Pesticidet e ndaluara në Bashkimin Evropian për shkak të rrezikshmërisë së tyre vazhdojnë të prodhohen dhe eksportohen drejt vendeve si Afrika e Jugut, duke shkaktuar pasoja të rënda për shëndetin dhe jetën e punëtorëve të fermave. Dina Ndelini, një punëtore me mbi katër dekada përvojë në vreshtat përreth Cape Town-it, u prek rëndë nga problemi i mushkërive pas ekspozimit ndaj Dormex – një kimikat që përmban cianamid, i ndaluar në BE që nga viti 2009, por ende i përdorur gjerësisht në rajonin e saj.
Në mars, në rajonin e njohur të verërave të Stellenbosch-it, u mbajt një Gjykatë Popullore mbi agrotoksinat, ku punëtorët e fermave, bashkë me ekspertë të shëndetit dhe të drejtës ndërkombëtare, ndanë dëshmitë e tyre për efektet shkatërruese të pesticideve të importuara nga Evropa. “Ne si punëtorë fermash themi mjaft – nuk i duam më këto pesticide nga Evropa”, deklaroi Dina. Të tjerë dëshmuan për probleme të rënda shëndetësore, si dëmtime të mushkërive, kancer, verbëri, si dhe mungesë aksesesh bazë në ujë dhe mbrojtje personale.
Aktivistët e organizatave si Women on Farms Project paralajmëruan se këto praktika prekin më rëndë gratë, që janë më të ndjeshme biologjikisht dhe shpesh të pambrojtura juridikisht. Ndërkohë, statistikat tregojnë se aktualisht në Afrikën e Jugut janë të lejuara 192 pesticide shumë të rrezikshme, 57 prej të cilave janë të ndaluara në Evropë.
Sipas Raportuesit Special të OKB-së për substancat toksike, Marcos Orellana, ky është një “standard i dyfishtë flagrant”, që shfrytëzon dobësinë institucionale dhe mungesën e mbrojtjes në vendet në zhvillim. Ai thekson se “trupi i njeriut është i njëjtë kudo – ajo që ndryshon është fuqia për t’u mbrojtur”.
Edhe pse BE ka nxjerrë udhërrëfyes për të kufizuar importet bujqësore që përmbajnë mbetje të pesticideve të ndaluara, presioni nga lobet e industrisë agrokimike ka ngadalësuar çdo përpjekje për ndalim të plotë të prodhimit dhe eksportit të këtyre substancave. Por thirrjet nga Afrika e Jugut janë të qarta: BE duhet të ndalojë këtë praktikë toksike dhe të mos jetë bashkëpunëtore në helmimin e përditshëm të njerëzve.
“Argumenti se pesticide të tilla janë të nevojshme për shkak të kushteve lokale nuk mban më – ka alternativa më të sigurta,” thotë Dr Andrea Rother nga Universiteti i Cape Town. Ajo shton se një ndalim nga BE-ja do të ishte një hap i madh drejt një bujqësie më të qëndrueshme dhe më të drejtë.
Gjykata Popullore pritet të japë një vendim simbolik dhe këshillë ligjore për rastin pas disa muajsh, ndërsa dëshmitë e grave dhe burrave si Dina mbeten një thirrje e fuqishme për drejtësi mjedisore dhe njerëzore./ Euronews – Syri.Net