Kryeministrja e Tajlandës, Paetongtarn Shinawatra, po përballet me presion në rritje për të dhënë dorëheqjen, pasi kritikoi ushtrinë gjatë një bisede telefonike që zgjati 17 minuta me ish-udhëheqësin e fuqishëm të Kamboxhias lidhur me një mosmarrëveshje kufitare në rritje.
Skandali, i cili shkaktoi zemërim të gjerë në vend, sjell pasiguri në një vend të trazuar nga vite të tëra turbulencash politike dhe ndryshimesh në lidership. Paetongtarn, 38 vjeç, e ka mbajtur kryeministrinë vetëm për 10 muaj pasi zëvendësoi një kryeministër tjetër i cili u shkarkua nga detyra.
Kjo vjen gjithashtu në një kohë kur mbretëria e Azisë Juglindore po përpiqet të nxisë ekonominë e saj të dobët, po negocion një marrëveshje tregtare me Shtetet e Bashkuara për të shmangur tarifat ndëshkuese dhe është e përfshirë në një mosmarrëveshje kufitare në përshkallëzim me fqinjin e saj, Kamboxhian, e cila i ka përkeqësuar marrëdhëniet në pikën e tyre më të ulët në vite.
Paetongtarn kërkoi falje të enjten dhe Ministria e Punëve të Jashtme e Tajlandës thirri ambasadorin kamboxhian për t’i dorëzuar një letër, duke e quajtur rrjedhjen e bisedës telefonike private “një shkelje të etiketës diplomatike”.
“Tajlanda mendon se këto veprime janë sjellje të papranueshme midis shteteve. Ato bien ndesh me praktikat e pranuara ndërkombëtarisht dhe me frymën e fqinjësisë së mirë” dhe “minojnë besimin dhe respektin midis dy udhëheqësve dhe vendeve”, tha një zëdhënës i ministrisë në një deklaratë.
Në një postim në faqen e tij zyrtare në Facebook, Hun Sen tha se kishte ndarë një regjistrim të thirrjes telefonike me rreth 80 zyrtarë kamboxhianë dhe sugjeroi se njëri prej tyre mund ta ketë publikuar audion. 72-vjeçari më vonë postoi një regjistrim të plotë të thirrjes telefonike 17-minutëshe.
Në telefonatën e publikuar, e cila u zhvillua më 15 qershor, Paetongtarn dëgjohej duke e quajtur ish-liderin e fortë kamboxhian Hun Sen “xhaxha” dhe dukej se kritikonte veprimet e ushtrisë së saj pas përleshjeve kufitare që çuan në vdekjen e një ushtari kamboxhian muajin e kaluar.
Paetongtarn, një e sapoardhur në politikë nga një dinasti e fuqishme, e cila u bë kryeministrja më e re e Tajlandës vitin e kaluar, dukej se kishte mosmarrëveshje midis qeverisë së saj dhe ushtrisë së fuqishme të vendit.
Në telefonatë, kryeministrja tajlandeze dëgjohet duke i thënë Hun Sen se ishte nën presion të brendshëm dhe i kërkoi atij të mos e dëgjonte “anën e kundërt”, në të cilën ajo iu referua një komandanti të hapur të ushtrisë tajlandeze në verilindje të Tajlandës.
“Tani për tani, ajo palë dëshiron të duket e qetë, do të thotë gjëra që nuk janë të dobishme për kombin. Por ajo që duam është të kemi paqe njësoj si më parë që ndodhnin përleshje në kufi”, dëgjohej të thoshte Paetongtarn.
Komentet e saj në audion e publikuar, e cila u konfirmua si autentike nga të dyja palët, bëri që kundërshtarët ta akuzonin për kompromentimin e interesave kombëtare të vendit. Partia Bhumjaithai, një partnere kryesore e qeverisë së kryeministres, u tërhoq nga koalicioni të mërkurën, duke i dhënë një goditje të madhe aftësisë së partisë së saj Pheu Thai për të mbajtur pushtetin.
Trajtimi i mosmarrëveshjes kufitare ka nxitur gjithashtu entuziazëm nacionalist në të dy vendet. Në Tajlandë, forcat konservatore kanë bërë thirrje që Paetongtarn të përballet me akuza dhe të japë dorëheqjen. Në Kamboxhia, mijëra njerëz iu bashkuan një tubimi të organizuar nga qeveria javën e kaluar në solidaritet me qeverinë dhe ushtrinë për këtë çështje.
Tailanda dhe Kamboxhia kanë pasur një marrëdhënie të ndërlikuar si bashkëpunimi ashtu edhe rivaliteti në dekadat e fundit. Të dy vendet ndajnë një kufi tokësor prej 817 kilometrash kryesisht i hartuar nga francezët ndërsa ata pushtuan Kamboxhian – që ka parë periodikisht përplasje ushtarake dhe ka qenë burim tensionesh politike.
Paetongtarn të mërkurën u përpoq t’i minimizonte komentet e saj ndaj Hun Sen, duke thënë në një konferencë për shtyp se po përpiqej të ulte tensionet midis dy fqinjëve dhe se telefonata “private” “nuk duhej të ishte bërë publike”.
Hun Sen, udhëheqësi që sundoi Kamboxhian me grusht të hekurt për gati 40 vjet, dha dorëheqjen në vitin 2023 dhe ia dorëzoi pushtetin djalit të tij, Hun Manet.
Por ai mbetet një figurë me ndikim të madh në politikën kamboxhiane, aktualisht shërben si president i senatit dhe është mik dhe aleat i babait të Paetongtarn, ish-kryeministrit tajlandez Thaksin Shinawatra.
Top Channel
