ECHR ka paraqitur një ankesë në Francë duke pretenduar se ushtarët që siguronin projektin LNG të TotalEnergies në Mozambik kanë mbajtur dhjetëra civilë në kontejnerë metalikë ku shumë prej tyre u torturuan, u zhdukën ose u ekzekutuan. Total ka kërkuar një hetim nga autoritetet e Mozambikut.
Një OJQ gjermane për të drejtat e njeriut ka ngritur një padi në Francë kundër gjigantit të energjisë Total Energies për “bashkëpunim në krime lufte, tortura dhe zhdukje me forcë” përmes mbështetjes së saj financiare dhe materiale për Task Forcën e Përbashkët në Mozambik, tha grupi në një deklaratë.
“Korporata kryesore e naftës dhe gazit akuzohet se ka financuar drejtpërdrejt dhe mbështetur materialisht Task Forcën e Përbashkët, të përbërë nga forcat e armatosura të Mozambikut”, vazhdoi deklarata e Qendrës Evropiane për të Drejtat Kushtetuese dhe të Njeriut (ECCHR), duke theksuar se një ankesë ishte paraqitur edhe në Prokurorin Kombëtar Francez Kundër Terrorizmit (PNAT).
Pretendimi përqendrohet në të ashtuquajturën “masakra e kontejnerëve”, gjatë së cilës ushtarët e paguar nga Total arrestuan dhe torturuan dhjetëra civilë në vendin e saj të gazit midis korrikut dhe shtatorit 2021, ku vetëm 26 nga rreth 150 të tillë raportohet se kanë mbijetuar.
Task-forca u krijua në vitin 2020 nëpërmjet një memorandumi midis degës së Total në Mozambik dhe qeverisë si një njësi sigurie që do të mbronte operacionet e projektit të LNG-së së gjigantit francez në vend.
Sipas kësaj marrëveshjeje, kompania gjithashtu siguroi akomodim, ushqim, pajisje dhe bonuse për ushtarët e njësisë, “mbështetje që vazhdoi pavarësisht dijenisë së kompanisë për shkeljet sistematike të të drejtave të njeriut”, tha ECCHR.Organizata e bazon ankesën e saj pjesërisht në dokumentet e brendshme të Totalit të marra përmes kërkesave për liri informacioni drejtuar financuesve publikë të projektit, disa prej të cilave janë raportuar tashmë nga mediat franceze.
Dokumentet tregojnë se kompania ishte në dijeni të akuzave për dhunë kundër civilëve të kryera nga forcat e armatosura të Mozambikut, megjithatë vazhdoi mbështetjen e saj për task forcën.
TotalEnergies kërkon ‘ndërhyrjen’ e komisionit të të drejtave të njeriut
Dega e Total, Mozambique LNG, tha më parë se “nuk kishte dijeni për ngjarjet e supozuara të përshkruara” dhe as “ndonjë informacion që tregon se ngjarje të tilla kanë ndodhur”, sipas ECCHR-së.
Në një deklaratë të bërë publike në mars, TotalEnergies iu përgjigj pretendimeve duke deklaruar se dega e saj Mozambique LNG “kryeu një shqyrtim të elementëve në zotërim të saj në kohën e fakteve, të cilët nuk lejuan të identifikonin ndonjë informacion vërtetues, megjithëse Mozambique LNG kishte në dispozicion disa kanale funksionale informacioni dhe raportimi ankesash”.
“Në tetor 2024, Mozambiku LNG ftoi autoritetet e Mozambikut të kryenin një hetim mbi këto akuza.”
“Përveç kësaj, TotalEnergies ka kërkuar ndërhyrjen e Komisionit Mozambikan për të Drejtat e Njeriut (CNDH)”, me komisionin që do të nisë vlerësimin e vet në mars “për të siguruar që faktet të vërtetohen siç duhet dhe që të drejtat e palëve të përfshira të respektohen plotësisht”.
Në vitin 2025, Prokurori i Përgjithshëm i Mozambikut njoftoi se ishte hapur një hetim penal për akuzat, një veprim që TotalEnergies e inkurajoi, sipas deklaratës së saj.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar dhe ajo holandeze, të cilat ofrojnë financim për eksportin e projektit të LNG-së, thuhet se kanë nisur gjithashtu hetimet e tyre. Deri më sot, në Evropë nuk është hapur asnjë hetim gjyqësor që të shqyrtojë rolin e Total.
“TotalEnergies e dinte se forcat e armatosura të Mozambikut ishin akuzuar për shkelje sistematike të të drejtave të njeriut, megjithatë vazhdoi t’i mbështeste ato me qëllimin e vetëm për të siguruar objektin e vet”, tha në deklaratë Clara Gonzales e ECCHR-së.
Ata këmbëngulin se përfshirja e TotalEnergies me forcat e armatosura lokale dhe serioziteti i akuzave duhet të çojnë në hapjen e një hetimi nga autoritetet gjyqësore franceze.
“Kompanitë dhe drejtuesit e tyre nuk janë aktorë neutralë kur veprojnë në zona konflikti: nëse ata mundësojnë ose nxisin krime, ata mund të jenë bashkëpunëtorë dhe duhet të mbahen përgjegjës”, vazhdoi ajo.
Dokumentet e brendshme të TotalEnergies, përfshirë ato nga kontraktori i saj i sigurisë, detajojnë aktet e dhunës kundër civilëve të kryera nga forcat e armatosura të Mozambikut që nga maji 2020, duke nënvizuar se kompania ishte në dijeni të shkeljeve të rënda të të drejtave të njeriut të kryera nga Task Forca e Përbashkët në afërsi të objektit të saj para masakrës së kontejnerëve, sipas pretendimeve të OJQ-së së përqendruar në litigacionin strategjik.