Një zhvillim që sfidon kufijtë e imagjinatës dhe premton të ndryshojë rrënjësisht historinë e mjekësisë është duke ndodhur në laboratorët shkencorë të Japonisë dhe Shteteve të Bashkuara: shkencëtarët po rrisin organe njerëzore brenda trupit të derrave.
Duke përdorur teknologjinë e qelizave burimore dhe krijimin e embrioneve kimerike që përmbajnë si qeliza derri, ashtu edhe njerëzore studiuesit kanë arritur të nxisin zhvillimin e veshkave dhe mëlçive njerëzore brenda derrave. Sipas një raportimi të vitit 2023, qeliza të ngjashme me ato të veshkave janë rritur deri në 28 ditë brenda embrioneve të derrave.
Por një tjetër përparim edhe më tronditës u publikua në korrik 2025 nga revista prestigjioze Nature: një zemër embrionale me qeliza njerëzore arriti të rrihte për 21 ditë brenda trupit të një derri, duke provuar për herë të parë se organet njerëzore mund të zhvillohen funksionalisht brenda një kafshe.
Eksperimentet nuk janë kufizuar vetëm në laborator. Në mars 2024, mjekët në Massachusetts kryen transplantin e parë të një veshke derri të modifikuar gjenetikisht tek një pacient njerëzor. Pacienti mbijetoi dhe u lirua nga spitali disa ditë më pas, duke dëshmuar se përdorimi i derrave si “bio-reaktorë të gjallë” për prodhimin e organeve nuk është më fantashkencë, por një realitet shkencor.
Ky revolucion mjekësor vjen si një zgjidhje e mundshme për krizën globale të mungesës së organeve, që çdo vit i kushton jetën mijëra pacientëve në pritje të një donatori.
Megjithatë, përtej entuziazmit, ngrihen dilema të mëdha etike dhe shkencore:
A është e pranueshme përdorimi i kafshëve si “inkubatorë organesh”?
Çfarë rreziku paraqesin viruset e trashëguara të derrave për njeriun?
A do të pranojë sistemi imunitar i njeriut organet e rritura në kafshë?
Përgjigjet për këto pyetje mbeten të hapura, por një gjë është e qartë: mjekësia ka hyrë në një epokë të re, ku jeta e njeriut mund të shpëtohet nga organet e rritura në kafshë. Rruga është e gjatë dhe e mbushur me sfida, por shpresa për miliona pacientë në mbarë botën është më e gjallë se kurrë.