Lajmidites.com

Tag: thaçit

  • Në paraburgim prej 5 vitesh, avokatët e Thaçit dhe Krasniqit mbyllin paraqitjen e provave

    Në paraburgim prej 5 vitesh, avokatët e Thaçit dhe Krasniqit mbyllin paraqitjen e provave

    Ish-krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, protesta në Prishtinë

    HAGË- Mbrojtja e Hashim Thaçit dhe Jakup Krasniqit ka mbyllur zyrtarisht paraqitjen e provave në Gjykatën Speciale. Thaçi dhe Krasniqi, së bashku me Rexhep Selimin dhe Kadri Veselin, akuzohen për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit. Njoftimi nga mbrojtja e Thaçit dhe Krasniqit është bërë ndaras më 2 dhjetor. Mbrojtja kishte nisur paraqitjen e provave më 15 shtator.
    Gjatë dy muajve të fundit, në Dhomat e Specializuara kanë dëshmuar James Rubin, Paul Ëilliams, John Duncan, James Covey, Christopher Hill, Michael Durkee dhe Wesley Clark, në mbrojtje të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
    Dëshmitë e ish-zyrtarëve të lartë të periudhës së luftës në Kosovë janë vlerësuar si element përcaktues për të vërtetën e luftës çlirimtare të UÇK-së, pasi kanë sfiduar narrativën e Prokurorisë së Specializuar, sipas së cilës UÇK-ja ka pasur një strukturë qendrore të konsoliduar që ka urdhëruar vrasjen e civilëve gjatë luftës në Kosovë.
    Gjatë 21 ditëve të ardhshme, Dhomat e Specializuara të Kosovës nuk do të mbajnë seanca gjyqësore dhe as konferenca mbi ecurinë e çështjes ndaj ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ndërkaq, nga 22 dhjetori, Gjykata Speciale do të hyjë në pushimin dimëror, i cili do të zgjasë deri më 9 janar.
    Ndërkohë, më 9 shkurt 2026 do të nisin seancat përmbyllëse në rastin ndaj Thaçit.
    Në Dhomat e Specializuara, seanca e fundit është mbajtur më 28 nëntor, një datë që ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, e ka kritikuar, pasi përkon me Ditën e Pavarësisë së Shqipërisë. Në të njëjtën ditë në Kosovë është përkujtuar edhe dalja e parë publike e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, si dhe përvjetori i lindjes së komandantit legjendar, Adem Jashari.
    Katër ish-anëtarët e Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së ndodhen në paraburgim që nga nëntori i vitit 2020, ndërsa qëndrimi i tyre pesëvjeçar në Hagë është cilësuar si shkelje e të drejtave të njeriut. Për këtë arsye, së fundmi është organizuar edhe një protestë në Hagë.

  • Dëshmitë në Hagë, analiza e REL: A mund të ndryshojë narrativi për UÇK-në?

    Dëshmitë në Hagë, analiza e REL: A mund të ndryshojë narrativi për UÇK-në?

    foto ilustruese

    HAGË- Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) ishte një organizatë pa strukturë të mirëfilltë dhe pa zinxhir komandues funksional me hierarki të plotë – kështu mund të përmblidhen deklarimet e disa prej dëshmitarëve kryesorë të mbrojtjes së Hashim Thaçit, në Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, të cilët u pyetën nëse UÇK-ja kishte hierarki vertikale dhe nëse në krye të saj qëndronte Thaçi.
    Narrativi se UÇK-ja ishte një forcë me strukturë të organizuar dhe me rol qendror në luftën e fundit në Kosovë, në vitet 1998-1999, është dominues në mesin e shqiptarëve tash e më shumë se një çerek shekulli.
    Gëzim Selaci, profesor i Sociologjisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit kanë hapur dilemat dhe pikëpyetjet lidhur me të.
    “Ka mundësi të ndryshojnë perceptimin e shoqërisë për narrativin… Jo vetëm për personat, por edhe për vetë pozitën, rolin e luftës çlirimtare në narrativin tonë për luftën e fundit në Kosovë”, shprehet Selaci për Radion Evropa e Lirë.
    Ai shton se përgjatë më shumë se dy dekadash, narrativi për luftën e UÇK-së përmban terme heroike, dhe thotë se janë shquar edhe “emra të përveçëm të luftëtarëve heronj”.
    “Mirëpo, kohët e fundit ka ndryshime në klimën politike, pikërisht si pasojë e deklaratave nga luftëtarët e UÇK-së, të pandehur në Dhomat e Specializuara, ku ata, ish-luftëtarët e UÇK-së, distancohen ose së paku e minimizojnë rolin heroik të tyre në luftën çlirimtare”, thekson Selaci.
    Në Hagë, në atë që njihet edhe si Gjykata Speciale, po zhvillohet procesi gjyqësor kundër Thaçit dhe tre ish-eprorëve të tjerë të UÇK-së: Jakup Krasniqi, Kadri Veseli dhe Rexhep Selimi.
    Ata janë në paraburgim që nga nëntori i vitit 2020, ndërkaq gjykimi ndaj tyre nisi në prillin e 2023-tës.
    Aktakuza, e cila i ngarkon ata për përgjegjësi “personale”, por edhe për “krimet e kryera nga vartësit e tyre”, synon t’i nxjerrë fajtorë për krime kundër njerëzimit dhe për krime lufte, përfshirë vrasjen e më shumë se 100 viktimave, si dhe për mbajtjen në paraburgim në mënyrë të paligjshme dhe për torturimin e qindra viktimave.
    Gjykata Speciale, e themeluar në vitin 2015 nga Kuvendi i Kosovës, heton krimet e pretenduara të pjesëtarëve të UÇK-së, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë, nga janari i 1998-tës deri në dhjetor të vitit 2000.
    Thaçi, ish-president i Kosovës; Veseli e Krasniqi, ish-kryeparlamentarë; dhe Selimi, ish-deputet, janë deklaruar të pafajshëm për akuzat.
    Gjatë luftës në Kosovë, Thaçi mbante rolin e udhëheqësit politik të UÇK-së, Veseli ishte udhëheqës i shërbimit të inteligjencës, Krasniqi zëdhënës, ndërsa Selimi anëtar i Shtabit të Përgjithshëm.
    UÇK-ja, sipas ZPS-së
    Prokuroria e Specializuar pretendon se UÇK-ja ishte organizatë e strukturuar, me zinxhir komandimi deri te Thaçi.
    Sipas njohësit të çështjeve ligjore, Mark Ellis, “ligji ndërkombëtar mbi përgjegjësinë komanduese dhe ‘ndërmarrjen e përbashkët kriminale’ nuk kërkon domosdoshmërisht një hierarki të zakonshme ushtarake”.
    Ai thotë se “mjafton kontrolli efektiv ose një organizim funksional për të zbatuar një plan të përbashkët”.
    Ellis pohon se gjyqtarët do të shqyrtojnë nëse Thaçi dhe të tjerët kishin kontroll efektiv mbi ata që pretendohet se kryen abuzime.
    Sipas tij, provimi i ekzistencës së një hierarkie – formale ose faktike – si dhe përcaktimi i rolit të secilit të pandehur brenda saj do të janë vendimtare për ngritjen e përgjegjësisë penale.
    “Ishte kryengritje ndaj okupimit”
    Roli i katër përfaqësuesve të UÇK-së, të cilët po gjykohen në Gjykatën Speciale, nuk ka qenë ai i cili përshkruhet në aktakuzën e cila është ngritur kundër tyre nga Prokuroria e Specializuar, vlerëson Ahmet Isufi, ish-komandant i UÇK-së në Zonën Operative të Karadakut – një nga shtatë zonat operative ku UÇK-ja pretendonte organizimin.
    “Asnjë përgjegjësi nuk kanë pasur në rolin e urdhërimit, komandimit ose të mënyrës që e ka pretenduar Prokuroria”, thotë Isufi.
    Sipas tij, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit, në dëshmitë e tyre kanë paraqitur realitetin e luftës në Kosovë dhe shkaqet e saj.
    Lufta e UÇK-së, thotë Isufi, u organizua pa përvojën e mëhershme të një ushtrie të rregullt, por ajo ishte kryesisht vullnetare dhe mbrojtëse.
    Organizimin dhe luftën e UÇK-së ai e konsideron si një “kryengritje, e cila nuk e ka duruar okupimin që ka ushtruar pushteti i atëhershëm serb”.
    “Normalisht, si e tillë, nuk ka mundur të jetë në nivelin e një ushtrie të rregullt. Por, për këtë kanë ndodhur edhe sulmet e NATO-s, në mënyrë që ta ndihmojnë popullin e Kosovës, në këtë rast edhe UÇK-në, në mënyrë që të krijohet liria e Kosovës”, shprehet Isufi.
    Mendim të ngjashëm ka edhe Bujar Dugolli, profesor i Historisë moderne shqiptare në Universitetin e Prishtinës.
    Sipas tij, katër eprorët e UÇK-së, të cilët po gjykohen në Hagë, kanë pasur detyra të caktuara, por jo role që u atribuohen meritat përcaktuese për zhvillimin e UÇK-së.
    Dugolli merr shembull Thaçin, i cili, sipas tij, ishte udhëheqës i një drejtorie politike, në kohën kur, siç thotë ai, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK ka qenë më i konsoliduar, në fund të vitit ‘98 dhe në fillim të vitit ‘99.
    Por, Dugolli pohon as vetë Thaçi nuk e ka thënë ndonjëherë se është themelues apo udhëheqës i UÇK-së.
    “Kjo nuk ka qenë e vërtetë asnjëherë. Disa kanë shkruar libra, për t’ia bërë qejfin, ndoshta [për shkak të] pozicionit të tij politik ose institucional në shtet. Por, e vërteta ka qenë kështu, dhe historia e njeh këtë të vërtetë”, shprehet ai.
    Thaçi mori postin e kryeministrit të Kosovës më 2007, ndërkaq nga viti 2016 e deri më 2020 shërbeu si president i vendit.
    Çfarë thanë dëshmitarët për UÇK-në?
    Mbrojtja e Thaçit nisi paraqitjen e provave në shtatorin e sivjetmë. Strategjia e saj ishte të argumentonte se UÇK-ja nuk kishte një strukturë të qartë komanduese, dhe se roli i Thaçit ishte politik, por pa autoritet mbi operacionet ushtarake.
    Në këtë drejtim, së paku tre nga dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit e përshkruajnë UÇK-në pa hierarki të mirëfilltë.
    Ish-ndihmëssekretari amerikan i Shtetit, James Rubin, tha, gjatë dëshmisë së tij më 16 shtator, se UÇK-ja ishte pa “kontroll dhe komandë efektive”.
    Sipas dëshmisë së tij, në qershorin e vitit 1999 në Kosovë nuk kishte një qeveri të përkohshme funksionale, dhe as një Shtab të Përgjithshëm të organizuar të UÇK-së.
    “Shpesh ata e ekzagjeronin, për ta krijuar përshtypjen se ishin më të organizuar sesa në të vërtetë, dhe për të treguar se përqafonin parimet demokratike”, tha Rubin.
    I dërguari i posaçëm i SHBA-së gjatë luftës në Kosovë, Christopher Hill, në dëshminë e tij, më 10 tetor, e përshkroi UÇK-në si organizatë pa strukturë vertikale dhe pa organizim hierarkik.
    Gjenerali amerikan në pension, Wesley Clark, i cili udhëhoqi fushatën ajrore të NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe më 1999, në dëshminë e tij, më 17 tetor, e përshkroi UÇK-në si grupe të pavarura, të motivuara për të luftuar, por pa zinxhir komandues.
    “Unë nuk kisha asnjë dyshim se ushtria serbe frikësohej prej tyre, por komandë dhe kontroll [të UÇK-së] apo një forcë të koordinuar nuk kam parë”, tha Clark.
    Ai, po ashtu, theksoi se nuk ishte në dijeni për një Shtab të Përgjithshëm të UÇK-së.
    Megjithatë, në përmbyllje të dëshmisë së tij, Clark tha se UÇK-ja nuk ishte terroriste, siç e kishin përshkruar gjeneralët serbë, por se pjesëtarët e saj luftuan për lirinë e tyre.
    “Janë njerëz që luftonin kundër një regjimi të padrejtë, të jashtëligjshëm, që meritonte të largohej dhe të zëvendësohej”, u shpreh ai.
    Dugolli nuk mendon se dëshmia e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit në Gjykatën Speciale e ndryshon narrativin e historisë mbi organizimin e UÇK-së dhe rolin e saj në luftën në Kosovë.
    Sipas tij, UÇK-ja ishte një ushtri vullnetare e shqiptarëve të Kosovës, të cilët vendosën ta kundërshtonin regjimin serb të Sllobodan Millosheviqit, i cili shtypi shqiptarët e Kosovës gjatë viteve ‘90.
    Dugolli pohon se filli i UÇK-së është në celulat e para në fillimvitet ‘90. Por, ai kujton se kjo ushtri i ka fazat e zhvillimit të saj.
    Vrasja e komandantit të parë të UÇK-së, Adem Jashari, në marsin e vitit 1998, nga ana e forcave serbe, pati për pasojë një mobilizim të madh të shqiptarëve të Kosovës për t’iu bashkuar UÇK-së dhe për ta kundërshtuar regjimin e Millosheviqit, thekson Dugolli.
    Kjo strukturë ushtarake, siç e quan ai UÇK-në, në vazhdimësi ka qenë në ndërtim dhe në konsolidim e sipër, e në veçanti në fund të 1998-tës dhe fillim të 1999-tës.
    “Nuk mund të themi që nuk ka pasur faza të ndërtimit e konsolidimit. Por, lidhur me atë që shumëkush e thotë lidhur me kontrollin… Kontroll absolut nuk mund të ketë në asnjë luftë, e lëre më në një luftë me një ushtri e cila ishte guerile, ishte vullnetare dhe ishte, si të themi, e vogël në numër”, shprehet ai.
    Ai shton se UÇK-ja ka arritur që nga disa grupe të vogla në fillin e saj, të shndërrohet në një ushtri të organizuar, me zona operative, me një strukturë komanduese, por e cila nuk ishte e lidhur me një emër ose me një individ komandues.
    Megjithatë, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit kanë të drejtë në vlerësimet e tyre, në rast se krahasojnë UÇK-në me ushtri të shteteve të konsoliduara, pohon Dugolli.
    “Absolutisht, ata nuk e perceptojnë ashtu, sepse e dinë se si është struktura e një ushtrie… Këtë, pa dyshim që ushtarakët, siç janë zoti Clark, e zbërthejnë shumë mirë, sepse nuk mund të konsiderohet [UÇK-ja si ushtri] me plot kuptimin e fjalës, sipas kriterit ushtarak ndërkombëtar”, thotë Dugolli.
    Ai shton se Kosova, gjatë viteve ‘98 dhe ’99, ka qenë vend me prani të lartë të forcave serbe, dhe me represion shumë të madh nga ana e tyre.
    Në këtë drejtim, sipas Dugollit, veprimtaria e UÇK-së “ishte shumë e kufizuar në aspektin e kontrollit dhe të hierarkisë, si dhe të komunikimit përbrenda” një lokaliteti dhe ndërmjet zonave të ndryshme ku ajo pretendonte organizimin.
    Selaci, megjithëkëtë, i qëndron mendimit se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit, por edhe deklaratat e vetë të akuzuarve, lënë hapësirë për narrativët alternativë që e sfidojnë narrativin “e luftës heroike dhe glorifikimin e luftëtarëve të UÇK-së në luftë”.
    “Kjo mund të ndikojë në zbehjen e kryenarrativit dhe të dobësojë mundësinë e përdorimit të tij politik nga ana e rrymave politike që identifikohen me luftën e UÇK-së”, thekson ai.
    Gjykimi ndaj katërshes së UÇK-së po shkon drejt fundit. Në mes të shkurtit të vitit të ardhshëm, palët do të paraqesin deklarimet përfundimtare, dhe më pas çështja do të kalojë në duart e gjykatësve, që do të vendosin për fatin e tyre./REL

  • Dëshmitë në Hagë, a mund të ndryshojë narrativa për UÇK-në?

    Dëshmitë në Hagë, a mund të ndryshojë narrativa për UÇK-në?

    Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) ishte një organizatë pa strukturë të mirëfilltë dhe pa zinxhir komandues funksional me hierarki të plotë, kështu mund të përmblidhen deklarimet e disa prej dëshmitarëve kryesorë të mbrojtjes së Hashim Thaçit, në Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, të cilët u pyetën nëse UÇK-ja kishte hierarki vertikale dhe nëse në krye të saj qëndronte Thaçi.

    Narrativa se UÇK-ja ishte një forcë me strukturë të organizuar dhe me rol qendror në luftën e fundit në Kosovë, në vitet 1998-1999, është dominuese në mesin e shqiptarëve prej më shumë se një çerek shekulli.

    Gëzim Selaci, profesor i Sociologjisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit kanë hapur dilemat dhe pikëpyetjet lidhur me të.
    “Ka mundësi të ndryshojnë perceptimin e shoqërisë për narrativin… Jo vetëm për personat, por edhe për vetë pozitën, rolin e luftës çlirimtare në narrativin tonë për luftën e fundit në Kosovë”, shprehet Selaci për Radion Evropa e Lirë.
    Ai shton se përgjatë më shumë se dy dekadash, narrativi për luftën e UÇK-së përmban terme heroike, dhe thotë se janë shquar edhe “emra të përveçëm të luftëtarëve heronj”.
    “Mirëpo, kohët e fundit ka ndryshime në klimën politike, pikërisht si pasojë e deklaratave nga luftëtarët e UÇK-së, të pandehur në Dhomat e Specializuara, ku ata, ish-luftëtarët e UÇK-së, distancohen ose së paku e minimizojnë rolin heroik të tyre në luftën çlirimtare”, thekson Selaci.
    Në Hagë, në atë që njihet edhe si Gjykata Speciale, po zhvillohet procesi gjyqësor kundër Thaçit dhe tre ish-eprorëve të tjerë të UÇK-së: Jakup Krasniqi, Kadri Veseli dhe Rexhep Selimi.
    Ata janë në paraburgim që nga nëntori i vitit 2020, ndërkaq gjykimi ndaj tyre nisi në prillin e 2023-ës.
    Aktakuza, e cila i ngarkon ata për përgjegjësi “personale”, por edhe për “krimet e kryera nga vartësit e tyre”, synon t’i nxjerrë fajtorë për krime kundër njerëzimit dhe për krime lufte, përfshirë vrasjen e më shumë se 100 viktimave, si dhe për mbajtjen në paraburgim në mënyrë të paligjshme dhe për torturimin e qindra viktimave.
    Gjykata Speciale, e themeluar në vitin 2015 nga Kuvendi i Kosovës, heton krimet e pretenduara të pjesëtarëve të UÇK-së, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë, nga janari i 1998-tës deri në dhjetor të vitit 2000.
    Thaçi, ish-president i Kosovës; Veseli e Krasniqi, ish-kryeparlamentarë; dhe Selimi, ish-deputet, janë deklaruar të pafajshëm për akuzat.
    Gjatë luftës në Kosovë, Thaçi mbante rolin e udhëheqësit politik të UÇK-së, Veseli ishte udhëheqës i shërbimit të inteligjencës, Krasniqi zëdhënës, ndërsa Selimi anëtar i Shtabit të Përgjithshëm.
    “Ishte kryengritje ndaj okupimit”
    Roli i katër përfaqësuesve të UÇK-së, të cilët po gjykohen në Gjykatën Speciale, nuk ka qenë ai i cili përshkruhet në aktakuzën e cila është ngritur kundër tyre nga Prokuroria e Specializuar, vlerëson Ahmet Isufi, ish-komandant i UÇK-së në Zonën Operative të Karadakut – një nga shtatë zonat operative ku UÇK-ja pretendonte organizimin.
    “Asnjë përgjegjësi nuk kanë pasur në rolin e urdhërimit, komandimit ose të mënyrës që e ka pretenduar Prokuroria”, thotë Isufi.
    Sipas tij, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit, në dëshmitë e tyre kanë paraqitur realitetin e luftës në Kosovë dhe shkaqet e saj.
    Lufta e UÇK-së, thotë Isufi, u organizua pa përvojën e mëhershme të një ushtrie të rregullt, por ajo ishte kryesisht vullnetare dhe mbrojtëse. Organizimin dhe luftën e UÇK-së ai e konsideron si një “kryengritje, e cila nuk e ka duruar okupimin që ka ushtruar pushteti i atëhershëm serb”.
    “Normalisht, si e tillë, nuk ka mundur të jetë në nivelin e një ushtrie të rregullt. Por, për këtë kanë ndodhur edhe sulmet e NATO-s, në mënyrë që ta ndihmojnë popullin e Kosovës, në këtë rast edhe UÇK-në, në mënyrë që të krijohet liria e Kosovës”, shprehet Isufi.
    Mendim të ngjashëm ka edhe Bujar Dugolli, profesor i Historisë moderne shqiptare në Universitetin e Prishtinës.
    Sipas tij, katër eprorët e UÇK-së, të cilët po gjykohen në Hagë, kanë pasur detyra të caktuara, por jo role që u atribuohen meritat përcaktuese për zhvillimin e UÇK-së.
    Dugolli merr shembull Thaçin, i cili, sipas tij, ishte udhëheqës i një drejtorie politike, në kohën kur, siç thotë ai, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK ka qenë më i konsoliduar, në fund të vitit ‘98 dhe në fillim të vitit ‘99.
    Por, Dugolli pohon as vetë Thaçi nuk e ka thënë ndonjëherë se është themelues apo udhëheqës i UÇK-së.
    “Kjo nuk ka qenë e vërtetë asnjëherë. Disa kanë shkruar libra, për t’ia bërë qejfin, ndoshta [për shkak të] pozicionit të tij politik ose institucional në shtet. Por, e vërteta ka qenë kështu, dhe historia e njeh këtë të vërtetë”, shprehet ai.
    Thaçi mori postin e kryeministrit të Kosovës më 2007, ndërkaq nga viti 2016 e deri më 2020 shërbeu si president i vendit.
    Çfarë thanë dëshmitarët për UÇK-në?
    Mbrojtja e Thaçit nisi paraqitjen e provave në shtatorin e sivjetmë. Strategjia e saj ishte të argumentonte se UÇK-ja nuk kishte një strukturë të qartë komanduese, dhe se roli i Thaçit ishte politik, por pa autoritet mbi operacionet ushtarake.
    Në këtë drejtim, së paku tre nga dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit e përshkruajnë UÇK-në pa hierarki të mirëfilltë. Ish-ndihmëssekretari amerikan i Shtetit, James Rubin, tha, gjatë dëshmisë së tij më 16 shtator, se UÇK-ja ishte pa “kontroll dhe komandë efektive”.
    Sipas dëshmisë së tij, në qershorin e vitit 1999 në Kosovë nuk kishte një qeveri të përkohshme funksionale, dhe as një Shtab të Përgjithshëm të organizuar të UÇK-së.
    “Shpesh ata e ekzagjeronin, për ta krijuar përshtypjen se ishin më të organizuar sesa në të vërtetë, dhe për të treguar se përqafonin parimet demokratike”, tha Rubin.
    I dërguari i posaçëm i SHBA-ve gjatë luftës në Kosovë, Christopher Hill, në dëshminë e tij, më 10 tetor, e përshkroi UÇK-në si organizatë pa strukturë vertikale dhe pa organizim hierarkik.
    Gjenerali amerikan në pension, Wesley Clark, i cili udhëhoqi fushatën ajrore të NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe më 1999, në dëshminë e tij, më 17 tetor, e përshkroi UÇK-në si grupe të pavarura, të motivuara për të luftuar, por pa zinxhir komandues.
    “Unë nuk kisha asnjë dyshim se ushtria serbe frikësohej prej tyre, por komandë dhe kontroll [të UÇK-së] apo një forcë të koordinuar nuk kam parë”, tha Clark.
    Ai, po ashtu, theksoi se nuk ishte në dijeni për një Shtab të Përgjithshëm të UÇK-së.
    Megjithatë, në përmbyllje të dëshmisë së tij, Clark tha se UÇK-ja nuk ishte terroriste, siç e kishin përshkruar gjeneralët serbë, por se pjesëtarët e saj luftuan për lirinë e tyre.
    “Janë njerëz që luftonin kundër një regjimi të padrejtë, të jashtëligjshëm, që meritonte të largohej dhe të zëvendësohej”, u shpreh ai.
    Alternativat?
    Dugolli nuk mendon se dëshmia e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit në Gjykatën Speciale e ndryshon narrativin e historisë mbi organizimin e UÇK-së dhe rolin e saj në luftën në Kosovë. Sipas tij, UÇK-ja ishte një ushtri vullnetare e shqiptarëve të Kosovës, të cilët vendosën ta kundërshtonin regjimin serb të Sllobodan Millosheviçit, i cili shtypi shqiptarët e Kosovës gjatë viteve ‘90.
    Dugolli pohon se filli i UÇK-së është në celulat e para në fillim të viteve ‘90. Por, ai kujton se kjo ushtri i ka fazat e zhvillimit të saj.
    Vrasja e komandantit të parë të UÇK-së, Adem Jashari, në marsin e vitit 1998, nga ana e forcave serbe, pati për pasojë një mobilizim të madh të shqiptarëve të Kosovës për t’iu bashkuar UÇK-së dhe për ta kundërshtuar regjimin e Millosheviçit, thekson Dugolli.
    Kjo strukturë ushtarake, siç e quan ai UÇK-në, në vazhdimësi ka qenë në ndërtim dhe në konsolidim e sipër, e në veçanti në fund të 1998-ës dhe fillim të 1999-ës.
    “Nuk mund të themi që nuk ka pasur faza të ndërtimit e konsolidimit. Por, lidhur me atë që shumëkush e thotë lidhur me kontrollin… Kontroll absolut nuk mund të ketë në asnjë luftë, e lëre më në një luftë me një ushtri e cila ishte guerile, ishte vullnetare dhe ishte, si të themi, e vogël në numër”, shprehet ai.
    Ai shton se UÇK-ja ka arritur që nga disa grupe të vogla në fillin e saj, të shndërrohet në një ushtri të organizuar, me zona operative, me një strukturë komanduese, por e cila nuk ishte e lidhur me një emër ose me një individ komandues.
    Megjithatë, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit kanë të drejtë në vlerësimet e tyre, në rast se krahasojnë UÇK-në me ushtri të shteteve të konsoliduara, pohon Dugolli.
    “Absolutisht, ata nuk e perceptojnë ashtu, sepse e dinë se si është struktura e një ushtrie… Këtë, pa dyshim që ushtarakët, siç janë zoti Clark, e zbërthejnë shumë mirë, sepse nuk mund të konsiderohet [UÇK-ja si ushtri] me plot kuptimin e fjalës, sipas kriterit ushtarak ndërkombëtar”, thotë Dugolli.
    Ai shton se Kosova, gjatë viteve ‘98 dhe ’99, ka qenë vend me prani të lartë të forcave serbe, dhe me represion shumë të madh nga ana e tyre.
    Në këtë drejtim, sipas Dugollit, veprimtaria e UÇK-së “ishte shumë e kufizuar në aspektin e kontrollit dhe të hierarkisë, si dhe të komunikimit përbrenda” një lokaliteti dhe ndërmjet zonave të ndryshme ku ajo pretendonte organizimin.
    Selaci, megjithëkëtë, i qëndron mendimit se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit, por edhe deklaratat e vetë të akuzuarve, lënë hapësirë për narrativët alternativë që e sfidojnë narrativin “e luftës heroike dhe glorifikimin e luftëtarëve të UÇK-së në luftë”.
    “Kjo mund të ndikojë në zbehjen e kryenarrativit dhe të dobësojë mundësinë e përdorimit të tij politik nga ana e rrymave politike që identifikohen me luftën e UÇK-së”, thekson ai.
    Gjykimi ndaj katërshes së UÇK-së po shkon drejt fundit.
    Në mes të shkurtit të vitit të ardhshëm, palët do të paraqesin deklarimet përfundimtare, dhe më pas çështja do të kalojë në duart e gjykatësve, që do të vendosin për fatin e tyre./Artikulli është marrë nga REL

  • Dëshmitë në Hagë, analiza e REL: A mund të ndryshojë narrativi për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës?

    Dëshmitë në Hagë, analiza e REL: A mund të ndryshojë narrativi për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës?

    Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) ishte një organizatë pa strukturë të mirëfilltë dhe pa zinxhir komandues funksional me hierarki të plotë – kështu mund të përmblidhen deklarimet e disa prej dëshmitarëve kryesorë të mbrojtjes së Hashim Thaçit, në Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, të cilët u pyetën nëse UÇK-ja kishte hierarki vertikale dhe nëse në krye të saj qëndronte Thaçi.
    Narrativi se UÇK-ja ishte një forcë me strukturë të organizuar dhe me rol qendror në luftën e fundit në Kosovë, në vitet 1998-1999, është dominues në mesin e shqiptarëve tash e më shumë se një çerek shekulli.
    Gëzim Selaci, profesor i Sociologjisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit kanë hapur dilemat dhe pikëpyetjet lidhur me të.
    “Ka mundësi të ndryshojnë perceptimin e shoqërisë për narrativin… Jo vetëm për personat, por edhe për vetë pozitën, rolin e luftës çlirimtare në narrativin tonë për luftën e fundit në Kosovë”, shprehet Selaci për Radion Evropa e Lirë.
    Ai shton se përgjatë më shumë se dy dekadash, narrativi për luftën e UÇK-së përmban terme heroike, dhe thotë se janë shquar edhe “emra të përveçëm të luftëtarëve heronj”.
    “Mirëpo, kohët e fundit ka ndryshime në klimën politike, pikërisht si pasojë e deklaratave nga luftëtarët e UÇK-së, të pandehur në Dhomat e Specializuara, ku ata, ish-luftëtarët e UÇK-së, distancohen ose së paku e minimizojnë rolin heroik të tyre në luftën çlirimtare”, thekson Selaci.
    Në Hagë, në atë që njihet edhe si Gjykata Speciale, po zhvillohet procesi gjyqësor kundër Thaçit dhe tre ish-eprorëve të tjerë të UÇK-së: Jakup Krasniqi, Kadri Veseli dhe Rexhep Selimi.
    Ata janë në paraburgim që nga nëntori i vitit 2020, ndërkaq gjykimi ndaj tyre nisi në prillin e 2023-tës.
    Aktakuza, e cila i ngarkon ata për përgjegjësi “personale”, por edhe për “krimet e kryera nga vartësit e tyre”, synon t’i nxjerrë fajtorë për krime kundër njerëzimit dhe për krime lufte, përfshirë vrasjen e më shumë se 100 viktimave, si dhe për mbajtjen në paraburgim në mënyrë të paligjshme dhe për torturimin e qindra viktimave.
    Gjykata Speciale, e themeluar në vitin 2015 nga Kuvendi i Kosovës, heton krimet e pretenduara të pjesëtarëve të UÇK-së, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë, nga janari i 1998-tës deri në dhjetor të vitit 2000.
    Thaçi, ish-president i Kosovës; Veseli e Krasniqi, ish-kryeparlamentarë; dhe Selimi, ish-deputet, janë deklaruar të pafajshëm për akuzat.
    Gjatë luftës në Kosovë, Thaçi mbante rolin e udhëheqësit politik të UÇK-së, Veseli ishte udhëheqës i shërbimit të inteligjencës, Krasniqi zëdhënës, ndërsa Selimi anëtar i Shtabit të Përgjithshëm.
    “Ishte kryengritje ndaj okupimit”
    Roli i katër përfaqësuesve të UÇK-së, të cilët po gjykohen në Gjykatën Speciale, nuk ka qenë ai i cili përshkruhet në aktakuzën e cila është ngritur kundër tyre nga Prokuroria e Specializuar, vlerëson Ahmet Isufi, ish-komandant i UÇK-së në Zonën Operative të Karadakut – një nga shtatë zonat operative ku UÇK-ja pretendonte organizimin.
    “Asnjë përgjegjësi nuk kanë pasur në rolin e urdhërimit, komandimit ose të mënyrës që e ka pretenduar Prokuroria”, thotë Isufi.
    Sipas tij, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit, në dëshmitë e tyre kanë paraqitur realitetin e luftës në Kosovë dhe shkaqet e saj.
    Lufta e UÇK-së, thotë Isufi, u organizua pa përvojën e mëhershme të një ushtrie të rregullt, por ajo ishte kryesisht vullnetare dhe mbrojtëse.
    Organizimin dhe luftën e UÇK-së ai e konsideron si një “kryengritje, e cila nuk e ka duruar okupimin që ka ushtruar pushteti i atëhershëm serb”.
    “Normalisht, si e tillë, nuk ka mundur të jetë në nivelin e një ushtrie të rregullt. Por, për këtë kanë ndodhur edhe sulmet e NATO-s, në mënyrë që ta ndihmojnë popullin e Kosovës, në këtë rast edhe UÇK-në, në mënyrë që të krijohet liria e Kosovës”, shprehet Isufi.
    Mendim të ngjashëm ka edhe Bujar Dugolli, profesor i Historisë moderne shqiptare në Universitetin e Prishtinës.
    Sipas tij, katër eprorët e UÇK-së, të cilët po gjykohen në Hagë, kanë pasur detyra të caktuara, por jo role që u atribuohen meritat përcaktuese për zhvillimin e UÇK-së.
    Dugolli merr shembull Thaçin, i cili, sipas tij, ishte udhëheqës i një drejtorie politike, në kohën kur, siç thotë ai, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK ka qenë më i konsoliduar, në fund të vitit ‘98 dhe në fillim të vitit ‘99.
    Por, Dugolli pohon as vetë Thaçi nuk e ka thënë ndonjëherë se është themelues apo udhëheqës i UÇK-së.
    “Kjo nuk ka qenë e vërtetë asnjëherë. Disa kanë shkruar libra, për t’ia bërë qejfin, ndoshta [për shkak të] pozicionit të tij politik ose institucional në shtet. Por, e vërteta ka qenë kështu, dhe historia e njeh këtë të vërtetë”, shprehet ai.
    Thaçi mori postin e kryeministrit të Kosovës më 2007, ndërkaq nga viti 2016 e deri më 2020 shërbeu si president i vendit.
    Çfarë thanë dëshmitarët për UÇK-në?
    Mbrojtja e Thaçit nisi paraqitjen e provave në shtatorin e sivjetmë. Strategjia e saj ishte të argumentonte se UÇK-ja nuk kishte një strukturë të qartë komanduese, dhe se roli i Thaçit ishte politik, por pa autoritet mbi operacionet ushtarake.
    Në këtë drejtim, së paku tre nga dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit e përshkruajnë UÇK-në pa hierarki të mirëfilltë.
    Ish-ndihmëssekretari amerikan i Shtetit, James Rubin, tha, gjatë dëshmisë së tij më 16 shtator, se UÇK-ja ishte pa “kontroll dhe komandë efektive”.
    Sipas dëshmisë së tij, në qershorin e vitit 1999 në Kosovë nuk kishte një qeveri të përkohshme funksionale, dhe as një Shtab të Përgjithshëm të organizuar të UÇK-së.
    “Shpesh ata e ekzagjeronin, për ta krijuar përshtypjen se ishin më të organizuar sesa në të vërtetë, dhe për të treguar se përqafonin parimet demokratike”, tha Rubin.
    I dërguari i posaçëm i SHBA-së gjatë luftës në Kosovë, Christopher Hill, në dëshminë e tij, më 10 tetor, e përshkroi UÇK-në si organizatë pa strukturë vertikale dhe pa organizim hierarkik.
    Gjenerali amerikan në pension, Wesley Clark, i cili udhëhoqi fushatën ajrore të NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe më 1999, në dëshminë e tij, më 17 tetor, e përshkroi UÇK-në si grupe të pavarura, të motivuara për të luftuar, por pa zinxhir komandues.
    “Unë nuk kisha asnjë dyshim se ushtria serbe frikësohej prej tyre, por komandë dhe kontroll [të UÇK-së] apo një forcë të koordinuar nuk kam parë”, tha Clark.
    Ai, po ashtu, theksoi se nuk ishte në dijeni për një Shtab të Përgjithshëm të UÇK-së.
    Megjithatë, në përmbyllje të dëshmisë së tij, Clark tha se UÇK-ja nuk ishte terroriste, siç e kishin përshkruar gjeneralët serbë, por se pjesëtarët e saj luftuan për lirinë e tyre.
    “Janë njerëz që luftonin kundër një regjimi të padrejtë, të jashtëligjshëm, që meritonte të largohej dhe të zëvendësohej”, u shpreh ai.
    Narrativi për UÇK-në përballë alternativave
    Dugolli nuk mendon se dëshmia e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit në Gjykatën Speciale e ndryshon narrativin e historisë mbi organizimin e UÇK-së dhe rolin e saj në luftën në Kosovë.
    Sipas tij, UÇK-ja ishte një ushtri vullnetare e shqiptarëve të Kosovës, të cilët vendosën ta kundërshtonin regjimin serb të Sllobodan Millosheviqit, i cili shtypi shqiptarët e Kosovës gjatë viteve ‘90.
    Dugolli pohon se filli i UÇK-së është në celulat e para në fillimvitet ‘90. Por, ai kujton se kjo ushtri i ka fazat e zhvillimit të saj.
    Vrasja e komandantit të parë të UÇK-së, Adem Jashari, në marsin e vitit 1998, nga ana e forcave serbe, pati për pasojë një mobilizim të madh të shqiptarëve të Kosovës për t’iu bashkuar UÇK-së dhe për ta kundërshtuar regjimin e Millosheviqit, thekson Dugolli.
    Kjo strukturë ushtarake, siç e quan ai UÇK-në, në vazhdimësi ka qenë në ndërtim dhe në konsolidim e sipër, e në veçanti në fund të 1998-tës dhe fillim të 1999-tës.
    “Nuk mund të themi që nuk ka pasur faza të ndërtimit e konsolidimit. Por, lidhur me atë që shumëkush e thotë lidhur me kontrollin… Kontroll absolut nuk mund të ketë në asnjë luftë, e lëre më në një luftë me një ushtri e cila ishte guerile, ishte vullnetare dhe ishte, si të themi, e vogël në numër”, shprehet ai.
    Ai shton se UÇK-ja ka arritur që nga disa grupe të vogla në fillin e saj, të shndërrohet në një ushtri të organizuar, me zona operative, me një strukturë komanduese, por e cila nuk ishte e lidhur me një emër ose me një individ komandues.
    Megjithatë, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit kanë të drejtë në vlerësimet e tyre, në rast se krahasojnë UÇK-në me ushtri të shteteve të konsoliduara, pohon Dugolli.
    “Absolutisht, ata nuk e perceptojnë ashtu, sepse e dinë se si është struktura e një ushtrie… Këtë, pa dyshim që ushtarakët, siç janë zoti Clark, e zbërthejnë shumë mirë, sepse nuk mund të konsiderohet [UÇK-ja si ushtri] me plot kuptimin e fjalës, sipas kriterit ushtarak ndërkombëtar”, thotë Dugolli.
    Ai shton se Kosova, gjatë viteve ‘98 dhe ’99, ka qenë vend me prani të lartë të forcave serbe, dhe me represion shumë të madh nga ana e tyre.
    Në këtë drejtim, sipas Dugollit, veprimtaria e UÇK-së “ishte shumë e kufizuar në aspektin e kontrollit dhe të hierarkisë, si dhe të komunikimit përbrenda” një lokaliteti dhe ndërmjet zonave të ndryshme ku ajo pretendonte organizimin.
    Selaci, megjithëkëtë, i qëndron mendimit se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit, por edhe deklaratat e vetë të akuzuarve, lënë hapësirë për narrativët alternativë që e sfidojnë narrativin “e luftës heroike dhe glorifikimin e luftëtarëve të UÇK-së në luftë”.
    “Kjo mund të ndikojë në zbehjen e kryenarrativit dhe të dobësojë mundësinë e përdorimit të tij politik nga ana e rrymave politike që identifikohen me luftën e UÇK-së”, thekson ai.
    Gjykimi ndaj katërshes së UÇK-së po shkon drejt fundit.
    Në mes të shkurtit të vitit të ardhshëm, palët do të paraqesin deklarimet përfundimtare, dhe më pas çështja do të kalojë në duart e gjykatësve, që do të vendosin për fatin e tyre./REL

  • Analiza e REL-it: Dëshmitë në Hagë: A mund të ndryshojë narrativa për UÇK-në?

    Analiza e REL-it: Dëshmitë në Hagë: A mund të ndryshojë narrativa për UÇK-në?

    Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) ishte një organizatë pa strukturë të mirëfilltë dhe pa zinxhir komandues funksional me hierarki të plotë – kështu mund të përmblidhen deklarimet e disa prej dëshmitarëve kryesorë të mbrojtjes së Hashim Thaçit, në Dhomat e Specializuara të Kosovës në Hagë, të cilët u pyetën nëse UÇK-ja kishte hierarki vertikale dhe nëse në krye të saj qëndronte Thaçi.
    Narrativi se UÇK-ja ishte një forcë me strukturë të organizuar dhe me rol qendror në luftën e fundit në Kosovë, në vitet 1998-1999, është dominues në mesin e shqiptarëve tash e më shumë se një çerek shekulli.
    Gëzim Selaci, profesor i Sociologjisë në Universitetin e Prishtinës, thotë se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit kanë hapur dilemat dhe pikëpyetjet lidhur me të.
    “Ka mundësi të ndryshojnë perceptimin e shoqërisë për narrativin… Jo vetëm për personat, por edhe për vetë pozitën, rolin e luftës çlirimtare në narrativin tonë për luftën e fundit në Kosovë”, shprehet Selaci për Radion Evropa e Lirë.
    Ai shton se përgjatë më shumë se dy dekadash, narrativi për luftën e UÇK-së përmban terme heroike, dhe thotë se janë shquar edhe “emra të përveçëm të luftëtarëve heronj”.
    “Mirëpo, kohët e fundit ka ndryshime në klimën politike, pikërisht si pasojë e deklaratave nga luftëtarët e UÇK-së, të pandehur në Dhomat e Specializuara, ku ata, ish-luftëtarët e UÇK-së, distancohen ose së paku e minimizojnë rolin heroik të tyre në luftën çlirimtare”, thekson Selaci.
    Në Hagë, në atë që njihet edhe si Gjykata Speciale, po zhvillohet procesi gjyqësor kundër Thaçit dhe tre ish-eprorëve të tjerë të UÇK-së: Jakup Krasniqi, Kadri Veseli dhe Rexhep Selimi.
    Ata janë në paraburgim që nga nëntori i vitit 2020, ndërkaq gjykimi ndaj tyre nisi në prillin e 2023-tës.
    Aktakuza, e cila i ngarkon ata për përgjegjësi “personale”, por edhe për “krimet e kryera nga vartësit e tyre”, synon t’i nxjerrë fajtorë për krime kundër njerëzimit dhe për krime lufte, përfshirë vrasjen e më shumë se 100 viktimave, si dhe për mbajtjen në paraburgim në mënyrë të paligjshme dhe për torturimin e qindra viktimave.
    Gjykata Speciale, e themeluar në vitin 2015 nga Kuvendi i Kosovës, heton krimet e pretenduara të pjesëtarëve të UÇK-së, të kryera kundër pakicave etnike dhe rivalëve politikë, nga janari i 1998-tës deri në dhjetor të vitit 2000.
    Thaçi, ish-president i Kosovës; Veseli e Krasniqi, ish-kryeparlamentarë; dhe Selimi, ish-deputet, janë deklaruar të pafajshëm për akuzat.
    Gjatë luftës në Kosovë, Thaçi mbante rolin e udhëheqësit politik të UÇK-së, Veseli ishte udhëheqës i shërbimit të inteligjencës, Krasniqi zëdhënës, ndërsa Selimi anëtar i Shtabit të Përgjithshëm.
    Roli i katër përfaqësuesve të UÇK-së, të cilët po gjykohen në Gjykatën Speciale, nuk ka qenë ai i cili përshkruhet në aktakuzën e cila është ngritur kundër tyre nga Prokuroria e Specializuar, vlerëson Ahmet Isufi, ish-komandant i UÇK-së në Zonën Operative të Karadakut – një nga shtatë zonat operative ku UÇK-ja pretendonte organizimin.
    “Asnjë përgjegjësi nuk kanë pasur në rolin e urdhërimit, komandimit ose të mënyrës që e ka pretenduar Prokuroria”, thotë Isufi.
    Sipas tij, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit, në dëshmitë e tyre kanë paraqitur realitetin e luftës në Kosovë dhe shkaqet e saj.
    Lufta e UÇK-së, thotë Isufi, u organizua pa përvojën e mëhershme të një ushtrie të rregullt, por ajo ishte kryesisht vullnetare dhe mbrojtëse.
    Organizimin dhe luftën e UÇK-së ai e konsideron si një “kryengritje, e cila nuk e ka duruar okupimin që ka ushtruar pushteti i atëhershëm serb”.
    “Normalisht, si e tillë, nuk ka mundur të jetë në nivelin e një ushtrie të rregullt. Por, për këtë kanë ndodhur edhe sulmet e NATO-s, në mënyrë që ta ndihmojnë popullin e Kosovës, në këtë rast edhe UÇK-në, në mënyrë që të krijohet liria e Kosovës”, shprehet Isufi.
    Mendim të ngjashëm ka edhe Bujar Dugolli, profesor i Historisë moderne shqiptare në Universitetin e Prishtinës.
    Sipas tij, katër eprorët e UÇK-së, të cilët po gjykohen në Hagë, kanë pasur detyra të caktuara, por jo role që u atribuohen meritat përcaktuese për zhvillimin e UÇK-së.
    Dugolli merr shembull Thaçin, i cili, sipas tij, ishte udhëheqës i një drejtorie politike, në kohën kur, siç thotë ai, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK ka qenë më i konsoliduar, në fund të vitit ‘98 dhe në fillim të vitit ‘99.
    Por, Dugolli pohon as vetë Thaçi nuk e ka thënë ndonjëherë se është themelues apo udhëheqës i UÇK-së.
    “Kjo nuk ka qenë e vërtetë asnjëherë. Disa kanë shkruar libra, për t’ia bërë qejfin, ndoshta [për shkak të] pozicionit të tij politik ose institucional në shtet. Por, e vërteta ka qenë kështu, dhe historia e njeh këtë të vërtetë”, shprehet ai.
    Thaçi mori postin e kryeministrit të Kosovës më 2007, ndërkaq nga viti 2016 e deri më 2020 shërbeu si president i vendit.
    Mbrojtja e Thaçit nisi paraqitjen e provave në shtatorin e sivjetmë. Strategjia e saj ishte të argumentonte se UÇK-ja nuk kishte një strukturë të qartë komanduese, dhe se roli i Thaçit ishte politik, por pa autoritet mbi operacionet ushtarake.
    Në këtë drejtim, së paku tre nga dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit e përshkruajnë UÇK-në pa hierarki të mirëfilltë.
    Ish-ndihmëssekretari amerikan i Shtetit, James Rubin, tha, gjatë dëshmisë së tij më 16 shtator, se UÇK-ja ishte pa “kontroll dhe komandë efektive”.
    Sipas dëshmisë së tij, në qershorin e vitit 1999 në Kosovë nuk kishte një qeveri të përkohshme funksionale, dhe as një Shtab të Përgjithshëm të organizuar të UÇK-së.
    “Shpesh ata e ekzagjeronin, për ta krijuar përshtypjen se ishin më të organizuar sesa në të vërtetë, dhe për të treguar se përqafonin parimet demokratike”, tha Rubin.
    I dërguari i posaçëm i SHBA-së gjatë luftës në Kosovë, Christopher Hill, në dëshminë e tij, më 10 tetor, e përshkroi UÇK-në si organizatë pa strukturë vertikale dhe pa organizim hierarkik.
    Gjenerali amerikan në pension, Wesley Clark, i cili udhëhoqi fushatën ajrore të NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe më 1999, në dëshminë e tij, më 17 tetor, e përshkroi UÇK-në si grupe të pavarura, të motivuara për të luftuar, por pa zinxhir komandues.
    “Unë nuk kisha asnjë dyshim se ushtria serbe frikësohej prej tyre, por komandë dhe kontroll [të UÇK-së] apo një forcë të koordinuar nuk kam parë”, tha Clark.
    Ai, po ashtu, theksoi se nuk ishte në dijeni për një Shtab të Përgjithshëm të UÇK-së.
    Megjithatë, në përmbyllje të dëshmisë së tij, Clark tha se UÇK-ja nuk ishte terroriste, siç e kishin përshkruar gjeneralët serbë, por se pjesëtarët e saj luftuan për lirinë e tyre.
    “Janë njerëz që luftonin kundër një regjimi të padrejtë, të jashtëligjshëm, që meritonte të largohej dhe të zëvendësohej”, u shpreh ai.
    Dugolli nuk mendon se dëshmia e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit në Gjykatën Speciale e ndryshon narrativin e historisë mbi organizimin e UÇK-së dhe rolin e saj në luftën në Kosovë.
    Sipas tij, UÇK-ja ishte një ushtri vullnetare e shqiptarëve të Kosovës, të cilët vendosën ta kundërshtonin regjimin serb të Sllobodan Millosheviqit, i cili shtypi shqiptarët e Kosovës gjatë viteve ‘90.
    Dugolli pohon se filli i UÇK-së është në celulat e para në fillimvitet ‘90. Por, ai kujton se kjo ushtri i ka fazat e zhvillimit të saj.
    Vrasja e komandantit të parë të UÇK-së, Adem Jashari, në marsin e vitit 1998, nga ana e forcave serbe, pati për pasojë një mobilizim të madh të shqiptarëve të Kosovës për t’iu bashkuar UÇK-së dhe për ta kundërshtuar regjimin e Millosheviqit, thekson Dugolli.
    Kjo strukturë ushtarake, siç e quan ai UÇK-në, në vazhdimësi ka qenë në ndërtim dhe në konsolidim e sipër, e në veçanti në fund të 1998-tës dhe fillim të 1999-tës.
    “Nuk mund të themi që nuk ka pasur faza të ndërtimit e konsolidimit. Por, lidhur me atë që shumëkush e thotë lidhur me kontrollin… Kontroll absolut nuk mund të ketë në asnjë luftë, e lëre më në një luftë me një ushtri e cila ishte guerile, ishte vullnetare dhe ishte, si të themi, e vogël në numër”, shprehet ai.
    Ai shton se UÇK-ja ka arritur që nga disa grupe të vogla në fillin e saj, të shndërrohet në një ushtri të organizuar, me zona operative, me një strukturë komanduese, por e cila nuk ishte e lidhur me një emër ose me një individ komandues.
    Megjithatë, dëshmitarët e mbrojtjes së Thaçit kanë të drejtë në vlerësimet e tyre, në rast se krahasojnë UÇK-në me ushtri të shteteve të konsoliduara, pohon Dugolli.
    “Absolutisht, ata nuk e perceptojnë ashtu, sepse e dinë se si është struktura e një ushtrie… Këtë, pa dyshim që ushtarakët, siç janë zoti Clark, e zbërthejnë shumë mirë, sepse nuk mund të konsiderohet [UÇK-ja si ushtri] me plot kuptimin e fjalës, sipas kriterit ushtarak ndërkombëtar”, thotë Dugolli.
    Ai shton se Kosova, gjatë viteve ‘98 dhe ’99, ka qenë vend me prani të lartë të forcave serbe, dhe me represion shumë të madh nga ana e tyre.
    Në këtë drejtim, sipas Dugollit, veprimtaria e UÇK-së “ishte shumë e kufizuar në aspektin e kontrollit dhe të hierarkisë, si dhe të komunikimit përbrenda” një lokaliteti dhe ndërmjet zonave të ndryshme ku ajo pretendonte organizimin.
    Selaci, megjithëkëtë, i qëndron mendimit se dëshmitë e dëshmitarëve të mbrojtjes së Thaçit, por edhe deklaratat e vetë të akuzuarve, lënë hapësirë për narrativët alternativë që e sfidojnë narrativin “e luftës heroike dhe glorifikimin e luftëtarëve të UÇK-së në luftë”.
    “Kjo mund të ndikojë në zbehjen e kryenarrativit dhe të dobësojë mundësinë e përdorimit të tij politik nga ana e rrymave politike që identifikohen me luftën e UÇK-së”, thekson ai.
    Gjykimi ndaj katërshes së UÇK-së po shkon drejt fundit.
    Në mes të shkurtit të vitit të ardhshëm, palët do të paraqesin deklarimet përfundimtare, dhe më pas çështja do të kalojë në duart e gjykatësve, që do të vendosin për fatin e tyre./REL

  • Christopher Hill dëshmon në mbrojtje të Thaçit

    Christopher Hill dëshmon në mbrojtje të Thaçit

    Rajoni E Hënë, 10 Nëntor 2025 17:18
    Christopher Hill, ish-i dërguar i posaçëm i SHBA-së gjatë luftës në Kosovë, dëshmoi sot në mbrojtje të Hashim Thaçit si dëshmitari i katërt i thirrur nga mbrojtja në procesin gjyqësor në Hagë. Hill tha se kontakti i tij i parë me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës ndodhi në verën e vitit 1998 në Tiranë të Shqipërisë. “Derisa po punoja me stafin tim dhe të tjerë, duhej të gjenim një zyrtar apo grup zyrtarësh të UÇK-së me të cilët mund të flisnim lidhur me UÇK-në. Duhet të shtoj se kam punuar për një kohë në këtë drejtim pa pasur sukses dhe arritëm në përfundim se nuk kishte një udhëheqje të tillë. Pra, këtu bëhej fjalë për një grup njerëzish në nivel vendor, që ishte përshkrim shumë më i saktë i asaj me të cilën po merreshim ne”, tha Hill, duke iu referuar UÇK-së.
    Ai shtoi se në Tiranë takoi “dikë që na e kishin përshkruar si kreun e UÇK-së”. “Unë dhe kolegët e mi erdhëm në përfundim se ai vepron brenda kësaj lëvizjeje, por nuk mund të flasë në emër të UÇK-së. Ne vazhduam punën për të gjetur njerëz që mund të flisnim si përgjegjës për këtë. Shkuam në verë dhe vjeshtë të ’98-ës në Likoc”. Hill tha se nuk i kujtohej emri i personit të parë nga UÇK-ja me të cilin ishte takuar, por i kërkoi avokatit që e merrte në pyetje për t’i thënë ndonjë emër.

    Avokati e pyeti nëse ishte Xhavit Haliti, dhe Hill i tha se “po”. I pyetur nga mbrojtja nëse ambasadori Gelbard i ishte referuar UÇK -së si organizatë “terroriste”, Hill tha “po”. Hill shpjegoi se Gelbard ishte bazuar në përvojën e tij në Amerikën Latine kur e cilësoi të tillë UÇK-në. “Pati shumë kritika për deklaratën e Gelbard se UÇK-ja ishte organizatë terroriste, dhe kishte fjalë se kjo e kishte shpejtuar këtë ngjarje, pra sulmin në familjen Jashari. Gelbard sikurse kishte dhënë dritën jeshile që kjo të ndodhte. Besoj se nuk ka provë për një gjë të tillë, por ajo është diskutuar, nëse i dërguari amerikan e quan UÇK-në terroriste, sikur u jep sinjal serbëve të lëviznin kundër tyre”, tha Hill. Ai shtoi se Gelbard, më pas, mori qëndrim shumë më të ashpër ndaj serbëve, pasi ndodhi ngjarja në Prekaz, dhe përfshiu bisedë të ashpër me Millosheviqin”.

    “Millisheviqi më pas deklaroi se ai nuk donte të takohej më me Gelbard. Gjithë çështja në maj filloi me fjalimin apo komentet e Gelbardit nga përvojat e mëhershme”, tha Hill. Ai tha se Shtetet e Bashkuara kanë mekanizëm për ta shpallur terroriste një organizatë të huaj dhe se, sipas tij, ato nuk e kanë cilësuar të tillë UÇK-në. Gjyqi në Hagë ndaj Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit po shkon drejt përfundimit. Që të gjithë ish-krerët e UÇK-së i mohojnë akuzat për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit gjatë luftës së viteve 1998-1999. /REL/

  • APEL për ndihmë për shërimin e Egzon Thaçit

    APEL për ndihmë për shërimin e Egzon Thaçit

    InForCulture është faqja juaj e internetit që ju sjell më afër Kulturës,Historisë dhe Artit.Kjo faqe poashtu i`u ofron informacione të sakta e kuriozitete rreth fushave të ndryshme nga rajoni dhe bota.

    Na kontaktoni: in.forculture.ks@gmail.com ose +383 49 584 011

  • Spiropali në mbështetje të Thaçit/ Gjykata Speciale të japë drejtësi

    Spiropali në mbështetje të Thaçit/ Gjykata Speciale të japë drejtësi

    Në një postim në rrjetet sociale, Spiropali shprehet se i ka shprehur Hashim Thaçit mbështetjen e Ministrisë së Jashtme dhe të qeverisë shqiptare Hashim Thaçit.
    Ministrja për Punët e Jashtme dhe Europën, Elisa Spiropali, gjatë vizitës së saj në Hagë, është takuar me ish-presidentin e Kosovës, Hashim Thaçi, i cili ndodhet në paraburgimin e Gjykatës Speciale në Hagë.
    Në një postim në rrjetet sociale, Spiropali shprehet se i ka shprehur Hashim Thaçit mbështetjen e Ministrisë së Jashtme dhe të qeverisë shqiptare Hashim Thaçit.
    Po ashtu Spiropali deklaron se vendimi i Gjykatës Speciale, duhet të japë vendimin e drejtë për ish-drejtuesit e UÇK-së, pasi sipas saj, nuk mund të njolloset lufta e drejtë.
    “Në paraburgimin e Gjykatës Speciale këtu në Hagë, takova presidentin Hashim Thaçi dhe përmes i tij, i dërgova të falat e mia, por edhe të qeverisë shqiptare dhe popullit shqiptar, edhe tre luftëtarëve të tjerë, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimit.
    Më vjen mirë që e gjeta presidentin Thaçi në një gjendje të mirë, i ndiqte zhvillimet në Kosovë dhe Shqipëri, sigurisht për të parë dy vendet tona sa më mirë. I shpreha mbështetjen e Ministrisë së Jashtme, të kryeministrit Rama për një proces të rregullt dhe të dretë, i cili në fund të prodhojë drejtësi historike dhe jo padrejtësi historike. Ne urojmë shumë që ky vendim i pjekurisë shtetërore të Kosovës, për të votuar Gjykatën Speciale, të mos kthehet në të kundërtën e vetë, por të respektojë të drejtat ligjore. Ne urojmë që besimi që kanë shqiptarët kundrejt drejtësisë ndërkombëtare të jetë i përligjur deri në fund. Është me rëndësi që ta theksoj sërish që populli i Kosovës, djem dhe vajza u ngritën për të mbrojtur njerëzit e tyre dhe jetën në atë vend dhe kurrsesi për të agresuar një vend tjetër. Dhe kjo luftë për liri nuk mund të njolloset, kjo luftë për ekzistencë nuk mund të përbaltet, dhe këto dy procese duhet të ndahen shumë qartë në mënyrë që e vërteta historike, drejtësia dhe sakrificat e një populli të tërë, të mos shkelen me këmbë”, tha Spiropali.

  • Grenell në mbrojtje të Thaçit: Mos i fal! Kur të dalësh paditi të gjithë në Hagë

    Grenell në mbrojtje të Thaçit: Mos i fal! Kur të dalësh paditi të gjithë në Hagë

    I dërguari i Presidentit Amerikan, Donald Trump, për Misione të Veçanta, Richard Grenell, ka kritikuar ashpër procesin gjyqësor që po zhvillohet ndaj ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, në Gjykatën Speciale të Hagës.
    “Ka shumë arsye përse Evropa po dështon. Por një shembull është numri i madh i politikanëve europianë që heshtin për Hagën e cila mban një Kryetar Shteti në burg për 5 vjet pa gjyq. Dhe pastaj gjyqi zgjat më shumë vite. Është një sistem brutal arkaik i drejtuar nga elitat”, ka shkruar Grenell në platformën X.

  • Ish-Gjenerali amerikan Wesley Clark konfirmohet si dëshmitar në mbrojtjen e Thaçit

    Ish-Gjenerali amerikan Wesley Clark konfirmohet si dëshmitar në mbrojtjen e Thaçit

    Gjenerali i pensionuar amerikan, Wesley Clark, do të dëshmojë në mbrojtje të ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, i cili akuzohet për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në Gjykatën Speciale të Kosovës në Hagë.
    Mbrojtja e Thaçit njoftoi se Clark ka marrë autorizimin nga Qeveria e Shteteve të Bashkuara për të dëshmuar në mbrojtjen e Thaçit, i cili së bashku me tre ish-eprorë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), po gjykohen në qytetin holandez për krime lufte.
    Clark e udhëhoqi fushatën ajrore të NATO-s kundër caqeve ushtarake serbe në vitin 1999.
    Fushata e sulmeve të NATO-s, që zgjati 11 javë, nisi për ta ndalur dhunën e forcave serbe kundër shqiptarëve në Kosovë, dhe u ndërpre në qershor të vitit 1999, një ditë pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Kumanovës.
    Clark shihet si hero në Kosovë për rolin e tij në çlirimin e vendit dhe për këtë ai është nderuar në Prishtinë në vitin 2024 me një dekoratë. Në Kosovë madje ka edhe rrugë të emëruara në nderim të tij.
    Gjyqi ndaj Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, të cilët i mohojnë akuzat për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit para dhe gjatë luftës së viteve 1998–1999, po shkon drejt përfundimit.
    Clark do të jetë i fundit që do të dëshmojë në të mirë të Thaçit, mbrojtja e të cilit e filloi thirrjen e dëshmitarëve në shtator.
    Nuk është e qartë se kur saktësisht Clark do të ulet në bankën e dëshmitarit të mbrojtjes, por, sipas mbrojtjes, ai ka njoftuar se nuk mund ta nisë dëshminë para 18 apo 19 nëntorit.
    Mbrojtja e Thaçit kishte parashikuar paraprakisht se do t’i kryente dëshmitarët deri më 14 nëntor, megjithatë gjykata i ka lejuar më shumë kohë.
    Gjithashtu mbrojtja i ka kërkuar gjykatës ta rezervojë të premten e 21 nëntorit për një seancë shtesë, në rast se kjo do të jetë e nevojshme për ta përmbyllur dëshminë e Clarkut.
    Deri tani, në mbrojtje të Thaçit kanë dëshmuar ish-ndihmësi i sekretarit amerikan të Shtetit, James Rubin, këshilltari ligjor i delegacionit të Kosovës gjatë negociatave në Rambuje më 1999, Paul Williams, dhe ish-diplomati britanik, John Stewart Duncan.
    Që të gjithë thanë në dëshmitë e tyre se Thaçi nuk kishte autoritet mbi UÇK.
    Gjykata Speciale e Kosovës e ka selinë në Hagë të Holandës dhe përbëhet nga gjyqtarë dhe avokatë ndërkombëtarë, pasi u themelua Kuvendi i Kosovës në vitin 2015, për t’i gjykuar rastet kundër ish-pjesëtarëve të UÇK-së sipas ligjit të Kosovës.
    Ajo pret që deri në fund të dhjetorit të përmbyllet gjykimi ndaj ish-krerëve të UÇK-së.
    Thaçi ishte udhëheqës politik i UÇK-së para dhe gjatë luftës së viteve 1998–1999, Veseli udhëheqës i shërbimit të inteligjencës, Krasniqi zëdhënës, ndërsa Selimi anëtar i shtabit të përgjithshëm.
    Aktakuza kundër tyre përfshin akuza për burgosje të paligjshme, torturë, vrasje, krime kundër njerëzimit, zhdukje me forcë dhe persekutim të qindra civilëve dhe personave që nuk morën pjesë në luftime.
    Këto krime dyshohet se ndodhën midis marsit 1998 dhe shtatorit 1999 në vende të ndryshme në Kosovë, por edhe në veri të Shqipërisë.
    Sipas Dhomave të Specializuara, Thaçi, Veseli, Krasniqi dhe Selimi mbajnë përgjegjësi penale personale për këto krime, por të gjithë ata e mohojnë fajësinë.
    Avokatët mbrojtës kanë deklaruar se UÇK-ja nuk do të kishte fituar mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare nëse do të kishte ekzistuar një plan kriminal, siç pretendojnë prokurorët.
    Sipas tyre, aktakuza bazohet në një keqinterpretim selektiv të ngjarjeve.