Sipas një artikulli të fundit të publikuar në ASCO Daily News, mjekët dhe studiuesit kanë vënë re një tendencë shqetësuese: kanceri i zorrës së trashë po shfaqet më shpesh tek persona të rinj, nën moshën 50 vjeç.
Kjo sëmundje, e njohur si kancer me shfaqje të hershme, po rritet me ritme shqetësuese në shumë vende, duke kundërshtuar trendin e përgjithshëm të uljes së rasteve falë programeve të kontrollit parandalues si kolonoskopitë, që ndihmojnë në identifikimin dhe heqjen e lezioneve para-kancerogjene.
Studiuesit shpjegojnë se tradicionalisht dihet se dieta e pasur me ushqime të përpunuara dhe mish të kuq, konsumimi i alkoolit dhe mënyra e jetesës së ulur janë faktorë të rëndësishëm rreziku për kancerin e zorrës së trashë.
Megjithatë, tek të rinjtë situata duket më komplekse. Shumica e rasteve të kancerit me shfaqje të hershme nuk shpjegohen vetëm nga këta faktorë të njohur. Studimet e fundit po fokusohen në mikrobiomën e zorrëve.
Mikrobioma është grupi i mikroorganizmave që jetojnë në trupin tonë, kryesisht në zorrë. Këta trilionë baktere nuk janë vetëm “vizitorë”, por luajnë një rol të rëndësishëm në tretje, mbrojtjen e organizmit dhe rregullimin e inflamacionit. Kur ekuilibri i mikrobiomës prishët, mund të shkaktohen probleme shëndetësore, përfshirë edhe kancerin.
Shkencëtarët kanë vërejtur se personat me kancer të zorrës së trashë kanë shpesh një mikrobiom të ndryshëm nga ai i personave të shëndetshëm. Disa baktere, si Fusobacterium dhe Bacteroides fragilis, janë në nivele të rritura tek pacientët me këtë sëmundje.
Tek kanceri me shfaqje të hershme, mikrobioma duket të jetë e ndryshme nga ajo e pacientëve më të moshuar. Një bakter i veçantë, Flavonifractor plautii, gjendet në koncentrata më të larta tek pacientët e rinj, dhe kjo rritje lidhet me konsum të ulët të flavonoideve, substanca që gjenden në fruta dhe perime. Kjo forcon idenë se dieta mund të ndikojë në mikrobiom dhe për pasojë në rrezikun e zhvillimit të kancerit.
Eksperimente në kafshë kanë treguar se dieta e keqe mund të krijojë një ambient inflamator në zorrë që nxit rritjen e qelizave kancerogjene. Më mbresëlënëse janë studimet ku transplantimi i mikrobiomës nga kafshët me kancer tek kafshët e shëndetshme shkaktoi rritje të shumëzimit të qelizave dhe shfaqjen e tumoreve.
Ekziston edhe hipoteza që ndryshimet në mikrobiom mund të trashëgohen, jo përmes gjeneve, por përmes ndikimit që sjellin zakonet e brezave të mëparshëm. Kjo do të thotë se brezat e rinj fillojnë me një mikrobiom “të prishur”, i cili në kombinim me stilin e jetës aktual rrit rrezikun e shfaqjes së kancerit në moshë më të re.
Një përqindje e vogël e pacientëve të rinj kanë kancer për shkak të faktorëve trashëgues. Sindromat si sindroma Lynch janë të njohura për rrezikun e shtuar të kancerit të zorrës së trashë. Megjithatë, edhe në këto raste, disbioza (çrregullimi i mikrobiomës) duket të përkeqësojë gjendjen, duke favorizuar zhvillimin e tumoreve. Teoritë e tjera, si ndryshimet në përgjigjen imune të të rinjve, nuk janë konfirmuar ende.
Rritja e frekuencës së kancerit me shfaqje të hershme është një sfidë e madhe për komunitetin mjekësor. Është thelbësore të identifikohen shkaqet për të zhvilluar strategji parandaluese dhe trajtime të reja.
Deri atëherë, mbrojtja më e mirë mbetet parandalimi përmes një stili jetese të shëndetshëm: dietë e balancuar me fibra bimore, fruta dhe perime, kufizim i mishit të kuq dhe ushqimeve të përpunuara, aktivitet fizik i rregullt dhe shmangie e përdorimit të tepërt të antibiotikëve. Gjithashtu, është e rëndësishme që të rinjtë të jenë të informuar për simptomat si ndryshimet në zakonet e zorrëve ose gjaku në jashtëqitje dhe të kërkojnë ndihmë mjekësore pa vonesë.
Kanceri i zorrës së trashë tek të rinjtë na kujton se shëndeti ynë varet si nga gjenet ashtu edhe nga mjedisi dhe mënyra e jetesës. Mikrobioma mund të ndihmojë në kuptimin më të mirë të sëmundjes dhe në ndalimin e rritjes shqetësuese të rasteve tek brezat e rinj.









