Ekspozimi i tepërt ndaj rrezeve të diellit mund të shkaktojë njolla në lëkurë, të cilat mund të ngatërrohen edhe me dëmtime më serioze, përfshirë tumoret e lëkurës.
Njollat e diellit dhe tumoret e lëkurës: si t’i dallojmë?
Sidomos gjatë verës, nuk është gjithmonë e lehtë të kuptojmë shkaqet e njollave që shfaqen në lëkurë. Ekspozimi i tepërt ndaj rrezeve ultravjollcë (UV) shkakton formimin e njollave të diellit, të cilat zakonisht nuk janë të rrezikshme dhe nuk kërkojnë trajtime të veçanta. Megjithatë, ato mund të ngatërrohen, ose madje të fshehin, me njolla shumë më shqetësuese, që mund të jenë dëmtime kancerogjene dhe të tregojnë për një tumor të lëkurës.
Për këtë arsye, është shumë e rëndësishme të dallohen menjëherë, sepse njollat e diellit dhe tumoret mund të shfaqen edhe në të njëjtën zonë. Kjo ndodh sepse, sipas studimeve, njollat e diellit janë shenjë e dëmtimit të lëkurës nga dielli, dhe dëmtimi i qelizave rrit rrezikun për zhvillimin e tumorit. Për më tepër, njollat e diellit mund të fshehin dëmtime më të rënda dhe duhet të monitorohen me kujdes.
Si duken njollat e diellit dhe ato të tumoreve?
Njollat e diellit zakonisht kanë formë të rrumbullakët ose ovale, janë më të errëta se ngjyra natyrale e lëkurës dhe mund të jenë nga kafe e hapur deri në të zezë. Ndërsa njollat e tumoreve kanë formë jo simetrike dhe shfaqin një gamë më të gjerë ngjyrash: rozë, të kuqe, të verdha, kafe, blu ose të zeza.
Njollat e diellit shfaqen kryesisht në pjesët e trupit të ekspozuara ndaj diellit, fytyrë, kokë, shpatulla, duar, ndërsa dëmtimet kancerogjene mund të shfaqen kudo. Ndryshe nga njollat e diellit, që janë pa dhimbje, tumoret mund të shkaktojnë kruarje, dhimbje dhe gjakderdhje përmes krijimit të skorjeve. Njollat e tumoreve mund të ndryshojnë shpejt në formë, madhësi, ngjyrë dhe trashësi, ndërsa njollat e diellit zakonisht mbeten të qëndrueshme me kalimin e kohës.
Karakteristikat e ndryshme të tumoreve të lëkurës
Karcinoma bazocelulare: Karakterizohet nga nyjet e vogla të kuqe ose rozë, zona blu, të zeza ose kafe, dhe njolla me skaje të ngritura që kruhen dhe mund të formojnë plagë gjakderdhëse.
Karcinoma skuamoze: Shfaq njolla të kuqe ose më të errëta, me shkëlqim të ashpër, që rriten si një gërvishtje. Kjo plagë zakonisht nuk shërohet dhe mund të gjakoset. Nyjet janë gjithashtu të ngritura në skaje.
Melanoma: Më e rrallë por më agresive. Për të njohur melanomën përdoret rregulla ABCDE:
A (Asimetri): Njolla ka formë të parregullt, gjysma nuk i përngjan tjetrës
B (Bordi): Skajet janë të çrregullta dhe të ndara
C (Ngjyra): Njolla ka ngjyra të ndryshme
D (Diametri): Njolla është mjaft e madhe
E (Evolucioni): Forma e njollës ndryshon me kalimin e kohës
Si bëhet diagnoza?
Së pari, mjeku specialist do të ekzaminojë gjendjen e lëkurës dhe të njollës, duke bërë pyetje për simptomat për të krijuar një panoramë të plotë klinike. Nëse dyshohet për tumor të lëkurës, bëhet biopsia, marrja e një mostre të lëkurës nga zona e prekur për analizë laboratorike. Mjeku mund të përdorë edhe dermatoskopin, një aparat që lejon vëzhgimin e strukturave të brendshme të lëkurës, që nuk duken me sy të lirë.
Në rast se biopsia tregon praninë e kancerit, mund të kërkohen edhe ekzaminime të tjera për të përcaktuar gjendjen e tumorit, si: ultratinguj, tomografi kompjuterike (TC), rezonancë magnetike apo PET, për të kontrolluar nëse ka metastaza.
Në përfundim, është thelbësore të mbani nën vëzhgim çdo njollë në lëkurë dhe të kërkoni këshillën e mjekut për çdo ndryshim të dyshimtë. Parandalimi dhe diagnostikimi i hershëm mund të bëjnë ndryshimin jetik në trajtimin e tumoreve të lëkurës.