Tag: trashëgimisë

Nga Julia Vrapi
Ish-Burgu i Spaçit i shpallur monument kulture kategoria e dytë në vitin 2007 po restaurohet, por ndërhyrjet janë kundërshtuar nga ish të burgosur politikë dhe aktivistë të mbrojtjes së trashëgimisë, ku sipas tyre nuk mund të trajtohet si një kantier i zakonshëm ndërtimi apo si dekor për filma që i nënshtrohen estetikës dhe jo së vërtetës historike. Andi Tepelena aktivist i shoqërisë civile thotë se ndërhyrjet që po bëhen në ish burgun Spaçit nuk janë profesionale, sipas tij nuk mundet dot që një vend me një histori si Spaçi ta shndërrosh për qëllime filmi.
Tepelena thotë se ndërhyrjet në ish burgun e Spaçit nuk mund të bëhen pa një konsultim me ekspertë. “Mendimi im është që në ish burgun e Spaçit po ndodh diçka shumë e shëmtuar. Namik Ajazi ky regjisor që bën ndërhyrje të tilla pa pyetur askënd, pa patur asnjë lloj ndjeshmërie për atë kamp pune ku kanë vuajtur me qindra të burgosur nuk mund të ndërhyjë ashtu, sepse nuk është aspak profesionale të shndërrosh një vend historie për qëllime filmi apo qëllimi zbavitje, ose si të shkojë një regjisor tani në Aushvic dhe ti teket të bëjë mur ose të shndërrojë diçka se i duhet  për filmin e tij, kjo është kulmi i  kulmit.
Kjo tregon se është aspak profesionale, sepse si mundet me një marrëveshje gojore me kryeministrin, që të ka premtuar që do të të financojë filmin dhe ti nisesh për të bërë ndryshimet pa u konsultuar më parë me ekspertët”, thotë aktivisti Andi Tepelena. Ndërhyrjet në ish burgun e Spaçit kanë sjellë shumë reagime, ndërsa për momentin sipas aktivistit Andi Tepelena edhe punimet atje janë pezulluar. Ndër të tjera aktivisti i shoqërisë civile Andi Tepelena që dhe më parë ka reaguar për dëmtimet apo ndërhyrjet e gabuara në objekte, që janë monument kulture thotë se politikëbërësit në vendin tonë nuk kanë pasur interes ta ruajnë, mirëmbajnë dhe ta bënin të vizitueshëm, të kthehej në një muze ish burgu i Spaçit.
“Ka 35 vjet nga të dyja qeveritë të majta dhe të djathta që nuk ka pasur interes për ta kthyer në muze, ka pasur vetëm fjalë, projekte të ndryshme, por efektivisht nuk është bërë asgjë. Kanë mbetur ata pak ish të burgosur politik të Spaçit si Fatos Lubonja që flasin dhe ai tregon, por një ditë kur këta të ndahen nga jeta kush do të rrëfejë për Spaçin? Spaçi duhet siç ka qenë që të vazhdojë ti transmetojë brezave çfarë ka ndodhur me Spaçin, me komunizmin, diktaturën. Ndaj është lënë në mëshirë të fatit, nuk ka kujdes njeri, ka një ping -pong të institucioneve dhe ia hedhin fajin njëri- tjetrit. Ka një plan menaxhimi të një fondacion italian, i cili është aprovuar dhe nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, por që nuk ka suvatim të mureve, etj, por të ruhej siç ishte në atë gjendje”, thotë aktivisti Andi Tepelena.
Ndërhyrjet në shkelje ligjore
Ndërhyrjet në ish burgun Spaçit janë miratuar nga Këshilli Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore Materiale dhe kanë karakter konservues-restaurues me aplikues dhe zhvillues Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore, por Andi Tepelena aktivist i shoqërisë civile thotë se janë bërë në shkelje të ligjit. “Ka dhe shkelje ligjore në mënyrën se si është ndërhyrë aty pa një konsultim më parë. Të ndërhysh në mënyrë brutale thjesht për një film, ndërkohë që ka një plan menaxhimi që nuk lejon dhe është aprovuar vetë nga IKTK, që ndalon rreptësisht ndërhyrjet suvatimet që sjellin tjetërsim”, thoit Tepelena ndër të tjera. Këto ditë disa organizata, shoqata dhe aktivistë të mbrojtjes së trashëgimisë historike dhe kulturore i janë drejtuar me një letër të hapur Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit si dhe Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore, duke kërkuar të ndalen ndërhyrjet e pakontrolluara, që dëmtojnë sipas tyre autenticitetin e burgut të Spaçit.