Raporti i Kontrollit të Lartë të Shtetit hedh dritë mbi përmbytjet masive që goditën qytetin e Vlorës më 4 tetor 2024, duke zbuluar mangësi të thella në menaxhimin e infrastrukturës së kullimit, mungesë koordinimi institucional dhe probleme serioze teknike në funksionimin e hidrovorëve.
Sipas gjetjeve, Bashkisë Vlorë i janë transferuar disa kanale kulluese që ndodhen jashtë territorit të vet administrativ, ndërsa vetëm godina e hidrovorit i është dhënë në administrim, jo kanali kryesor që çon ujin drejt hidrovorit.
Më tej, shumë prej kanaleve kryesore, si KK2 Akërni, KK3 Akërni dhe KUL Orikum, rezultojnë të papastruara prej më shumë se 15 vitesh, ndërsa disa segmente brenda qytetit nuk janë pastruar për mbi 30 vite, duke u mbushur me aluvione, inerte dhe mbetje të ndryshme.
Problemet nuk ndalen këtu. Hidrovori Akërni, një prej pikave kyçe të mbrojtjes së qytetit, punon pa pompa rezervë, pa gjenerator emergjence dhe me një linjë elektrike të amortizuar, nga e cila furnizohen edhe subjekte private, duke ulur tensionin dhe duke reduktuar aftësinë e pompimit.
Në ditën e përmbytjes, hidrovori ka punuar vetëm me 45% të kapacitetit, ndërkohë që tensioni elektrik nga ora 07:00 deri në 23:00 regjistrohej në nivele problematike prej 360V.
Po ashtu, nuk janë kryer investime nga UKV SHA dhe SHRUKV SHA për përmirësimin e sistemit të kullimit gjatë viteve 2023–2024, ndërsa kanalet e planifikuara të pastroheshin nuk janë realizuar, si në Bunavi, Armen dhe Selenicë.
Një tjetër pikë e rëndësishme të raportit lidhet me mosfunksionimin e ndarë të kanaleve të ujërave të ndotura dhe kanalet e ujërave të bardha: në reshje të dendura, punonjësit e Ujësjellës–Kanalizimeve hapin pusetat për të futur ujërat sipërfaqësorë në rrjetin e ujërave të ndotura, duke rritur në mënyrë të shumëfishtë volumin e ujit që duhet të shkarkojnë pompat.
Pjesa dërmuese e pusetave të KUB është jashtë funksionit, e mbushur me mbeturina dhe me dimensione që nuk përballojnë reshjet intensive. Situata është rënduar edhe nga punimet e ujësjellësit të ri, të cilat kanë lënë pas sasi të konsiderueshme inertesh në rrjet.
Përtej problemeve teknike, raporti evidenton mungesë reagimi të duhur institucional. Këshilli i Qarkut Vlorë nuk shpalli gjendjen e emergjencës civile, ndonëse përmbytjet ishin të përmasave të mëdha, ndërsa Kryetari i Bashkisë nuk ka paraqitur asnjë kërkesë për vlerësimin e dëmeve në banesa, përveç dëmeve në orenditë shtëpiake.
Gjithashtu, nuk është akorduar asnjë fond nga qeveria për këtë situatë. Bashkëpunimi midis institucioneve kyçe: bashkisë, ndërmarrjes së e shërbimeve publike dhe strukturat e ujitjes e kullimit, vlerësohet i dobët dhe joefektiv.
As infrastruktura rrugore nuk u shpëtoi dëmeve: në ByPass-in e Vlorës, reshjet shkaktuan rrëshqitje dherash, ndërsa në rrethrrotullimin hyrës të qytetit, një element projektimi është ndryshuar nga ai fillestar. Në vend të tre tombinove me diametër 1000 mm është ndërtuar një tombino box 2.5 × 1 m, i cili derdhet në një kanal të papastruar, fakt që e bën praktikisht jofunksional në situata reshjesh të dendura.
Raporti i KLSH-së është i qartë: përmbytja e 4 tetorit ishte e parandalueshme. Mosfunksionimi i kolektorëve dhe kanaleve, mospastrimi shumëvjeçar i segmenteve kritike të kullimit, dhe puna me kapacitet të reduktuar e hidrovorëve për shkak të tensionit të ulët dhe mungesës së infrastrukturës mbështetëse, përbëjnë arsyet kryesore të vërshimit të ujërave në qytet.
Gjatë auditimit, KLSH thekson se mospastrimi i kanaleve të hapura është “shkaku kryesor” i përmbytjes, ndërsa mungesa e mirëmbajtjes periodike të kunetave dhe pusetave të shiut krijon bllokime të menjëhershme gjatë reshjeve.
Sipas përfundimit të auditimit, nëse infrastrukura kulluese do të ishte funksionale dhe hidrovorët do të punonin me kapacitet të plotë, rreziku i përmbytjes do të ishte minimal. Për këtë arsye, KLSH e konsideron pastrimin dhe rehabilitimin e sistemit të kullimit si një detyrë urgjente dhe të pazëvendësueshme për sigurimin e qytetit nga ngjarje të ngjashme në të ardhmen./ekofin.al
Tag: ujërave
-
Fajtor për përmbytjen e Vlorës në 2024, KLSH I jep “shuplakë” Dredhës së Ramës
-
Përmbyti toka dhe banesa/ Mbyllet pas 48 orësh argjinatura e çarë në lagunën e Vainit
Pas dy ditësh pune intensive, është mbyllur argjinatura e çarë në Rrile.
Mjete të shumta të ushtrisë, bashkisë dhe subjekteve private u bashkuan në ndërhyrjen emergjente për të vënë nën kontroll prurjet e ujërave të lagunës së Vainit.
Prurjet e pazakonta kishin depërtuar përmes çarjes, duke përmbytur qindra hektarë tokë bujqësore dhe duke rrethuar dhjetëra banesa.
Ekipet e emergjencave civile po vijojnë punën në terren për ngritjen e mëtejshme të argjinaturës, me qëllim parandalimin e çdo rreziku të ri nga rritja e nivelit të ujërave në lagunë. -
Përmbytje në disa bashki, rritet niveli i lumenjve/ Ja situata nga moti në Qarkun Korçë…
Në Bashkinë Pustec, dalja e ujit në segmentin rrugor Lajthizë–Liqenas solli vështirësi në qarkullim, por ndërhyrja e ekipeve të shërbimit ka ndihmuar në normalizimin e situatës, shkruan A2 CNN. Ndërkohë, në Pogradec, fshati Gështenjas regjistroi pengesa serioze në kanalizime, ku po punohet për orientimin e ujërave të shiut. OSHEE raportoi defekte në disa fshatra, përfshirë Slatinë, Selihtë dhe Shpellë, me ekipet në terren për rikthimin e energjisë elektrike.
Situata paraqitet më problematike në Devoll, ku në fshatin Çetë është bllokuar qarkullimi mbi urë për shkak të rrezikshmërisë së shtuar. Ndërkohë në Cangonj, prania e ujit në oborret e dy banesave ka kërkuar ndërhyrje emergjente për largimin e tij.
Në Korçë, aksi Denas–Lekas rezulton i pakalueshëm pasi prurjet e larta të një përrua pa urë e bënë rrugën të rrezikshme. Voskopojë është një tjetër zonë nën vëzhgim, pasi ujëmbledhësi lokal ka arritur nivele të larta, por ndërhyrjet me mjetet e rënda po e stabilizojnë situatën.
Edhe Kolonja është përballur me sfida të shumta. Rritja e prurjeve në lumin e fshatit Mesiçkë ka rrezikuar urën dhe shtylla të energjisë elektrike. Probleme të ngjashme janë raportuar në fshatin Mollas, ndërsa rezervuari i Rotit ka arritur vetëm 20–30 cm nën nivelin maksimal, duke detyruar hapjen e shkarkuesve. Ndërhyrjet janë duke vazhduar në disa fshatra të zonës, ndërsa disa akse rrugore janë pastruar dhe janë të kalueshme.
ARRSH njofton se në akset Maliq-Lozhan, Ersekë–Leskovik dhe Qafa e Qarrit–Ersekë, punimet për pastrimin dhe sistemimin e ujërave vijojnë me intensitet.
Megjithë këto probleme, autoritetet konfirmojnë se deri në këto momente nuk ka situata që rrezikojnë jetën e banorëve, por shumë zona mbeten nën monitorim të vazhdueshëm për shkak të prurjeve të larta dhe reshjeve që pritet të vijojnë.
-
Turizmi i palloshit , dhe “Fiume di M*rda” në mes të Tiranës
Një episod i pazakontë, por tepër domethënës, po qarkullon sot në rrjetet sociale: një turist italian ka shtuar në Google Maps një vendndodhje të re, duke e quajtur “Fiume di M*rda (Frogna a cielo aperto)”, që në shqip përkthehet “Lumi i m*tit (Kanal i hapur i ujërave të zeza)”. Vendndodhja ndodhet përgjatë lumit të Lanës, në zemër të Tiranës.
Rasti u publikua nga Kastriot Çipi, i cili ironizon propagandën zyrtare të qeverisë, sipas së cilës Shqipëria po shndërrohet në “Meka e Turizmit”, “Maldivet e Ballkanit”, “Kryeqyteti i Arkitekturës Europiane”, ndërsa një turist i huaj sheh dhe regjistron publikisht një realitet krejt tjetër.Ndotja e Lanës, një problem i vjetër që s’ka marrë zgjidhje
Në foton satelitore të postuar në rrjet sociale shfaqet qartë segmenti ku turistit i ka rënë në sy ndotja dhe prania e ujërave të zeza të hapura.Edhe pse Bashkia e Tiranës dhe qeveria kanë promovuar shpesh projekte shumë-milionëshe për “rivitabilizimin” e Lanës, realiteti në terren vijon të jetë alarmant: aromë e rëndë, ujë i ndotur, shkarkime kanalizimesh dhe mungesë totale e mirëmbajtjes.
Pikërisht ky kontrast midis propagandës dhe realitetit duket se ka shtyrë turistin italian që ta dokumentojë për botën e gjerë përmes Google Maps.
Sprucimet e marketingut qeveritar përplasen me sarkazmin e qytetarëve
Ndërsa në fjalimet e pushtetit Shqipëria shitet si “Meka e turizmit”, një i huaj e përjeton kryeqytetin ndryshe dhe e indeksion në hartat globale me një emër që është sa brutal aq edhe i sinqertë.
Në vend që të vizitojë një lum të pastër e një qytet modern, turisti është përballur me atë që ai e percepton si një kanal të hapur të ujërave të zeza dhe këtë e ka vulosur në platformën më të përdorur të navigimit në botë. Propaganda mban erë! Shqipëria, sipas Palloshit, po bëhet “Meka e Turizmit”, “Maldivet e Ballkanit”, “Kryeqyteti i Arkitekturës Europiane” e tërci vërci. Por për turistët e huaj, në këtë rast një italian, realiteti është paksa ndryshe. I ka shtuar një vendndodhje në Hartat Google, të cilin e ka pagëzuar siç shihet në foto.
/Publik.al -
Gjykata e Apelit lë në fuqi impiantet e ujërave të zeza – Unioni Turistik i drejtohet Gjykatës së Lartë
Gjykata e Apelit lë në fuqi impiantet e ujërave të zeza – Unioni Turistik Shqiptar i drejtohet Gjykatës së Lartë
Pas vendimit të Gjykatës së Apelit Administrativ për të lënë në fuqi udhëzimin e Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjitikës që detyron bizneset bregdetare të instalojnë impiante për trajtimin e ujërave të zeza, Unioni Turistik Shqiptar ka njoftuar se do ta çojë çështjen në Gjykatën e Lartë.
Kryetari i Unionit, Rrahman Kasa, tha se vendimi është marrë në mbledhjen e strukturave drejtuese të organizatës, duke theksuar se padia do të synojë pezullimin e zbatimit të udhëzimit që sipas tij po vendos barrë të rëndë financiare mbi bizneset turistike.
Ky veprim vjen pas rrëzimit të padisë së paraqitur nga Shoqata Rajonale e Turizmit Aulona (ARTA), Shoqata e Turizmit ATA dhe vetë Unioni Turistik Shqiptar, të cilat kishin kërkuar shfuqizimin e nenit 6 të udhëzimit. Ky nen detyron subjektet ekzistuese apo në ndërtim që të instalojnë impiante trajtimi të ujërave të ndotura, në përputhje me aktin normativ të miratuar më 28 dhjetor 2023.
Udhëzimi, i cili hyri në fuqi më 2 shkurt 2024, përcakton standardet teknike për menaxhimin e ujërave të ndotura në zonat bregdetare, liqenore dhe pranë lumenjve, duke kërkuar zëvendësimin e gropave septike me sisteme moderne të trajtimit të ujërave. Sipas akteve ligjore, bizneset që nuk zbatojnë kërkesat përballen me gjobat nga 1.5 deri në 2.65 milionë lekë.
Gjatë verës 2024, Task-Forca e Agjencisë Kombëtare të Ujësjellës-Kanalizimeve nisi inspektimet dhe vendosi dënime administrative ndaj dhjetëra subjekteve që nuk kishin vendosur impiantet e kërkuara. Vetëm në fazën e parë të procesit gjyqësor, 55 biznese i janë drejtuar gjykatës për pezullimin e gjobave.
Pas përfundimit të procesit në Apel dhe konfirmimit të vlefshmërisë së udhëzimit, zbatimi i masave administrative ka rifilluar ndaj subjekteve që nuk janë në përputhje me ligjin. Unioni Turistik Shqiptar ka bërë të ditur se do të vijojë betejën ligjore për të mbrojtur interesat e operatorëve turistikë, duke kërkuar që çështja të shqyrtohet në Gjykatën e Lartë.
Website Saranda Web
Facebook Saranda Web
Instagram saranda.web
Youtube sarandaweb
Tiktok saranda.web
Pinterest sarandaweb
in sarandaweb -
Pas rrëzimit nga Apeli, Unioni Turistik padi në Gjykatën e Lartë për impiantet e ujërave të zeza
Unioni Turistik Shqiptar ka njoftuar se do t’i drejtohet me padi Gjykatës së Lartë, ku do të kërkojë pezullimin e zbatimit të udhëzimit të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjetikës, që u kërkon subjekteve të zonave bregdetare instalimin e impianteve për trajtimin e ujërave të zeza.Kryetari i Unionit Turistik Shqiptar Rrahman Kasa tha se vendimi është marrë në mbledhjen e radhës së Strukturave Drejtuese të Unionit Turistik Shqiptar dhe se depozitimi i padisë në Gjykatën e Lartë, vjen pas vendimmarrjes së Apelit Administrativ për lënien në fuqi të udhëzimit.“U ra dakord që pas rrëzimit të padisë së bërë më parë në Gjykatën e Apelit Administrativ për instalimin e detyruar të impianteve të ujërave të zeza nga biznesi, çështja të ankimohet më tej në Gjykatën e Lartë”, nënvizoi ai.Pas shqyrtimit të çështjes, Gjykata e Apelit Administrativ rreth 1 muaj më parë ka vendosur lënien në fuqi të udhëzimit të ministrisë.Padia për shfuqizimin e udhëzimit “Për miratimin e rregullores teknike mbi standardet për trajtimin e ujërave të ndotura për subjektet që shkarkojnë ujëra të ndotura dhe të patrajtuara pranë ose në ujëra larës” u depozitua pranë Gjykatës së Apelit Administrativ nga Shoqata Rajonale e Turizmit Aulona (ARTA), shoqata e turizmit ATA dhe Unioni Turistik Shqiptar.Nëpërmjet padisë kërkuesit kërkuan shfuqizimin e nenit 6 të udhëzimit që përcakton se “Subjektet që ushtrojnë veprimtari ekzistuese, janë në proces ndërtimi ose kanë aplikuar për leje ndërtimi, në bazë të kapacitetit dhe zgjidhjeve teknike ekzistuese apo që janë planifikuar për t’u zbatuar, të lidhura ose jo me rrjetin publik te kanalizimeve, duhet të instalojnë impiante të trajtimit të ujërave të ndotura sipas përcaktimeve të kategorive shprehur në nenin 2, të Aktit Normativ nr.8, datë 28.12.2023”.Udhëzimi i përbashkët i ministrive të Infrastrukturës dhe Energjisë dhe Turizmit dhe Mjedisit hyri në fuqi më 2 shkurt 2024, pas publikimit në Fletoren Zyrtare më 5 janar 2024 të Aktit Normativ “Për marrjen e masave urgjente, për mbrojtjen dhe përmirësimin e infrastrukturës, për trajtimin e ujërave të ndotura që shkarkohen pranë ose në ujëra larëse”.Në udhëzim përcaktohen standardet teknike që duhen të ndiqen nga subjektet pranë zonave bregdetare, liqenore dhe lumenjve, për zëvendësimin e gropave skeptike me instalimin e impianteve bashkëkohore për trajtimin e ujërave të ndotura.Sipas udhëzimit të përbashkët bizneseve iu lihej afat deri në fund të muajit mars të instalojnë pajisjet apo sistemet e përcaktuara ose në të kundërt, siç përcaktohet në Aktin Normativ nëse Task-Forca, pas kryerjes së monitorimit dhe inspektimit, kur konstaton mosvendosjen e impiantit apo sistemit individual në përputhje me rregullat teknike për trajtimin e ujërave të ndotura, bizneset do të dënohen me gjoba që variojnë nga 1,500,000 lekë deri në 2,650,000 lekë.Pas hyrjes në fuqi të udhëzimit, vjet gjatë muajve të verës një task forcë e Agjencisë Kombëtare së Ujësjellës Kanalizimeve pas nismave sensibilizuese për instalim të impianteve nisi ndaj bizneseve edhe dënimet administrative me gjobë.Penalizmit ndaj strukturave që nuk rezultonin që kishin instaluar impiantet vijuan edhe përgjatë muajit nëntor 2024. Shumë biznese në këtë periudhë ngritën shqetësimin se janë gjobitur me gjoba me vlerë deri në 1,500,000 lekë për mungesën e instalimit të këtyre impianteve.Nga të dhënat të bëra publike në seancën e parë gjyqësore të Apelit Administrativ mësohet se 55 subjekte i ishin drejtuar shkallës së Parë së Gjykatës Administrative për pezullimin e gjobave.Unioni Turistik Shqiptar ka bërë me dije se pas përfundimit të çështjes në Gjyakatën e apelit, ndaj subjekteve që nuk kanë instaluar impiantet ka nisur sërish zbatimi i masave administrative. Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.
-
Liqeni Artificial i “sëmurë”, ndotje nga tetë drejtime
KLSH, në një raport të hollësishëm mbi ndotjen e Liqenit Artificial në Tiranë, duke iu referuar disa analizave konstaton probleme serioze nga ngordhja e gjallesave deri në ndotjen në nivele të larta nga shkarkimi i ujërave të zeza.
Për Mit’hatin 68-vjeçar, Liqeni Artificial në kryeqytet është vendi ku ai kalon më shumë kohën sesa në shtëpinë e tij që e ka mes kaosit të trafikut, pranë Tiranës së Re. “Është si jetë e dytë këtu”-thotë ai teksa vijon-“shëtis shpesh sa të mundem, më parë edhe pëshkoja për qejf, por tani ka diçka që nuk shkon.
Shoh shumë peshq të ngordhur dhe kanë vendosur tabela që nuk të lenë të peshkosh”-thotë ai për Faktoje.al, pa qenë në dijeni se aty ku ai kalon më shumë se gjysmën e ditës, po vdesin gjallesat nga ndotja e madhe, përfshi edhe peshqit. “Përmbajtja e rritur e nutrientëve (fosfateve etj.) si dhe saturimi i vogël me oksigjen, tregon se ky liqen është në gjendje eutrofike (“I sëmurë”).
Përkeqësimi i kësaj gjendje do e bëjë të pamundur jetesën e gjallesave në këtë trup ujor”. Ky është një nga përkufizimet e studimit të hollësishëm të bërë për ndodtjen e Liqenit Artificial, i publikuar në një raport të Kontrollit të Lartë të Shtetit. Eksperti i mjedisit, prof Gavrosh Zela, tha për Faktoje.al se situata e ndotjes në Liqenin Artificial është shumë problematike dhe nevojitet marrja e masave të menjëhershme. “Duhet ndërprerë niveli i ndotjes kryesore që vjen nga shkarkimi u ujërave urbane të papërpunuara dhe situata duhet mbajtur në monitorim të përhershëm”-thotë Zela. Nga një vëzhgim në terren në paraditen e 29 tetorit, konstatuam me sy ndotje të theksuar, ku edhe një breshkë uji ka marrë ngjyrën e errët të ujërave të zeza që rrjedhin nga “Tirana e ngjeshur urbane”.
Tetë pika të errëta
Në një hapësirë prej 4.5 hektarësh, Liqeni Artificial ndodhet në pozicionin gjeografik që fatkeqësisht po shërben si “vëndshkarkim i ujërave të ndotura të patrajtuara urbane (ujëra të zeza)” në tetë pika kyçe të saj. Në pjesën jugore të liqenit, ku nis Unaza e Madhe, problem janë shkarkimet e ujërave të zeza që vijnë nga zona urbane e “Liqenit të Thatë”, e mbushur me shumë pallate dhe njësi shërbimi.
Ekspertët kanë konstatuar 16 pika derdhjesh të ujërave, ku në tetë prej tyre cilësohen shumë problematike, me prurje të mëdha të ujërave të ndotur. Gjithashtu edhe në pjesën veriore të liqenit, prania e disa lokaleve dhe pallateve në nisje të digës cilësohet një tjetër vatër ndotjeje. “Përmbajtja e lartë e nutrientëve dhe e ulët e oksigjenit tregon se në liqen ka derdhje të shumta, qoftë të substancave të pasura me azot dhe fosfor, qoftë edhe të substancave reduktuese, të cilat konsumojnë oksigjenin.
Gjithashtu, kur ka një akumulim të biomasës (bimësisë), pas “vdekjes” së bimëve ose algave, fillon procesi i dekompozimit, i cili kërkon oksigjen dhe çon në një ulje të përmbajtjes së oksigjenit të tretur në ujë, veçanërisht në orët e errësirës, kur fotosinteza ndalon dhe ndodh respiracioni. Kjo e bën ekuilibrin e oksigjenit një faktor delikat të cilin duhet ta monitorojmë në liqen”-citon raporti i KLSH-së në një studim më të fundit përgjatë viteve 2024-2025. “Nevojiten masa të menjhershmë, së pari duhet ndërprerja e kanalizimeve aktuale dhe të futen në sistemin e ujërave të zeza të Tiranës. Së dyti, kërkon monitorim të vazhdueshëm dhe nxitjen e bizneseve apo pjesës urbane të popullatës që të vendosin impiante të decentralizuara për trajtimin e ujërave të ndotur”-thotë prof Zela, ndërsa thekson se me situatën aktuale të ndotjes, nevoja më e madhe është mbushja me ujë të pastër të liqenit, çka mund të sillte një mundësi pastrimi dhe uljen e nivelit të ndotjes.
Analizat
Profesorë të Fakultetit të Shkencave të Natyrës u kontraktuan nga Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit për të kryer analiza mbi nivelin e ndotjes së ujërave të Liqenit Artificial. “Kjo dukuri (ky lulëzim algash) në Liqenin Artificial të Tiranës është pasojë dhe sinjal i ngarkesës relativisht të lartë (ndotjes) me lëndë ushqyese (azot dhe sidomos fosfor) që kanë shumë mundësi të vijnë nga ujërat e patrajtuara urbane, por jo vetëm, të cilat mund të grumbullohen në mënyrë të vazhdueshme në këtë liqen… Mbetet e ngutshme për Bashkinë Tiranë grumbullimi dhe largimi i shkarkimeve nga liqeni! Por sidomos mbetet sfidë grumbullimi dhe trajtimi i ujërave të zeza për gjithë pellgun e Tiranës, si domosdoshmëri për cilësinë e jetës për njeriun dhe për gjithë botën e gjallë”-thonë në raport ekspertët e Fakutetit të Shkencave të Natyrës. “Rritja e temperaturave dhe zvogëlimi i vëllimit të ujërave ka gjasë të përkeqësojë situatën gjatë stinës së verës.
Si rrjedhojë, kërkohet ndërhyrje e menjëhershme për të verifikuar e ndaluar të gjithë shkarkimet e ujërave të përdorura urbane, industriale, etj., që mund të vijnë si rrjedhojë e aktivitetit brenda territorit te PMLAT ose të përzierjes së jashtëligjshme të ujërave të zeza me kanalet e ujërave të bardha/ të shiut që shkarkojnë në liqen. Si rrjedhojë është e domosdoshme të kryhen analizat e ngarkesave të koliformëve fekale dhe totalë (CFU)”-theksojnë më tej ata. Sa i takon vlerësimit kimiko-biologjik, nga një sondazh i kryer nga Departamenti i Inxhinierisë Kimike në Universitetin Politeknik të Tiranës rezultoi se përmbajtja e nutrienteve në mostrat e marra në liqen, gjatë muajit janar 2025 ishte shumë e lartë. “Ujërat quhen të eutrofikuar kur përmbajtja e fosforit është 0.020 mg/L. Ndërkaq, analizat e kryera nga Universiteti Politeknik të Tiranës treguan vlera shumëfish më të larta të përmbajtjes së fosforit, rreth 0.070 mg/L. Gjithashtu, përmbajtja e oksigjenit, edhe pse në periudhë dimri, ishte me një saturim rreth 55%, vlerë mjaft e ulët për këtë periudhë. Pa dyshim, në stinën e verës, përmbajtja e oksigjenit do të jetë më e ulët dhe gjendja do të përkeqësohet”-thekson raporti, duke iu referuar përgjigjes së analizave të dala nga kampionë të ujit të marra në disa pika të Liqenit Artificial.
Përgjegjësit e (pa) përgjegjshëm
Për situatën alarmante, audituesit e KLSH-së, duke u nisur nga raportet e ekspertëve të Fakultetit të Shkencave të Natyrës, të Agjencisë Kombëtare të Mjedisit dhe të Departamenti i Inxhinierisë Kimike në Universitetin Politeknik të Tiranës, të cilët kryen analizim të thelluar për ndotjen e liqenit, kërkuan që institucionet përgjegjëse të merrnin masat e nevojshme. KLSH në raport, të cilën Faktoje e disponon të plotë, theksojnë përplasjen institucionale mes drejtorive në varësi të Bashkisë Tiranë, ku asnjëra prej tyre nuk merrte përsipër përgjegjësinë për problemin e ndotjes së theksuar të Liqenit Artificial. “Duke vlerësuar si shkaktues potencial të ndotjes prurjet e ujërave të ndotura nëpërmjet kanaleve të ujërave të shiut/ të bardha që derdhen në liqenin artificial të Tiranës, grupi i auditimit ka kërkuar një planimetri të shtrirjes së këtij rrjeti, informacion mbi gjendjen e tyre, si dhe procedurat përkatëse për pastrimin dhe mirëmbajtjen e tyre, nga strukturat e varësisë së Bashkisë Tiranë, si APR (Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit), UKT (Ujësjellës Kanalizimet Tiranë) dhe DPN2”-thotë raprti. Po çfarë përgjigje morën? Në shkresa të ndryshme, institucionet ia veshin përgjegjësinë njëra-tjetrës, kjo vërtetohet edhe nga dokumentacioni i mbërritur për KLSH-në. raporti.
“Për sa më sipër, APR bën me dije se nuk disponon planimetri të kanaleve të ujërave të shiut dhe se nga punonjësit e këtij institucioni, kryhet vetëm pastrimi fizik i mbetjeve të dukshme, si p.sh. gjethe, degë, materiale plastike/ plastmasi, kartona, letra, etj. Ky lloj pastrimi kryhet rregullisht në mënyrë që ato të jenë të pastra dhe të mos krijojnë problematika me reshjet e dendura. Gjithashtu edhe Drejtoria e Përgjithshme e Mirëmbajtjes, Rrugë, Ndriçim, Sinjalistikë (DNP 2), në përgjigjen e pyetësorit dërguar elektronikisht në datën 12.03.2025, bën me dije se nuk disponon hartë/ planimetri të kanaleve të ujërave të shiut, pasi liqeni i Tiranës nuk menaxhohet nga kjo drejtori. Në shkresë citohet se “nga verifikimet e kryera nga një grup i ngritur për këtë çështje rezultoi që në liqenin artificial të Tiranës nuk ka asnjë pikë shkarkimi të ujërave të shiut, pasi ato shkarkohen në kolektorët e ujërave të zeza të cilat menaxhohen nga UKT sh.a”. Ndërsa UKT, në përgjigjen e pyetësorit dërguar elektronikisht në datën 18.03.2024, shprehet se “Referuar rrjetit të largimit të ujërave të shiut ju informojmë se administrimi dhe mirëmbajtja e tyre nuk bëhet nga UKT, por nga Bashkia Tiranë nëpërmjet Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve dhe Ndriçimit Publik, si dhe APR që menaxhon territorin e PMLAT”-thekson raporti.
Ndotje në çdo drejtim
Më tej KLSH shprehet se pavarësisht se në shkresat e institucioneve të varësisë së Bashkisë Tiranë dhe dokumentacionin e gjeneruar nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit citohet se “është konstatuar se në 6 nga 8 pikat e shkarkimit të ujërave të bardha kishte rrjedhje”, asnjë nga institucionet e varësisë së Bashkisë Tiranë (që drejtpërdrejt ose tërthorazi lidhen me administrimin e atij territori, pastrimin e mirëmbajtjen së kanaleve të ujërave të shiut apo të rrjetit të kanalizimeve), nuk administron një planimetri të këtyre kanaleve të ujërave të bardha që derdhen në liqen, për të evidentuar shtrirjen dhe rrugën që kanalet ndjekin, për t’u derdhur në fund në liqen, njëkohësisht për të vlerësuar zonat urbane nëpërmjet të cilave këto kanale kalojnë dhe që mund të kenë ndërhyrje në mënyrë të jashtëligjshme duke lidhur kanalizimet e ujërave të zeza me kanalet e ujërave të shiut. Nalizimi më i fundit që i përket këtij viti rezultoi se uji i Liqenit Artificial është i ndotur rreth 50 pikë më shumë se norma, ndërsa e cilësojnë “të sëmurë” dhe në rrezik të madh që nëse nuk merren masat bimësia dhe gjallesat të zhduken, duke e kthyer në “liqe të vdekur”. /Nga Sebi Alla – Faktoje.al -
Ndotje alarmante/ Ujërat e zeza shkarkohen në liqenin Artificial të Tiranës
Ndotje alarmante/ Ujërat e zeza shkarkohen në liqenin Artificial të Tiranës
Nga Sebi Alla, Faktoje
KLSH, në një raport të hollësishëm mbi ndotjen e Liqenit Artificial në Tiranë, duke iu referuar disa analizave konstaton probleme serioze nga ngordhja e gjallesave deri në ndotjen në nivele të larta nga shkarkimi i ujërave të zeza.
Për Mit’hatin 68-vjeçar, Liqeni Artificial në kryeqytet është vendi ku ai kalon më shumë kohën sesa në shtëpinë e tij që e ka mes kaosit të trafikut, pranë Tiranës së Re. “Është si jetë e dytë këtu”-thotë ai teksa vijon-“shëtis shpesh sa të mundem, më parë edhe pëshkoja për qejf, por tani ka diçka që nuk shkon. Shoh shumë peshq të ngordhur dhe kanë vendosur tabela që nuk të lenë të peshkosh”-thotë ai për Faktoje.al, pa qenë në dijeni se aty ku ai kalon më shumë se gjysmën e ditës, po vdesin gjallesat nga ndotja e madhe, përfshi edhe peshqit. “Përmbajtja e rritur e nutrientëve (fosfateve etj.) si dhe saturimi i vogël me oksigjen, tregon se ky liqen është në gjendje eutrofike (“I sëmurë”).
Përkeqësimi i kësaj gjendje do e bëjë të pamundur jetesën e gjallesave në këtë trup ujor”. Ky është një nga përkufizimet e studimit të hollësishëm të bërë për ndodtjen e Liqenit Artificial, i publikuar në një raport të Kontrollit të Lartë të Shtetit. Eksperti i mjedisit, prof Gavrosh Zela, tha për Faktoje.al se situata e ndotjes në Liqenin Artificial është shumë problematike dhe nevojitet marrja e masave të menjëhershme. “Duhet ndërprerë niveli i ndotjes kryesore që vjen nga shkarkimi u ujërave urbane të papërpunuara dhe situata duhet mbajtur në monitorim të përhershëm”-thotë Zela. Nga një vëzhgim në terren në paraditen e 29 tetorit, konstatuam me sy ndotje të theksuar, ku edhe një breshkë uji ka marrë ngjyrën e errët të ujërave të zeza që rrjedhin nga “Tirana e ngjeshur urbane”.
Tetë pika të errëta
Në një hapësirë prej 4.5 hektarësh, Liqeni Artificial ndodhet në pozicionin gjeografik që fatkeqësisht po shërben si “vëndshkarkim i ujërave të ndotura të patrajtuara urbane (ujëra të zeza)” në tetë pika kyçe të saj. Në pjesën jugore të liqenit, ku nis Unaza e Madhe, problem janë shkarkimet e ujërave të zeza që vijnë nga zona urbane e “Liqenit të Thatë”, e mbushur me shumë pallate dhe njësi shërbimi.
Ekspertët kanë konstatuar 16 pika derdhjesh të ujërave, ku në tetë prej tyre cilësohen shumë problematike, me prurje të mëdha të ujërave të ndotur. Gjithashtu edhe në pjesën veriore të liqenit, prania e disa lokaleve dhe pallateve në nisje të digës cilësohet një tjetër vatër ndotjeje. “Përmbajtja e lartë e nutrientëve dhe e ulët e oksigjenit tregon se në liqen ka derdhje të shumta, qoftë të substancave të pasura me azot dhe fosfor, qoftë edhe të substancave reduktuese, të cilat konsumojnë oksigjenin.
Gjithashtu, kur ka një akumulim të biomasës (bimësisë), pas “vdekjes” së bimëve ose algave, fillon procesi i dekompozimit, i cili kërkon oksigjen dhe çon në një ulje të përmbajtjes së oksigjenit të tretur në ujë, veçanërisht në orët e errësirës, kur fotosinteza ndalon dhe ndodh respiracioni. Kjo e bën ekuilibrin e oksigjenit një faktor delikat të cilin duhet ta monitorojmë në liqen”-citon raporti i KLSH-së në një studim më të fundit përgjatë viteve 2024-2025. “Nevojiten masa të menjhershmë, së pari duhet ndërprerja e kanalizimeve aktuale dhe të futen në sistemin e ujërave të zeza të Tiranës.
Së dyti, kërkon monitorim të vazhdueshëm dhe nxitjen e bizneseve apo pjesës urbane të popullatës që të vendosin impiante të decentralizuara për trajtimin e ujërave të ndotur”-thotë prof Zela, ndërsa thekson se me situatën aktuale të ndotjes, nevoja më e madhe është mbushja me ujë të pastër të liqenit, çka mund të sillte një mundësi pastrimi dhe uljen e nivelit të ndotjes.
Analizat
Profesorë të Fakultetit të Shkencave të Natyrës u kontraktuan nga Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit për të kryer analiza mbi nivelin e ndotjes së ujërave të Liqenit Artificial. “Kjo dukuri (ky lulëzim algash) në Liqenin Artificial të Tiranës është pasojë dhe sinjal i ngarkesës relativisht të lartë (ndotjes) me lëndë ushqyese (azot dhe sidomos fosfor) që kanë shumë mundësi të vijnë nga ujërat e patrajtuara urbane, por jo vetëm, të cilat mund të grumbullohen në mënyrë të vazhdueshme në këtë liqen… Mbetet e ngutshme për Bashkinë Tiranë grumbullimi dhe largimi i shkarkimeve nga liqeni! Por sidomos mbetet sfidë grumbullimi dhe trajtimi i ujërave të zeza për gjithë pellgun e Tiranës, si domosdoshmëri për cilësinë e jetës për njeriun dhe për gjithë botën e gjallë”-thonë në raport ekspertët e Fakutetit të Shkencave të Natyrës. “Rritja e temperaturave dhe zvogëlimi i vëllimit të ujërave ka gjasë të përkeqësojë situatën gjatë stinës së verës.
Si rrjedhojë, kërkohet ndërhyrje e menjëhershme për të verifikuar e ndaluar të gjithë shkarkimet e ujërave të përdorura urbane, industriale, etj., që mund të vijnë si rrjedhojë e aktivitetit brenda territorit te PMLAT ose të përzierjes së jashtëligjshme të ujërave të zeza me kanalet e ujërave të bardha/ të shiut që shkarkojnë në liqen. Si rrjedhojë është e domosdoshme të kryhen analizat e ngarkesave të koliformëve fekale dhe totalë (CFU)”-theksojnë më tej ata. Sa i takon vlerësimit kimiko-biologjik, nga një sondazh i kryer nga Departamenti i Inxhinierisë Kimike në Universitetin Politeknik të Tiranës rezultoi se përmbajtja e nutrienteve në mostrat e marra në liqen, gjatë muajit janar 2025 ishte shumë e lartë. “Ujërat quhen të eutrofikuar kur përmbajtja e fosforit është 0.020 mg/L.
Ndërkaq, analizat e kryera nga Universiteti Politeknik të Tiranës treguan vlera shumëfish më të larta të përmbajtjes së fosforit, rreth 0.070 mg/L. Gjithashtu, përmbajtja e oksigjenit, edhe pse në periudhë dimri, ishte me një saturim rreth 55%, vlerë mjaft e ulët për këtë periudhë. Pa dyshim, në stinën e verës, përmbajtja e oksigjenit do të jetë më e ulët dhe gjendja do të përkeqësohet”-thekson raporti, duke iu referuar përgjigjes së analizave të dala nga kampionë të ujit të marra në disa pika të Liqenit Artificial.
Përgjegjësit e (pa) përgjegjshëm
Për situatën alarmante, audituesit e KLSH-së, duke u nisur nga raportet e ekspertëve të Fakultetit të Shkencave të Natyrës, të Agjencisë Kombëtare të Mjedisit dhe të Departamenti i Inxhinierisë Kimike në Universitetin Politeknik të Tiranës, të cilët kryen analizim të thelluar për ndotjen e liqenit, kërkuan që institucionet përgjegjëse të merrnin masat e nevojshme. KLSH në raport, të cilën Faktoje e disponon të plotë, theksojnë përplasjen institucionale mes drejtorive në varësi të Bashkisë Tiranë, ku asnjëra prej tyre nuk merrte përsipër përgjegjësinë për problemin e ndotjes së theksuar të Liqenit Artificial. “Duke vlerësuar si shkaktues potencial të ndotjes prurjet e ujërave të ndotura nëpërmjet kanaleve të ujërave të shiut/ të bardha që derdhen në liqenin artificial të Tiranës, grupi i auditimit ka kërkuar një planimetri të shtrirjes së këtij rrjeti, informacion mbi gjendjen e tyre, si dhe procedurat përkatëse për pastrimin dhe mirëmbajtjen e tyre, nga strukturat e varësisë së Bashkisë Tiranë, si APR (Agjencia e Parqeve dhe Rekreacionit), UKT (Ujësjellës Kanalizimet Tiranë) dhe DPN2”-thotë raprti. Po çfarë përgjigje morën? Në shkresa të ndryshme, institucionet ia veshin përgjegjësinë njëra-tjetrës, kjo vërtetohet edhe nga dokumentacioni i mbërritur për KLSH-në. raporti.
“Për sa më sipër, APR bën me dije se nuk disponon planimetri të kanaleve të ujërave të shiut dhe se nga punonjësit e këtij institucioni, kryhet vetëm pastrimi fizik i mbetjeve të dukshme, si p.sh. gjethe, degë, materiale plastike/ plastmasi, kartona, letra, etj. Ky lloj pastrimi kryhet rregullisht në mënyrë që ato të jenë të pastra dhe të mos krijojnë problematika me reshjet e dendura. Gjithashtu edhe Drejtoria e Përgjithshme e Mirëmbajtjes, Rrugë, Ndriçim, Sinjalistikë (DNP 2), në përgjigjen e pyetësorit dërguar elektronikisht në datën 12.03.2025, bën me dije se nuk disponon hartë/ planimetri të kanaleve të ujërave të shiut, pasi liqeni i Tiranës nuk menaxhohet nga kjo drejtori. Në shkresë citohet se “nga verifikimet e kryera nga një grup i ngritur për këtë çështje rezultoi që në liqenin artificial të Tiranës nuk ka asnjë pikë shkarkimi të ujërave të shiut, pasi ato shkarkohen në kolektorët e ujërave të zeza të cilat menaxhohen nga UKT sh.a”. Ndërsa UKT, në përgjigjen e pyetësorit dërguar elektronikisht në datën 18.03.2024, shprehet se “Referuar rrjetit të largimit të ujërave të shiut ju informojmë se administrimi dhe mirëmbajtja e tyre nuk bëhet nga UKT, por nga Bashkia Tiranë nëpërmjet Drejtorisë së Përgjithshme të Rrugëve dhe Ndriçimit Publik, si dhe APR që menaxhon territorin e PMLAT”-thekson raporti.
Ndotje në çdo drejtim
Më tej KLSH shprehet se pavarësisht se në shkresat e institucioneve të varësisë së Bashkisë Tiranë dhe dokumentacionin e gjeneruar nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit citohet se “është konstatuar se në 6 nga 8 pikat e shkarkimit të ujërave të bardha kishte rrjedhje”, asnjë nga institucionet e varësisë së Bashkisë Tiranë (që drejtpërdrejt ose tërthorazi lidhen me administrimin e atij territori, pastrimin e mirëmbajtjen së kanaleve të ujërave të shiut apo të rrjetit të kanalizimeve), nuk administron një planimetri të këtyre kanaleve të ujërave të bardha që derdhen në liqen, për të evidentuar shtrirjen dhe rrugën që kanalet ndjekin, për t’u derdhur në fund në liqen, njëkohësisht për të vlerësuar zonat urbane nëpërmjet të cilave këto kanale kalojnë dhe që mund të kenë ndërhyrje në mënyrë të jashtëligjshme duke lidhur kanalizimet e ujërave të zeza me kanalet e ujërave të shiut.
Nalizimi më i fundit që i përket këtij viti rezultoi se uji i Liqenit Artificial është i ndotur rreth 50 pikë më shumë se norma, ndërsa e cilësojnë “të sëmurë” dhe në rrezik të madh që nëse nuk merren masat bimësia dhe gjallesat të zhduken, duke e kthyer në “liqe të vdekur”. /Faktoje.al -
Task Forca e ujërave të ndotura, shumë zhurmë për asgjë: Shqipëria në fund të listës europiane
Vitin e kaluar, përmes një Akti Normativ qeveria ngriti Task Forcën e posaçme për kontrollin e trajtimit të ujërave të ndotura, e cila do të monitoronte të gjitha subjektet përgjatë bregdetit, zonave liqenore apo lumenjve.
Aksioni i bujshëm për mbrojtjen e ujërave larës që u cilësua emergjencë, nisi tre muaj para çeljes së sezoni turistik veror.
“Çdo njësi biznesi turistik duhet të ketë impiantin e vet dhe të marrë përgjegjësinë e trajtimit të ujërave të ndotura”, deklaronte ministrja e Turizmit asokohe Mirela Kumbaro.
Në krah të saj, ministrja e Infrastruktës Belinda Balluku shpjegonte mekanizmin e ri të inspektimeve dhe masat administrative. Biznesit iu la një periudhë 90-ditore për vendosjen e impianteve. Pas këtij afati, aksion me zero tolerancë.
“Synojmë të arrijmë 95% të ujërave larës me cilësi të shkëlqyer”, shprehej Balluku.
Vetëm 16% e ujërave të shkëlqyer
Megjithë pritshmëritë e mëdha, buja me të cilën nisi aksioni u shua dalëngadalë, duke ia lënë vendin aksionit të radhës, pa sjellë rezultat të prekshëm në terren.
Një vit e gjysmë pas ngritjes së Task Forcës, Shqipëria rezulton ende vendi me cilësinë më të ulët të ujërave bregdetare në Europë.
Nga 119 pika monitorimi, vetëm 16% e ujërave klasifikohen si “shkëlqyer”, ndërsa 22.7% janë me cilësi të dobët. Për krahasim, mesatarja e Bashkimit Europian është 85.4% ujëra me cilësi të shkëlqyer.
Katër raporte të fundit të Agjencisë Europiane të Mjedisit tregojnë të njëjtin trend. Prej vitit 2022 e deri më tani, gjendja vetëm përkeqësohet.
Dhe për ironi, një nga arsyet kryesore është mungesa e impianteve të trajtimit të ujërave të zeza.
Task Forcë e dështuar, por me kosto
Task Forca për kontrollin e trajtimit të ujërave të zeza kishte në fokus rreth 9000 subjekte që zhvillonin aktivitetin e tyre ekonomik pranë bregdetit, brigjeve të liqeneve dhe lumenjve. Këto biznese duhet të pajiseshin të gjitha me impiante për trajtimin e ujërave të zeza
Mirëpo, një vit e gjysmë më pas, të dhënat e siguruara nga Faktoje tregojnë se më pak se 2% e tyre kanë instaluar impiante të çertifikuara.
“Bazuar në të dhënat e disponueshme deri në muajin Gusht 2025, numri i përgjithshëm i subjekteve që kanë instaluar impiante për trajtimin e ujërave të ndotura është 162”, pohon Agjencia Kombëtare Ujësjellës Kanalizime dhe Mbetjeve të Ngurta.
Për të njëjtën periudhë, AKUK pohon se task forca e ngritur ka gjobitur 115 biznese.
Bashkitë si Saranda dhe Pogradeci kryesojnë listën me më shumë gjoba, ndërsa zona si Lezha dhe Dhërmiu kanë vetëm disa masa të regjistruara.
Vasil Bedinaj, sipërmarrës në fushën e hotelerisë dhe turizmit dhe kryetar i Shoqatës Shqiptare të Turizmit për Jugun e Shqipërisë, ndan eksperiencën e tij me Faktoje.al.
“Unë e kam vendosur impiantin në një subjekt, në një tjetër mora gjobë dhe e shlyeva. Pas sezonit nuk kanë dalë më për kontrolle, në qytete si Vlora ku ka fushatë besoj do aktivizohen më pas”
Bedinaj shton se investimi është shumë i shtrenjtë dhe nuk ka produktivitet.
“Për një hotel me 15 dhoma, investimi fillon nga 30-35 mijë euro, e për kapacitete më të mëdha shkon deri në 100 mijë. Por produktiviteti mungon. Në një subjekt funksionon, në një tjetër jo. Kur ikin dritat, sistemi stakohet. Filtrat nuk pastrohen nga firmat që i kanë montuar. Është lek i hedhur dëm”
Në përfundim, sipas tij, vetëm ata që shitën impiantet dolën fitimtarë.
Pse dështoi Task Forca?
Agjencia Kombëtare e Ujësjellës – Kanalizimeve pranon se Task Forca është përballur me një sërë sfidash në terren.
Shumë subjekte nuk kanë ofruar të dhëna të plota për identifikim, si NIPT apo adresë e saktë, duke vështirësuar ndjekjen administrative dhe penale të rasteve problematike. Për më tepër, një pjesë e konsiderueshme e subjekteve është konstatuar e mbyllur ose jashtë funksionit gjatë riinspektimeve, duke e bërë të pamundur verifikimin e vazhdueshëm të funksionalitetit të impianteve.
Nga ana tjetër, zbatimi i Aktit Normativ është hasur edhe me përballje ligjore. Deri më tani, janë regjistruar 58 procese gjyqësore kundër AKUK nga subjektet e prekur, ku pjesa më e madhe lidhen me pretendime mbi shkelje proceduriale dhe kundërshtime të vendimeve administrative. Nga këto, 20 çështje kanë përfunduar në favor të AKUK, 1 çështje është humbur, ndërsa pjesa tjetër vazhdon të shqyrtohet nga gjykatat kompetente.
Paditësit kanë kërkuar shpesh shfuqizimin e aktit administrativ përkatës dhe pezullimin e ekzekutimit të masave administrative deri në vendimin përfundimtar.
Një element tjetër shqetësues është mungesa e koordinimit ndërinstitucional.
Task Forca nuk ka pasur informacion të plotë nga Shoqëritë Rajonale të Ujësjellës-Kanalizimeve, Agjencia Kombëtare e Mjedisit apo MTM. Inspektimet në terren janë bërë kryesisht manualisht, duke humbur pjesën më të madhe të subjekteve, që nuk ofrojnë të dhëna ose janë jashtë funksionit. Kjo e bën të pamundur krijimin e një pasqyre të plotë dhe të besueshme të gjendjes reale.
Vetëm 57% e vendit me kanalizime
Pavarësisht aksioneve të mëdha për trajtimin e ujërave të ndotura, infrastruktura e nevojshme mbetet e dobët.
Sipas raportit të fundit të Entit Rregullator të Ujit për vitin 2024, mbulimi me kanalizime në shkallë kombëtare ka arritur vetëm 57%, me nje rritje të lehtë prej 2.2% krahasuar me një vit më parë.
Nga mbi 4.4 milionë banorë në juridiksionin e 17 shoqërive të ujësjellës-kanalizimeve, vetëm 2.5 milionë kanë akses në shërbimin e grumbullimit të ujërave të ndotura.
Përmirësimi, sipas raportit, është bërë kryesisht në zonat urbane, ndërsa zonat rurale vijojnë të mbeten jashtë çdo rrjeti kanalizimesh, duke u mbështetur në gropa septike për shkarkimin individual të ujërave të ndotura.
Një tjetër arsye që pengon zhvillimin është mungesa e investimeve. Fondet për kanalizime përbëjnë vetëm një të tretën e atyre për furnizimin me ujë.
Në këtë drejtim, raporti thekson nevojën urgjente për ndërtimin e infrastrukturës së grumbullimit dhe impianteve të trajtimit të ujërave të ndotura (ITUN), një detyrim që lidhet jo vetëm me standardet e BE-së, por edhe me Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm deri në vitin 2030, që kërkojnë akses të barabartë në kanalizime dhe kushte higjenike për të gjithë qytetarët.
Përfundim
Kjo nuk është hera e parë që një Task Forcë nis me bujë mediatike dhe premtime të mëdha, për t’u harruar pas pak muajsh. Nga pastrimi i plazheve deri te inspektimet sezionale, çdo vit krijohet një atmosferë propagandistike, ku lajmi është se “Task Forca po vepron”, ndërsa pas verës problematika vijon të mbetet.
Task Forca e krijuar për kontrollin e trajtimit të ujërave të ndotura, e cila kishte për qëllim të monitoronte të gjitha subjektet përgjatë bregdetit, zonave liqenore dhe lumenjve, ka rezultate të dobta.
Masat e ndërmarra janë pjesërisht të zbatuara, inspektimet janë të limituara, raportimi nuk është transparent, dhe ndikimi mbi gjendjen reale të ujërave mbetet minimal.
Nisur nga këto të dhëna, deklaratën e ish ministres së turizmit, Mirela Kumbaro se “Çdo njësi biznesi turistik duhet të ketë impiantin e vet dhe të marrë përgjegjësinë e trajtimit të ujërave të ndotura”, e kategorizojmë të pavërtetë./Faktoje.al -
“Shqipëria nuk hyn në BE as për 10 vjet”, Abilekaj “shkund” Ramën: Pa ujë të pijshëm e menaxhim mbetjesh, çfarë BE-je..
Gjatë një intervistë për një emision televiziv, gazetari Enton Abilekaj theksoi se Shqipëria mbetet shumë mbrapa në sektorë kyç si menaxhimi i mbetjeve, ujërave dhe reforma në drejtësi, duke e bërë të pamundur për vendin të arrijë standardet minimale të BE-së për të paktën një dekadë.
Ai kritikoi ashpër qeverinë Rama për mungesën e rezultateve konkrete, duke e quajtur vizitën e Ursula Von der Leyen një shfaqje pa ndikim real, ku Shqipëria nuk përfiton asgjë nga investimet e BE-së në Ballkan.
Abilekaj theksoi se premtimet për hapjen dhe mbylljen e kapitujve të negociatave janë utopike pa reforma thelbësore dhe përparim real në drejtësi dhe mjedis, duke paralajmëruar se Shqipëria nuk do të jetë pjesë e Bashkimit Europian në 2-4 vitet e ardhshme. Sipas tij, pa ndryshime rrënjësore në politikë dhe qeverisje, integrimi europian mbetet vetëm një iluzion, ndërsa problemi i thellë i korrupsionit dhe mungesa e drejtësisë reale për qytetarët do ta mbajnë vendin jashtë standardeve evropiane.
Pjesë nga deklarata:
Është e vërtetë që në shumë sektorë jemi aq mbrapa, sa është e vështirë të themi se do të mbyllim kapituj deri në 2027. Sidomos në çështjet e menaxhimit të mbetjeve dhe të menaxhimit të ujërave. Ne jemi aq mbrapa sa nuk mendoj se mund të arrijmë standardet e BE-së të paktën për 10 vitet e ardhshme, të arrijmë të paktën standardin minimal të BE-së.
Sot flasim për një vizitë të Ursula Von der Leyen, e cila ishte në kuadër të konferencës për investimet e BE-së në Ballkanin Perëndimor. Konferencë e organizuar nga Rama, sepse do të flasë çdo ditë anglisht në Tiranë, dhe për këtë përdoren para nga buxheti i shtetit për gjëra që nuk kanë asnjë ndikim apo efekt pozitiv në ekonomi, përveçse kënaqin Ramën. Kjo vizitë ishte një rast ku Rama mori komplimentet që donte në sytë e shqiptarëve dhe mori rezultatet nga faktet që ishin më të këqijat në sytë e shqiptarëve.
Sot u fol për 4 miliard euro investime për zhvillimin e Ballkanit Perëndimor për iniciativën e BE-së, ku Shqipëria ishte e fundit në investime. Shqipëria nuk ka projekte, pra vjen, bëhet konferenca në Shqipëri, e në fakt firma dhe grupet nga rajoni marrin fonde, ndërsa në Shqipëri merr fonde një kompani shtetërore ku aksionere është Aida.
Besoj se ajo ecuria dhe ambicia që Ursula Von der Leyen vlerësoi te Rama për të hapur edhe një kapitull, pasi kemi ende një të papërfunduar, është një utopi që me shumë vështirësi do të realizohet të paktën deri në 2030. Ne presim të hapet edhe kapitulli i fundit brenda këtij viti, por për t’u mbyllur kapitujt do të duhet jashtëzakonisht shumë kohë. Pra, për të pasur media të lira në vendin tonë dhe të drejtat e njeriut në Shqipëri, e dimë që do kërkojë shumë kohë.
Sot nuk kemi reformë në drejtësi që të sjellë drejtësi për qytetarin. Vrasja e gjyqtarit hapi çështjen e drejtësisë, për të cilën Komisioni Europian na kishte komplimentuar dhe e përfshinte në çdo raport progresi si pararojë për Ballkanin Perëndimor. Nëse ka një vend në Ballkanin Perëndimor me 200 mijë dosje pa shqyrtuar, është Shqipëria. Në drejtësi për popullin, për njerëzit, Shqipëria është e fundit. Nëse janë arrestuar disa politikanë, kjo nuk është drejtësi; drejtësia duhet t’u jepet njerëzve. Arrestimet e politikanëve apo lufta kundër korrupsionit janë një nga aspektet e drejtësisë, por jo më e rëndësishmja se drejtësia për qytetarët.
Ne po hyjmë ndërkohë në projekte reformash të tjera, si reforma territoriale, reforma zgjedhore, ndryshimi i kodit penal që i ka sjellë PS në Kuvend, të cilat janë reforma shumë të diskutueshme dhe të cilat edhe Parlamenti Europian po i sheh me skepticizëm.
Për të mos folur për ndotjen e mjedisit, që për të arritur standardin minimal të BE-së do të kërkonte më shumë se 10 vite. Ne e dimë që në çdo lumë, hapësirë bosh në vend kemi plehra që nuk pastrohen për 1-2 vite. Nuk kemi një strategji të menaxhimit të mbetjeve sot, pasi dështuan inceneratorët. Nuk dimë ku të fusim inceneratorët ndërkohë që i paguajmë. Nuk kemi impjante të ujërave të zeza as në kryeqytet, përdoret Lana për hedhjen e ujërave të zeza, apo Liqeni Artificial, detet…
Pra, ne nuk kemi ujë të pijshëm. Të gjitha këto fakte, të cilat për fat të keq janë ashtu pas 12 vite qeverisjeje të Ramës, nuk na lejojnë të futemi në BE për 2 apo 4 vite, dhe ky premtim është mashtrim, por edhe nëse hyjmë, do të jemi jashtë standardeve.