritetet italiane që e kanë refuzuar si të pabazuar, pasi vendi i tyre i origjinës konsiderohej i sigurt.
Ankuesit e apeluan vendimin e refuzimit në Gjykatën e zakonshme të Romës, e cila apeloi në Gjykatë të drejtësisë për të sqaruar zbatimin e konceptit të vendit të sigurt të origjinës dhe detyrimet e Shteteve Anëtare në çështje e shqyrtimit gjyqësor efektiv. Gjyqtari referues argumenton se, në kundërshtim me regjimin e mëparshëm, akti legjislativ i vitit 2024 nuk specifikon burimet e informacionit mbi të cilat ligjvënësi italian është mbështetur për të vlerësuar sigurinë e vendit. Prandaj, si kërkuesi ashtu edhe autoriteti gjyqësor do të privoheshin nga mundësia dhe, respektivisht, kontrolli i legjitimitetit të një prezumimi të tillë sigurie, duke shqyrtuar në veçanërisht prejardhja, autoriteti, besueshmëria, rëndësia, afati kohor dhe shterueshmëria e burimeve të tilla.
Lidhur me mundësinë e përcaktimit të një vendi të tretë si vend të sigurte të origjinës ndërkohë që nuk është për kategori të caktuara njerëzish, Avokati i Përgjithshëm Richard de la Tour beson se direktiva nuk e përjashton atë. Shteti anëtar i jep një vendi të tretë statusin e vendit të sigurt të origjinës, ndërkohë që identifikon kategori të kufizuara njerëzish që mund të ekspozohen, në atë vend, ndaj rrezikut të persekutimit ose shkeljeve serioze. Kjo është e mundur vetëm nëse, nga njëra anë, situata juridike dhe politike e atij vendi karakterizon një regjim demokracie që garanton popullatën e përgjithshme në mbrojtje të qëndrueshme ndaj rreziqeve të tilla dhe, nga ana tjetër, Shteti Anëtar në fjalë i përjashton shprehimisht këto kategori personash nga aplikimi i vendit të origjinën e sigurt dhe prezumimin e sigurisë së lidhur me të.