Tag: viteve

Çmimi i arit ka arritur nivele rekord, duke ndezur një ethe globale blerjesh që përfshin si investitorë profesionistë ashtu edhe individë të zakonshëm.Në Japoni, SHBA e Europë, njerëzit po kërkojnë të blejnë shufra e monedha ari si mburojë ndaj pasigurisë ekonomike e politike.Rritja mbi 50% që nga fillimi i vitit, në rreth 4,000 dollarë për ons, e ka kthyer arin në asetin e vitit, me performancën më të mirë që nga 1979 (shih figurën).Katalizatori kryesor kanë qenë blerjet e bankave qendrore, sidomos në vendet në zhvillim, që po diversifikojnë rezervat për t’u shkëputur nga dollari amerikan.Por në muajt e fundit, në treg është përfshirë edhe kapitali privat. Fondet e tregtuara në bursë të mbështetura në ar kanë tërhequr 26 miliardë dollarë vetëm në tremujorin e tretë, teksa frika nga humbja e mundësive ka shtyrë shumë investitorë të kërkojnë siguri në këtë metal. Banka Société Générale e cilëson tashmë çmimin 5,000 dollarë për ons “gati të pashmangshëm”.Arsye të shumta po ushqejnë maninë e arit: tensionet SHBA–Kinë, pasiguria politike, frika nga borxhet e larta dhe rikthimi i inflacionit. Për shumëkënd, ari mbetet mbrojtja e vetme në një botë ku tregjet e aksioneve janë të mbivlerësuara dhe obligacionet e pasigurta.David Tait, nga Këshilli Botëror i Arit (WGC), e përshkruan këtë klimë si “frikë nga kolapsi financiar” dhe nga një skenar borxhi të pakontrollueshëm.Por gjithnjë e më shumë analistë pyesin se kur mund të ndalet ky entuziazëm. Disa shohin shenja të qarta: çmimi i arit është tashmë 20% mbi mesataren 200-ditore dhe 70% mbi mesataren 200-javore, nivele që në të kaluarën janë pasuar nga rënie 20–30%. Një pjesë e bankave qendrore mund të fillojnë të shesin për të ruajtur peshën e arit në rezervat e tyre, pasi vlera e tyre është rritur shumë shpejt.Si përqindje e rezervave të bankave qendrore, ari është rritur nga 10% një dekadë më parë në rreth 24% në fund të qershorit.Bankat qendrore në mbarë botën kanë vijuar ta shtojnë gradualisht sasinë e arit në rezervat e tyre gjatë dhjetë viteve të fundit dhe, duke përjashtuar Rezervën Federale të SHBA-së, zotëronin 29,998.4 tonë në fund të qershorit, sipas të dhënave të WGC që përfshijnë si blerjet e raportuara, ashtu edhe ato të paregjistruara.Në bazë të çmimeve aktuale, kjo nënkupton se vlera e rezervave zyrtare të arit jashtë SHBA-së arrin rreth 3.93 trilionë dollarë, pak më e lartë se totali i obligacioneve amerikane të mbajtura nga investitorët e huaj në fund të korrikut, që ishte 3.92 trilionë dollarë.Skenari më optimist për arin do të ishte humbja e besueshmërisë afatgjatë të SHBA-së në luftën kundër inflacionit, gjë që do të dobësonte edhe dollarin, ndërsa investitorët përgatiten për norma interesi shumë të ulëta dhe zhvlerësim të aseteve.Meqenëse prodhimi i arit është i kufizuar nga sasia që mund të nxjerrin minatorët, oferta mbetet relativisht inelastike ndaj ndryshimeve në afat të shkurtër dhe pritet të qëndrojë pothuajse e pandryshuar gjatë tre viteve të ardhshme.Rritja e çmimit ka ndikuar tashmë në shtimin e prodhimit nga minatorët artizanalë, si edhe nga grupet kriminale, veçanërisht në Amerikën e Jugut dhe në Afrikën Jugore, megjithëse ka pak vlerësime për përmasat reale të këtij prodhimi.Politika monetare ka ndikuar fort në këtë ecuri.Në SHBA, pritshmëritë për ulje të normave të interesit kanë ulur interesin për obligacione, ndërsa deficitet e larta dhe inflacioni mbi objektivin e Fed kanë ushqyer kërkesën për ar. Presioni i presidentit Trump ndaj bankës qendrore për të ulur normat, si dhe debatet mbi pavarësinë e saj, kanë shtuar pasigurinë.Në Japoni, dobësimi i jenit dhe frika nga inflacioni kanë nxitur një valë blerjesh aq të madhe sa kompania Tanaka Precious Metals u detyrua të pezullojë shitjet e shufrave të vogla.Konsumi global i shufrave dhe monedhave të arit vitin e kaluar ishte rreth 1,186 tonë, afërsisht një e katërta e kërkesës botërore, dhe ka vijuar të rritet edhe gjatë këtij viti, sipas të dhënave të WGC.Në Turqi, ku ari përbën rreth një të pestën e pasurisë së familjeve, rritja e fortë e çmimeve mund të nxisë konsumin, pasi njerëzit ndihen më të pasur, vlerëson Capital Economics.Ndërsa në Hong Kong, një nga blerësit më të mëdhenj të arit për frymë në botë, shumë familje që kanë ruajtur arin për dekada po nxitojnë ta shesin për të përfituar nga çmimet e larta.Kërkesa e fortë ka shpërthyer edhe në Europë. Royal Mint në Britani regjistroi muajin më të mirë në histori në shitjet e monedhave të arit e argjendit, me një porosi të vetme mbi 50 milionë paund.Edhe argjendi ka ndjekur të njëjtën rrugë, duke arritur mbi 52 dollarë për ons. Sipas Bank of America, një në katër menaxherë fondesh e cilëson “blerjen e arit” si tregtinë më të mbipopulluar në tregjet globale, shenjë se entuziazmi mund të jetë shndërruar në flluskë.Nuk është e lehtë të vlerësosh nëse çmimet aktuale të arit ndodhen në territor flluske: ndryshe nga aksionet e një kompanie, ari nuk gjeneron fitime apo të ardhura që mund të krahasohen me koston e tij. Dhe ndryshe nga një obligacion, ai nuk siguron të ardhura që mund të maten me kthimet e aseteve të tjera.Në vend të kësaj, çmimi i tij ndikohet kryesisht nga perceptimet më të gjera të investitorëve mbi gjendjen e botës dhe nuk është i panjohur për shpërthime spekulative, ndonjëherë pas rënies së frikës nga inflacioni.Një rritje e madhe gjatë krizës inflacioniste të viteve 1970 u pasua nga një rënie në fillim të viteve 1980, ndërsa një rënie e ngjashme ndodhi edhe pas kulmit të arit në vitin 2011.Në tregjet financiare, kjo përkthehet në një votë mosbesimi ndaj dollarit dhe politikave monetare që po e mbajnë borxhin nën kontroll përmes inflacionit.Megjithëse disa argumentojnë se ari po mbetet jashtë logjikës tradicionale të tregjeve, për shumë investitorë ai vazhdon të shihet si sigurim kundër pasigurisë. Ari nuk është thjesht një investim. Është një votë mosbesimi ndaj sistemit financiar. / FTKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.