Në mbrojtje të shqiptarëve, duhet theksuar se, ndryshe nga situata në Evropën Qendrore, vrasja e grave është pothuajse e panjohur. Përjashtim i vetëm është kur gruaja kapet in flagranti në një akt tradhtie bashkëshortore, në të cilin rast hakmarrësi përpiqet të qëllojë të dy të dashuruarit me një plumb të vetëm.
Një shpjegim për nivelin shumë të lartë të vrasjeve është se të gjithë shqiptarët, të cilët janë shumë të ndjeshëm dhe krenarë nga natyra, janë të armatosur. Vrasjet e kryera gjatë grabitjeve të armatosura janë të rralla. Shumë vrasje kryhen thjesht nga injoranca. Një shembull konkret është deklarata e një miku tim nga Bugjoni i cili tha se më me qejf do të preferonte të vritej sesa të sëmurej dhe të vdiste nga “vdekja e natyrshme”, domethënë nga pleqëria.
Aspekte të tjera psikologjike të vrasjes dhe krimit të vrasjes jepen në përshkrimin tim të Shqipërisë katolike të Veriut, botuar në gjuhën hungareze dhe në gjuhën gjermane në revistën e Shoqatës Gjeografike Hungareze në Budapest.
Rreth 24 përqind e vrasjeve ndodhën në Dioqezën e Pultit, rreth 20 përqind në Abacinë e Mirditës, rreth 15 përqind në Dioqezën e Sapës dhe rreth 13 përqind në Dioqezën e Lezhës (Alessio). Përqindja më e lartë është 42.3 në famullinë e Toplanës në Dioqezën e Pultit, dhe përqindja më e ulët është 5.5 përqind në famullinë e Qafmalit në Abacinë e Mirditës.
Dioqeza e Pultit, Famullia e Toplanës* rreth 420 banorë*
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% e vrasjeve
Vdekje
1
2
2
0
1
2
0
0
1
4
2
15
Vrasje
1
0
1
0
2
2
1
1
1
1
1
11
Totali
2
2
3
0
3
4
1
1
2
5
3
26
42.3
* “Po vriten me njëri-tjetrin si në Toplanë” është një shprehje e zakonshme.
Abacia e Mirditës, Famullia e Spaçit, rreth 470 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
1
4
1
3
8
17
Vrasje
3
0
1
3
1
8
Totali
4
4
2
6
9
25
32.0
Abacia e Mirditës, Famullia e Ndërfanës (Nerfandina), rreth 450 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
6
13
3
4
0
1
5
7
2
3
1
7
51
Vrasje
2
1
0
5
0
1
3
2
1
3
1
1
20
Totali
8
14
3
9
0
2
8
9
3
6
1
8
71
28.1
Dioqeza e Pultit, Famullia e Shalës, rreth 2 800 banorë*
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
12
19
26
24
20
23
26
24
12
16
10
16
9
8
24
269
Vrasje
12
8
1
1
8
6
13
12
4
7
3
12
5
4
2
98
Totali
24
27
27
25
28
29
39
36
16
23
13
28
14
12
26
367
26.7
* Deri në vitin 1899 duke përfshirë Shoshin.
Dioqeza e Pultit, Famullia e Nikajt, rreth 2 400 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
28
48
29
6
12
10
11
10
10
11
7
9
10
9
46
263
Vrasje
7
13
4
7
8
2
5
5
9
4
5
6
4
4
9
92
Totali
35
61
33
13
20
12
16
15
19
15
12
15
14
13
55
355
25.9
Abacia e Mirditës, Famullia e Kaçinarit, rreth 1 470 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
25
40
4
1
6
7
5
2
5
12
8
7
9
27
157
Vrasje
6
4
3
3
5
7
4
7
1
5
1
3
3
2
54
Totali
31
44
7
4
11
14
9
9
6
17
9
10
12
29
211
25.5
Dioqeza e Pultit, Famullia e Shoshit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
9
11
11
5
5
11
7
8
4
4
9
3
4
8
7
106
Vrasje
2
2
0
2
3
1
5
3
0
3
0
5
2
2
6
36
Totali
11
13
11
7
8
12
12
11
4
7
9
8
6
10
13
142
25.1
Abacia e Mirditës, Famullia e Kashnjetit, rreth 1 200 banorë
Viti
I kam shifrat e përgjithshme për vitet 1881-1891
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
81
12
14
107
Vrasje
32
1
2
35
Totali
113
13
16
142
24.5
Dioqeza e Pultit, Famullia e Dushmanit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
7
16
20
12
10
8
8
7
5
4
5
3
6
4
9
121
Vrasje
2
1
0
0
1
3
4
8
3
0
4
3
0
6
3
38
Totali
9
17
20
12
11
11
12
15
8
4
9
6
6
10
12
159
23.8
Abacia e Mirditës, Famullia e Shëngjergjit (Shënjerç), rreth 1 135 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
3
6
6
6
3
2
1
6
2
4
2
3
6
3
54
Vrasje
2
3
0
2
1
1
1
1
1
0
3
0
1
0
16
Totali
5
9
6
8
4
3
2
7
3
4
5
3
7
3
70
22.8
Abacia e Mirditës, Famullia e Oroshit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
10
8
4
3
8
33
Vrasje
2
3
0
3
1
9
Totali
12
11
4
6
9
42
21.4
Abacia e Mirditës, Famullia e Vigut, rreth 480 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
7
8
15
Vrasje
0
4
4
Totali
7
12
19
21.0
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Bërzanës (Pedhana), rreth 288 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
4
2
7
4
7
8
11
4
2
6
6
1
3
65
Vrasje
2
1
2
1
4
2
2
1
1
0
0
1
0
17
Totali
6
3
9
5
11
10
13
5
3
6
6
2
3
82
20.7
Dioqeza e Sapës, Famullia e Mazrekut
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
2
4
4
2
5
0
2
1
2
4
5
31
Vrasje
0
1
0
0
2
1
0
1
1
1
1
8
Totali
2
5
4
2
7
1
2
2
3
5
6
39
20.5
Dioqeza e Shkodrës, Famullia e Shkrelit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
10
10
17
6
16
16
10
22
16
8
10
7
3
6
6
164
Vrasje
3
4
1
0
4
1
3
2
0
1
4
2
5
6
1
37
Totali
13
14
18
6
20
17
13
24
16
9
14
9
8
12
7
201
18.4
Dioqeza e Sapës, Famullia e Qelëzës (Çelza), rreth 1 200 – 1 300 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
6
6
9
5
8
5
10
15
11
75
Vrasje
1
4
0
3
0
1
3
0
4
17
Totali
7
10
9
8
8
6
13
15
14
92
18.5
Dioqeza e Sapës, Famullia e Komanit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
9
4
1
2
1
2
10
29
Vrasje
1
0
0
0
3
0
2
6
Totali
10
4
1
2
4
2
12
35
17.1
Abacia e Mirditës, Famullia e Korthpulës, rreth 700 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
8
11
3
4
3
2
4
1
5
1
5
7
54
Vrasje
0
2
1
0
0
2
0
2
0
2
0
2
11
Totali
8
13
4
4
3
4
4
3
5
3
5
9
65
16.9
Dioqeza e Pultit, Famullia e Shllakut
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
11
17
16
5
8
2
3
3
9
5
3
11
1
5
2
102
Vrasje
3
0
1
0
0
0
0
1
12*
0
0
1
0
2
0
20
Total
14
17
17
5
8
2
3
4
21
5
3
12
1
7
2
122
16.4
* Si rezultat i një shkëmbimi fjalësh në Ditën e Pashkëve, pikërisht te dera e kishës.
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Bulgërit, rreth 700 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
13
12
12
4
7
12
14
3
7
7
8
5
5
12
1
122
Vrasje
0
2
6
4
0
1
0
1
1
0
1
2
2
0
1
21
Totali
13
14
18
8
7
13
14
4
8
7
9
7
7
12
2
143
14.6
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Manatisë, rreth 450 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
8
3
5
3
7
9
4
3
3
3
5
53
Vrasje
0
0
2
0
1
0
1
0
3
0
1
8
Totali
8
3
7
3
8
9
5
3
6
3
6
61
13.1
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Rrëshenit, rreth 1 000 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
9
15
4
21
37
86
Vrasje
3
1
4
7
2
17
Totali
12
16
8
28
39
103
13.0
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Kallmetit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
6
6
8
3
7
8
5
3
2
4
2
1
3
7
8
73
Vrasje
0
4
0
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
2
2
11
Totali
6
10
8
4
8
9
5
3
2
4
2
1
3
9
10
84
13.0
Abacia e Mirditës, Famullia e Blinishtit, rreth 1 000 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
4
17
13
4
4
1
6
22
61
Vrasje
1
4*
1
1
0
1
0
2
9
Totali
5
21
14
5
4
2
6
24
70
12.8
* Një burrë në fshat u dënua me vdekje dhe u pushkatua nga të gjithë fshatarët së bashku.
Abacia e Mirditës, Famullia e Munellës, rreth 600 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
3
6
7
16
Vrasje
1
1
0
2
Totali
4
7
7
18
11.1
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Velës (Velia)
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
10
11
14
4
2
5
10
9
7
6
7
10
10
6
9
4
124
Vrasje
1
3
0
1
0
3
0
1
0
1
0
1
0
0
0
1
12
Totali
11
14
14
5
2
8
10
10
7
7
7
11
10
6
9
5
136
8.8
Dioqeza e Lezhës (Alessio), Famullia e Kryezezës, rreth 700 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
2
5
5
7
5
6
5
5
3
2
45
Vrasje
1
0
0
1
0
0
0
0
1
1
4
Totali
3
5
5
8
5
6
5
5
4
3
49
8.1
Dioqeza e Pultit, Famullia e Kirit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
8
8
7
4
3
3
5
3
5
1
2
4
1
2
2
57
Vrasje
1
2
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
5
Totali
9
10
7
4
3
3
6
3
5
1
3
4
1
2
2
62
8.0
Dioqeza e Sapës, Famullia e Nënshatit, rreth 700 banorë
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
10
11
7
10
9
2
6
7
6
8
7
7
9
18
118
Vrasje
1
0
0
0
1
2
3
0
0
0
0
0
0
1
8
Totali
11
11
7
10
10
4
9
7
6
8
7
7
9
19
126
6.3
Abacia e Mirditës, Famullia e Qafmalit
Viti
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
Total
% evrasjeve
Vdekje
6
3
2
1
5
17
Vrasje
0
0
0
0
1
1
Totali
6
3
2
1
6
18
5.5
/Telegrafi/
____________________
[1] Përgatiti: Robert Elsie
[2] Franz Baron Nopcsa: Beitrag zur Statistik der Morde in Nordalbanien. në: Mitteilungen der kais. königl. Geographischen Gesellschaft in Wien, Vjenë, 50, 8 (1907), fq. 429-437. Përkthyer nga gjermanishtja nga Robert Elsie.
