Izraeli sulmoi të premten disa vende bërthamore dhe ushtarake iraniane, ndërsa tensionet arritën kulme të reja për shkak të programit bërthamor të Teheranit që përparon me shpejtësi.
Udhëheqësit izraelitë thanë se sulmi ishte i nevojshëm për të parandaluar atë, që ata e quanin një kërcënim të menjëhershëm se Irani do të ndërtonte bomba bërthamore. Irani prej kohësh ka këmbëngulur se programi i tij është paqësor dhe agjencitë e inteligjencës amerikane kanë vlerësuar se Teherani nuk po e ndiqte në mënyrë aktive ndërtimin e bombës bërthamore.
Sulmi ndodhi një ditë pasi Bordi i Guvernatorëve të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike e kritikoi Iranin për herë të parë në 20 vjet, për mosbashkëpunim me inspektorët e tij. Irani njoftoi menjëherë se do të krijonte një vend të tretë pasurimi në vend dhe do të zëvendësonte disa centrifuga me centrifuga më të përparuara.
SHBA-ja dhe Irani kishin zhvilluar bisedime, që mund të kishin rezultuar në heqjen e disa prej sanksioneve shkatërruese ekonomike ndaj Iranit nga ana e SHBA-së, në këmbim të kufizimit drastik ose përfundimit të pasurimit të uraniumit nga Teherani.
Ja një vështrim në disa nga faqet kryesore iraniane dhe rëndësinë e tyre në programin e Teheranit.
Impianti i pasurimit në Natanz
Centrali bërthamor i Iranit në Natanz, i vendosur rreth 220 kilometra në juglindje të Teheranit, është vendi kryesor i pasurimit të uraniumit në vend.
Një pjesë e objektit në Rrafshnaltën Qendrore të Iranit është nëntokësore për t’u mbrojtur nga sulmet e mundshme ajrore. Ai operon me kaskada të shumta, ose grupe centrifugash që punojnë së bashku për të pasuruar uraniumin më shpejt.
Irani po gërmon gjithashtu në Kuh-e Kolang Gaz La, ose Malin Pickax, i cili ndodhet pak përtej gardhit jugor të Natanzit. Natanzi është shënjestruar nga virusi Stuxnet, që besohet të jetë një krijim izraelit dhe amerikan, i cili shkatërroi centrifugat iraniane. Dy sulme të ndara sabotimi, të atribuara Irzaelit, kanë goditur gjithashtu objektin.
Fabrika e pasurimit në Fordo
Objekti bërthamor i Iranit në Fordo ndodhet rreth 100 kilometra në jugperëndim të Teheranit. Ai gjithashtu strehon kaskada centrifugash, por nuk është një strukturë aq e madhe sa Natanzi.
I varrosur nën një mal dhe i mbrojtur nga bateritë kundërajrore, Fordo duket se është projektuar për t’i bërë ballë sulmeve ajrore.
Ndërtimi i tij filloi të paktën në vitin 2007, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, megjithëse Irani e informoi mbikëqyrësin bërthamor të OKB-së për impiantin vetëm në vitin 2009, pasi SHBA-të dhe agjencitë aleate të inteligjencës perëndimore u bënë të vetëdijshme për ekzistencën e tij.
Centrali bërthamor i Bushehrit
I vetmi termocentral bërthamor komercial i Iranit ndodhet në Bushehr, në Gjirin Persik, rreth 750 kilometra në jug të Teheranit. Ndërtimi i centralit filloi nën sundimin e Shahut Mohammad Reza Pahlavi të Iranit në mesin e viteve 1970. Pas Revolucionit Islamik të vitit 1979, centrali u shënjestrua vazhdimisht në luftën Iran-Irak. Rusia më vonë përfundoi ndërtimin e objektit.
Irani po ndërton dy reaktorë të tjerë si ky në atë vend. Bushehri furnizohet me uranium të prodhuar në Rusi, jo në Iran, dhe monitorohet nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike e Kombeve të Bashkuara.
Reaktori i ujit të rëndë në Arak
Reaktori i ujit të rëndë në Arak ndodhet 250 kilometra (155 milje) në jugperëndim të Teheranit. Uji i rëndë ndihmon në ftohjen e reaktorëve bërthamorë, por prodhon plutonium si një nënprodukt që potencialisht mund të përdoret në armët bërthamore. Kjo do t’i siguronte Iranit një rrugë tjetër drejt bombës përtej uraniumit të pasuruar, nëse ai zgjedh të vazhdojë me armën. Irani kishte rënë dakord sipas marrëveshjes së tij bërthamore të vitit 2015 me fuqitë botërore, për të ridizajnuar impiantin për të lehtësuar shqetësimet e përhapjes.
Qendra e Teknologjisë Bërthamore të Isfahanit
Objekti në Isfahan, rreth 350 kilometra në juglindje të Teheranit, punëson mijëra shkencëtarë bërthamorë. Gjithashtu, aty ndodhen tre reaktorë dhe laboratorë kërkimorë kinezë, të lidhur me programin atomik të vendit.
Reaktori Kërkimor i Teheranit
Reaktori Kërkimor i Teheranit ndodhet në selinë e Organizatës së Energjisë Atomike të Iranit, organi civil që mbikëqyr programin atomik të vendit. SHBA-të në fakt ia siguruan Iranit reaktorin në vitin 1967, si pjesë e programit amerikan “Atomet për Paqe” gjatë Luftës së Ftohtë. Fillimisht kërkonte uranium të pasuruar shumë, por më vonë u përshtat për të përdorur uranium të pasuruar dobët për shkak të shqetësimeve të përhapjes./ AP.