Tag: zjarreve

Nga pikëpamja meteorologjike, Europa është një kontinent relativisht i qetë. Uraganet, monsunet dhe stuhitë e rërës nuk e prekin. Por në një aspekt shqetësues, Europa veçohet: ajo po ngrohet më shpejt se kontinentet e tjera.Që nga mesi i viteve ’90, temperaturat mesatare janë rritur me 0.53°C për dekadë, më shumë se dyfishi i mesatares globale mbi tokë prej 0.26°C. Këtë verë, pasojat ishin më të dukshme se kurrë.Valët e të nxehtit goditën veriun e Europës në qershor dhe jugun në gusht. Sipas të dhënave të Sistemit Europian të Informacionit për Zjarret Pyjore, deri më 19 gusht flakët përfshinë rreth 10,000 km² të territorit të Bashkimit Europian– gati katër herë më shumë se mesatarja e vitit 2006, prej vetëm 2,440 km².Zjarret kanë përshkuar sipërfaqe të mëdha në Ballkan, Qipro, Francë, Greqi, Portugali dhe Spanjë, duke u afruar rrezikshëm edhe pranë qyteteve të mëdha si Madridi, Porto, Podgorica dhe Patra. Deri tani janë raportuar të paktën tetë viktima, por numri pritet të jetë më i lartë.Përmasat e emergjencës kanë detyruar vendet e prekura të kërkojnë ndihmë nga mekanizmi i mbrojtjes civile të BE-së plot 17 herë – më shumë se kurrë më parë.Portugalia është vendi më i goditur në raport me madhësinë e saj: flakët kanë përpirë rreth 2.9% të territorit, ose 2,600 kilometra katrorë – më shumë se e gjithë sipërfaqja e djegur në BE në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.Në Spanjë janë shkatërruar mbi 4,000 kilometra katrorë tokë dhe rreth 30 mijë banorë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre. Shumë prej zjarreve kanë pasur një intensitet të jashtëzakonshëm, duke e bërë të pamundur kontrollin e tyre.“Ka zona ku zjarret nuk mund të ndalen me asnjë mjet njerëzor,” deklaroi ministrja spanjolle e Mbrojtjes, Margarita Robles. “Vetëm ndryshimi i kushteve të motit mund të na japë një shans për t’i vënë nën kontroll.”Me rënien e temperaturave dhe reshjet e parashikuara, rreziku më i madh mund të jetë shmangur. Por mbetet pyetja nëse qeveritë qendrore dhe ato rajonale po bëjnë sa duhet. Në Spanjë, fondet publike për parandalimin e zjarreve janë përgjysmuar mes viteve 2009 dhe 2022, sipas një shoqate të industrisë pyjore.Ndërkohë, ngrohja globale po e kthen një pjesë të madhe të zonave rurale të Europës në një “fuçi baruti”. Ajo që mungon është shkëndija ndezëse – që në shumicën e rasteve nuk vjen nga natyra, por nga njerëzit.Një studim i viteve të fundit mbi shkaqet e zjarreve që mori të dhëna nga viti 2016 tregoi se, nga rastet ku u përcaktua origjina, vetëm 4% kishin si shkak fenomene natyrore si rrufeja. Rreth 39% ishin pasojë e aksidenteve apo pakujdesisë, ndërsa pjesa më e madhe, 57%, rezultuan zjarrvënie të qëllimshme.”Në fillim të viteve 2000, policia pyjore e Italisë (CPS), një trupë që më vonë iu  bashkua Karabinierëve, kreu një studim të detajuar me të dhënat e vitit 2001. Përqindja e zjarreve të shkaktuara nga zjarrvënia ishte 60%, pothuajse e njëjtë me shifrat e studimit të mëvonshëm në shkallë europiane.CPS gjeti se vetëm rreth një në dhjetë raste kishin si shkaktarë piromanë ose persona me probleme mendore.Arsyeja më e zakonshme ishte përpjekja për të pastruar tokën për kullota, e cila doli jashtë kontrollit. Zjarre të tjera vendoseshin qëllimisht, në mënyrë që zonat e djegura të ricilësoheshin më pas si të përshtatshme për ndërtim.Është e qartë se nevojiten dënime më të ashpra për zjarrvënësit dhe garanci që tokat e shkatërruara nga flakët të mos përdoren më pas për kullota apo ndërtime. Po ashtu, vlen të mendohet me kujdes para se të shuhen ose të humbin autonominë trupat e specializuara, si CPS-ja italiane./ The Economist Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.